ویکی‌پدیا

فلوکستین

داروی ضد افسردگی مهارکننده بازجذب سروتونین

فلوکستین (Fluoxetine) (که تحت نام‌های تجاری پروزاک، سارافم، سِلفِمرا، راپیفلوکس،فلوکسیت، آپو-فلوکستین و... فروخته می‌شود) یک داروی ضد افسردگی از گروه مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) است که استفاده از آن برای درمان افسردگی، اختلال وسواسی اجباری، اختلال هراس، اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی و پرخوری عصبی پذیرفته شده‌است. حیطه اثر این دارو بسیار گسترده‌تر از موارد ذکر شده‌است و تنها پس از مصرف منظم دارو، اثرات مطلوب آن نمایان می‌شود. از فلوکستین با نام تجاری پروزاک (Prozac) با عنوان «داروی قرن» و «یک کشف مهم در درمان افسردگی» یاد و ستایش می‌شود.[۱][۲] برای خانم‌هایی که دچار افسردگی بعد از زایمان (PMD) می‌شوند، بهتر است این دارو تجویز نشود. این دارو فقط به شکل خوراکی (کپسول و شربت) در دسترس است.

فلوکستین
داده‌های بالینی
نام‌های تجاریProzac, among others
AHFS/Drugs.comfluoxetine-hydrochloride
مدلاین پلاسa689006
داده‌ها
رده‌بندی داروهای
بارداری
  • AU: C
روش مصرف داروOral
کد ATC
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی
داده‌های فارماکوکینتیک
زیست فراهمی72% (peak at 6–8 hours)
پیوند پروتئینی۹۴٫۵٪
متابولیسمHepatic (mostly CYP2D6-mediated)
نیمه‌عمر حذف1–3 days (acute)
4–6 days (chronic)
دفعRenal (80%), fecal (15%)
شناسه‌ها
  • (RS)-N-methyl-3-phenyl-3-[4-(trifluoromethyl)phenoxy]propan-1-amine
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
IUPHAR/BPS
دراگ‌بنک
کم‌اسپایدر
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.125.370 ویرایش در ویکی‌داده
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC17H18F3NO۱
جرم مولی309.33 g·mol−1 g·mol−1
مدل سه بعدی (جی‌مول)
نقطه ذوب۱۷۹ تا[ابزار تبدیل: یکای ناشناخته]
نقطه جوش۳۹۵ درجه سلسیوس (۷۴۳ درجه فارنهایت)
حلالیت در آب۱۴میلی‌گرم در میلی‌لیتر (دمای C°۲۰)
  • CNCCC(c1ccccc1)Oc2ccc(cc2)C(F)(F)F
  • InChI=1S/C17H18F3NO/c1-21-12-11-16(13-5-3-2-4-6-13)22-15-9-7-14(8-10-15)17(18,19)20/h2-10,16,21H,11-12H2,1H3 ✔Y
  • Key:RTHCYVBBDHJXIQ-UHFFFAOYSA-N ✔Y
 N✔Y (این چیست؟)  (صحت‌سنجی)

تاریخچه

ویرایش

فلوکستین در سال ۱۹۸۶ در آلای لی‌لی اند کامپنی ساخته شد و اداره مواد غذایی و دارویی ایالات متحده آمریکا در ۱۹۸۷ سودمندی آن را برای درمان افسردگی تأیید کرد.[۳] همچنین فلوکستین موارد تجویز متعددی همچون در انزال زودرس مردان و کاهش وزن دارد، که البته به مقادیر مصرف آن و تحمل فرد بستگی دارد. برخلاف باور رایج فلوکستین اولین داروی اس‌اس‌آرآی نیست و پیش از آن زیملیدین و ایندالپین و فلووکسامین ساخته شده بودند که دو مورد اول به‌دلیل عوارض نامطلوب‌شان به‌سرعت از بازار خارج شدند.[۴][۵]

علی‌رغم ورود داروهای جدیدتر این گروه فلوکستین همچنان یک داروی پرطرف‌دار است و در سال ۲۰۰۷ بیش از ۲۲ میلیون نسخه برای آن در ایالات متحده تجویز شده‌است. مدت حق انحصاری تولید فلوکستین در سال ۲۰۰۱ پایان یافته و هم‌اکنون شرکت‌های مختلف داروسازی به تولید آن می‌پردازند.

