کازرون

بزرگ‌ترین شهر غرب فارس

کازِرون، شهری در شمال غربی استان فارس، ایران و مرکز شهرستان کازرون است. این شهر با تاریخی کهن، دارای آثار باستانی و تاریخی فراوان و جاذبه‌های گردشگری متعددی است. کازرون بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر غرب استان فارس، پنجمین شهر پرجمعیت و هفتمین شهر بزرگ این استان است.[۶] جمعیت شهر کازرون در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، برابر با ۹۶٬۶۸۳ تن بود.[۷]

کازرون
جهت عقربه‌های ساعت از بالا:
مجسمه شاپور اول در غار شاپور، طبیعت کازرون، نقش‌برجستهٔ تاج‌ستانی بهرام اول از اهورامزدا در تنگ چوگان، شهر باستانی بیشاپور
Map
کشور ایران
استانفارس
شهرستانکازرون
بخشمرکزی
مردم
جمعیت۹۶٬۶۸۳ نفر (سال ۱۳۹۵)[۱]
تراکم جمعیت۴٬۷۳۹ نفر بر کیلومتر مربع
جغرافیای طبیعی
مساحت۲۰۴۰ هکتار[۲]
ارتفاع۸۴۳ متر[۳]
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه۲۱٬۷۸
میانگین بارش سالانه۵۲۲ میلی‌متر
روزهای یخبندان سالانه۱۵
اطلاعات شهری
شهرداررضا نوذری[۴]
تأسیس شهرداری۱۳۱۰[۵]
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۷۱
وبگاه
کد آماری۱۳۱۵
کازرون بر ایران واقع شده‌است
کازرون
روی نقشه ایران
۲۹°۳۷′۰۶″شمالی ۵۱°۳۹′۳۰″شرقی / ۲۹٫۶۱۸۳۳°شمالی ۵۱٫۶۵۸۳۳°شرقی / 29.61833; 51.65833

کازرون امروزی در سدهٔ چهارم هجری از ادغام «نورد»، «راهبان» و نیز «دریست» تأسیس شد.[۸] شهر باستانی بیشاپور و غار شاپور از مجموعهٔ چشم‌انداز باستان‌شناسی ساسانی منطقه فارس در نزدیکی کازرون قرار دارند و از آثار ثبت‌شدهٔ ایران در میراث جهانی یونسکو هستند.[۹]

از سده ۴ و ۵ هجری قمری این شهر توسط شیخ ابواسحاق کازرونی مسلمان شد. این شهر در دوران طلایی اسلام موطن بسیاری از دانشمندان، شاعران، صوفیان و دیگر بزرگان بوده‌است و از آن به عنوان یکی از مراکز تمدن، فرهنگ و دانش اسلامی در دوران طلایی اسلام یاد می‌شود.[۱۰]

اقتصاد شهرستان کازرون برپایه کشاورزی، دامپروری و صنایع استوار است. مهمترین فراورده‌های آن گندم، مرکبات، پنبه، تره‌بار و فراورده‌های دامی است. در شهرستان کازرون کشاورزی صنعتی و سنتی رایج است.[۱۰] هنرهای رایج در کازرون شامل دولچه دوزی، نمدمالی، سفال‌گری و گیوه دوزی می‌شود.[۱۱]

نام

نام شهر تاریخی کازرون، از گازران و گازرون گرفته شده‌است، زیرا در زمان دیلمیان که کارخانه‌های پارچه‌بافی در کازرون پارچه‌های توزی و دبیکی را می‌بافت و صادر می‌کرد، دوازده هزار گازر یعنی شویندگان الیاف کتان، در این شهر زندگی می‌کردند و به همین جهت این شهر به شهر گازران یعنی شهر گازرها معروف شده بود که نام گازران در بعضی متون به صورت گازران و کازران آمده‌است. گازران در تلفظ به صورت گازرون و کازرون تحریف یافت و اکنون نام کازرون باقی مانده‌است. در بعضی کتب گازرات نیز آمده‌است. کازرون به واسطه تولید پارچه‌های مرغوب با شهر دمیاط مصر رقابت می‌کرده و به همین جهت به دمیاط عجم نیز مشهور است. برخی از اهالی کازرون نیز به‌طور عامیانه وجه تسمیه کازرون را از کوه زرّان می‌دانند و معتقدند چون کوه‌های آن به خاطر داشتن درختان و ثمرات جنگلی، زر خیز است، آن را کوه زرّان نامیده و به صورت کازرون تحریف یافته که ریشه تاریخی ندارد و تنها در اعتقاد برخی از مردم چنین وجه تسمیه‌ای بیان شده‌است.[۱۰]

جغرافیا

موقعیت

شهر کازرون در بخش باختری استان فارس و در ارتفاع ۸۶۰ متری از سطح دریا قرار گرفته‌است. نزدیکترین کوه‌ها به این شهر، کوه‌های کمارج و مست و انار هستند. مساحت شهر کازرون در حدود ۲۰۴۰ هکتار است.[۲]

فاصله شهر کازرون تا تهران ۱۰۶۰ کیلومتر است. دو شاخه بازویش یکی به طول ۱۶۰ کیلومتر به طرف خلیج فارس (بوشهر) و دیگری به طول ۱۲۰ کیلومتر از میان زیباترین و بزرگترین جنگل‌های بلوط در ایران (دشت برم) به طرف شیراز و خاور ایران دراز شده‌است. این شهر بین دو رشته کوه موازی از دامنه‌های فرعی زاگرس واقع و چند روستا بر دایره‌ای به شعاع یک تا سه فرسنگ در اطرافش دارد. قلعه سید، بورنجان، کاسکان، دوان، عموئی، جام بزرگی، دریس، فتح‌آباد، بلیان، سیف آباد، پوسکان، ابوعلی، مهرنجان، ملااره، پل آبگینه، قلعه نارنجی، پریشان و چند ده کوچک و بزرگ دیگر در دور و نزدیک.

آب و هوا

 
نقشهٔ آب و هوایی ایران؛ شهر کازرون در نیمروز غربی کشور قرار گرفته و آب و هوای آن گرم و خشک است.

آب هوای این شهر در فصل تابستان گرم و خشک و در زمستان خنک و معتدل است. مناطق خوش آب و هوای اطراف این شهر، مقصد کوچ‌نشینان استان‌های همجوار است. طبق اطلاعات مربوط به ایستگاه کلیماتولوژی شهر کازرون در یک دوره ۲۴ ساله می‌توان گفت که سردترین ماه سال، دی‌ماه با میانگین دما ۱۰٬۴۲ درجه سانتیگراد و گرم‌ترین ماه سال، تیرماه با میانگین ۳۳٬۱۶ درجه سانتیگراد می‌باشد. درجه حرارت متوسط سالیانهٔ این شهرستان ۲۱٬۷۸ درجه سانتیگراد است.

 آب و هوای کازرون 

ژانویه فوریه مارس آوریل مـــــه ژوئـن ژوئیـه اوت سپتامبر اکتبـر نوامبر دسامبر

گرم‌ترین
۲۰ ۲۳ ۲۷ ۳۴ ۳۷ ۴۱ ۴۲ ۴۰ ۳۹ ۳۳ ۳۰ ۲۴

میانگین گرم‌ترین‌ها
۹ ۱۳ ۱۷ ۲۳ ۲۹ ۳۴ ۳۶ ۳۶ ۳۲ ۲۶ ۱۹ ۱۳

میانگین سردترین‌ها
۱ ۳ ۷ ۱۲ ۱۷ ۲۲ ۲۴ ۲۳ ۱۹ ۱۳ ۷ ۴

سردترین
-۱۲ ۷ ۱۱ ۱۶ ۱۳ ۷ ۳


منبع: وبگاه مای فورکست[۱۲]

پوشش گیاهی

 
دشت برم در بهار

پوشش گیاهی این منطقه بیشتر به صورت درختچه زار و بوته‌زارهای باز است. در اطراف آن اراضی تحت کشاورزی و علفزار و چمنزار نیز می‌باشد. همچنین بخش انبوهی از جنگل‌های حومه این شهر را پوشش فشرده‌ای از بلوط دربر گرفته‌است. در بخش باختری کازرون نخلستان‌های وسیع و در نیمروز آن نیز نرگس‌زارها و شقایق‌زارهای وسیعی قرار دارند.

حوضه آبریز

رودخانه‌هایی که از کازرون عبور می‌کنند، یعنی رودهای شاپور و جره، جزو حوزه آبریز خلیج فارس و دریای عمان هستند.

زلزله‌ها

کازرون روی کمربند زلزله‌است و بارها به سبب زلزله با خاک یکسان گردیده. زلزله مشهور گازرگاه که سبب مهاجرت مردم آن به کازرون شده و انتخاب کازرون به علت واقع شدن میان دو رشته کوه و احتمال کمتر وقوع زلزله در این شهر گویای این مسئله‌است. به همین خاطر است که شهر کازرون چندان در معرض خطرهای زلزله نیست و بیشتر اطراف آسیب می‌بیند. آخرین زلزله قابل توجه کازرون، زلزله سال ۱۳۸۹ به قدرت ۶٫۱ ریشتر بود.

تاریخ

کازرون در سدهٔ چهارم و پنجم هجری از ادغام ۳ روستا به نام‌های «نورد» (محله کوزه‌گران فعلی)، «راهبان» (منطقه دامنه شمالی کازرون) و نیز «دریست» بنیان نهاده شده‌است. پیش از این تاریخ بلدالعتیق (شهر کهنه) که جایگاه آن در شرق کازرون امروزی و در نزدیکی دریاچه پریشان قرار داشته منطقه تمرکز جمعیت بوده‌است.[۱۳]

پیدایش

در اواخر سده چهارم هجری جابه جایی جمعیت از شهر کهنه در نزدیکی دریاچه پریشان که در عربی به بلدالعتیق شناخته می‌شد به سمت شهر کازرون امروزی آغاز می‌شود. کازرون موجود پیش از تبدیل شدن به شهر کازرون امروزی، متشکل از سه روستا به نام‌های نورد (محله کوزه‌گران فعلی)، راهبان (منطقه دامنه شمالی کازرون) و نیز دریست بود و پیش از این تاریخ به صراحت آثاری همچون «فردوس‌المرشدیه» شهر کازرون به صورت امروزی وجود نداشت و صرفاً روستایی از توابع بلدالعتیق بوده‌است.[۱۴][۱۵] پررنگ شدن فعالیت‌های گسترده شیخ ابواسحاق کازرونی برای گسترش اسلام و ارشاد مردم در منطقه کازرون و ویرانی شهر بیشاپور در اواخر سده پنجم به دست ابوسعید شبانکاره‌ای از دلایل مهم جابه‌جایی جمعیت و رونق کازرون در آن دوران بودند. انتقال از شهر کهنه به کازرون امروزی در یک دوره چندصدساله صورت می‌گیرد. به همین دلیل در منابع تاریخی کازرون تا سده نهم هجری، مانند فردوس‌المرشدیه و مفتاح‌الهدایه و شروط فارسی، همچنان از شهر کهنه یا بلدالعتیق سخن رفته و نشان می‌دهد تا سده نهم شهر کهنه نیز همچنان کاملاً از رونق نیفتاده بود و ساکنینی داشته‌است.[۱۶][۱۷]

