درگاه مزدیسنا

آتش، نماد دین مزدیسنا.
آتش، نماد دین مزدیسنا.
مَزدَیَسنا یا دین زرتشتی نامِ دینِ پیامبرِ ایرانی، اشوزرتشت اسپنتمان است. مزدَیَسنا صفت است و بمعنای پرستندهٔ اهورامزدا است. مزدا هم همان خدای یگانه‌است. مزدَیَسنا ضدِ دیویَسنا است. دیویَسنا هم بمعنی پرستندهٔ دیو یا دَئِوَ می‌باشد و ضدِ آن واژهٔ وی-دَئِوَ یا ضدِ دیو است. مزدَیَسنا پیرامونِ 1678 (پیش از میلاد) تا ۱۰۰۰ (پیش از میلاد) از سوی پیامبر ایرانی، زرتشت اسپنتمان، پایه‌گذاری شد.

زرتشت به ویرایش و بازبینی کیش آئین کهن آریاییان پرداخت و بتدریج برای خود پیروانی یافت که پس از وی به مزدیسنان یا زرتشتیان شُهره شدند. در ادبیاتِ مزدیسنا نیز مزدیسن با گویشِ پهلوی، معادلِ دین آورده به زرتشت، راستی پرست و با صفتِ زرتشتی آمده‌است. همچنین به زرتشتیان بهدین نیز می‌گویند.

عناصرِ مزدَیَسنا یکتاپرستانه‌اند و از یکتاپرستی سرچشمه می‌گیرند. البته در برخی منابع از ایشان به نامِ دوگانه‌پرست هم یاد شده که بیشتر در اثر اشتباهی است که در شناختِ درستِ مزدیسنا و بر اساسِ برداشت‌هایی از دو کتابِ دینکرد و بندهشن انجام شده و مزدیسنان با زروانیان به اشتباه یکی پنداشته شده‌اند زیرا اعتقاد به دوگانگیِ آفرینشی در میان زروانیان نیرومند است نه مزدیسنان.

کتاب مقدس زرتشتیان اوستا است. از بخش‌های گوناگون اوستا بخشی به نام گاهان (سرودها) سخنانِ شخص زرتشت بوده‌است.

بیشتر...

نوشتار برگزیده

کعبه زرتشت نام بنای سنگی چهارگوش و پله‌داری در محوطهٔ نقش رستم در کنار روستای زنگی‌آباد شهرستان مرودشت فارس در ایران است. محوطهٔ نقش رستم علاوه بر بنای مذکور، یادمان‌هایی از عیلامیان، هخامنشیان و ساسانیان را نیز در خود جای داده‌است.

این بنا امروزه بخشی از محوطهٔ نقش رستم است و در اختیار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران قرار دارد که از طریق جادهٔ شیراز به اصفهان قابل دسترسی است و دسترسی محلی آن از طریق جادهٔ قدیمی حاجی‌آباد-زنگی‌آباد و جادهٔ تخت جمشید-نقش رستم امکان‌پذیر است.

زندگی‌نامه برگزیده

زَرتُشت یا زَردُشت یا اشوزَرتُشت، پیامبر ایران باستان بود که مزدیسنا را بنیان گذاشت. وی همچنین سراینده گات‌ها، کهن‌ترین بخش اوستا می‌باشد. زمان و محل دقیق تولد وی مشخص نیست اما گمانه‌زنی‌ها و اسناد، زمانی بین ۶۰۰۰ تا ۶۰۰ سال پیش از میلاد مسیح را برای او حدس زده‌اند و زادگاه وی را به مناطق مختلفی مانند ری، آذربایجان، خوارزم، سیستان و خراسان نسبت داده‌اند. بازکاوی تاریخ و آموزه‌های آیین زرتشت. تعلمیات زرتشت بعدها با باورهای بومی ایرانیان ترکیب شد و آئین مزدیسنای کنونی که نزدیک به پنج سده دین رسمی ایران نیز بوده‌است، را پدید آورد. نام زرتشت در فهرست یکصد نفرهٔ انسان‌های تاثیرگذار تاریخ که توسط مایکل هارت تنظیم شده‌است، قرار دارد. دین زرتشت امروزه حدود ۲۰۰ هزار تن پیرو در ایران، هند و برخی نقاط دیگر جهان دارد.

زمان ظهور زرتشت، با همهٔ پژوهش‌های دانشمندان قدیم و جدید، هنوز هم در پردهٔ ابهام است. دربارهٔ زمان زندگانی زرتشت آنقدر تحقیق و بحث و گفت‌وگو شده‌است که حتّی اشاره به رئوس آن مطالب، کتاب بزرگی را فراهم می‌کند.