کاربردهای پزشکی

ویرایش
 
نمونه ای از فلوکستین 20mg

فلوکستین غالباً برای درمان اختلال افسردگی اساسی (MDD)، اختلال وسواسی-جبری (OCD)، اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD)، پرخوری عصبی، اختلال هراس (Panic)، اختلال ناخوشی قبل از قاعدگی (PMDD) و تریکوتیلومانیا استفاده می‌شود.[۶][۷][۸][۹]

افسردگی

ویرایش

اثربخشی فلوکستین و دیگر داروهای ضد افسردگی در درمان خفیف تا متوسط افسردگی بحث‌برانگیز است. با بررسی اثر مقایسه‌ای ۲۱ داروی ضد افسردگی، مشخص شد که فلوکستین برای درمان افسردگی مؤثر است، اما SSRI‌های دیگر مؤثرتر بودند.[۱۰] یک متاآنالیز منتشر‌شده توسط Kirsch در سال ۲۰۰۸ نشان می‌دهد، در افرادی که علائم خفیف یا متوسط دارند، اثربخشی فلوکستین و سایر SSRI از نظر بالینی ناچیز است.[۱۱] متاآنالیز در سال ۲۰۰۹ توسط Fournier که داده‌های سطح بیمار را از شش کارآزمایی پاروکستین SSRI و ایمی‌پرامین ضد افسردگی غیر SSRI مورد ارزیابی قرار داده‌است، بیش‌تر به‌عنوان شواهدی ذکر شده‌است که ضد افسردگی‌ها دارای حداقل کارایی در افسردگی خفیف تا متوسط هستند.[۱۲] متاآنالیز در سال ۲۰۱۲ با استفاده از سطح فردی از داده‌های خاص فلوکستین برای درمان افسردگی که نتیجه آن از نظر آماری و از نظر بالینی به‌دست آمد، صرف‌نظر از شدت افسردگی پایه مشاهده شد، و هیچ تأثیر معنی‌داری بر شدت پایه بر اثربخشی مشاهده نشد.[۱۳] به‌طور کلی، هیچ مدرکی از آزمایش‌های کنترل‌شده تصادفی وجود ندارد که فلوکستین یا SSRIهای دیگر خطر خودکشی را کاهش می‌دهد.[۱۴] شواهد آزمایشی وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است خطر خودکشی در افراد بالای ۶۵ سال کاهش یابد.[۱۵]

وقتی داروی ضدافسردگی به همراه روان‌درمانی استفاده می‌شود، سودبخشی بیش‌تری دارد.[۱۶] NICE درمان ضد افسردگی با SSRI را به‌همراه مداخلات روان‌شناختی به‌عنوان درمان خط دوم برای افسردگی خفیف کوتاه مدت، و به‌عنوان یک درمان خط اول برای افسردگی شدید و متوسط و همچنین افسردگی خفیف که مکرر یا طولانی‌مدت است توصیه می‌کند. انجمن روان‌پزشکی آمریکا داروی ضدافسردگی را در بین گزینه‌های اول خود برای درمان افسردگی لحاظ کرده‌است، به‌ویژه هنگامی که سابقه پاسخ مناسب قبلی به داروهای ضد افسردگی، وجود علائم متوسط تا شدید، خواب قابل توجه یا اختلالات اشتها، بی‌قراری و پیش‌بینی نیاز به درمان نگهدارنده وجود دارد.[۱۷]