از سده چهارم تا دهم هجری، مرکزیت دو سلسله مهم «مرشدیه» و «بلیانیه»، با خانقاه‌ها و اماکن متبرکه پر رونق که در سراسر دنیای اسلام آن روزگار نمایندگان و شعباتی داشت، در کازرون قرار داشت. صدقات و نذورات بسیاری در این شهرگرد می‌آمد و برای غریبان و مسافران و نیازمندان و پرورش عالمان و هنرمندان صرف می‌شد. در پرتو این مرکزیت، علما، شعرا، هنرمندان، عارفان، محدثان و نویسندگان بسیاری پرورش یافتند.[۱۰]

دوران معاصر

 
تصویر ماهواره‌ای کازرون

پس از وقوع جنگ جهانی اول و حمله انگلیسی‌ها به نیمروز ایران از جمله فارس و کازرون، ناصر دیوان کازرونی و یارانش به همراه سایر سرداران نیمروز چون صولت‌الدوله قشقایی به جنگ با انگلیسی‌ها پرداختند و پیروز شدند. کازرون در دوره پهلوی دارای شهرداری و فرمانداری مستقل شد و شهرستان ممسنی از آن جدا شد. همچنین با ایجاد محور شیراز-چنارشاهیجان-بوشهر، شهر کازرون در بن‌بست قرار گرفت.[۱۰]

در جریان پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه ۱۳۵۷ مردم کازرون نقش به سزایی ایفا کردند به گونه‌ای که این شهر در شمار یازده شهری بود که قبل از پیروزی انقلاب در آن حکومت نظامی بر قرار شد. مردم کازرون در جنگ تحمیلی نیز حضوری فعال داشتند و ۱۱۰۰ شهید در این راه تقدیم به ایران کردند.[۱۸] در سال ۱۳۹۸ نیز شهرستان کوه‌چنار نیز از کازرون جدا شد و کازرون در مخالفت با آن ناآرامی‌هایی را تجربه کرد.[۱۹] نیروگاه، شهرک صنعتی، دانشگاه‌ها و تنها بیمارستان شهر در این دوران بنیان گذاشته شدند.

مردم

جمعیت

طبق آخرین سرشماری انجام شده در سال ۱۳۹۵ جمعیت شهر کازرون برابر ۹۶٬۶۸۳ تن (۲۸٬۹۸۸ خانوار) و جمعیت شهرستان برابر ۲۱۱٬۳۴۱ تن می‌باشد.[۲۰] شهر کازرون پنجمین شهر بزرگ و پرجمعیت استان فارس پس از شهرهای شیراز، مرودشت، جهرم و فسا می‌باشد. شهرستان کازرون نیز سومین شهرستان پرجمعیت استان پس از شهرستان شیراز و مرودشت می‌باشد.[۲۰]

جمعیت تاریخی
سالجمعیت±%
۱۳۳۵۳۰٬۶۴۱—    
۱۳۴۵۳۹٬۷۵۸۲۹٫۸٪+
۱۳۵۵۵۱٬۵۲۷۲۹٫۶٪+
۱۳۶۵۷۳٬۴۴۴۴۲٫۵٪+
۱۳۷۰۷۴٬۰۴۸۰٫۸٪+
۱۳۷۵۸۱٬۷۱۳۱۰٫۴٪+
۱۳۸۵۸۴٬۵۹۴۳٫۵٪+
۱۳۹۰۸۹٬۶۸۵۶٪+
۱۳۹۵۹۶٬۶۸۳۷٫۸٪+
هرم جمعیتی شهر کازرون در سال ۱۳۹۰[۲۱]
مردانسنزنان
۲٬۷۵۶ ۶۵ به بالا ۲٬۹۶۶
۱٬۱۸۶ ۶۰–۶۴ ۱٬۳۵۵
۲٬۰۰۶ ۵۵–۵۹ ۱٬۸۳۲
۲٬۶۰۱ ۵۰–۵۴ ۲٬۱۵۳
۲٬۹۰۵ ۴۵–۴۹ ۲٬۷۴۹
۳٬۳۱۲ ۴۰–۴۴ ۳٬۲۰۰
۳٬۰۷۸ ۳۵–۳۹ ۳٬۳۱۴
۳٬۹۱۷ ۳۰–۳۴ ۴٬۱۰۶
۵٬۴۰۵ ۲۵–۲۹ ۵٬۴۶۴
۵٬۱۷۱ ۲۰–۲۴ ۵٬۱۴۴
۳٬۸۰۶ ۱۵–۱۹ ۳٬۵۷۶
۲٬۹۰۳ ۱۰–۱۴ ۲٬۹۵۱
۲٬۹۵۸ ۵–۹ ۲٬۸۴۹
۳٬۱۱۸ ۰–۴ ۲٬۹۰۱

نژاد

نژاد اکثریت مردم کازرون فارس می باشد آنها همانند مردم نیمروز ایران، از نژاد پارسه یا (پاسارگاد) شعبه‌ای از نژاد آریاست که تقریباً ۳ هزار سال پیش از میلاد از مسکن اصلی خود به ایران و فارس آمده‌اند. واژه‌های محلی و آداب و رسومی که نسل به نسل حفظ کرده‌اند نشانگر این واقعیت می‌باشد.[۱۰]

زبان

مردم این منطقه به زبان پارسی با لهجه کازرونی سخن می‌گویند. ریشه این لهجه از زبان پهلوی است که در ایران باستان رواج داشته‌است. قصه یا به قول مردم محل، مَثَلک‌های ناب و مثل‌ها و شعرهای عامیانه در زبان مردم فراوان است. یک شعر با که با لهجه کازرونی توسط شاعر کازرونی محسن پزشکیان سروده شده‌است و مردم کازرون را در آن به اتحاد دعوت کرده‌است:

حَضَرات کازرونی بِیلیم گِلِه پیش هم نَکنیمدِ بَسَن یکی وُ دوتُ کَمُ و بیش هم نکُنیم
هَمَمو قُومُ خویشیم همسادهِ ی چیش تو چیشیمقوز نَشیم اِنگا خوروس سِیلِ تو چیش هم نکُنیم
صبح تا شوم مُنگِه اَ جون همدیگه سَر هیچ نَدیموا ای مِقراضِ زبون هَمزُ تیلیش هم نکنیم
تَش تو قبرِش بیا دَر اوک می‌پاشه تُخم نِفاقما که وا هَمدِه کاکویم آخونِ خویش هم نکنیم
اَی میخُوین اهلِ زمون خنده اَ ریشمو نَکُنَنایقَدَر پُش سر هم خنده اَ ریش هم نکنیم
همه بَلگِ یه درختیم تو یه خاکَن ریشَموایقدر خارِ شماتَت اَ تو چیش هم نکنیم
مِثِ کُه یکی باشیم تا دَم کُهشور نَریمشون اَ شون هَمدِه بیدیم پخشُ پیلیش هم نکنیم
بالُو وُ دومَن وُ چابی یِه وَجَب خاکِ خُدانچیشُ هَم چیشی اَ قُومُ وُ دون خویش هم نکنیم
هیشکِه غم ما نداره خودمو غم هم بُخُوریمتو یه کُورِی می‌زنیم چِنگ دِ کیش هَم نکنیم

شعر دیگری که با لهجه کازرونی و توسط شاعر کازرونی نصرالله مردانی سروده شده و در آن طبیعت زیبا و با صفای این شهر به تصویر کشیده شده:

چه قشنگن روی که صبا که افتو می‌زنه آ نسیم پامشه ا خو تو چمنا دو می‌زنه
و گلیم دختر صحرا میشینه عروس باهار تو دومن سوز قباش نقش گلوی نو می‌زنه
پوی حوض سوز بیدمشک و بالوی دشت بخنگ پرپرونک میا ملاق رو خوشهٔ جو می‌زنه
عامو نوروز هنووم مثل قدیما توی باغ وا گلوی سرخ دنک لو روی بهلو می‌زنه
تو هووی باهار آخرک سر چشمهٔ ساسون بید مجنون دزکی دس تو سینهٔ او می‌زنه
باد حیرون می‌رسه ا گرد راه خسه و خورد می‌ره تا کلهٔ تل صب تا پسین هو می‌زنه
شو می‌شه روز می‌ره که هفتو برادرون میان دوواره تو آسمون ستارهٔ شو می‌زنه
بو گلوی وحشی شب‌بو نزیکوی تنگ تیکو آدمی مس می‌کنه وقتی تو که تو می‌زنه
ا ئی دنیوی بی‌وفا هر چی بیگی بازم کمن که شیرین پوی بیسوتون صدای خسرو می‌زنه

دین

در زمان حمله اعراب به ایران و پس از آن کازرون بارها پایداری و سرکشی می‌کند و تا آغازهای سدهٔ پنجم هجری قمری کازرونیان بر کیش زرتشتی می‌مانند. شیخ ابواسحاق کازرونی (درگذشتهٔ ۴۲۶ ق) معروف به شیخ غازی که خود تبار ایرانی داشت، برای تحمیل دین اسلام به مردم منطقه یورش برد که با مقاوت ۲۴ هزار تن روبرو شد که همه آن‌ها را سر برید و مابقی را وادار به مسلمان شدن کرد. کازرون از مراکز مهم تبلیغ دین اسلام بود به‌طوری‌که دو سلسله مشهور مرشدیه یا کازرونیه به سرپرستی شیخ ابواسحاق کازرونی و بلیانیه به سرپرستی شیخ عبدالله بلیانی در این شهر فعالیت می‌کردند و حوزه گسترش آن‌ها تا هند و پاکستان و ترکیه هم می‌رسید، به‌طوری‌که طرفداران بسیاری را در کشورهای گفته شده به دست آورده بودند.[۲۲]

مراسم مذهبی

برگزاری مراسم تاسوعا و عاشورا حسینی در شهرستان کازرون یکی از منحصر به فردترین مراسم در نوع خود در ایران می‌باشد. در این دو روز مراسم تعزیه خوانی به همراه تمامی نمادهای کربلا (شمر، عبیدالله، دست بریده ابوالفضل، شیر بر سر دست بریده اباالفضل، انواع عروسک‌های نمایشی) و حیواناتی از قبیل اسب و شتر در خیابان‌های شهر برای نشان دادن گوشه‌ای از حماسه کربلای حسینی به چشم می‌خورد. در صبح روز عاشورا از زمان طلوع آفتاب در تمامی محلات شهر کرنا و دُهل شروع به نواختن می‌کنند. این صدا اعلام آمادگی برای بیرون رفتن مردم جهت انجام مراسم می‌باشد. تا نزدیکی ظهر عاشورا تقریباً تمامی مردم شهر با در دست داشتن نمادهای ظهر عاشورا به سمت میدان اصلی شهر جهت تماشای این کاروان عزای خیابانی می‌روند.

