ویکی‌پدیا

عفونت دستگاه تنفسی فوقانی

عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (URTI=upper respiratory tract infection) یک بیماری ناشی از، عفونت حاد است؛ که دستگاه تنفسی فوقانی را شاملː بینی، سینوس‌ها، حلق، حنجره یا نای درگیر می‌کند.[۳][۴] این بیماری معمولا، شاملː انسداد بینی، گلودرد، التهاب لوزه (تونسیلیت)، فارنژیت، لارنژیت، سینوزیت، اوتیت میانی و سرماخوردگی است.[۵] بیشتر عفونت‌ها ماهیت ویروسی دارند، و در موارد دیگر، علت آن باکتریایی است.[۶] URTIها همچنین می‌توانند منشا قارچی یا انگلی داشته باشند، اما این موارد کمتر رایج هستند.[۷]

عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
تخصصپزشکی ریه ویرایش این در ویکی‌داده
فراوانی(2015)[۱]
مرگ‌ها3,100[۲]
طبقه‌بندی و منابع بیرونی

در سال ۲۰۱۵، حدود ۱۷/۲ میلیارد مورد URTI رخ داده است.[۸] تا سال ۲۰۱۴، این عفونت منجر به حدود ۳ هزار مورد مرگ‌ومیر شد که نسبت به ۴ هزار مورد در سال ۱۹۹۰ کاهش داشت.[۹]

علائم و نشانه‌ها

ویرایش
 
خط زمانی برای علائم سرماخوردگی

در سرماخوردگی بدون عارضه، سرفه و ترشحات بینی ممکن است، به مدت ۱۴ روز یا بیشتر، حتی پس از برطرف شدن دیگر علائم ادامه داشته باشند.[۶] URTI‌ های حاد شاملː رینیت، فارنژیت، التهاب لوزه، و لارنژیت، اغلب به عنوان سرماخوردگی شناخته می‌شوند، و عوارض آنها: سینوزیت، عفونت گوش، و گاهی‌اوقات برونشیت (اگرچه برونش‌ها به‌طور کلی به عنوان بخشی از دستگاه تنفسی تحتانی طبقه‌بندی می‌شوند) هستند. نشانه‌های URTIها، معمولا شاملː سرفه، گلودرد، آبریزش بینی، احتقان بینی، سردرد، تب خفیف، فشار صورت، و عطسه است.[۱۰]

نشانه‌های رینوویروس (rhinovirus) در کودکان اغلب ۱ تا ۳ روز پس از مواجهه شروع می‌شوند. این بیماری معمولا ۷ تا ۱۰ روز بیشتر طول می‌کشد.[۶]

تغییر رنگ یا قوام ترشحات مخاطی به زرد، غلیظ، یا سبز، سیر طبیعی URTI ویروسی است، و اندیکاسیونی برای تجویز آنتی‌بیوتیک نیست.[۶]

فارنژیت، التهاب لوزه ناشی ازː استرپتوکوک بتا همولیتیک گروه A (گلودرد استرپتوکوکی) معمولا با شروع ناگهانی گلودرد، درد همراه با بلع، و تب ظاهر می‌شود. گلودرد استرپتوکوکی اغلب باعث آبریزش بینی، تغییرات صدا یا سرفه نمی‌شود.

درد و فشار گوش ناشی از عفونت گوش میانی (اوتیت میانی) و قرمزی چشم ناشی از ورم ملتحمه ویروسی.[۱۱] اغلب با URTI همراه است.

علت

ویرایش

از نظر پاتوفیزیولوژی، عفونت رینوویروس شبیه پاسخ ایمنی است. ویروس‌ها به سلول‌های دستگاه تنفسی فوقانی آسیب نمی‌رسانند، بلکه باعث ایجاد تغییراتی در اتصالات محکم سلول‌های اپیتلیال می‌شوند. این وضعیت به ویروس اجازه می‌دهد، تا به بافت‌های زیر سلول‌های اپیتلیال دسترسی پیدا کرده، و پاسخ‌های ایمنی ذاتی و سازگار را آغاز کنند.[۵]

تا ۱۵ درصد از موارد فارنژیت حاد ممکن است توسط باکتری‌ها ایجاد شوند، که معمولا استرپتوکوک پیوژنز (Streptococcus pyogenes)، استرپتوکوک گروه A در فارنژیت استرپتوکوکی («گلودرد استرپتوکوکی») علت آن است.[۱۲] دیگر علل باکتریایی استرپتوکوک پنومونیه (Streptococcus pneumoniae)، هموفیلوس آنفلوآنزا (Haemophilus influenzae)، کورینه باکتریوم دیفتری (Corynebacterium diphtheriae)، بوردتلا پرتوزیس (Bordetella pertussis)، و باسیلوس آنتراسیس (Bacillus anthracis) هستند.

