علی‌اکبر شیرودی

نظامی ایرانی (۱۳۳۴–۱۳۶۰)

علی‌اکبر قربان شیرودی (۲۵ دی ۱۳۳۴ – ۸ اردیبهشت ۱۳۶۰) سروان بل ای‌اچ-۱ سوپرکبرا هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران بود که در جنگ ایران و عراق در عملیات بازی دراز کشته شد و پیشتر او به دلیل سرکوب شورش ۱۳۵۹–۱۳۵۷ کردها در ایران معروف بود. او موفقیت‌های زیادی در جنگ ایران و عراق به دست آورد و از برترین خلبانان اوایل جنگ بود.

علی‌اکبر شیرودی
نام تولدعلی‌اکبر قربان شیرودی
زاده۲۵ دی ۱۳۳۴
بالاشیرود، تنکابن، مازندران، ایران
درگذشته۸ اردیبهشت ۱۳۶۰ (۲۵ سال)
سیه قره‌بلاغ، دشت ذهاب، ایران
مدفن
وفاداریایران
شاخه نظامیارتش شاهنشاهی ایران
ارتش جمهوری اسلامی ایران
درجهسروان
یگانهوانیروز ارتش
جنگ‌ها و عملیات‌هاشورش ۱۳۵۷ کردستان
جنگ ایران و عراق
عملیات بازی دراز
همسر(ان)شهناز شاطرآبادی
فرزندان۲

زندگی‌

علی‌اکبر قربان شیرودی در روز ۲۵ دی ۱۳۳۴ در روستای بالاشیرود، شهر شیرود، استان مازندران زاده شد. او بعد از اتمام دورهٔ ابتدایی، در یکی از دبیرستان‌های تهران ثبت نام کرد و تا مقطع دیپلم ادامه تحصیل داد.[۱] شیرودی در سال ۱۳۵۱ به دورهٔ مقدماتی آموزش خلبانی وارد شد و پس از مدتی برای گذراندن دورهٔ کامل به پادگان هوانیروز اصفهان منتقل گردید. با اتمام دوره خلبانی بالگرد جنگنده بل ای‌اچ-۱ سوپرکبرا به استخدام ارتش شاهنشاهی ایران درآمد. در این ایام با احمد کشوری، که از هم استانی‌هایش نیز بود، آشنا شد. در درگیری‌های ۱۳۵۹–۱۳۵۷ کردستان و در ۲۴ سالگی به‌عنوان فرمانده خلبانان هوانیروز انتخاب شد. شیرودی در جنگ پاوه نیز نقش تعیین‌کننده‌ای در گرفتن این شهر ایفا کرد. با شروع جنگ ایران و عراق در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ به منطقهٔ کرمانشاه رفت و در روز اول جنگ، در طول ۱۲ ساعت پرواز، چندین عملیات را راهبری کرد و به همین علت در ۸ مهر ۱۳۵۹ از ستوانیار سوم خلبان به درجهٔ سروانی ارتقا یافت.[۲]

شیرودی با شهناز شاطرآبادی ازدواج کرد و دو فرزند داشت.[۳]

درگذشت

آخرین حضور شیرودی در عملیات بازی دراز دشت ذهاب صورت گرفت. خلبان‌یار احمد آرش، که به همراه شیرودی در این عملیات پروازی شرکت داشت، در مورد چگونگی کشته شدن وی می‌گوید: «در آخرین نبرد هم جانانه جنگید و بعد از آنکه چهارمین تانک دشمن را زدیم ناگهان گلوله یکی از تانک‌های عراقی به هلیکوپتر ما اصابت کرد. زمین و آسمان دور سر ما چرخیدند. در همان حال شیرودی که مجروح شده بود؛ با مسلسل به تانکی که شلیک کرده بود نشانه رفت و آن را منهدم کرد. من بی‌هوش شدم و چون به هوش آمدم، دیدم از هلیکوپتر بیرون افتاده؛ بین تانک‌های خودی و دشمن سقوط کرده بودیم. او را صدا زدم اکبر اکبر! اما جوابی نداد. در همان لحظه اول شهید شده بود. گلوله از پشت کتف اصابت کرده و از جلوی سینه‌اش خارج شده بود. با تن زخمی به راه افتادم، لحظاتی بعد هلی‌کوپتری برای نجات ما آمد و مرا به بیمارستان پادگان آورد.»[۴][۵][۶][۷] پیکر شیرودی در محوطه امامزاده حسین شهر شیرود تنکابن به خاک سپرده شد. از وی ۲ فرزند به نام عادله و ابوذر از همسر دوم که در هنگام کشته شدنش ۴ ساله و یک‌ساله بودند و آناهیتا[۸] که فرزند ارشد اوست از همسر اول به‌ یادگار مانده‌است.[۱]

نقل قول‌هایی از وی

  • ارسال نامه به فرمانده هوانیروز مبنی بر بازگرداندن درجه تشویقی سروانی در ۹ مهر ۱۳۵۹: اینجانب خلبان پایگاه هوانیروز کرمانشاه می‌باشم و تا کنون برای احیای اسلام و حفظ مملکت اسلامی در کلیهٔ جنگ‌ها شرکت نموده‌ام، منظوری جز پیروزی اسلام نداشته‌ام و به دستور رهبر عزیزم به جنگ رفته‌ام؛ لذا تقاضا دارم درجهٔ تشویقی‌ای که به اینجانب داده‌اند، پس گرفته و مرا به درجهٔ ستوانیارسومی که بوده‌ام، برگردانید.[۹]
  • تمرد از دستور مبنی بر خالی کردن انبار مهمات در جنگ پاوه: ما می‌مانیم و با همین ۲ هلیکوپتری که در اختیار داریم مهمات دشمن را می‌کوبیم و مسئولیت تمرد را می‌پذیریم.[۱۰]