گردشگری

کازرون با دارا بودن بیش از ۳۰۰ اثر تاریخی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی ایران[۲۳] از جمله مجموعهٔ جهانی بیشاپور، غار شاپور و تنگ چوگان و آثار تاریخی دیگری همچون بافت تاریخی شهر کازرون، آرامگاه مشاهیر، کاروانسراها و آتشکده‌ها، آثار طبیعی شاخصی مانند دریاچهٔ پریشان، دشت برم، نرگس‌زار کازرون، رودخانه و چشمه‌ها، جاذبه‌های مذهبی همچون امامزاده سیدحسین، پارک‌های کوهستانی و باغ‌های تاریخی، موزه‌ها و سوغات منحصربه‌فرد از قطب‌های گردشگری کشور به‌شمار می‌رود. کازرون همچنین یکی از شهرهای دارای بیشترین آثار دوره ساسانی در کشور است.[۲۴] یکی از القاب کازرون، شهر سبز است که به علت سرسبزی این شهر، به‌ویژه در فصول معتدل سال است.[۲۵] به‌گفته رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کازرون، در نوروز ۱۴۰۳ بیش از نیم میلیون نفر از آثار تاریخی کازرون بازدید کرده‌اند.[۲۶] همچنین مطابق آمار این اداره، در سال ۱۳۹۵ بیش از دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از جاذبه‌های تاریخی کازرون بازدید کرده‌اند.[۲۷]

شهر باستانی بیشاپور

شهر باستانی بیشاپور با ۲۰۰ هکتار مساحت، از پایتخت‌های ایران در دورهٔ شاهنشاهی ساسانی بوده و با ویران شدن آن پس از حمله اعراب، مردم آن به تدریج به شهر کازرون کوچ می‌کنند.[۲۸] این شهر از آثار ثبت‌شدهٔ ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به‌شمار می‌رود. بیشاپور که با روش مهندسی یونانی ساخته شده، مجموعه‌ای از آثار فاخر همچون معبد آناهیتا، کاخ والرین، ایوان موزائیک، تالار تشریفات، کتیبه‌ها، قلعه‌ها و آثار دیگر را دربر می‌گیرد.[۲۹][۳۰]

غار و تندیس شاپور

غار شاپور در در ارتفاع ۸۰۰ متری از سطح زمین واقع شده و پیکره شاپور یکم، پادشاه ساسانی به ارتفاع ۷ متر در ورودی آن قرار دارد. این تندیس بزرگ‌ترین مجسمه ایران باستان محسوب می‌شود. غار شاپور نیز در فهرست آثار جهانی ثبت‌شده در یونسکو قرار دارد.[۳۱][۳۲]

تنگ چوگان

تنگ چوگان مجموعه‌ای از ۶ کتیبهٔ فاخر دورهٔ ساسانی‌است که در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌‌اند. این تنگه محل انجام بازی چوگان توسط شاهان ساسانی بوده است. نقوش برجسته تنگ چوگان شامل شرح حوادثی همچون پیروزی شاپور یکم بر سه امپراطور روم، پیروزی بهرام دوم بر اعراب، مراسم دریافت فرّ ایزدی توسط شاپور یکم از اهورامزدا، پیروزی شاپور دوم بر یاغیان و حوادث تاریخی دیگر است.[۳۳][۳۴]

بافت تاریخی کازرون

بافت تاریخی شهر کازرون، مجموعه‌ای از خانه‌ها، مساجد، حمام‌ها، ساباط‌ها و سایر بناهای شاخص تاریخی‌است که عمدتاً مربوط به دوره‌های صفویه، زندیه و قاجاریه بوده‌است. بازار بزرگ تاریخی کازرون یکی از معدود بازارهای سرپوشیده ایران به‌شمار می‌رود که بخشی از ساختمان جدید آن صفوی و بخشی قاجاری‌است.[۳۵] مطابق با آخرین بررسی‌های صورت‌گرفته بیش از ۴۲۰ خانه دارای ارزش تاریخی و ۹ ساباط در بافت تاریخی شهر کازرون باقی‌مانده‌اند که تاکنون چندین مورد آن‌ها به ثبت ملی رسیده‌اند. معماری بافت سنتی کازرون، نمونه‌ای از تداوم معماری دورهٔ ساسانی در ترکیب با معماری پس از اسلام است.[۳۶][۳۷][۳۸][۳۹][۴۰]

دریاچه پریشان

دریاچهٔ پریشان با ۴۳۰۰ هکتار مساحت تا قبل از خشکسالی در سال ۱۳۸۷ به‌عنوان بزرگ‌ترین دریاچهٔ آب شیرین در خاورمیانه به‌شمار می‌رفت. این دریاچه به‌عنوان یک تالاب بین‌المللی و منطقهٔ حفاظت‌شده، زیستگاه انواع ماهی‌ها و پرندگان مهاجر بود.[۴۱] اساسی‌ترین پروژه مطرح‌شده برای احیای این دریاچه، انتقال آب از سد نرگسی بوده‌است.[۴۲]

جنگل دشت برم

جنگل دشت برم با بیش از ۲۵۰۰۰ هکتار وسعت[۴۳]، بزرگ‌ترین جنگل بلوط در خاورمیانه، ذخیره‌گاه زیست‌کره یونسکو و زیستگاه انواع گونه‌های کمیاب جانوری از جمله گوزن زرد ایرانی است و یکی از جاذبه‌های گردشگری شاخص در کازرون به حساب می‌آید.[۴۴][۴۵]

نرگس‌زار کازرون

نرگس‌زار کازرون با ۱۴۰ هکتار وسعت، بزرگ‌ترین نرگس‌زار طبیعی ایران است و به‌عنوان خانه نرگس ایران شناخته می‌شود. هرساله در بهمن‌ماه، جشنواره گل نرگس در این نرگس‌زار برگزار می‌شود.[۴۶]

امام‌زاده سیدحسین

آرامگاه امام‌زاده سیدحسین، نتیجه امام چهارم شیعیان یکی از شاخص‌ترین زیارتگاه‌های مذهبی در جنوب کشور است.[۴۷]

باغ نظر

باغ نظر یکی از باغ‌های تاریخی کازرون با ۳۰۰ سال قدمت است که توسط خواجه علی‌قلی‌خان افشار کازرونی، حاکم کازرون در دوره افشاریه در این شهر احداث شده است.[۴۸]

پارک کوهستانی تنگ تیکاب

تنگ تیکاب تفرجگاهی تاریخی و طبیعی محسوب می‌شود. غارهای موجود در این پارک کوهستانی از نخستین سکونتگاه‌های انسان‌های نخستین در حدود ۱۸ هزار سال پیش از میلاد بوده است. مجسمه حیوانات بومی ذخیره‌گاه زیست‌کره ارژن و پریشان در این پارک نصب شده است.[۴۹][۵۰]

آرامگاه مشاهیر

بناهای آرامگاهی مشاهیری چون ابواسحاق کازرونی، امین‌الدین بلیانی، جلال‌الدین دوانی، عبدالله بلیانی و نصرالله مردانی در کازرون و حومهٔ آن وجود دارند.[۵۱][۵۲][۵۳][۵۴]

کاروانسراها

کازرون به‌واسطهٔ قرارگیری در شاهراه تجاری کشور در طول تاریخ دارای کاروانسراهای متعددی بوده است که امروزه اکثر آن‌ها از بین رفته‌اند. با این حال در حال حاضر سه کاروانسرای شاخص دوره صفوی در حومهٔ کازرون وجود دارند. کاروانسرای میان‌کتل شاخص‌ترین آن‌هاست که به‌عنوان تنها کاروانسرای سنگی ایران شناخته می‌شود. دو کاروانسرای دیگر شامل کاروانسراهای کمارج و کنارتخته هستند.[۵۵][۵۶][۵۷]

رودخانه‌ها و چشمه‌ها

دو رودخانهٔ اصلی شاپور و جره از دو سمت غرب و شرق کازرون عبور می‌کنند و از جاذبه‌های گردشگری این شهر به‌شمار می‌آیند. از چشمه‌های شاخص کازرون نیز می‌توان به چشمه‌های سراب اردشیر، ساسان، سراب دختران، دادین و بیدمشک اشاره کرد.[۵۸][۵۹][۶۰][۶۱][۶۲][۶۳][۶۴]

سایر پارک‌ها و بوستان‌ها

علاوه بر موارد ذکرشده، شهر کازرون دارای چندین پارک و بوستان بزرگ و کوچک است. این شهر همچنین دارای چندین پارک تپه‌ای و جنگلی می‌باشد.[۶۵][۶۶][۶۷]

سایر جاذبه‌های تاریخی

از سایر جاذبه‌های شاخص تاریخی کازرون می‌توان به سنگ‌نوشته کرتیر در سرمشهد به‌عنوان بزرگ‌ترین کتیبه جهان، آتشکده کازرون، قلعه پوسکان، آتشکده جره و نقش‌برجستهٔ تیمورمیرزا اشاره کرد.[۶۸][۶۹][۷۰][۷۱]

سایر جاذبه‌های طبیعی

از سایر جاذبه‌های شاخص طبیعی کازرون می‌توان ارتفاعات رشته‌کوه‌های شمالی و جنوبی، دشت‌های اطراف شهر و همچنین سروهای تاریخی کلانی و بورنجان اشاره کرد.[۷۲][۷۳][۷۴][۷۵]

سایر جاذبه‌های مذهبی

از سایر جاذبه‌های شاخص مذهبی در کازرون می‌توان به بقاع متبرکه شاه‌حمزه، امام‌زاده سید محمد نوربخش، امام‌زاده سید محمد کاشی و قدمگاه خضر نبی اشاره کرد.[۷۶][۷۷][۷۸]

سوغات

کازرون دارای صنایع دستی و سوغات متعددی است. از شاخص‌ترین صنایع دستی کازرون می‌توان به دولچه، مَلکی و روآر (انواع گیوه)، معرق، سفال، پارچه، قالی، گلیم، گبه، نمد، جاجیم، کلاه، یلمه، سبد و وسایل مسی اشاره کرد. از میان خوراکی‌های کازرون تاکنون آش کازرونی به ثبت ملی رسیده است. از دیگر سوغات غذایی مشهور کازرون می‌توان به کباب سنتی کازرون، آشکارده، آش آخرک، آش سبزی، آش لمریک، دمپخت کازرونی، ترشی گلک موسیر، گبوله، لالک بادنجان، ترشی کِوِرَک، دوغ کاسنی، خرما، مسقطی، مرکبات، زیتون و بلوط اشاره کرد. از سایر سوغات شاخص کازرون نیز می‌توان به گل نرگس و بهارنارنج اشاره کرد. همچنین روستای تنگ چوگان کازرون به‌عنوان روستای ملی رِندبافی در کشور ثبت شده است.[۷۹][۸۰][۸۱][۸۲][۸۳][۸۴][۸۵][۸۶][۸۷][۸۸]