عفونت‌های مقاربتی به عنوان علل عفونت‌های دهان و حلق نیز در نظر گرفته می‌شوند.[۱۳]

تشخیص

ویرایش
نشانه ها آلرژی عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (سرماخوردگی) آنفلوآنزا (Flu)
خارش و آبریزش چشم شایع نادر (التهاب ملتحمه ممکن است با آدنوویروس رخ دهد) درد پشت چشم، گاهی التهاب ملتحمه
ترشح بینی شایع شایع[۶] شایع
احتقان بینی شایع شایع گاهی
عطسه بسیار شایع بسیار شایع [۶] گاهی
گلودرد گاهی (ترشح پشت حلق) بسیار شایع [۶] گاهی
سرفه گاهی شایع (خفیف تا متوسط، سرفه خشک) [۶] شایع (سرفه خشک، می‌تواند شدید باشد)
سردرد ناشایع نادر شایع
تب هرگز نادر در بزرگسالان، احتمالا در کودکان[۶] بسیار شایع: ۸/۳۷ تا ۹/۳۸ درجه سانتی‌گراد (یا بالاتر در خردسالان)،

۳ تا ۴ روز طول می‌کشد، ممکن است همراه با لرز باشد

درد بدن گاهی گاهی بسیار شایع
خستگی، ضعف گاهی گاهی بسیار شایع(می تواند هفته ها طول بکشد، خستگی اندام

در ابتدا)

درد عضلانی هرگز اندک[۶] بسیار شایع

طبقه‌بندی

ویرایش

URTI ممکن است بر اساس ناحیه ملتهب طبقه‌بندی شود. رینیت، مخاط بینی را درگیر می‌کند، در حالی که رینوسینوزیت یا سینوزیت بینی، و سینوس‌های پارانازال را از جملهː سینوس‌های فرونتال، اتموئید، ماگزیلاری و اسفنوئید درگیر می‌کند. نازوفارنژیت (رینوفارنژیت یا سرماخوردگی معمولی) اغلب حلق، ناحیه پایینی حلق یا هیپوفارنکس، زبان کوچک (uvula) و لوزه‌ها را درگیر می‌کند. فارنژیت بدون درگیر شدن بینی، باعث التهاب حلق، ناحیه پایینی حلق، زبان کوچک و لوزه‌ها می‌شود. به‌طور مشابه، اپی‌گلوتیت (epiglottitis) یا سوپراگلوتیت (supraglottitis) منجر به التهاب در قسمت فوقانی حنجره و ناحیه سوپراگلوتیت می‌شود. لارنژیت در حنجره است. لارنگوتراکئیت در حنجره، نای و ناحیه پایین حنجره (subglottis) رخ می‌دهد. تراشئیت (tracheitis) در ناحیه نای و پایین حنجره است.

پیشگیری

ویرایش

واکسیناسیون علیه ویروس‌های آنفلوآنزا، آدنوویروس‌ها، سرخک، سرخجه، استرپتوکوک پنومونیه، هموفیلوس آنفلوآنزا، دیفتری، باسیلوس آنتراسیس و بوردتلا پرتوزیس می‌تواند از درگیر شدنURT با آنها پیشگیری کند یا از شدت عفونت بکاهد.

