درگاه:هخامنشیان
درگاههای ویکیپدیا: فرهنگ · جغرافیا · بهداشت و درمان · تاریخ · ریاضیات · علوم طبیعی · مردم · فلسفه · دین · اجتماعی · فناوری
درگاه هخامنشیانهخامنشیان نام دودمانی پادشاهی در ایران باستان است. پادشاهان این دودمان از پارسیان بودند و تبار خود را به «هخامنش» میرساندند که سرکردهٔ خاندان پاسارگاد از خاندانهای پارسیان بودهاست. هخامنشیان، در آغاز پادشاهان بومی پارس و سپس انشان بودند ولی با شکستی که کوروش بزرگ بر ایشتوویگو واپسین شاه ماد وارد آورد و سپس گرفتن لیدیه و بابل، پادشاهی هخامنشی تبدیل به شاهنشاهی بزرگی شد. از این رو کوروش بزرگ را بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی میدانند. پارسها مردمانی از نژاد آریایی هستند که از حدود سه هزار سال پیش به فلات ایران آمدهاند. پارسها همزمان با مادها به بخشهای باختری ایران سرازیر شدند و پیرامون دریاچه ارومیه و کرمانشاهان جای گرفتند. با ناتوانی دولت ایلام، نفوذ خاندان پارس به خوزستان و بخشهای مرکزی فلات ایران گسترش یافت. زمان ماندگاری شاهنشاهی هخامنشی، ۲۲۰ سال بود. فرمانروایی آنان در قلمرو شاهنشاهی موجب گسترش کشاورزی، تامین بازرگانی و حتی تشویق پژوهشهای علمی و جغرافیایی نیز بودهاست. پایههای اخلاقی این شاهنشاهی نیز به ویژه در دورهٔ کسانی مانند کورش و داریوش بزرگ متضمن احترام به باورهای مردم پیرو و پشتیبانی از ناتوانان در برابر نیرومندان بودهاست، از دیدگاه تاریخی جالب توجهاست. بیانیه کوروش در هنگام پیروزی بر بابل را، پژوهشگران یک نمونه از پایههای حقوق بشر در دوران باستان برشمردهاند. هخامنشیان بر بخش بزرگی از جهان شناختهشده آن روز از رود سند تا دانوب در اروپا و از آسیای میانه تا شمال خاوری آفریقا فرمان راندند. شاهنشاهی هخامنشی به دست اسکندر مقدونی برافتاد. شاهنشاهی بزرگ هخامنشیان که بنیانگذار آن کوروش بزرگ بود در سازمان جهانی یونسکو به عنوان بزرگترین و اولین امپراطوری جهان باستان طبق اسناد به ثبت رسیدهاست. نوشتار برگزیدهآرامگاه داریوش بزرگ گوری صخرهای در کوه حاجیآباد نقش رستم است که در بلندای ۲۶ متری از تراز زمین جای گرفتهاست و سنگنبشتهای در این مزار جای دارد که نشان میدهد گورگاه از آن داریوش یکم است. داریوش بزرگ در اکتبر ۴۸۶ پیش از میلاد درگذشت و در این آرامگاه که در دل کوهی سنگی تراشیده بود، جای گرفت. وی در سال ۵۲۲ پیش از میلاد به تخت نشست و پس از ۳۶ سال پادشاهی، به مرگ طبیعی درگذشت. گویا داریوش ساخت آرامگاه خود را همزمان با ساخت کاخ آپادانای شوش و تخت جمشید در سال ۵۱۹ پیش از میلاد آغاز کرده و ساخت آن روزگاری پیش از مرگش پایان یافتهبود. با رویکرد به اینکه گذشت سدهها، بیش از ۵ متر خاک در پای صخره انباشتهاست، در گذشته این آرامگاه بلندتر و پرهیبتتر از امروزه بوده و بلندای آن به ۳۸ متر میرسیدهاست. پیکره و گسترهٔ نمای بیرونی آرامگاه و ویژگیهای درونی آن، سراسر نوآوری است. زندگینامه برگزیدهعلیرضا شاپور شهبازی باستانشناس، تاریخنگار، نویسنده و متخصص در باستانشناسی دوران ایران هخامنشی و استاد دانشگاههای شیراز، تهران، هاروارد، کلمبیا، گوتینگن و اورگن شرقی و بنیانگذار بنداد تحقیقات هخامنشی در سال ۱۳۵۲ بود. شهبازی یکی از مهمترین پژوهشگران مطالعات ایران باستان بود که در سطح بینالمللی، اعتبار و شهرت فراوانی داشت. شهبازی در سوم شهریور ۱۳۲۱ در شیراز متولد شد و تحصیلاتش را تا مقطع دیپلم در همان شهر ادامه داد و برای ادامهٔ تحصیل در رشتهٔ تاریخ، به دانشگاه لندن رفت. او علاوه بر زبان فارسی، به زبانهای