موزه‌ها

از موزه‌های شاخص کازرون می‌توان به موزه مردم شناسی کازرون و موزه بیشاپور اشاره کرد. چندین موزهٔ روستایی نیز در روستاهای هدف گردشگری حومهٔ کازرون فعال هستند.[۸۹][۹۰][۹۱][۹۲]

هتل‌ها و مراکز اقامتی

در کازرون یک هتل و چندین مرکز اقامتی از جمله اقامتگاه‌های متعدد بومگردی وجود دارد.[۹۳][۹۴]

محله‌ها

فهرست محله‌های قدیم و جدید کازرون

 
  • محله بالا (علیا)
  • محلهٔ مصلی
  • محلهٔ کوزه‌گران
  • محله آهنگران
  • محلهٔ گنبد
  • محلهٔ چهابی
  • محلهٔ بازار
  • محلهٔ قرچه (گل‌سوزکی)
  • فرهنگ‌شهر
  • باغ آسیایی (کوی الزهرا)
  • خرمشهر
  • ارتش
  • شهرک پردیس
  • شهرک شهید بهشتی
  • شهرک انتظام
  • شهرک فجر
  • شهرک اندیشه
  • شهرک امام رضا
  • شهرک ارشاد
  • کوی آزادگان (باقرآباد)
  • شهرک ولی‌عصر
  • شهرک گلدشت ناصردیوان
  • شهرک ارتش
  • شهرک شهید چمران
  • شهرک نیایش
  • کوی سازمانی ارتش
  • ناصرآباد
  • عباس‌آباد
  • خسروآباد
  • خیرات‌آباد

آموزش عالی

نخستین مرکز آموزش عالی کازرون، تحت عنوان ایستگاه آموزش تحقیقات بهداشتی کازرون تحت نظر دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال ۱۳۳۴ در این شهر تأسیس شد.[۹۵] در سال ۱۳۵۶ نیز دانشگاه آزاد ایران شعبه‌ای را در کازرون تأسیس کرد که با وقوع انقلاب اسلامی، فعالیت این دانشگاه متوقف شد. در حال حاضر ۶ مرکز دانشگاهی در شهر کازرون فعالیت دارند. دانشگاه سلمان فارسی کازرون به عنوان قطب علمی غرب فارس شناخته می‌شود.[۹۶] همچنین دانشگاه آزاد اسلامی کازرون تنها واحد دارای دانشکده پزشکی[۹۷] و بیمارستان اختصاصی در جنوب غرب کشور است.[۹۸]

فهرست دانشگاه‌های کازرون

نام تأسیس نوع وابستگی تعداد دانشجویان تعداد فارغ‌التحصیلان تعداد اعضای هیئت‌علمی تعداد دانشکده‌ها تعداد رشته‌های تحصیلی رئیس نشانی ساختمان مرکزی
دانشگاه سلمان فارسی کازرون

[۹۹][۱۰۰]

۱۳۷۲

[۱۰۱]

دولتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ۱۸۰۴ نفر

[۱۰۲]

۲۰۰۰ نفر

[۱۰۳]

۶۰ نفر ۳ ۱۷

[۱۰۴]

دکتر علیرضا فارسی‌نژاد

[۱۰۵]

خیابان طالقانی
دانشگاه آزاد اسلامی کازرون

[۱۰۶][۱۰۷]

۱۳۶۴

[۱۰۸]

آزاد اسلامی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ۴۵۰۰ نفر

[۱۰۹]

۳۶۰۰۰ نفر

[۱۱۰]

۱۴۰ نفر

[۱۱۱]

۷ ۱۰۰

[۱۱۲][۱۱۳]

دکتر علی مهبودی

[۱۱۴]

میدان بیشاپور
دانشگاه پیام نور کازرون

[۱۱۵][۱۱۶]

۱۳۷۹

[۱۱۷]

پیام نور وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ۲۳۰۰ نفر

[۱۱۸]

۴ نفر

[۱۱۹]

۲۲

[۱۲۰]

دکتر عیسی زارع درنیانی

[۱۲۱]

جاده دوان
مرکز آموزش علمی کاربردی کازرون

[۱۲۲][۱۲۳]

۱۳۸۷ علمی کاربردی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری خیابان حضرتی
مرکز آموزش عالی زینب کبری کازرون

[۱۲۴][۱۲۵]

۱۳۶۲

[۱۲۶]

فرهنگیان وزارت آموزش و پرورش ۶۰۰ نفر

[۱۲۷]

۵

[۱۲۸]

روح‌انگیز طیبی

[۱۲۹]

شهرک گلدشت ناصردیوان، خیابان صیاد شیرازی
آموزشکده فنی و حرفه‌ای دختران کازرون

[۱۳۰] [۱۳۱]

۱۳۷۶ فنی و حرفه‌ای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ۴۵۰ نفر اعظم قنبریان

[۱۳۲]

خیابان دارالسلام

علم و فرهنگ

مدارس

سال ۱۲۷۹ هجری شمسی و ۱۳۱۹ قمری مرحوم خسرو مؤدب (پدر آموزش و پرورش کازرون) معروف به میرزا حاج آقا نخستین مدرسه (مدرسه هدایت) به سبک جدید در کازرون و دومین مدرسه سبک جدید در ایران را دائر کرد. این مدرسه قدیمی‌ترین مدرسه سبک جدید کازرون است.[۱۳۳] از سایر مدارس تاریخی کازرون می‌توان به مدارس شاپور، بواسحاق و ناصر دیوان کازرونی و احمد مصلائی اشاره نمود.[۱۳۴]

هنر

میرزا حسن عکاس (چهره‌نگار کازرونی) (پدر عکاسی ایران) نخستین عکاسخانه را در فارس و نیمروز ایران دایر کرد.[۱۳۵] قطب‌الدین کازرونی نیز از بزرگترین موسیقی دانان ایران بود.[۱۳۶] از معاصران نیز می‌توان به طاهر شیخ‌الحکمایی، رئیس انجمن مجسمه‌سازان ایران و استاد دانشگاه،[۱۳۷] محمود پاک‌نیت بازیگر مشهور ایرانی،[۱۳۸] فرشاد فرشته‌حکمت، نویسنده، کارگردان و مستندساز ایرانی،[۱۳۹] امین تارخ (بازیگر سینما و تلویزیون)، سیامک ایقانی (نوازنده)، افسر شهیدی (خواننده)، حمید عسکری (خواننده)، محسن پزشکیان (شاعر و نقاش) و بسیاری دیگر اشاره کرد.

صنایع دستی

 
دولچه

قالی بافی، نمد مالی، گیوه دوزی، دولچه دوزی (از صنایع دستی خاص و از ابتکارات مردم کازرون)، اشیا فلزی، زینت آلات، وسایل چوبی، زنبیل و حصیر، وسائل گلی، وسایل سنگی و صنایع غذایی و…[۱۱]

کتابخانه‌ها

فرهنگسراها و نگارخانه‌ها

  • «نگارخانه پرنیان»
  • «فرهنگسرای مردانی» در بوستان مردانی و در جوار آرامگاه نصرالله مردانی قرار گرفته‌است.[۱۴۲]

نشریات

انتشارات

  • انتشارات قو، کازرونیه[۱۴۴] و سلمان فارسی[۱۴۵] از ناشران کتاب در حوزه کازرون پژوهی و فارس پژوهی هستند.

روز کازرون

هفتم اردیبهشت در سال ۱۳۸۹، توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، روز کازرون نامگذاری گردید.[۱۴۱]

ورزش

هندبال ورزش اول کازرون است و این شهر یکی از قطب‌های هندبال در سطح کشور محسوب می‌شود.[۱۴۶] از دیگر ورزش‌های محبوب و با سابقه در کازرون می‌توان به فوتبال، کشتی، دوچرخه‌سواری، بسکتبال، والیبال و ورزش‌های زورخانه‌ای اشاره کرد.

تیم‌های ورزشی

مطرح‌ترین تیم‌های ورزشی کازرون در حال حاضر دو تیم نیروی زمینی کازرون در لیگ برتر هندبال مردان ایران[۱۴۷] و زاگرس جنوبی کازرون در لیگ برتر هندبال زنان ایران[۱۴۸] هستند. محل برگزاری بازی‌های خانگی این دو تیم، سالن ۲۵۰۰ نفری تختی (تالار هندبال کازرون)[۱۴۹] است. هندبال کازرون طی سالیان گذشته با نام‌های مختلفی در لیگ برتر مردان و زنان شرکت داشته است و سابقه چندین مقام قهرمانی و نایب‌قهرمانی و صعود به جام باشگاه‌های هندبال آسیا را نیز در کارنامه دارد. تیم‌های هندبال مردان کازرون با وجود ۶ بار صعود به رقابت‌های جام باشگاه‌های آسیا، تنها دو بار در این رقابت‌ها حضور یافته‌اند و تیم‌های زنان نیز با وجود ۳ بار صعود، تاکنون در این رقابت‌ها حضور نداشته‌اند که عمدتاً به علت مشکلات مالی بوده است.

بهترین عناوین تیم‌های هندبال مردان کازرون در لیگ برتر [۱۵۰]

نام تیم سال مقام وضعیت
شهرداری کازرون ۱۳۹۶ دوم[۱۵۱] صعود به جام باشگاه‌های آسیا
نیروی زمینی شهید شاملی کازرون ۱۳۹۸ دوم صعود به جام باشگاه‌های آسیا
نیروی زمینی شهید شاملی کازرون ۱۳۹۹ اول[۱۵۲] صعود به جام باشگاه‌های آسیا
نیروی زمینی شهید شاملی کازرون ۱۴۰۰ دوم صعود به جام باشگاه‌های آسیا
نیروی زمینی شهید شاملی کازرون ۱۴۰۱ دوم[۱۵۳] صعود به جام باشگاه‌های آسیا
نیروی زمینی شهید شاملی کازرون ۱۴۰۲ دوم[۱۵۴] صعود به جام باشگاه‌های آسیا

حضور تیم‌های هندبال مردان کازرون در جام باشگاه‌های آسیا

نام تیم سال مقام میزبان
نیروی زمینی شهید‌ شاملی کازرون ۲۰۲۱ نهم[۱۵۵] عربستان سعودی
نیروی زمینی شهید شاملی کازرون ۲۰۲۳ هشتم[۱۵۶] ایران

بهترین عناوین تیم‌های هندبال زنان کازرون در لیگ برتر

نام تیم سال مقام وضعیت
شهید شاملی کازرون ۱۳۹۸ دوم[۱۵۷] صعود به جام باشگاه‌های آسیا
شهید شاملی کازرون ۱۳۹۹ دوم[۱۵۸] صعود به جام باشگاه‌های آسیا
شهید شاملی کازرون ۱۴۰۰ سوم[۱۵۹] -
شهید شاملی کازرون ۱۴۰۱ دوم[۱۶۰] صعود به جام باشگاه‌های آسیا
زاگرس جنوبی کازرون ۱۴۰۲ سوم[۱۶۱] -

مجموعه‌های ورزشی

ورزشگاه شهدای کازرون به عنوان بزرگ‌ترین مجموعه ورزشی غرب فارس، محل اصلی برگزاری مسابقات تیم‌های ورزشی کازرون است.[۱۶۲] مجموعه‌های ورزشی دیگری نیز با تمرکز بر رشته‌های مختلف ورزشی در سطح کازرون وجود دارند.

