ویکی‌پدیا:فهرست افراد

فهرست افراد گونه‌ای از فهرست‌های ساخته‌شده توسط کاربران ویکی‌پدیا است که نشان دهنده تمایل کاربران به جمع‌آوری اطلاعات دربارهٔ افراد زنده یا متوفایی می‌باشد که دارای تمایلات، تخصصها یا نقاط مشترک روشنی با یکدیگر هستند. این فهرستها در واقع آن بخش از اطلاعاتی را که در مقاله مستقل هر یک از این افراد قابل دست‌یابی نیستند را بیان می‌کند. با توجه به تمایل کاربران برای ایجاد این چنین فهرست‌هایی، همواره مطالعه معیارها و قوانین نگارش اینگونه مقالات پیش از ساخت آن‌ها توصیه شده‌است.

اهداف فهرست‌ها

ویرایش

ایجاد فهرست‌های افراد شهره، علاوه بر اینکه همان دسته اهداف عمومی در ساخت مقالات فهرست‌وار را که اطلاع‌رسانی، ناوبری و توسعه هستند را دنبال می‌کند، باید انتظارات مورد توجه ویکی‌پدیا در مورد نوشتن زندگینامه را نیز برآورده سازد.

زمانی که فهرست‌ها جنبه مقایسه‌ای داشته باشند، می‌بایست از ساختن آن‌ها استقبال کرد، چون کاربردش با رده‌ها فرق دارد؛ ولی زمانی که فهرست‌ها صرفاً یک فهرست مقالات بود می‌توان آن را حذف کرد چون کاربردش مشابه رده‌ها می‌باشد.

سیاست‌های فهرست‌ها

ویرایش

شاید تصور شود فلسفه ایجاد مقالاتی با درون مایه فهرست در ویکی‌پدیا این باشد که ویراستار می‌تواند به دور از استانداردها و سیاست‌های (محدودیتها) لازم برای ویرایش مقالات، با آزادی عمل بیشتر و گاهی ساختارشکنانه، مطالبی را در این دانشنامه بگنجاند که امکان مخالفت با حضور یا بقای آن‌ها در صفحات مقالات زیاد است.

اما قابل ذکر است که این تصور نادرست می‌باشد و ویکی‌پدیا همان وسواس و دقت نظر رایج در مورد محتوای صفحات مقالات را در مورد صفحات فهرست‌وار نیز بکار می‌گیرد. ویکی‌پدیا جهت تبدیل نشدن به فضای نام فهرست‌ها، سیاست‌های مورد نیاز این فضای نام را معرفی کرده و بر رعایت کامل آن‌ها اصرار دارد. این سیاست‌ها و استانداردها عبارتند از:

استانداردهای مورد نیاز

ویرایش

از آنجا که فهرست مشاهیر نیز زیر رده‌ای از مقالات ویکی‌پدیا است، پس می‌بایست تمام استانداردهای عمومی یک مقاله ویکی‌پدیا را دارا باشد. علاوه بر این با توجه به اینکه در این مقالات غالباً به انسان‌های سرشناس پرداخته می‌شود، می‌بایست چهارچوب‌های تنگتری نیز در ساخت و گسترش آن‌ها در نظر گرفت.