اختلال وسواس فکری-جبری

ویرایش

اثربخشی فلوکستین در درمان اختلال وسواس فکری (OCD) در دو کارآزمایی تصادفی نشان داده شد.[۱۸] آکادمی روان‌پزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا اظهار داشت که از SSRIها، از جمله فلوکستین، باید به‌عنوان درمان خط اول در کودکان در همراهی با درمان شناختی-رفتاری (CBT)، برای درمان OCD متوسط تا شدید استفاده شود.[۱۹]

اختلال هراس

ویرایش

اثربخشی فلوکستین در درمان اختلال هراس در دو کارآزمایی بالینی نشان داده شد.[۲۰]

پرخوری عصبی

ویرایش

در یک مطالعه مروری در سال ۲۰۱۱، هفت کارآزمایی مورد بحث قرار گرفت که فلوکستین را با یک دارونما در معالجه پرخوری عصبی مقایسه کرد، که شش مورد از نظر آماری کاهش معنی‌داری در علائم مانند استفراغ و خوردن زیاد داشتند.[۲۱]

بارداری و شیردهی

ویرایش

در نوزادانی که در اواخر بارداری در معرض SSRI قرار دارند، ممکن است خطر فشار خون پایدار ریوی نوزاد افزایش یابد. داده‌های محدود از این خطر حمایت می‌کنند، اما FDA به پزشکان توصیه می‌کند که SSRIهایی مانند فلوکستین را در طول سه‌ماهه سوم کاهش دهند.[۲۲]سرترالین به‌دلیل عبور کمتر از جفت و شیر، در حاملگی و شیردهی به سایر SSRIها ترجیح داده می‌شود.[۲۳]

 
ساختار مولکولی فلوکستین

مکانیسم اثر

ویرایش

فلوکستین مهارگر بازجذب انتخابی سروتونین است هر چند در مقادیر بالاتر می‌تواند بازجذب دوپامین و نوراپی‌نفرین را نیز مهار کند. همچنین آگونیست گیرنده σ۱ (سیگما ۱) و مهارگر کانال کلر وابسته به کلسیم است.[۲۴][۲۵]

عوارض جانبی

ویرایش

ضعف حافظه، رؤیاهای نامعمول، سردرد، افزایش زمان انزال، اضطراب، خشکی دهان، علائم شبه‌سرماخوردگی، لرزش، حالت تهوع، کاهش اشتها، عصبانیت، تعریق، خواب‌آلودگی، بی‌قراری، عوارض پوستی.[۲۶] عوارض جانبی رایج شامل سوءهاضمه، مشکل در خواب، اختلال عملکرد جنسی، از دست دادن اشتها، خشکی دهان، بثورات و رؤیاهای زنده است.[۲۷] عوارض جانبی جدی شامل سندرم سروتونین، شیدایی، تشنج، افزایش خطر بروز خودکشی در افراد زیر ۲۵ سال و افزایش خطر خونریزی است.[۲۷] اگر به‌طور ناگهانی متوقف شود، ممکن است یک سندرم ترک با اضطراب، سرگیجه و تغییرات حسی ایجاد شود.[۲۷]

اختلال عملکرد جنسی

ویرایش

اختلال عملکرد جنسی، از جمله از بین رفتن میل جنسی، آنورگاسمی، خشکی واژن و اختلال نعوظ، از عوارض جانبی است که معمولاً در درمان با فلوکستین و سایر SSRIها دیده می‌شود. درحالی‌که آزمایش‌های اولیه بالینی میزان نسبتاً کمی از اختلال عملکرد جنسی را نشان می‌داد، مطالعات اخیر که تحقیقات در مورد آن‌ها به‌طور فعال در مورد مشکلات جنسی سؤال می‌کند، نشان می‌دهد که میزان بروز این مشکل بیشتر از ۷۰٪ است.[۲۸]