ورزشکاران

از ورزشکاران مشهور کازرون می‌توان به این افراد اشاره کرد:

مراکز نظامی

پادگان نظامی تیب تکاور امام سجاد روبروی میدان امام حسین واقع شده است و آموزش ۰۷ ارتش روبروی پمپ بنزین واقع شده است و امادگاه شهید چمران روبروی مسجد ابوالفضل فرهنگ شهر واقع شده است[۱۶۳] و پادگان امام رضا سپاه در روستا بهرام آباد واقع شده است[۷]پادگان پشتیبانی تنگ چوگان در در شهرستان کازرون و بخش مرکزی و دهستان شاپور استان فارس واقع میباشد[۱۶۴][۷]

ترابری

جاده‌های مواصلاتی

کازرون در مسیر مواصلاتی شمال به جنوب کشور واقع شده و دارای سه ورودی و خروجی اصلی در سه سمت شرق، جنوب شرق و غرب و همچنین چهار خروجی فرعی است. پروژه احداث تونل محرم و راه‌های دسترسی، مهم‌ترین پروژه راهسازی فعال در کازرون محسوب می‌شود.[۱۶۵]

خروجی شرقی

شهر کازرون در این جهت از طریق محور کازرون - دشت‌ارژن به مرکز کشور و شهرهای شیراز، اصفهان و تهران متصل می‌شود. این مسیر همچنین توریستی بوده و از میانه جنگل دشت برم و حاشیه دریاچه پریشان عبور می‌کند و یکی از زیباترین جاده‌های کشور به شمار می‌رود.[۱۶۶][۱۶۷][۱۶۸]

خروجی غربی

شهر کازرون در این جهت از طریق محور کازرون - قائمیه و کازرون - دوراهی راهدار به شهرستان‌های شمال غرب فارس و استان‌های خوزستان، کهگیلیویه و بویراحمد و بوشهر متصل می‌شود. بخشی از این مسیر از میان شهر باستانی بیشاپور و تنگ چوگان که از آثار جهانی ثبت‌شده در یونسکو می‌باشد، عبور می‌کند.[۱۶۹][۱۷۰][۱۷۱]

خروجی جنوب شرقی

شهر کازرون در این جهت از طریق محور کازرون - بالاده به شهرستان‌های جنوب غرب فارس و استان‌های هرمزگان و بوشهر متصل می‌شود.[۱۷۲]

پروژه احداث تونل محرم و راه‌های دسترسی

پروژه احداث تونل محرم و راه‌های دسترسی در سال ۱۳۸۸ در محور کازرون - کنارتخته آغاز شد و همچنان ادامه دارد. این پروژه دسترسی شهر کازرون به جنوب کشور را تسهیل کرده و می‌تواند بخشی از ترافیک عبوری مسیر شمال به جنوب کشور را روانه این شهر کند.[۱۷۳]

خروجی‌های فرعی

کازرون همچنین دارای ۴ خروجی فرعی می‌باشد که دو خروجی به سمت روستای دوان، یک خروجی به سمت روستای قلعه‌سید و یک خروجی به سمت روستای گلستان است.

پایانه مسافربری

پایانه مسافربری شهرسبز وابسته به شهرداری کازرون در این شهر مشغول به فعالیت است.[۱۷۴]

حمل و نقل درون‌شهری

اتوبوسرانی

در حال حاضر ۲۲ دستگاه اتوبوس و ۳ دستگاه مینی‌بوس تحت نظارت سازمان مدیریت حمل و نقل شهرداری کازرون، مشغول خدمات‌رسانی به شهروندان کازرون و حومه هستند.[۱۷۵]

اقتصاد

بازار

بازار تاریخی بزرگ کازرون از قطب‌های تجاری جنوب کشور در قرون پس از اسلام بوده است.[۱۷۶][۱۷۷] اکنون نیز این بازار و سایر مراکز تجاری کازرون، قطب تجاری غرب فارس است و نیازهای عمده مردم این منطقه را پوشش می‌دهد.[۱۷۸][۱۷۹]

صنعت

از زیرساخت‌ها و واحدهای صنعتی بزرگ کازرون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

منطقه ویژه اقتصادی و گمرک کازرون

منطقه ویژه اقتصادی کازرون به مساحت ۱۸۳ هکتار در ۱.۵ کیلومتری شمال شهر کازرون قرار گرفته است. تاکنون ۷ قرارداد بزرگ سرمایه‌گذاری در این منطقه ویژه اقتصادی منعقد شده است.[۱۸۰] گمرک کازرون نیز در این منطقه ویژه اقتصادی مستقر است و امکان صادرات و واردات به سایر نقاط جهان را فراهم کرده است.[۱۸۱]

میدان نفتی خشت

عملیات اجرایی برای راه‌اندازی میدان نفتی خشت و کنارتخته هم‌اکنون در حال انجام است.[۱۸۲] این میدان در ۵۰ کیلومتری شهر کازرون در جوار شهر کنارتخته واقع شده است و دارای یک میلیارد و ۵۳ میلیون بشکه نفت درجا می‌باشد.[۱۸۳]

ناحیه صنعتی شهید مصلحیان کازرون

این ناحیه صنعتی در ۱۱ کیلومتری غرب شهر کازرون واقع شده و دارای ۴۸ هکتار زمین صنعتی است. هم‌اکنون ۳۵ واحد تولیدی و صنعتی با اشتغال‌زایی ۶۰۰ نفر در این ناحیه صنعتی فعال هستند.[۱۸۴]

پتروشیمی کازرون

عملیات ساخت مجتمع پتروشیمی کازرون در سال ۱۳۸۷ با هدف تولید محصولات پلی‌اتیلن آغاز شد. این پتروشیمی در ۳۴ کیلومتری جنوب شرقی شهر کازرون و در بخش جره و بالاده واقع شده است. این پروژه در حال حاضر متوقف شده است.[۱۸۵][۱۸۶]

نیروگاه سیکل ترکیبی کازرون

نیروگاه سیکل ترکیبی کازرون واقع در ۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر کازرون، سومین نیروگاه سیکل ترکیبی بزرگ کشور با ظرفیت تولید ۱۳۷۳ مگاوات است. [۱۸۷]

کشاورزی

کازرون از قطب‌های کشاورزی کشور به شمار می‌آید و بسیاری از محصولاتش به کشورهای دیگر صادر می‌گردد.[۱۸۸]

میادین میوه و تره‌بار

در کازرون دو میدان بزرگ میوه و تره‌بار وجود دارد که بخش عظیمی از میوه و تره‌بار جنوب کشور را تأمین می‌کند.[۱۸۹]

میادین میوه و تره‌بار کازرون

نام میدان موقعیت مکانی
امام حسین میدان بیشاپور - بلوار شهید سلیمانی
شهرداری کازرون بلوار شهید خرسند

سردخانه‌ها

شهرستان کازرون درمجموع دارای ۳۶ واحد سردخانه برای ذخیره محصولات کشاورزی است.[۱۹۰]

سیلوی گندم کازرون

سیلوی بزرگ ۵۰ هزار تنی ذخیره گندم کازرون در ۴ کیلومتری غرب کازرون واقع شده است.[۱۹۱]

ذخایر آبی

سد نرگسی

سد نرگسی یکی از سدهای بزرگ در دست ساخت وزارت نیرو در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر کازرون و در بخش جره و بالاده است. هدف از ساخت این سد، کنترل و مهار سیلاب، تأمین آب کشاورزی ۱۲ هزار هکتار اراضی پایین دست، تأمین آب شرب منطقه و آب صنعت شهرستان‌های کازرون و فراشبند از جمله آب مورد نیاز پتروشیمی کازرون و منطقه صنعتی زاگرس جنوبی، احیاء دریاچه پریشان، تأمین آب زیست‌محیطی و تولید انرژی برقابی به میزان ۴۸٫۳ گیگاوات ساعت در سال است.[۱۹۲]

تصفیه‌خانه فاضلاب کازرون

تصفیه‌خانه فاضلاب شهری کازرون با ظرفیت کنونی تصفیه ۱۷۱۰۰ مترمکعب آب در شبانه‌روز در جنوب شهر کازرون واقع شده است.[۱۹۳] عملیات توسعه شبکه فاضلاب شهری کازرون نیز هم‌اکنون در حال انجام است. [۱۹۴]

پارچه‌ها و محصولات کازرون قدیم

کازرون روزگاری یکی از مراکز معروف پارچه بافی بوده و پارچه‌های خود را به بیشتر کشورهای دنیا صادر می‌کردند که «توزی» نام داشته‌است. یکی از علل معروف شدن این کالا نزدیکی با بندر بوشهر بوده‌است، چون تاجران و قافله‌های زیادی دررفت‌وآمد بوده‌اند که این کالا را به خارج از کشور و سایر نقاط ایران بفرستند.

خوراکی‌های سنتی کازرون

از خوراکی‌های سنتی کازرون می‌توان به کباب، دمپخت کازرون، آش سنتی کازرون (آش بازاری)، آش کارده، آش ناربادمجان، آش شله قلم کار، پلو بابونه، چنگال، خورشت قورمه کلم بادنجان، لَلَک، آش آخورک (بادام کوهی) و چند خوراک دیگر اشاره کرد.

ره‌آورد

 
نرگس‌زاری در کازرون

از ره‌آوردهای کازرون می‌توان به ترشی گلک و موسیر و ترشی کِوِرَک، مسقطی کازرون، رب انار، ارده (روغن کنجد)، گل نرگس، خرما، رطب، خارک، نارنج، بلوط، بنه، گوجه، زیتون، عرقیات و بسیاری دیگر اشاره نمود.