درمان

ویرایش
 
تعداد موارد مرگ‌ومیر ناشی از عفونت‌های دستگاه تنفسی در سال 2012
  0
  1
  2
  3–29

درمان شاملː درمان حمایتی علامتی معمولا از طریق مسکن‌ها برای سردرد، گلودرد و دردهای عضلانی است.[۱۴] ورزش با شدت متوسط در افراد کم‌تحرک با URTI اکتسابی طبیعی احتمالا شدت و طول مدت بیماری را تغییر نمی‌دهد.[۱۵] هیچ کارآزمایی تصادفی شده‌ای برای اطمینان از مزایای افزایش مصرف مایعات انجام نشده است.[۱۶]

آنتی‌بیوتیک‌ها

ویرایش

تجویز آنتی‌بیوتیک برای لارنژیت پیشنهاد نمی‌شود.[۱۷] آنتی‌بیوتیک‌های پنی‌سیلین V و اریترومایسین برای درمان لارنژیت حاد مؤثر نیستند.[۱۷] اریترومایسین ممکن است اختلالات صدا را پس از یک هفته و سرفه را پس از ۲ هفته بهبود بخشد، اما هر مزیت ذهنی آن بیشتر از عوارض جانبی، هزینه و خطر ایجاد مقاومت در باکتری‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها نیست.[۱۷] مقامات سلامت به شدت پزشکان را تشویق می‌کنند، تا تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها را برای درمان URTIهای شایع کاهش دهند، زیرا مصرف آنتی‌بیوتیک زمان بهبودی این بیماری‌های ویروسی را به‌طور چشمگیری کاهش نمی‌دهد.[۱۷] یک مرور سیستماتیک در سال ۲۰۱۷ سه مداخله را پیدا کرد، که احتمالا در کاهش مصرف آنتی‌بیوتیک برای عفونت‌های حاد تنفسی مؤثر بودند: آزمایش پروتئین واکنشی C، مدیریت بیماری تحت هدایت پروکلسی‌تونین، و تصمیم‌گیری مشترک بین پزشکان و بیماران.[۱۸] نشان داده شده که استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های طیف باریک به اندازه جایگزین‌های وسیع‌الطیف آنها برای کودکان مبتلا به URTI باکتریایی حاد مؤثر بوده و خطر عوارض جانبی کمتری در کودکان دارد.[۱۹] کاهش مصرف آنتی‌بیوتیک همچنین ممکن است به پیشگیری از ظهور باکتری‌های مقاوم به دارو کمک کند. برخی از رویکرد تاخیر در مصرف آنتی‌بیوتیک برای درمان URTI حمایت کرده‌اند که به دنبال کاهش مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و در عین تلاش برای حفظ رضایت بیمار است. این مرور کاکرین با حضور ۱۱ مطالعه و ۳۵۵۵ شرکت‌کننده مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را برای عفونت‌های دستگاه تنفسی بررسی کردند. آنها به تعویق انداختن درمان آنتی‌بیوتیکی را با شروع فوری آنها یا عدم مصرف آنتی‌بیوتیک مقایسه کرد. نتایج بسته به عفونت دستگاه تنفسی ترکیب شدند. علائم اوتیت میانی حاد و گلودرد با تجویز فوری آنتی‌بیوتیک‌ها با کمترین تفاوت در میزان عوارض، به طور نسبی بهبود یافتند. زمانی که آنتی‌بیوتیک‌ها فقط برای نشانه‌های مداوم استفاده شدند، استفاده از آنها کاهش یافت و رضایت بیمار را در ۸۶ درصد حفظ کرد.[۲۰]

CDC برای درمان سینوزیت و در عین حال به منظور پیشگیری از مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک‌ها، توصیه می‌کند که:

- ارگانیسم‌های احتمالی را با داروهای خط اول، هدف قرار دهید: آموکسی‌سیلین، آموکسی‌سیلین/کلاوولانات

- از کوتاه‌ترین دوره مؤثر برای درمان استفاده کنید. باید طی ۲ تا ۳ روز شاهد بهبود بیماری باشید. پس از بهبودی یا برطرف شدن علائم، درمان را به مدت ۷ روز ادامه دهید (معمولا یک دوره ۱۰-۱۴ روزه).