خودکشی کردن

ویرایش

در سال ۲۰۰۷، FDA به همه داروهای ضد افسردگی نیاز داشت که یک هشدار جعبه سیاه تهیه کنند و بیان کنند که داروهای ضد افسردگی ممکن است خطر خودکشی را در افراد جوان‌تر از ۲۵ سال افزایش دهد.[۲۹] این هشدار بر اساس تجزیه و تحلیل آماری انجام‌شده توسط دو گروه مستقل از متخصصان FDA است که افزایش ۲ برابری ایده خودکشی و رفتار در کودکان و نوجوانان، و افزایش ۱٫۵ برابری خودکشی را در گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال نشان داده‌اند. خودکشی برای افراد مسن‌تر از ۲۴ کمی کاهش یافته بود و از نظر آماری در گروه ۶۵ و بالاتر به‌طور معنی‌داری پایین‌تر بود.[۳۰][۳۱][۳۲] این تحلیل توسط دونالد کلین مورد انتقاد قرار گرفت و خاطرنشان کرد که خودکشی، یعنی یک ایده خودکشی و رفتار، لزوماً نشانگر جانشین خوبی برای خودکشی کامل نیست و هنوز هم ممکن است که داروهای ضد افسردگی ضمن افزایش خودکشی، از خودکشی جلوگیری کنند.[۳۳]

تداخل

ویرایش

داروهای گروه بازدارنده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) مانند فلوکستین هرگز نباید هم‌زمان با داروهای از گروه بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOI) مصرف شوند؛ چرا که این دو گروه دارو با هم تداخل دارویی دارند و مصرف هم‌زمان آن‌ها منجر به مسمومیت دارویی و ابتلا به سندروم سروتونین می‌شود و حتی می‌تواند منجر به مرگ شود.[۳۴]

مسمومیت

ویرایش

اوردوز با فلوکستین معمولاً مشکلات جدی ایجاد نمی‌کند. علائم شامل تهوع، استفراغ، گیجی و لرزش و افزایش ضربان قلب خواهد بود. مصرف این دارو تا میزان ۱۵۰۰ میلی‌گرم معمولاً با توکسیسیته خفیفی همراه است مگر آن‌که فرد، بیماری زمینه‌ای مغزی داشته باشد یا فلوکستین در ترکیب با سایر داروها مورد سوءمصرف قرار گرفته باشد که در این حالت ممکن است منجر به ایجاد تشنج، اختلالات شدید قلبی و حتی مرگ گردد.[۳۵]