سیاست

کازرونی‌ها همواره در سیاست ایران نقش مهمی ایفا نموده‌اند. از پایتختی بیشاپور در زمان ساسانیان تا نخستین مسلمان ایرانی سلمان فارسی که از این دیار بوده، تا دلاوری‌های ناصر دیوان کازرونی و همرزمان وی و انتشار اولین روزنامه ایران توسط میرزا محمدصالح کازرونی و اعلام حکومت نظامی در این شهر در دوران حکومت محمد رضا شاه پهلوی و ۱۱۰۰ کشته جمهوری اسلامی. پس از انقلاب نیز شخصیت‌های مشهور سیاسی چون محمد سلیمانی (وزیر ارتباطات)، غلامحسین نوذری (وزیر نفت)، شاهین محمدصادقی (عضو هیئت رئیسه مجلس)، شریعتمداری (معاون وزیر کشاورزی)، سراج‌الدین کازرونی (وزیر بازرگانی)، فریدون عباسی دوانی (معاون رئیس‌جمهور و رئیس سابق سازمان انرژی اتمی ایران)، اسدالله ایمانی (امام جمعه سابق شیراز) و چهره‌های سیاسی دیگری چون، محمدباقر باقری‌نژادیان‌فرد، رجبعلی طاهری (استاندار تهران) و بسیاری دیگر اهل این شهر بوده‌اند.

فرمانداری

فرمانداری شهرستان کازرون به عنوان نهمین فرمانداری فارس در سال ۱۳۲۵ تأسیس شد.[۱۹۵] ساختمان آن در بلوار ارتش قرار گرفته‌است. در سال‌های اخیر شهرستان‌های ممسنی، رستم و کوه‌چنار از کازرون جدا و مستقل شدند و بخش ارژن نیز به شهرستان شیراز پیوست.

فرمانداری کازرون در ۱۰ مهر ۱۳۹۸ همزمان با ایجاد شهرستان کوه‌چنار، به فرمانداری ویژه ارتقا یافت.[۱۹۶] کازرون و مرودشت چهارمین و پنجمین شهرستان‌های فارس بودند که دارای فرمانداری ویژه شدند.

شهرداری

شهرداری کازرون در سال ۱۳۱۰ به عنوان هفتمین شهرداری استان فارس تشکیل شد. شهرداری کازرون دارای شهرداری درجه ۹ می‌باشد و از این نظر، پس از شهرداری شیراز در کنار مرودشت و جهرم رتبه دوم را در استان داراست.[۱۹۷] شهرداری کازرون دارای دو سازمان وابسته به نام‌های مدیریت حمل و نقل و آتش‌نشانی و خدمات ایمنی است.[۱۹۸]

بهداشت و درمان

بزرگانی چون علامه قطب الدین کازرونی، علامه سدیدالدین کازرونی، شرف‌الدین زکی بوشکانی، جمال‌الدین مرشدی، ابراهیم نادری کازرونی، شیخ‌الحکماء کازرونی، محمد شفیع کازرونی، مجدالاطباء کازرونی و بسیاری دیگر در زمان‌های گذشته و بزرگانی چون محمدتقی میر (استاد مشهور دانشگاه علوم پزشکی شیراز)، رضا ملک‌زاده (وزیر سابق بهداشت و رئیس سابق دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و شیراز) و شاهین محمدصادقی (رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی) در زمان حال و بسیاری دیگر، حکایت از تاریخ کهن پزشکی در این منطقه دارد.

ساختار سازمانی

شبکه بهداشت و درمان کازرون بالاترین مرجع تأمین سلامت در شهرستان کازرون است که زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی شیراز فعالیت می‌کند.[۱۹۹] پیش از انقلاب اسلامی دو بیمارستان بهبهانی و پهلوی در شهر کازرون فعال بودند که اکنون هر دوی آن‌ها غیر فعال است.[۲۰۰] در حال حاضر دو بیمارستان با مجموع ۲۸۶ تخت‌خواب و چندین درمانگاه و مرکز درمانی در شهر کازرون فعال هستند.[۲۰۱] [۱۳۵] [۲۰۲][۲۰۳] [۲۰۴]

نظام پزشکی کازرون

سازمان نظام پزشکی کازرون در حال حاضر دارای ۷۴۸ عضو از کازرون و شهرستان‌های اطراف می‌باشد. از این تعداد ۱۹۰ عضو در شهر کازرون مشغول به فعالیت هستند.[۲۰۵]

بیمارستان‌ها

نام بیمارستان تأسیس تعداد تخت‌خواب نوع مرکز موقعیت مکانی وابستگی
ولی‌عصر[۲۰۶] ۱۳۷۵ ۱۷۴ عمومی

درمانی

خیابان باهنر شمالی دانشگاه علوم پزشکی شیراز
امام علی[۲۰۷] ۱۴۰۱ ۱۱۲ عمومی

آموزشی - درمانی

میدان بیشاپور دانشگاه آزاد اسلامی کازرون - دانشگاه علوم پزشکی شیراز

پروژه‌های بیمارستانی

سومین و بزرگ‌ترین بیمارستان کازرون با ۲۰۶ تخت‌خواب در جنوب شرقی شهر کازرون در حال احداث است. بنا به گفته معاون وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی ساخت این پروژه، ساختمان این بیمارستان تا پایان دولت سیزدهم تکمیل خواهد شد.[۲۰۸]

درمانگاه‌ها و مراکز بهداشت شهری

فهرست درمانگاه‌های کازرون[۲۰۹] [۲۱۰]

نام درمانگاه نوع مرکز موقعیت مکانی مالکیت
امام سجاد عمومی خیابان سلمان فارسی سازمان نیروهای مسلح
تأمین اجتماعی تخصصی و فوق تخصصی خیابان شریعتی جنوبی سازمان تأمین اجتماعی
شهدای بسیج عمومی خیابان شهدای شمالی
شهید آشتاب عمومی بلوار شهید خرسند
یاسمین تخصصی و فوق تخصصی خیابان طالقانی خصوصی
دکتر ترکاشوند دندانپزشکی خیابان شهدای جنوبی خصوصی
پارسیان دندانپزشکی میدان شهدا
میترا دندانپزشکی میدان شهدا خصوصی
امام رضا دندانپزشکی بلوار ارتش سازمان نیروهای مسلح

فهرست مراکز بهداشت شهری کازرون[۲۱۱][۲۱۲]

نام مرکز موقعیت مکانی
شیخ ابوتراب خیابان انقلاب شمالی
ابواسحاق خیابان ابواسحاق شرقی
المهدی بلوار خرمشهر
قدس بلوار قدس شمالی
شهید اسماعیلی خیابان طالقانی
سعدی خیابان سعدی جنوبی
شهید پیرویان خیابان طالقانی

داروخانه‌ها

شهرستان کازرون دارای ۴۰ داروخانه می‌باشد که از این تعداد ۲۹ داروخانه روزانه خصوصی، ۶ داروخانه شبانه‌روزی خصوصی، ۳ داروخانه دولتی و ۲ داروخانه بیمارستانی است.[۲۱۳]

اورژانس

اورژانس ۱۱۵ کازرون دارای ۲ پایگاه در شهر کازرون و ۷ پایگاه در حومه کازرون (مجموعاً ۹ پایگاه) می‌باشد. مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی کازرون تحت نظر سازمان اورژانس فارس مشغول به فعالیت است.[۲۱۴]

