سروان
سروان درجه‌ای افسری در نیروهای مسلح و نهادهای نظامی، انتظامی و امنیتی است، که جایگاهی پایین‌تر از سرگرد و بالاتر از ستوان دارد.
| سروان | |
|---|---|
    | |
| کشور | ایران |
| شاخه خدمات | نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران |
| درجه ناتو | OF-2 |
| شکل گرفته | ۱۳۱۳ |
| رتبه بالاتر بعدی | سرگرد |
| رتبه پایین‌تر بعدی | ستوان یکم |
| درجه‌های معادل | سروان پاسدار ناوسروان ناوسروان پاسدار |
سروان در نیروهای مسلح معمولاً سمت فرماندهی گروهان را دارد، که یگانی تاکتیکی است، که از دو یا بیشتر دسته تشکیل شده و بخشی از گردان یا یگانی جداگانه است و معمولاً از ۱۰۰ تا ۴۰۰ سرباز تشکیل شده‌است.[۱]
واژه‌شناسی
ویرایشسروان از «سر» و «-وان» (گونه‌ای دیگر از پسوند -بان به معنای نگهبان») ساخته شده و لفظاً به معنای «سردار، سرور» است.[۲]
پیشینه
ویرایشسروان همچون سمت نظامی نخستین بار در سپاه هخامنشیان (۵۵۰ — ۳۳۰ تا میلاد) پدید آمده و «سده‌بد» (پارسی باستان: -θata-pati*) نامیده می‌شد و فرمانده «سده» (پارسی باستان: -θata*) بوده‌است.[۳] هر سده از ۱۰ دهه (پارسی باستان: -daθa*) تشکیل می‌شد و صد سرباز را در بر می‌گرفت.
در سپاه اشکانیان (۲۵۰ تا میلاد — ۲۲۴ میلادی)، که سازمان رده‌بندی دهدهی سپاه هخامنشیان را به کار گرفته بود،[۴] سده «وست» (پارتی: wast) نام گرفته و فرمانده آن «وست‌سالار» (پارتی: wast-sālār) خوانده می‌شد.[۵]
در سپاه ساسانیان (۲۲۴–۶۵۱ میلادی) نیز همین رده‌بندی به کار می‌رفته، ولی این یگان «وشت» (پارسی میانه: wašt) خوانده می‌شده و ۵۰۰ سرباز را در بر می‌گرفته و فرماندهش «وشت‌سالار» (پارسی میانه: wašt-sālār) نامیده می‌شده‌است[۶] که با سروان برابر بود.
در دورهٔ پهلوی اول، این درجه را «سلطان» می‌نامیدند.[۷] در فارسی دری افغانستان برای درجهٔ سروان واژهٔ «تورن» و برای سروان بلندپایه‌تر جکتورن به‌کار می‌رود.
نام و نشان درجهٔ سروانی در نیروهای مسلح برخی از کشورهای جهان
ویرایش-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Kapitein
Royal Netherlands Army -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
U.S. Army (dress) -
![U.S. Marine Corps[۸] (dress, garrison)](//up.wiki.x.io/wikipedia/commons/thumb/c/c6/US_Marine_O3_shoulderboard_vertical.svg/49px-US_Marine_O3_shoulderboard_vertical.svg.png)
U.S. Marine Corps[۸] (dress, garrison) -
.svg)
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
![U.S. Marine Corps[۸] (dress, garrison)](/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:US_Marine_O3_shoulderboard_vertical.svg){kind=small}
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ «فرهنگ هزارواژهٔ نظامی، مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دفتر واژه‌گزینی نظامی ستاد کل نیروهای مسلح، بهار ۱۳۹۲» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۰ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۱۸.
- ↑ حسن‌دوست، محمد (۱۳۹۳). فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی. فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۱۴۳-۵۵-۲. جلد سوم: «ر - ق»، ص. ۱۷۲۸–۱۷۲۹
- ↑ W. Hinz, Altiranisches Sprachgut der Nebenüberlieferungen, Wiesbaden, 1975, p. 87
- ↑ NIKONOROV, Valery. The issue of Parthian inheritance in Iran: warfare // Central Asia from the Achaemenids to the Timurids: Archaeology, History, Ethnology, Culture / Valery NIKONOROV (ed.), Saint Petersburg: Oriental Department of the St. Petersburg State University, 141-182 2005. С. 156
- ↑ Farrokh, Kaveh. Sassanian Elite Cavalry AD 224-642. Oxford: Osprey, 2005. ISBN 1-84176-713-1. — с. 6—7
- ↑ Kaveh Farrokh, Gholamreza Karamian, Katarzyna Maksymiuk. A Synopsis of Sasanian Military Organization and Combat Units, Siedlce-Tehran 2018. — ISBN 978-83-62447-22-0 — c. 13
- ↑ از فرمان شاهنشاهی تأسیس نیروی هوایی تا دژ پرندهٔ آمریکایی در تهران بایگانی‌شده در ۱ فوریه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine خبرگزاری فارس
- ↑ Defense Logistics Agency (27 May 2016). "Insignia, Rank, Lieutenant, U.S. Navy and Captain, U.S. Marine Corps". Quick Search Assist. Building 4/D, 700 Robbins Avenue, Philadelphia, PA 19111-5094: DLA Document Services. Archived from the original on 25 May 2022. Retrieved 13 November 2017.
{{cite web}}: نگهداری CS1: موقعیت (link)
- واژه‌های نو فرهنگستان ایران تا پایان سال ۱۳۱۸، تهران، نشر ابن سینا، ۱۳۱۹ خ.