جستارهای وابسته

ویرایش

پانویس

ویرایش
  1. ↑ Muraro, Cecilia; Dalla Tiezza, Marco; Pavan, Chiara; Ribaudo, Giovanni; Zagotto, Giuseppe; Orian, Laura (2019-09-03). "Major Depressive Disorder and Oxidative Stress: In Silico Investigation of Fluoxetine Activity against ROS". Applied Sciences. 9 (17): 3631. doi:10.3390/app9173631. ISSN 2076-3417.
  2. ↑ Wong, David T.; Perry, Kenneth W.; Bymaster, Frank P. (2005-08-24). "The Discovery of Fluoxetine Hydrochloride (Prozac)". Nature Reviews Drug Discovery. 4 (9): 764–774. doi:10.1038/nrd1821. ISSN 1474-1776.
  3. ↑ «Electronic Orange Book». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اوت ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۶ دسامبر ۲۰۰۸.
  4. ↑ Fagius, J; Osterman, P O; Sidén, A; Wiholm, B E (Spring 1985). "Guillain-Barré syndrome following zimeldine treatment". Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry. 48 (1): 65–69. ISSN 0022-3050. PMC 1028185. PMID 3156214.
  5. ↑ http://www.jocpr.com/articles/the-importance-of-six-membered-saturated-nitrogen-containing-ring-inpsychological-disorders.pdf
  6. ↑ Hagerman, Randi Jenssen (16 September 1999). Neurodevelopmental Disorders: Diagnosis and Treatment. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-512314-2. Dech and Budow (1991) were among the first to report the anecdotal use of fluoxetine in a case of PWS to control behavior problems, appetite, and trichotillomania.
  7. ↑ Truven Health Analytics, Inc. DrugPoint® System (Internet) [cited 2013 Oct 4]. Greenwood Village, CO: Thomsen Healthcare; 2013.
  8. ↑ Australian Medicines Handbook 2013. The Australian Medicines Handbook Unit Trust; 2013.
  9. ↑ British National Formulary (BNF) 65. Pharmaceutical Pr; 2013.
  10. ↑ Cipriani A, Furukawa TA, Salanti G, Chaimani A, Atkinson LZ, Ogawa Y, Leucht S, Ruhe HG, Turner EH, Higgins JP, Egger M, Takeshima N, Hayasaka Y, Imai H, Shinohara K, Tajika A, Ioannidis JP, Geddes JR (April 2018). "Comparative efficacy and acceptability of 21 antidepressant drugs for the acute treatment of adults with major depressive disorder: a systematic review and network meta-analysis". Lancet. 391 (10128): 1357–1366. doi:10.1016/S0140-6736(17)32802-7. PMC 5889788. PMID 29477251.
  11. ↑ Kirsch I, Deacon BJ, Huedo-Medina TB, Scoboria A, Moore TJ, Johnson BT (February 2008). "Initial severity and antidepressant benefits: a meta-analysis of data submitted to the Food and Drug Administration". PLoS Medicine. 5 (2): e45. doi:10.1371/journal.pmed.0050045. PMC 2253608. PMID 18303940.
  12. ↑ Fournier JC, DeRubeis RJ, Hollon SD, Dimidjian S, Amsterdam JD, Shelton RC, Fawcett J (January 2010). "Antidepressant drug effects and depression severity: a patient-level meta-analysis". JAMA. 303 (1): 47–53. doi:10.1001/jama.2009.1943. PMC 3712503. PMID 20051569.
  13. ↑ Gibbons RD, Hur K, Brown CH, Davis JM, Mann JJ (June 2012). "Benefits from antidepressants: synthesis of 6-week patient-level outcomes from double-blind placebo-controlled randomized trials of fluoxetine and venlafaxine". Archives of General Psychiatry. 69 (6): 572–9. doi:10.1001/archgenpsychiatry.2011.2044. PMC 3371295. PMID 22393205.
  14. ↑ Jakobsen JC, Katakam KK, Schou A, Hellmuth SG, Stallknecht SE, Leth-Møller K, Iversen M, Banke MB, Petersen IJ, Klingenberg SL, Krogh J, Ebert SE, Timm A, Lindschou J, Gluud C (February 2017). "Selective serotonin reuptake inhibitors versus placebo in patients with major depressive disorder. A systematic review with meta-analysis and Trial Sequential Analysis". BMC Psychiatry. 17 (1): 58. doi:10.1186/s12888-016-1173-2. PMC 5299662. PMID 28178949.
  15. ↑ "Fluoxetine Hydrochloride". The American Society of Health-System Pharmacists. Archived from the original on 8 December 2015. Retrieved 2 December 2015.
  16. ↑ شادلویی, فلورا (1994-12-10). "همراه کردن شناخت درمانی و دارودرمانی نگرشی نو در درمان نگهدارنده افسردگی". مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران. 1 (2): 93–94.