  • نامگذاری: نامگذاری مقالات فهرست مشاهیر و همچنین اشخاص مذکور در آن یکی از مهمترین اجزای هر مقاله فهرست است. این موضوع همواره یکی از مباحث چالش‌برانگیز در ویکی‌پدیای فارسی بوده است. برای نامگذاری این مقالات، علاوه بر آنکه می‌بایست با قواعد عمومی نامگذاری آشنا باشیم، باید با توجه به اینکه بستر و اساس این مقالات که برپایه بیوگرافی‌نویسی است و گاه مشتمل بر اطلاعاتی از افراد زنده، می‌بایست دقت نظر را در تطبیق نامهای انتسابی افزایش داد.
تذکر: از بکاربردن عباراتی مثل فهرست بزرگترین دیکتاتورهای تاریخ یا فهرست خطرناک‌ترین تروریست‌های عرب یا فهرست منفورترین رئیس‌جمهوران آمریکا در انتخاب عناوین فهرست‌ها به ویژه اگر شامل افراد زنده باشد بپرهیزید.
  • درج اطلاعات مخدوش: بکار بردن عمدی کلمات طفره آمیز، ابهام‌آمیز در بزرگ نشان دادن یا کوچک نشان دادن فعالیت‌ها، تخصص‌ها و … افراد مورد اشاره در فهرست‌ها، نقض قوانین ویکی‌پدیا است و قابل پذیرش نیست و کاربر واردکننده این قسم اطلاعات مخدوش، متخلف محسوب می‌شود.
  • سرشناسی کافی: اینکه هر فهرست از اسامی افراد تا چه حد می‌تواند برای حضور در یک پروژه ویکی‌پدیا سرشناس باشد، وابستگی مستقیم به سیاست‌های آن ویکی‌پدیا دارد. بر این اساس است که فهرست‌های تدوین شده از افراد مشهور در هر ویکی‌پدیایی ممکن است سرشناسی لازم را در سایر ویکی‌پدیاها نداشته باشد.
  • پیوند دادن: در هنگام تدوین فهرست‌ها از ایجاد پیوندهای متعدد در سطرهای جدول اجتناب کنید. به ویژه اگر غالب این پیوندها پوچ و به رنگ قرمز باشند. بسیاری از پیوندهایی که می‌توان در سطرهای فهرست‌ها ایجاد کرد در متن مقاله زندگی‌نامه فرد یا فعالیت‌های وی موجودند و ذکر آن‌ها در این قسمت لزومی ندارد.
به عنوان مثال، محل تولد، تاریخ تولد و تاریخ وفات جزء پارامترهایی است که پیشنهاد می‌شود در فهرست‌های بزرگ، به صورت پیوند نباشند و تنها به صورت ساده ذکر شوند. مقالاتی که شامل تعداد زیادی پیوند قرمز و ناموجود باشند امکان حذف و پالایش دارند.

محتوای فهرست‌ها (پارامترهای مورد نیاز)

ویرایش

پارامترهای ذکر شده در فهرست‌ها، بر اساس موضوع مورد بحث آن فهرست قطعاً متفاوت خواهد بود. ویراستار باید سعی کند، پارامترها و شاخص‌هایی که در جداول ذکر می‌کند، در عین اینکه پرشمار نباشد، به خوبی اطلاعات موردنیاز را در اختیار خواننده قرار دهد و تفاوت‌های مطلوب (مورد نظر خواننده) که منجر به مقایسه بین اشخاص مذکور می‌شود را به خوبی بیان کند. این عمل را می‌توان بهینه‌سازی نامید. میزان رعایت این شیوه در تدوین فهرست‌ها یکی از شاخصه‌های مهم ارزش‌گذاری فهرست‌های مشاهیر می‌باشد.

چند توصیه

ویرایش

فهرست رده‌نما

ویرایش
  • از ساختن فهرست‌هایی که می‌توان به‌جای آن‌ها از رده کمک گرفت، اجتناب کنید. این عمل دوباره‌کاری محسوب می‌شود و فهرست مذکور می‌تواند نامزد حذف یا حذف سریع شود. ما موظفیم در مواقعی یک فهرست را بسازیم که به هیچ‌وجه نتوان همان بازدهی مورد نظر را از یک رده دریافت کرد. مانند استفاده از رده‌ها به منظور مقایسه کردن مطالب.

تبصره: در بعضی موارد ممکن است فهرست‌های ساخته شوند که کاربردی مشابه با رده‌ها داشته باشند. مواردی مثل:فهرست مراجع تقلید شیعه یا فهرست رئیس جمهوران آمریکا. در این موارد ارزش اطلاعاتی بالای این فهرست‌ها موجب می‌شود که در کنار وجود رده‌ها، فهرست‌هایی مشابه نیز ایجاد شوند. قطعاً تعداد این فهرست‌های استراتژیک و خاص در ویکی آنقدر کم می‌باشد که می‌توان آن‌ها را جزء استثنائات دانست؛ با این حال بر عهده کاربران می‌باشد که در این موارد معدود و خاص نیز سعی کنند با رعایت اصل بهینه‌سازی و ذکر پارامترهای تفکیک کننده، تا حد امکان تفاوت‌های موجود بین افراد مذکور را ذکر کنند تا فهرست دچار همسانی با رده مشابه نشود.

نمونه‌هایی از فهرست‌های استاندارد

ویرایش