آتشکده‌ها

آتشکدهٔ آذَر بُرزین‌مِهر (نام محلی: چهارطاقی دیو یا خانه دیو) سومین آتشکده از سه آتشکدهٔ اساطیری-تاریخی مهم آیین زردشت است که در کنار آذر گشنسپ (آتش شاهان و رزمیان) و آذر فرنبغ (آتش روحانیان)، در مقام آتش «کشت‌ورزان» از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. ادامه...

مفاهیم

نوشتارهای برگزیده

نگارهٔ برگزیده

نگاره‌ای تخیلی از زرتشت.

گفتار برگزیده

پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک
«شعار زرتشت» فریدون جنیدی درباره ی پندار نیک در کتاب نامه‌ی پهلوانی می نویسد : اصطلاح « پندار نیک » نا وارد است. زیرا که پندار ، فعلی است که از « پت این داشتن » تشکیل شده ، یعنی « چنین گمان کردن » . و چون پندار حقیقت مطلق نیست بعدها در عرفان ایرانی معنی گمان خلاف حقیقت را گرفت :

مردان خدا پرده ی پندار دریدند یعنی همه جا غیر خدا دوست ندیدند ( فروغی بسطامی )

نبیند مدعی ، جز خویشتن را که دارد پرده پندار در پیش ( سعدی )

و این شعر عطار نیشابوری جای آن دارد که امشب نیم مست پای کوبان ، ساغر دردی بدست سر به بازار قلندر در نهم پس به یک ساعت ببازم هرچه هست تا کی از تزویر باشم رهنمای تا کی از پندار باشم خود پرست پرده ی پندار می باید درید توبه تزویر می باید شکست

در زبان خراسان هنوز « پِندَری » به معنی چنین گمان می کنی ، می آید و قصیده ی معروف دوازده برج ملک الشعرا بهار همین معنی را می رساند .

اِمشو دِرِ بهشتِ خدا ، وایه پِندَری ماهَر عَرُس مِننْ ، شوِ آرایه پِندَری

( امشب پنداری که در بهشت خدا باز است . ماه را عروس میکنند ، و پنداری که شب آرایش است )

بنا بهمه ی این گفتارها ، بکار بردن « پندار نیک » غلطی است که می باید تکرار نشود ، بهترین ترجمه ی این سه پند زردشت چنین است :

« منش نیک ، گویش نیک ، کنش نیک »

احکام

بَرسَم یا بَرِسمَن عبارت از شاخه‌های بریده درختی که هر یک از آنها را در زبان پهلوی تاک و به پارسی تای گویند. ار اوستا برمی‌آید که برسم باید از جنس رستنی‌ها باشد، مانند انار و گز (درخت) و هوم. شاخه‌ها معمولاً با کاردی به نام بَرسَمچین بریده می‌شود. در فرهنگ‌های پارسی آمده «برسم شاخه‌های باریک بی‌گره باشد به مقدار یک وجب که آن را از درخت هوم ببرند، و آن درختی است شبیه به گز (درخت) و اگر هوم نباشد، درخت گز والا درخت انار که با نیایش و باژ و زمزمه و با وسیلهٔ بَرسَمچین می‌برند.» گاهی در مراسم برسم‌های فلزی از برنج و نقره به جای گیاه به کار می‌برند. هر یک از تای‌های فلزی به بلندی نه بند انگشت و به قطر یک هشتم بند انگشت است. در اوستا شمارهٔ برسم‌ها از ۳ تا ۳۵ ذکر شده‌است. دور برسم‌ها را با بندی که از برگ الیاف خرما بافته‌اند، می‌بندند، نظیر کٌشتی و کمربند زرتشتیان، این بند نیز کٌشتی نامیده می‌شود.

آیا می‌دانید

  • زرتشت از نخستین اندیشمندان بشری بود که برای نخستین‌بار به خیر و شر انسان‌ها پی‌برد و گفت کسانی که شر هستند، دشمن بشریت و اهورامزدا (خدای یگانه) هستند.
  • زرتشت در کتاب صد نوشتهٔ مایکل اچ هارت، سومین انسان ایرانی تأثیرگذار و مهم در تاریخ بشریت پس از مانی و کوروش بزرگ بوده‌است.
  • کتاب اوستا که مجموعه‌ای از سروده‌های ایرانیان و به ویژه زرتشت است، پس از هزاران سال از آب و آتش و باد و سیل و زمین‌لرزه عبورکرده و بخش‌هایی از آن هم‌اکنون موجود است.

موضوعات

رده‌ها

حافظهٔ نهان سرور را پاکسازی کنید