فهرست پایگاه‌های شهری اورژانس کازرون

نام پایگاه موقعیت مکانی
شهری شماره ۱ میدان دوان
شهری شماره ۲ بلوار خرمشهر

شهرهای خواهرخوانده

جستارهای وابسته

منابع

  1. «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ «نقشه بافتهای فرسوده مصوب شهرها - فارس». Internet Archive. ۲۰۱۱-۰۹-۲۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۰۹-۲۰.
  3. «پایگاه جستجوی نامهای جغرافیایی». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ آوریل ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۲۸.
  4. «برگزاری مراسم تودیع و معارفه شهردار سابق و جدید كازرون در سالن شهید عسكری». کازرون. ۲۹ دی ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۲۳.
  5. آمار درجه، جمعیت و سال تأسیس شهرهای کشور بر اساس سرشماری جمعیت سال ۹۵ بایگانی‌شده در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine. سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور
  6. «نقشه‌های بافت فرسوده». شرکت عمران و مسکن‌سازان استان فارس. دریافت‌شده در ۷ نوامبر ۲۰۱۹.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ درگاه ملی آمار
  8. «بازبینی نام و تاریخ پیدایش کازرون». کازرون‌نما. ۱۴ شهریور ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ آوریل ۲۰۲۲.
  9. Centre, UNESCO World Heritage. "Four sites added to UNESCO's World Heritage List". whc.unesco.org (به انگلیسی). Retrieved 2018-07-01.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ ۱۰٫۴ ۱۰٫۵ «تنی چند از بزرگان کازرون». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۳۱ مه ۲۰۱۱.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ «صنایع دستی کازرون». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳۱ مه ۲۰۱۱.
  12. [hhttp://www.myforecast.com/bin/climate.m?city=66236&metric=true "آب و هوای کازرون"] (به انگلیسی). وبگاه مای فورکست. Retrieved 25 July 2010.
  13. «بازبینی نام و تاریخ پیدایش کازرون». کازرون‌نما. ۱۴ شهریور ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ آوریل ۲۰۲۲.
  14. ابن عثمان، محمود (۱۳۳۳). فردوس المرشدیه فی اسرار الصمدیه/ به کوشش ایرج افشار. تهران: کتابخانه دانش.
  15. «سفری به شهر سبز تاریخ/ کازرون در گذر تاریخ». باشگاه خبرنگاران جوان. ۱۱ فروردین ۱۳۹۸.
  16. «بازبینی نام و تاریخ پیدایش کازرون». کازرون‌نما. ۱۴ شهریور ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ آوریل ۲۰۲۲.
  17. «پیدایش اولیه شهر کازرون». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ سپتامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۶ ژوئن ۲۰۱۱.
  18. «شهری که در آن حکومت نظامی اعلام شد/ نقش کازرون در تکمیل پازل انقلاب اسلامی در سال 57». دفاع پرس. ۳۰ دی ۱۳۹۴.
  19. «تجمع اعتراضی مردم در مخالفت با تقسیم شهرستان کازرون/ اولویت مسئولان کازرون پرداختن به معیشت مردم باشد». خبرگزاری تسنیم. ۱۷ مرداد ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲۰ مه ۲۰۱۸.
  20. ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ «نتایج سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵».
  21. «خانوار و جمعیت شهرهای استان فارس بر پایه نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ و براساس تقسیمات کشوری تا پایان سال ۱۳۹۲» (PDF). دفتر آمار و اطلاعات و GIS معاونت برنامه‌ریزی و اشتغال استانداری فارس.
  22. حاتمی، حسن، بازی‌های محلی کازرون، تهران: سروش، ۱۳۷۷. شابک: ۹۶۴۴۳۵۱۳۶۳
  23. «کازرون با بیش از ۳۰۰ آثار باستانی، قطب گردشگری فارس». کازرون‌نگاه - پایگاه جامع خبری تحلیلی شهرستان کازرون. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  24. «هفت اثر تاریخی دوره ساسانی فارس جهانی شدند». خبرگزاری بین‌المللی قرآن. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  25. «سفری به شهر سبز کازرون». باشگاه خبرنگاران جوان. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  26. «کازرون با بیش از ۳۰۰ آثار باستانی، قطب گردشگری فارس». کازرون‌نگاه - پایگاه جامع خبری تحلیلی شهرستان کازرون. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  27. «رشد ۳۰ درصدی تعداد گردشگران شهرستان کازرون». ایسنا. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  28. «مکان‌های دیدنی کازرون. شهر بیشاپور تا غار شاپور». خبرگزاری برنا. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  29. «سفر به پایتخت ساسانیان». جهان صنعت. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  30. «ثبت محور ساسانی فارس در فهرست میراث جهانی یونسکو». کمیسیون ملی یونسکو ایران. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  31. «غار شاهپور و مجسمه شاپور اول ساسانی». منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  32. «غار شاپور، غاری شگفت‌انگیز که بزرگ‌ترین مجسمه ایران باستان را در خود دارد». سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  33. «تنگ چوگان؛ گنجینه‌ای بی‌نظیر از حجاری‌های دوره ساسانیان». ایسنا. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  34. «نقوش برجسته تنگ چوگان: یادگاری از تاریخ باستانی فارس». ناز نیوز. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  35. «دو بازار تاریخی مربوط به دوران قاجار و صفویه در شهرستان کازرون». خبرگزاری برنا. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  36. «تخریب یکی از خانه‌های تاریخی کازرون». خبرگزاری صدا و سیما. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  37. «چطور توانستند شهر سفید را به خاک سیاه بنشانند؟ یک شهر باستانی را در سکوت از بین بردند و صدای کسی درنیامد». عصر ایران. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  38. «عمارت تاریخی حاج اسماعیل کازرون مستندنگاری شد». خبرگزاری پانا. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  39. «ارزیابی و تحلیل ساختار و شاخصه‌های کالبدی-فضایی و گونه‌شناسی ساباط‌های شهر کازرون - مصطفی آریان‌کیا، اسدالله علی‌پور». سیویلیکا. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  40. «ایران‌شناس آلمانی به تخریب بافت تاریخی کازرون واکنش نشان داد». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  41. «روزهای پریشانی بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین خاورمیانه». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  42. «آیا آب سد نرگسی به دریاچه پریشان خواهد رسید؟». خبرگزاری ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  43. «زوال بلوط در جنگلهای دشت برم کازرون فارس». سامانه تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  44. «چهره پاییزی بزرگترین جنگل بلوط ایران». باشگاه خبرنگاران جوان. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  45. «سوختن بلوط‌ها با آتش غفلت وکمبودها». کیهان. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  46. «نرگسزار، گنج خوشبوی کازرون». کازرون‌نگاه - پایگاه جامع خبری - تحلیلی شهرستان کازرون. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  47. «نگاهی به امامزادگان فارس/ امامزاده سیدحسین کازرون». خبرگزاری بین‌المللی قرآن. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  48. «زیبایی‌های باغ نظر کازرون به روایت تصویر». شیرازه. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  49. «غار تنگ تیکاب (تنگ تیکو)». همگردی. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  50. «نصب تندیس حیوانات بومی کازرون در پارک طالقانی». خبرگزاری صدا و سیما. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۲۴.
  51. «بقعه شیخ ابواسحاق کازرونی». مؤسسه گنجینه سرزمین پارس. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  52. «بنای ۷۰۰ ساله آرامگاه شیخ امین‌الدین بلیانی در کازرون». پرتو جنوب. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  53. «آرامگاه علامه دوانی کازرون». باشگاه گردشگری آفتاب. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  54. «تصاویر دیدنی استاد نصرالله مردانی، شاعر معاصر کشور». آپارات. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  55. «تنها کاروانسرای سنگی ایران چشم‌به‌راه توجه مسئولان». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  56. «کاروانسرای ده‌کهنه کمارج، بنایی مربوط به دوره صفویه». ندای استان. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  57. «کاروانسرای کنارتخته - کازرون». خبرگزاری برنا. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  58. «طبیعت رودخانه شاپور». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  59. «پیشرفت ۵۵ درصدی سد نرگسی کازرون». خبرگزاری صدا و سیما. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  60. «چشمه سراب اردشیر». رهی نو. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  61. «بارندگی چشمه تاریخی ساسان کازرون را پر آب کرد». خبرگزاری ایرنا. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  62. «مستندنگاری چشمه سراب دختران در مجموعه بیشاپور». باشگاه خبرنگاران جوان. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  63. «چشمه دادین کازرونی، مکانی دیدنی برای تعطیلات نوروز». شیرازه. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  64. «حوض تاریخی بیدمشک در کازرون ثبت ملی شد». باشگاه خبرنگاران جوان. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  65. «کاشت ۸۵ نهال سرو به مناسبت روز کازرون در بوستان مردانی». پرتو جنوب. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  66. «رونمایی از فضای نمادین اکوسیستم طبیعت در بوستان رفیع کازرون». پرتو جنوب. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  67. «کازرون از دید تپه سنگ‌شاه». فوتو. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  68. «آتشکده کازرون». برکه. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  69. «بزرگترین کتیبه جهان در کازرون رو به نابودی است». آیین باور. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  70. «پوسکان، یکی از کهن‌ترین قلعه‌های تاریخی ایران». ایسنا. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  71. «چهارطاقی جره و معرفی راه‌های دسترسی». مستر بلیط. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  72. «صعود به قله کاسکان کازرون». اتحاد خبر. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  73. «طبیعت آفتابی کازرون و جاده دوان پس از بارندگی‌های شدید اخیر». خبرگزاری پانا. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  74. «شماره ثبت سرو ۷۰۰ ساله کلانی کازرون ابلاغ شد». خبرگزاری برنا. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  75. «دو درخت کهنسال شهرستان کازرون در فهرست آثار ملی به ثبت رسید». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  76. «گلزار شهدای سید محمد نوربخش کازرون». هفته‌نامه شهر سبز. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  77. «ضریح امامزاده سید محمد کاشی در کازرون رونمایی شد». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  78. «حرم شهدای گمنام قدمگاه خضر نبی کازرون». کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  79. «معرفی صنایع دستی بومی شهرستان کازرون». منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۴.
  80. «لیست سوغات و صنایع دستی شهرستان‌های فارس». اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۴.
  81. «خوراکی‌های محلی و خوشمزه بازار کازرون». کازرون. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۴.
  82. «آموزش پخت دمپخت کازرونی». رسانه مجازی شبکه فارس در آپارات. دریافت‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۲۴.
  83. «آش کازرون ثبت ملی شد». ایسنا. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۴.
  84. «طرز تهیه ترشی گلک موسیر». تصویر زندگی. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۴.
  85. «۱۵۰ میلیون شاخه گل نرگس در کازرون برداشت شد». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۴.
  86. «آغاز برداشت نارنج در کازرون». خبرگزاری صدا و سیما. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۴.
  87. «پیش‌بینی برداشت ۵۸ هزار تن خرما در کازرون». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۴.
  88. «یک شهر و ۲ روستا به شهرها و روستاهای ملی صنایع‌دستی افزوده شد». خبرگزاری دولت. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۴.
  89. «موزه مردم‌شناسی کازرون». منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۲۴.
  90. «شهر جهانی بیشاپور را با موزه ببینید». اَمرداد. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۴.
  91. «افتتاح نخستین موزه روستایی کشور». خبرگزاری میزان. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۴.
  92. «راه‌اندازی موزه دائمی مردم‌شناسی در روستای الیف کازرون». میراث آریا. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۴.
  93. «هتل بیشاپور کازرون». رهی نو. دریافت‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۲۴.
  94. «اقامتگاه‌های بومگردی کازرون». پلتفرم خدمات بومگردی. دریافت‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۲۴.
  95. «ایستگاه تحقیقاتی بهداشتی کازرون». دانشگاه علوم پزشکی تهران. دریافت‌شده در ۲۹ ژوئیه ۲۰۲۴.
  96. «بررسی چشم‌اندازهای توسعه‌ای و مسیر فعالیت دانشگاه سلمان فارسی کازرون». دانشگاه سلمان فارسی کازرون. دریافت‌شده در ۲۹ ژوئیه ۲۰۲۴.
  97. «لیست دانشگاه های آزاد پزشکی کل کشور». فاروس‌طاها. دریافت‌شده در ۲۹ ژوئیه ۲۰۲۴.
  98. «بهره‌برداری از بیمارستان امام علی کازرون». معاونت علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی. دریافت‌شده در ۲۹ ژوئیه ۲۰۲۴.
  99. «دانشگاه سلمان فارسی کازرون». دانشگاه سلمان فارسی کازرون. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۴.
  100. دانشگاه سلمان فارسی کازرون
  101. «تاریخچه دانشگاه». دانشگاه سلمان فارسی کازرون. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۴.
  102. «دانشگاه سلمان فارسی کازرون». مرجع دانشگاه‌های ایران. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۴.
  103. «تاریخچه دانشگاه». دانشگاه سلمان فارسی کازرون. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۴.
  104. «معرفی دانشگاه». دانشگاه سلمان فارسی کازرون. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴.
  105. «رئیس دانشگاه». دانشگاه سلمان فارسی کازرون. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴.