- انجام مطالعات تصویربرداری را در موارد عود کننده یا نامشخص در نظر بگیرید. برخی از درگیری‌های سینوس در اوایل دوره URI ویروسی بدون عارضه، عود کننده است.[۶]

داروی سرفه

ویرایش

شواهد خوبی برای یا علیه اثربخشی داروهای سرفه بدون نسخه برای کاهش سرفه در بزرگسالان یا کودکان وجود ندارد.[۲۱] به کودکان زیر ۲ سال نباید هیچ نوع داروی سرفه یا سرماخوردگی داده شود، زیرا ممکن است عوارض جانبی تهدید کننده زندگی وجود داشته باشد.[۲۲] علاوه بر این، طبق دستورالعمل آکادمی اطفال آمریکا، استفاده از داروهای سرفه برای تسکین علائم سرفه در کودکان زیر ۴ سال باید اجتناب شود، و بی‌خطری آنها برای کودکان زیر ۶ سال زیر سؤال است.[۲۳]

 
سال‌های زندگی تعدیل شده بر حسب ناتوانی برای عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی در هر 100 هزار نفر در سال 2002.[۲۴]
  no data
  less than 10
  10–30
  30–60
  60–90
  90–120
  120–150
  150–180
  180–210
  210–240
  240–270
  270–300
  more than 300

داروهای ضد احتقان

ویرایش

طبق یافته‌های یک مطالعه مروری کاکرین، یک دوز خوراکی از داروهای ضد احتقان بینی در سرماخوردگی معمولی برای تسکین کوتاه‌مدت احتقان در بزرگسالان مؤثر است. با این حال، اطلاعات در مورد استفاده از این داروها در کودکان کافی نیست. بنابراین مصرف داروهای ضد احتقان در کودکان زیر ۱۲ سال مبتلا به سرماخوردگی توصیه‌نمی شود.[۲۵] مصرف داروهای ضد احتقان خوراکی در بیماران مبتلا به فشار خون بالا، بیماری عروق کرونر و سابقه سکته‌های مغزی خونریزی دهنده نیز منع مصرف دارند.[۲۶][۲۷]

ویرایش

' مانند استیل‌سیستئین (acetylcysteine) و کربوسیستین (carbocystine) به‌طور گسترده‌ای برای عفونت دستگاه تنفسی فوقانی و تحتانی بدون بیماری مزمن برونش-ریوی تجویز می‌شوند. با این حال، در سال ۲۰۱۳ یک مرور کاکرین گزارش داد، که اثربخشی آنها محدود است.[۲۸] استیل‌سیستئین برای کودکان بزرگتر از ۲ سال بی‌خطر است.[۲۸]

طب جایگزین

ویرایش

مصرف روتین ویتامین C توجیه‌پذیر نیست، زیرا به نظر نمی‌رسد در کاهش بروز سرماخوردگی در جمعیت عمومی مؤثر باشد.[۲۹] استفاده از ویتامین C در مهار و درمان عفونت‌های تنفسی فوقانی از زمان جداسازی اولیه این ویتامین در دهه ۱۹۳۰ پیشنهاد شده است. شواهدی وجود دارد که مصرف ویتامین C می‌تواند در افرادی که در معرض دوره‌های کوتاه‌مدت ورزش شدید بدنی و/یا محیط‌های سرد قرار گرفته‌اند، توجیه داشته باشد.[۲۹] با توجه به اینکه مکمل‌های ویتامین C ارزان و بی‌خطر هستند، افراد مبتلا به سرماخوردگی ممکن است آنها را امتحان کنند، تا ببینند که این مکمل‌ها از نظر درمانی در موردشان مفید هستند یا خیر.[۲۹]

برخی شواهد با کیفیت پایین نشان می‌دهد که شست‌وشوی بینی با محلول‌های نمکی ممکن است علائم را در برخی افراد کاهش دهد.[۳۰] همچنین، اسپری‌های بینی نمکی می‌توانند مفید باشند.

اپیدمیولوژی

ویرایش

کودکان معمولا دو تا نه بار دچار بیماری تنفسی ویروسی در سال می‌شوند.[۶] در سال ۲۰۱۳، حدود ۱۸/۸ میلیارد مورد URTI گزارش شد.[۳۱] تا سال ۲۰۱۴، آنها باعث حدود ۳۰۰۰ مورد مرگ‌و‌میر شدند که نسبت به ۴۰۰۰ مورد در سال ۱۹۹۰، کاهش یافته است.[۹]

تحقیقات رژیم غذایی

ویرایش

شواهدی با کیفیت پائین نشان می‌دهد که پروبیوتیک‌ها ممکن است بهتر از درمان با دارونما یا عدم درمان برای پیشگیری از عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی باشند.[۳۲]

