مرزهای ایران
مرزهای ایران، خطی است که برای مشخص کردن مرزهای جغرافیای ایران استفاده می‌شود و محدودهٔ ایران را با کشورهای همسایه معین می‌کند. ایران بیش از ۶٬۰۰۰ کیلومتر با کشورهای ترکیه، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، پاکستان، عراق، افغانستان و ارمنستان مرز زمینی دارد. ایران همچنین دارای ۲٬۷۰۰ کیلومتر مرز آبی در دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان است. ایران طولانی‌ترین مرز را با عراق و کوتاه‌ترین مرز را با ارمنستان دارد. در گذشت سال‌های طولانی بخش‌های زیادی از کشور پهناور ایران که به نام ایران بزرگ مشهور است، توسط حکومت‌های مختلف از دست رفت که بیشترین آن در زمان حکومت قاجاریان صورت می‌گرفت. همچنین آخرین بخش جدا شده از ایران بحرین است که در اواخر دوره زندیان از تصرف دولت زندی خارج شد [۱] و در نهایت در دوران محمدرضا پهلوی و با فشار پادشاهی بریتانیا به طور رسمی از ایران جدا گشت.[۲][۳]
استان‌های مرزی
ویرایشایران دارای ۱۶ استان مرزی است که از میان آنها، ۹ استان تنها مرز زمینی (آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، خراسان رضوی، خراسان شمالی، کرمانشاه، کردستان، ایلام و خراسان جنوبی ) دارند. ۳ تای آنها مرز دریایی (مازندران، هرمزگان و بوشهر) دارند و ۴ تا از استان‌ها هم هر دو مرز زمینی و دریایی (گیلان، گلستان، سیستان و بلوچستان و خوزستان) را دارا است.
استان‌های گیلان، اردبیل و آذربایجان شرقی با جمهوری آذربایجان و استان‌های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی با نخجوان جمهوری آذربایجان مرز مشترک دارند.
آذربایجان شرقی با ارمنستان مرز مشترک دارد.
استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان با افغانستان هم‌مرز هستند.
استان سیستان و بلوچستان تنها استان ایران است که با پاکستان هم‌مرز است.
استان‌های گلستان، خراسان شمالی و خراسان رضوی با ترکمنستان مرز مشترک دارند.
آذربایجان غربی تنها استان ایران است که با ترکیه مرز مشترک دارد.
استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام (طولانی‌ترین مرز) و خوزستان با عراق مرز مشترک دارند.
از طریق دریای کاسپین
ویرایشاستانهای گیلان، مازندران و گلستان از طریق دریای کاسپین (خزر) با کشورهای دیگر مرز مشترک دارند.
استان‌های خوزستان، بوشهر و هرمزگان از طریق خلیج فارس با کشورهای دیگر همسایه هستند.
از طریق دریای عمان
ویرایشاستانهای سیستان و بلوچستان و هرمزگان از طریق دریای عمان با کشورهای دیگر همسایه هستند.
طول مرز ایران با کشورهای همسایه
ویرایش
گذرگاه‌های مرزهای زمینی
ویرایش
گذرگاه‌های مرزی با کشور ترکیه
ویرایش- گذرگاه مرزی بازرگان (مرز گوربولاغ)
- گذرگاه مرزی رازی (مرز کاپی‌کوی)
- گذرگاه مرزی سِرو (مرز اسن‌دره)
گذرگاه‌های مرزی با کشور ارمنستان
ویرایش- گذرگاه مرزی نوردوز در سمت ایران (نام شهر مرزی کشور ارمنستان)
گذرگاه‌های مرزی با کشور جمهوری آذربایجان
ویرایشگذرگاههای مرزی با کشور ترکمنستان
ویرایش- گذرگاه مرزی اینچه‌برون استان گلستان
- گذرگاه مرزی باجگیران (مرز گودان)
- گذرگاه مرزی لطف‌آباد (مرز آرتیق)
- گذرگاه مرزی سرخس
گذرگاه‌های مرزی با کشور افغانستان
ویرایش- گذرگاه مرزی دوغارون (مرز اسلام‌قلعه)
- مرز شمتیغ
- گذرگاه مرزی یزدان
- گذرگاه مرزی گلورده (میل ۷۳)
- گذرگاه مرزی دوکوهانه
- گذرگاه مرزی ماهی‌رود (میل ۷۸) (مرز ابونصر فراهی)
- گذرگاه مرزی گمشاد
- گذرگاه مرزی میلک (مرز زرنج)
گذرگاه‌های مرزی با کشور عراق
ویرایش- گذرگاه مرزی شلمچه
- گذرگاه مرزی چذابه (الشیب)
- گذرگاه مرزی مهران (زرباطیه)
- گذرگاه مرزی سومار (مندلی)
- گذرگاه مرزی خسروی (منذریه)
- گذرگاه مرزی پرویزخان
- گذرگاه مرزی شیخ صله
- گذرگاه مرزی شوشمی
- گذرگاه مرزی باشماق (پنجوین)
- گذرگاه مرزی سیف سقز
- گذرگاه مرزی سیران‌بند بانه
- گذرگاه مرزی کیله سردشت
- گذرگاه مرزی تمرچین (حاجی عمران)
گذرگاه‌های مرزی با کشور پاکستان
ویرایش- گذرگاه مرزی میرجاوه (مرز تفتان)
- گذرگاه مرزی جالق
- گذرگاه مرزی کوهک
- گذرگاه مرزی پیشین (مرز مند)
- گذرگاه مرزی ریمدان (مرز گبد)
- مرز آبی پسابندر
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ حمله اعراب بنی‌عتبه به بحرین در ۱۷۸۳
- ↑ «ماجرای جدا شدن بحرین از ایران|ماجرای جدا شدن بحرین از ایران». www.persiangulfstudies.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۰.
- ↑ «مرزهای سیاسی کنونی ایران». آریا بوم. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۱.
- ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Outline of Iran». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹.
پیوند به بیرون
ویرایش
- «آشنایی با کشورهای همسایه». معاونت صدور اسناد و مدارک بین‌المللی. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۱.
- «مرزهای جغرافیایی و سیاسی ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۱.