  106. «دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون». دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۴.
  107. «دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۱.
  108. «تاریخچه». دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۴.
  109. «نمایه آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون». دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۴.
  110. «نمایه آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون». دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴.
  111. «نمایه آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون». دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴.
  112. «رشته‌های بدون آزمون دانشگاه آزاد کازرون». دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴.
  113. «رشته‌های با آزمون دانشگاه آزاد کازرون». دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴.
  114. «ریاست واحد». دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴.
  115. «دانشگاه پیام نور مرکز کازرون». دانشگاه پیام نور مرکز کازرون. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۴.
  116. «بسیج دانشجویی دانشگاه پیام نور مرکز کازرون». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ ژوئن ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۱.
  117. «تاریخچه‌ای از دانشگاه پیام نور مرکز کازرون». دانشگاه پیام نور مرکز کازرون. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۴.
  118. «آشنایی با دانشگاه». دانشگاه پیام نور مرکز کازرون. دریافت‌شده در ۱ اوت ۲۰۲۴.
  119. «رتبه سوم دانشگاه پیام نور کازرون در استان فارس». پایگاه خبری پرتو جنوب. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴.
  120. «رتبه سوم دانشگاه پیام نور کازرون در استان فارس». پایگاه خبری پرتو جنوب. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴.
  121. «رتبه سوم دانشگاه پیام نور کازرون در استان فارس». پایگاه خبری پرتو جنوب. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴.
  122. «مرکز آموزش علمی کاربردی کازرون». دانشگاه جامع علمی کاربردی. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۴.
  123. «دانشگاه جامع علمی کاربردی مرکز کازرون». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژوئن ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۱.
  124. «مرکز آموزش عالی زینب کبری کازرون». مرجع دانشگاه‌های ایران. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۴.
  125. مرکز تربیت معلم زینب کبری (س) کازرون[پیوند مرده]
  126. «مرکز آموزش عالی زینب کبری کازرون». مرجع دانشگاه‌های ایران. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۴.
  127. «مرکز آموزش عالی زینب کبری کازرون». مرجع دانشگاه‌های ایران. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۴.
  128. «معرفی مرکز تربیت‌معلم زینب کبری کازرون». ایران مدرس. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴.
  129. «کازرون از جایگاهی که حقش است و ظرفیت آن را دارد، عقب مانده است». کازرون‌نیوز. دریافت‌شده در ۱ اوت ۲۰۲۴.
  130. «آموزشکده فنی و حرفه‌ای دختران کازرون». آموزشکده فنی و حرفه‌ای دختران کازرون. دریافت‌شده در ۱ اوت ۲۰۲۴.
  131. «آموزشکده فنی و حرفه‌ای دختران کازرون». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ اوت ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۱.
  132. «مراکز تحقیقاتی دانشجویی در فارس راه‌اندازی می‌شود». خبرگزاری دانشجو. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴.
  133. «تاریخچه آموزش و پرورش کازرون». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژوئیه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۱.
  134. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام وب‌گاه کازرون نما وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  135. ۱۳۵٫۰ ۱۳۵٫۱ «چهره‌نگار کازرونی، پدر عکاسی ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۱.
  136. «علامه قطب‌الدین محمود کازرونی». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۱.
  137. «محمود پاک‌نیت». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ مه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۱.
  138. طاهر شیخ‌الحکمایی
  139. نکوداشت فرشاد فرشته‌حکمت
  140. ۱۴۰٫۰ ۱۴۰٫۱ ۱۴۰٫۲ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام وب‌گاه راسخون وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  141. ۱۴۱٫۰ ۱۴۱٫۱ «روز کازرون». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳۱ مه ۲۰۱۱.
  142. افتتاح فرهنگسرای مردانی[پیوند مرده]
  143. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام وب‌گاه کازرون‌نما وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  144. «نشر کازرونیه». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۱۴.
  145. «انتشارات سلمان فارسی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۸ ژوئن ۲۰۱۲.
  146. «کازرون یکی از قطب های هندبال کشور است». خبرگزاری برنا. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  147. «نایب‌قهرمانی نیروی زمینی شهید شاملی کازرون در لیگ برتر هندبال». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  148. «برگزاری لیگ برتر هندبال بانوان با حضور هشت تیم». ایران ورزشی. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  149. «صعود نماینده هندبال فارس به جام باشگاه‌های آسیا». ایسنا. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  150. «لیست قهرمانان لیگ برتر هندبال». جام حذفی. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  151. «شهرداری کازرون نایب‌قهرمان لیگ برتر هندبال شد». ایرنا. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  152. «شهید شاملی کازرون قهرمان لیگ برتر هندبال شد». ایمنا. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  153. «جدول لیگ برتر هندبال ۱۴۰۱». باشگاه فرهنگی ورزشی گیتی‌پسند. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  154. «جدول لیگ برتر هندبال در فصل ۱۴۰۲». ورزش ۳. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  155. «نیروی زمینی شهید شاملی کازرون در رده نهم آسیا ایستاد». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  156. «هندبال جام باشگاه‌های آسیا - شهید شاملی هشتم شد». تسنیم. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  157. «لیگ برتر هندبال بانوان ۹۸». افرا ورزش. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  158. «لیگ برتر هندبال بانوان». خبرگزاری تسنیم. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  159. «رتبه سوم هندبال بانوان به تیم های ملایر و شهید شاملی کازرون رسید». خبرگزاری صدا و سیما. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  160. «قهرمان لیگ برتر هندبال زنان مشخص شد». روزنامه شرق. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  161. «جدول لیگ برتر هندبال زنان ۱۴۰۲». ورزش ۳. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  162. «مجموعه ورزشی بزرگ شهدای کازرون در آستانه تجهیز و تکمیل قرار گرفت». سایت نماینده مردم کازرون. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۴.
  163. «تیپ تکاور امام سجاد کازرون؛ آدرس، تلفن، ساعت کاری، تصاویر و نظرات کاربران». نقشه و مسیریاب بلد. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۰۱.
  164. «پادگان پشتیبانی تنگ چوگان؛ آدرس، تلفن، ساعت کاری، تصاویر و نظرات کاربران». نقشه و مسیریاب بلد. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۸.
  165. «آغاز عملیات اجرائی راه‌های دسترسی تونل محرم کازرون». باشگاه خبرنگاران جوان. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۲۴.
  166. «مسیر کازرون به شیراز». کارناوال. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۲۴.
  167. «زیباترین جاده‌های ایران کدامند؟». سعادت رنت. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۲۴.
  168. «زیباترین جاده ‌های ایران از شمال تا جنوب». اتاقک. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۲۴.
  169. «مسیر کازرون به اهواز». کارناوال. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۲۴.
  170. «مسیر کازرون به بوشهر». کارناوال. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۲۴.
  171. «مسیر کازرون به شهر باستانی بیشاپور». توریست‌گاه. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۲۴.
  172. «مسیر کازرون به فراشبند». کارناوال. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۲۴.
  173. «سرنوشت مبهم تونل محرم». کازرون‌نیوز. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۲۴.
  174. «ترمینال کازرون». سفر ۷۲۴. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۲۴.
  175. «اضافه شدن ۳ دستگاه ون به چرخه حمل و نقل کازرون». باشگاه خبرنگاران جوان. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۲۴.
  176. «بازار کازرون». گردشگری ۷۲۴. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  177. «بازار کازرون». رهی نو. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  178. «چرا بازار کازرون برای اهالی کوه‌چنار، نورآباد ممسنی و رستم جذاب است؟». کازرون‌نگاه. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  179. «بازار کازرون، قلب تپنده اقتصادی شهر». سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  180. «آمادگی برای جذب سرمایه گذار طرح‌های صنعتی صادرات محور در منطقه ویژه اقتصادی کازرون». باشگاه خبرنگاران جوان. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  181. «گمرک منطقه ویژه اقتصادی کازرون آغاز به کار کرد». ایرنا. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  182. «فراهم شدن ۳۰۰ فرصت شغلی با فعال شدن میدان نفتی خشت کازرون». ایرنا. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  183. «میدان نفتی خشت». سامانه صبا - صنایع بالادستی ایران. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  184. «انعقاد قرارداد با ۶۹ سرمایه‌گذار در ناحیه صنعتی شهید مصلحیان کازرون». ایسنا. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  185. «بازدید میدانی جمعی از مسئولان شهرستان‌ از سایت پتروشیمی کازرون». کازرون‌نیوز. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  186. «بخرد، فرماندار ویژه کازرون: تعلل در ساخت پتروشیمی کازرون، ثمره مدیران غیربومی و عدم پیگیری مسئولان گذشته است». پرتو جنوب. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  187. «معرفی نیروگاه سیکل ترکیبی کازرون». برق‌نیوز. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  188. «اوراسیا و حوزه خلیج فارس، مقصد صادراتی صیفی‌جات کازرون». پرتو جنوب. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  189. «میدان تره‌بار کازرون، پولدار اما فقیر». کازرون‌نیوز. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  190. «سردخانه ۳۰۰۰ تنی در کازرون به مدار وارد شد». ایانا. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  191. «سیلوی فلزی ۵۰ هزار تنی ذخیره گندم در کازرون افتتاح شد». مدیریت جهاد کشاورزی کازرون. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  192. «پیشرفت ۷۵ درصدی پروژه سد نرگسی فارس با اهتمام دولت سیزدهم». ایرنا. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  193. «تصفیه‌خانه فاضلاب کازرون در هفته دولت افتتاح شد». باشگاه خبرنگاران جوان. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  194. «کلنگ زنی پروژه توسعه فاضلاب شهری کازرون». ایلنا. دریافت‌شده در ۳ اوت ۲۰۲۴.
  195. «بیمارستان‌های فارس». سایت تخصصی بیمارستان سازی در ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ مارس ۲۰۲۲.
  196. «کازرون و مرودشت به فرمانداری ویژه تبدیل شدند/ ایجاد هفت فرمانداری جدید در استان». شیرازه. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ فوریه ۲۰۲۰.
  197. «آمار درجه، جمعیت و سال تأسیس شهرهای کشور بر اساس سرشماری جمعیت سال ۹۵» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۹.
  198. «شهرداری کازرون».
  199. «شبکه بهداشت و درمان کازرون». شبکه بهداشت و درمان کازرون. دریافت‌شده در ۱۹ مارس ۲۰۲۴.
  200. «بیمارستان موقوفه بهبهانی کازرون بازسازی و احیا می‌شود». کازرون‌نما. دریافت‌شده در ۱۹ مارس ۲۰۲۴.
  201. «بیمارستان ولی عصر (عج) کازرون». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژوئیه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲ ژوئن ۲۰۱۱.
  202. «بیمارستان دویست تختخوابی کازرون». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ آوریل ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲ ژوئن ۲۰۱۱.
  203. «فرماندار: ۵۶۰ میلیارد ریال به تکمیل طرح‌های نیمه تمام کازرون اختصاص یافت». ایرنا.
  204. «اعضای سازمان نظام پزشکی کازرون». سازمان نظام پزشکی کشور. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۲۴.
  205. «اعضای سازمان نظام پزشکی کازرون». سازمان نظام پزشکی کشور. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۲۴.
  206. «بیمارستان ولیعصر کازرون». بیمارستان ولیعصر کازرون. دریافت‌شده در ۱۹ مارس ۲۰۲۴.
  207. «راه‌اندازی مرحله نخست بیمارستان امام علی کازرون». خبرگزاری صدا و سیما. دریافت‌شده در ۱۹ مارس ۲۰۲۴.
  208. «بیمارستان ۲۲۰ تختخوابی کازرون تا پایان دولت سیزدهم تکمیل و تحویل خواهد شد». خبرگزاری دولت. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۲۴.
  209. «درمانگاه‌های کازرون». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲ ژوئن ۲۰۱۱.
  210. «فهرست درمانگاه‌های استان فارس». مرکز اطلاعات پزشکی و دارویی ایران. دریافت‌شده در ۵ آوریل ۲۰۲۴.
  211. «فهرست مراکز بهداشت شهری کازرون». پی‌جو - بانک مشاغل برتر. دریافت‌شده در ۵ آوریل ۲۰۲۴.
  212. «شبکه بهداشت کازرون». شبکه بهداشت و درمان کازرون. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مارس ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۵ آوریل ۲۰۲۴.
  213. «تعداد داروخانه‌های استان فارس به تفکیک شهر» (PDF). انجمن داروسازان فارس. دریافت‌شده در ۵ آوریل ۲۰۲۴.
  214. «مرکز فوریت‌های پزشکی خیّرساز کازرون افتتاح شد». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۲۴.
  • [۱]
  • نزهة القلوب، المقالة الثالثة، چ لسترانج ص ۱۳۶