منابع

ویرایش
  1. ↑ Vos, Theo; et al. (October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. PMID 27733282.
  2. ↑ Wang H, Naghavi M, Allen C, Barber RM, Bhutta ZA, Carter A, et al. (GBD 2015 Mortality and Causes of Death Collaborators) (October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/s0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903. PMID 27733281.
  3. ↑ Guibas GV, Papadopoulos NG (2017). "Viral Upper Respiratory Tract Infections". In Green RJ (ed.). Viral Infections in Children, Volume II. Cham: Springer International Publishing. pp. 1–25. ISBN 978-3-319-54093-1. PMC 7121526. doi:10.1007/978-3-319-54093-1_1.
  4. ↑ Ellis, Michael; Ellis, Michael E. (12 February 1998). Infectious Diseases of the Respiratory Tract. Cambridge University Press. شابک ۹۷۸-۰-۵۲۱-۴۰۵۵۴-۶.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Pokorski 2015, p. 28.
  6. ↑ ۶٫۰۰ ۶٫۰۱ ۶٫۰۲ ۶٫۰۳ ۶٫۰۴ ۶٫۰۵ ۶٫۰۶ ۶٫۰۷ ۶٫۰۸ ۶٫۰۹ ۶٫۱۰ ۶٫۱۱ "Rhinitis Versus Sinusitis in Children" (PDF). Centers for Disease Control and Prevention. Archived (PDF) from the original on 16 February 2017. Retrieved 19 December 2016. Public Domain This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  7. ↑ Heymann 2015, pp. 443–445.
  8. ↑ Vos, Theo; et al. (October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545–1602.. PMC 5055577. PMID 27733282. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Lozano R, Naghavi M, Foreman K, Lim S, Shibuya K, Aboyans V, et al. (December 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859): 2095–128. . hdl:10536/DRO/DU:30050819. PMID 23245604. S2CID 1541253. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0.
  10. ↑ Baron, S.; Dasaraju, P. V.; Liu, C. (1996). "Infections of the Respiratory System". Chapter 93: Infections of the Respiratory System. National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine. University of Texas Medical Branch at Galveston. ISBN 9780963117212. PMID 21413304. Retrieved 10 July 2021.
  11. ↑ "Conjunctivitis". The Lecturio Medical Concept Library. 23 July 2020. Retrieved 10 July 2021.
  12. ↑ Bisno AL (January 2001). "Acute pharyngitis". The New England Journal of Medicine. 344 (3): 205–11. . PMID 11172144. doi:10.1056/nejm200101183440308.
  13. ↑ "Human papillomavirus (HPV) and Oropharyngeal Cancer, Sexually Transmitted Diseases". Centers for Disease Control and Prevention. 4 November 2016. Archived from the original on 16 December 2016. Retrieved 19 December 2016.
  14. ↑ "Common Cold: Treatments and Drugs". Mayo Clinic. Archived from the original on 12 February 2010. Retrieved 9 January 2010.
  15. ↑ Weidner T, Schurr T (August 2003). "Effect of exercise on upper respiratory tract infection in sedentary subjects". British Journal of Sports Medicine. 37 (4): 304–6. . PMC 1724675. PMID 12893713. doi:10.1136/bjsm.37.4.304.
  16. ↑ Guppy MP, Mickan SM, Del Mar CB (February 2004). ""Drink plenty of fluids": a systematic review of evidence for this recommendation in acute respiratory infections". The BMJ. 328 (7438): 499–500. .BE. PMC 351843. PMID 14988184. doi:10.1136/bmj.38028.627593.
  17. ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ ۱۷٫۲ ۱۷٫۳ Reveiz L, Cardona AF (May 2015). "Antibiotics for acute laryngitis in adults". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2015 (5): CD004783..pub5. PMC 6486127. PMID 26002823. doi:10.1002/14651858.CD004783.
  18. ↑ Tonkin-Crine SK, Tan PS, van Hecke O, Wang K, Roberts NW, McCullough A, et al. (September 2017). "Clinician-targeted interventions to influence antibiotic prescribing behaviour for acute respiratory infections in primary care: an overview of systematic reviews". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2019 (9): CD012252. .pub2. PMC 6483738. PMID 28881002. doi:10.1002/14651858.CD012252.