نقل قول‌هایی دربارهٔ وی

پس از کشته شدن شیرودی شخصیت‌های سیاسی ایران درباره او سخنانی گفته‌اند که در رسانه‌ها منتشر شده‌است:[۱۱]

یادبود

در تیرماه ۱۳۸۹، احداث یادمان وی در منطقهٔ بازی دراز در کرمانشاه آغاز شد. بنای یادبودی نیز در شهر تنکابن برای بزرگداشت وی احداث گردیده‌است.[۱] همچنین حسین قاسمی جامی کارگردان و فیلم‌نامه نویس سینما و تلویزیون، سریالی را بر اساس زندگی علی‌اکبر شیرودی و احمد کشوری با عنوان «سیمرغ» در سال ۱۳۷۱ ساخته‌است. در این سریال بخش‌هایی از حضور کشوری و شیرودی به همراه سهیلیان در عملیات‌های مختلف، اسارت و آزاد شدن و هنگام کشته شدنشان نشان داده می‌شود. فیلم‌نامه سریال را قاسمی جامی نوشته‌ و خود نیز آن را کارگردانی کرده‌است. محمد جوزانی و سید جواد هاشمی ایفاگر نقش‌های شیرودی و کشوری در این سریال هستند.[۱۶][۱۷]

فیلم سینمایی آسمان غرب به کارگردانی محمد عسگری در سال ۱۴۰۲ تولید شد. در این فیلم میلاد کی‌مرام در نقش شیرودی ظاهر شد.[۱۸] به عقیده برخی منتقدین این فیلم شتابزده تولید شده است و در پرداخت موضوع و شخصیت‌ها و همچنین انتخاب بازیگر موفق نبوده است.[۱۹]

جستارهای وابسته

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «زندگینامه: علی‌اکبر شیرودی (۱۳۳۴–۱۳۶۰)». همشهری آنلاین. ۲۰۰۸-۰۴-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۹.
  2. «مرور زندگی سرلشکر علی‌اکبر شیرودی». ایسنا. ۲۰۲۲-۰۴-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۷.
  3. «دیداری با همسر خلبان شهید شیرودی». مشرق نیوز. ۲۰۱۷-۰۶-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۰۵.
  4. «شیرودی (قربان شیرودی),علی اکبر». defapress.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۹.
  5. «سرلشکر خلبان علی‌اکبر قربان شیرودی - نمایش محتوای تولیدات ویژه - صدا و سیمای مازندران». mazandaran.irib.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۹.
  6. «محل سقوط بالگرد شهید شیرودی در سرپلذهاب ثبت ملی شد». ایسنا. ۲۰۱۳-۰۲-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۹.
  7. «مرور زندگی سرلشکر علی‌اکبر شیرودی». ایسنا. ۲۰۲۲-۰۴-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۷.
  8. «حاشیه های دختر شهید شیرودی| کاندیدای مشکوک شمال ایران! - جامعه خبر». www.jamehnews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۷.
  9. «زندگینامه: علی‌اکبر شیرودی (۱۳۳۴–۱۳۶۰)». همشهری آنلاین. ۲۰۰۸-۰۴-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۹.
  10. «پایگاه اطلاع‌رسانی شهدای ارتش جمهوری اسلامی ایران». سایت ارتش. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۹.
  11. «درباره شهید علی‌اکبر شیرودی». www.irna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۷.
  12. «عکس/ اولین نظامی ای که مقام معظم رهبری پشت سر او نماز خواند». defapress.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۹.
  13. «گلایه ای که شهید شیرودی با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در میان گذاشت». navideshahed.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۹.
  14. «داستان‌هایی کوتاه از زندگی خلبان شهید شیرودی». مشرق نیوز. ۲۰۱۵-۰۴-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۹.
  15. «تنها نظامی‌ای که رهبری در نماز به او اقتدا کرد (حدیث دشت عشق)». kayhan.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۹.
  16. «یادی از شهیدان کشوری و شیرودی در سریال «سیمرغ»». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۳-۰۹-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۷.
  17. «پخش سریال «سیمرغ» با موضوع شهیدان کشوری و شیرودی». ایسنا. ۲۰۲۳-۰۹-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۷.
  18. موذن زاده, آروین (۱۴۰۳ فروردین ۵). [mehrnews.com/x34xvy "قصه یک طغیان در «آسمان غرب» ایران/ قهرمانی که به عشق مردمش جنگید"]. Retrieved 26 خرداده 1403. {{cite news}}: Check |url= value (help); Check date values in: |accessdate= و |date= (help)
  19. "«آسمان غرب»؛ فیلمی که در به تصویرکشیدن شهید شیرودی موفق نبود". خبرگزاری آنا. ۸ اردیبهشت ۱۴۰۳. {{cite news}}: Check date values in: |date= (help)

پیوند به بیرون