انگلیسی و آلمانی مسلط بود و با زبانهای فرانسوی، یونانی، عربی و آرامی نیز آشنایی داشت. زنان هخامنشیاستر (عبری:אֶסְתֵּר یا אסתר در یونانی: Εσθήρ) یکی از شخصیتهای اساطیری و پیامبران (نبیه) یهودی و شخصیتهای تنخ یهودی یا عهد عتیق و شخصیت محوری کتاب استر است. بنا به مندرجات کتاب استر وی همسر و ملکهٔ پادشاه پارسی به نام اخشورش بود که به زبان عبری هداسا تلفظ میشود. اخشورش پادشاه در سال سوم پادشاهی خود میهمانی با شکوهی در کاخ شوش برگزار میکند و پس از آنکه مستی بر وی چیره میشود، فرمان میدهد که ملکهاش (وشتی) را با تاج ملوکانه به حضور پادشاه بیاورند تا زیبائیش را به بزرگان و سایر مردم نشان دهد چون زنی نیکو منظر بود، اما ملکه از این کار خود داری میکند. شاه بسیار خشمگین میشود و پس از مشورت با بزرگان کشور ملکه را بر کنار میکند. آیا میدانستید؟
بخشی از شاهنشاهی هخامنشیان
نوشتارهای برگزیدهنوشتارهای برگزیده: آنچه میتوانید انجام دهید
نگارهٔ برگزیدهنقش مهر و ماه بر دیوارههای تخت جمشید گفتار برگزیده«اهورامزدا این کشور را از دشمن، از خشکسالی و از دروغ پاس دارد.» شاهان هخامنشیاردشیر دوم یا ارشک یا اردشیر منمون پادشاه هخامنشی، پسر بزرگ داریوش دوم و پروشات بود که پس از مرگ پدر در سن چهل سالگی به سلطنت رسید. یونانیها وی را منمون به معنی باحافظه خواندهاند زیرا چنانکه مینویسند حافظهای فوق العاده داشتهاست. سلطنت او در عین آنکه آگنده از توطئه و طغیان و جنایت بود، به سبب اوضاع و احوال مساعد، در آنچه به روابط با دنیای غرب مربوط میشد، روی هم رفته، سلطنتی موفق بود. اردشیر دوم پس از ۴۵ سال شاهنشاهی در سال ۳۵۸ پیش از میلاد، در سن ۸۷ سالگی درگذشت و پسرش اٌخٌوس با نام اردشیر سوم به جای او نشست. پایتختهاپاسارگاد مجموعهای از سازههای باستانی برجایمانده از دوران هخامنشی است که در شهرستان پاسارگاد در استان فارس جای گرفتهاست. این مجموعه دربرگیرنده ساختمانهایی چون آرامگاه کوروش بزرگ، باغ پادشاهی پاسارگاد، کاخ دروازه، پل، کاخ بار عام، کاخ اختصاصی، دو کوشک، آبنماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه، استحکامات دفاعی تل تخت، کاروانسرای مظفری، محوطهٔ مقدس و تنگه بلاغی است. این مجموعه، پنجمین مجموعه ثبتشده در فهرست آثار میراث جهانی در ایران است که در نشست یونسکو که در تیرماه سال ۱۳۸۳ در چین برگزار شد به دلیل دارا بودن شاخصهای فراوان با صد در صد آرا در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید. گوناگونزبان اکدی (به اکدی:lišānum akkadītum) که گاه آن را زبان بابِلی گویند یک زبان سامی (از خانواده بزرگتر زبانهای آفریقایی-آسیایی) است که در دوران باستان در میانرودان بین آشوریان و بابلیان رایج بود. اکدی نخستین زبان سامی است که برای نوشتن به کار رفت و خط نگارشی آن خط میخی است که از زبان سومری گرفته شده است. نام زبان اکدی از شهر اکد یکی از مراکز تمدن کهن در جنوب میانرودان گرفته شده است، عنوان اکدی همچنین برای قوم و تمدن اکدی هم به کار میرود. با اینکه خط میخی از سومری وارد زبان اکدی شده است، این زبان وابستگی نزدیکی با زبان سومری ندارد. سراسرنماردههاموضوعاتهخامنشیان • ابزارهای جنگی هخامنشیان • تاریخ هخامنشیان در مصر • دبیره میخی هخامنشی • راه شاهی • زنان در دوران هخامنشیان • سپاه جاویدان • سکه هخامنشی • لوحهای گلی تخت جمشید • معماری هخامنشیان • گاهشماری پادشاهی ایران • سنگنبشتههای هخامنشیان • زبان فارسی باستان • آئین هخامنشیان درگاههای وابستهدر دیگر پروژههای ویکیمدیا |