  19. ↑ Gerber JS, Ross RK, Bryan M, Localio AR, Szymczak JE, Wasserman R, et al. (December 2017). "Association of Broad- vs Narrow-Spectrum Antibiotics With Treatment Failure, Adverse Events, and Quality of Life in Children With Acute Respiratory Tract Infections". JAMA. 318 (23): 2325–2336. . PMC 5820700. PMID 29260224. doi:10.1001/jama.2017.18715.
  20. ↑ Spurling GK, Del Mar CB, Dooley L, Foxlee R, Farley R (September 2017). "Delayed antibiotic prescriptions for respiratory infections". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 9 (6): CD004417. .pub5. PMC 6372405. PMID 28881007. doi:10.1002/14651858.CD004417.
  21. ↑ Smith SM, Schroeder K, Fahey T (November 2014). "Over-the-counter (OTC) medications for acute cough in children and adults in community settings". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2014 (11): CD001831. .pub5. PMC 7061814. PMID 25420096. doi:10.1002/14651858.CD001831.
  22. ↑ Center for Drug Evaluation and Research. "Special Features – Use Caution When Giving Cough and Cold Products to Kids". Food and Drug Administration. Archived from the original on 12 January 2017. Retrieved 23 January 2017.
  23. ↑ Goldsobel AB, Chipps BE (March 2010). "Cough in the pediatric population". The Journal of Pediatrics. 156 (3): 352–8. . PMID 20176183. doi:10.1016/j.jpeds.2009.12.004.
  24. ↑ Whiting, David (2006-12-01). "Estimating cause-specific mortality from community- and facility-based sources in the United Republic of Tanzania: options and implications for mortality burden estimates". Bulletin of the World Health Organization. 84 (12): 940–948. doi:10.2471/blt.05.028910. ISSN 0042-9686.
  25. ↑ Spurling GK, Del Mar CB, Dooley L, Foxlee R, Farley R (September 2017). Spurling GK (ed.). "Delayed antibiotic prescriptions for respiratory infections". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 9 (6): CD004417. .pub5. PMC 6372405. PMID 28881007. doi:10.1002/14651858.CD004417.
  26. ↑ Tietze KJ (2004). "Disorders related to cold and allergy". In Berardi RR (ed.). Handbook of Nonprescription Drugs (14th ed.). Washington, DC: American Pharmacists Association. pp. 239–269. ISBN 978-1-58212-050-8. OCLC 56446842.
  27. ↑ Covington TR, ed. (2002). "Common cold". Nonprescription Drug Therapy: Guiding Patient Self-care (1st ed.). St Louis, MO: Facts & Comparisons. pp. 743–769. ISBN 978-1-57439-146-6. OCLC 52895543.
  28. ↑ ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ Chalumeau M, Duijvestijn YC (May 2013). "Acetylcysteine and carbocysteine for acute upper and lower respiratory tract infections in paediatric patients without chronic broncho-pulmonary disease". The Cochrane Database of Systematic Reviews (5): CD003124. .pub4. PMID 23728642. doi:10.1002/14651858.CD003124.
  29. ↑ ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ ۲۹٫۲ Hemilä H, Chalker E (January 2013). "Vitamin C for preventing and treating the common cold". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2013 (1): CD000980. .pub4. PMC 1160577. PMID 23440782. doi:10.1002/14651858.CD000980.
  30. ↑ King D, Mitchell B, Williams CP, Spurling GK (April 2015). "Saline nasal irrigation for acute upper respiratory tract infections" (PDF). The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2015 (4): CD006821 .pub3. PMC 9475221. PMID 25892369. doi:10.1002/14651858.CD006821.
  31. ↑ Global Burden of Disease Study, 2013 Collaborators (August 2015). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 301 acute and chronic diseases and injuries in 188 countries, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet. 386 (9995): 743–800. . PMC 4561509. PMID 26063472. doi:10.1016/s0140-6736(15)60692-4.
  32. ↑ Zhao, Yunli; Dong, Bi Rong; Hao, Qiukui (24 August 2022). "Probiotics for preventing acute upper respiratory tract infections". Cochrane Database of Systematic Reviews. 2022 (8): CD006895.pub4. PMC 9400717. PMID 36001877. doi:10.1002/14651858.CD006895.


برگرفته از «https://fa.wiki.x.io/w/index.php?title=عفونت_دستگاه_تنفسی_فوقانی&oldid=37993469»