  17. ↑ "Practice Guideline for the Treatment of Patients With Major Depressive Disorder" (PDF) (Third ed.). American Psychiatric Association. October 2010.
  18. ↑ "Prozac Label" (PDF). FDA. 2014. Archived from the original (PDF) on 4 March 2016. Retrieved 5 April 2016.
  19. ↑ Geller DA, March J (January 2012). "Practice parameter for the assessment and treatment of children and adolescents with obsessive-compulsive disorder". Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry. 51 (1): 98–113. doi:10.1016/j.jaac.2011.09.019. PMID 22176943.
  20. ↑ "Prozac Label" (PDF). FDA. 2014. Archived from the original (PDF) on 4 March 2016. Retrieved 5 April 2016.
  21. ↑ Aigner M, Treasure J, Kaye W, Kasper S (September 2011). "World Federation of Societies of Biological Psychiatry (WFSBP) guidelines for the pharmacological treatment of eating disorders" (PDF). The World Journal of Biological Psychiatry. 12 (6): 400–43. doi:10.3109/15622975.2011.602720. ISSN 1814-1412. PMID 21961502. Archived from the original (PDF) on 1 August 2014.
  22. ↑ "Prozac Label" (PDF). FDA. 2014. Archived from the original (PDF) on 4 March 2016. Retrieved 5 April 2016.
  23. ↑ The Maudsley prescribing guidelines in psychiatry. West Sussex: Wiley-Blackwell. 2012. ISBN 978-0-470-97948-8.
  24. ↑ Perry, K. W.; Fuller, R. W. (1997). "Fluoxetine increases norepinephrine release in rat hypothalamus as measured by tissue levels of MHPG-SO4 and microdialysis in conscious rats". Journal of Neural Transmission. 104 (8–9): 953–66. doi:10.1007/BF01285563. PMID 9451727.
  25. ↑ Bymaster, Frank; Zhang, Wei; Carter, Petra; Shaw, Janice; Chernet, Eyassu; Phebus, Lee; Wong, David; Perry, Kenneth (2002). "Fluoxetine, but not other selective serotonin uptake inhibitors, increases norepinephrine and dopamine extracellular levels in prefrontal cortex via serotonin type 2C antagonism". Psychopharmacology. 160 (4): 353–61. doi:10.1007/s00213-001-0986-x. PMID 11919662.
  26. ↑ "Fluoxetine". Wikipedia (به انگلیسی). 2022-12-12.
  27. ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ ۲۷٫۲ "Fluoxetine Hydrochloride". The American Society of Health-System Pharmacists. Archived from the original on 8 December 2015. Retrieved 2 December 2015.
  28. ↑ Clark MS, Jansen K, Bresnahan M (November 2013). "Clinical inquiry: How do antidepressants affect sexual function?". The Journal of Family Practice. 62 (11): 660–1. PMID 24288712.
  29. ↑ FDA. 2 May 2007. Antidepressant Use in Children, Adolescents, and Adults بایگانی‌شده در ۶ ژانویه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
  30. ↑ "Antidepressants and Suicidality in Adults: Statistical Evaluation. (Presentation at Psychopharmacologic Drugs Advisory Committee; December 13, 2006)". Archived from the original on 27 September 2007. Retrieved 13 May 2007.
  31. ↑ "Clinical Review: Relationship Between Antidepressant Drugs and Suicidality in Adults" (PDF). Overview for December 13 Meeting of Psychopharmacologic Drugs Advisory Committee (PDAC). FDA. 17 November 2006. pp. 11–74. Archived from the original (PDF) on 16 March 2007. Retrieved 22 September 2007.
  32. ↑ "Statistical Evaluation of Suicidality in Adults Treated with Antidepressants" (PDF). Overview for December 13 Meeting of Psychopharmacologic Drugs Advisory Committee (PDAC). FDA. 17 November 2006. pp. 75–140. Archived from the original (PDF) on 16 March 2007. Retrieved 22 September 2007.
  33. ↑ Klein DF (April 2006). "The flawed basis for FDA post-marketing safety decisions: the example of anti-depressants and children". Neuropsychopharmacology. 31 (4): 689–99. doi:10.1038/sj.npp.1300996. PMID 16395296.
  34. ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
  35. ↑ Braitberg, George; Curry, Steven C (Fall 1995). "Seizure After Isolated Fluoxetine Overdose". Annals of Emergency Medicine. 26 (2): 234–237. doi:10.1016/s0196-0644(95)70157-5. ISSN 0196-0644.

پیوند به بیرون

ویرایش
 
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ فلوکستین موجود است.
برگرفته از «https://fa.wiki.x.io/w/index.php?title=فلوکستین&oldid=40282785»