حنجره
حَنجَرَه[۱]، نای‌ِگََِلو[۲]، خشکنای،[۳] خشکنای[۳]، چاکنای[۳]، خِرتِلاق[۴] و گاهی خرخره (به انگلیسی: Larynx)، اندام تولیدکننده صوت در بدن است، و گذرگاه هوایی است که مابین بخش تحتانی حلق و نای واقع شده‌است.
| حنجره | |
|---|---|
 کالبدشناسی حنجره، نمای قدامی-جنبی | |
 تصویر آندوسکوپی از حنجره | |
| شناسه‌ها | |
| MeSH | D007830 |
| TA98 | A06.2.01.001 |
| TA2 | 3184 |
| FMA | 55097 |
واژهٔ «خرتلاق» به معنای حنجره است که گاهی عوام آن را «خرتناق» ادا می‌کنند.
کارکردها
ویرایش
محافظت از راه هوایی
ویرایشفعالیت اصلی حنجره محافظت راه هوایی از ورود ذرات غذا و دیگر مواد نامطلوب است. این عمل به وسیله رشته‌رویدادهایی صورت می‌پذیرد که در اثر تماس لقمه غذا با نوک اپیگلوت یا چین‌های آریاپیگلوتیک (Aryepiglottic fold) آغاز می‌شود. بازوی حسی این قوس بازتابی عصب زبانی‌حلقی است و بازوی حرکتی آن از طریق عصب واگ اعمال می‌شود. نخستین رویداد در این سری مهار تنفس است. سپس تارهای صوتی حقیقی به شدت بسته می‌شوند که این کار سبب بسته شدن تارهای کاذب می‌شود. سپس این چین‌های آریاپیگلوتیک به طرف مدیال می‌آیند و اپیگلوت را به پشت می‌برند (توسط ماهیچه‌های درونی حنجره). در این هنگام ماهیچه‌های بیرونی گروه فوق لامی (سوپراهیوئید) فعال و همزمان گروه زیرلامی (اینفروهیوئید) شل می‌شوند. این رویداد سبب اعمال بُردار نیرویی در جهت بالا و جلو به حنجره می‌شود و سبب می‌شود که تحت محافطت قاعده زبان به حنجره در طی عمل بلع به بالا برود.
تولید آوا
ویرایشتولید صوت عمل فیزیولوژیک دیگر حنجره است. بر این اعتقادند که تولید صوت ناشی از بسته شدن ابتدایی قوی تارهای صوتی در حین بازدم است. بالا و پایین رفتن فشار داخل نای و باز و بسته شدن تارهای صوتی حقیقی و در نتیجه خارج شدن مقداری از هوا در دوره سبب تولید صدا می‌شود. هر فرایند پاتولوژیکی که توده تارهای صوتی یا توانایی بسته شدن آن‌ها را تغییر دهد، بر کیفیت صدا تأثیر خواهد گذاشت. این تغییر کیفیت صدا را گرفتگی صدا می‌نامند.
تنفس
ویرایشحنجره در عمل تنفس هم شرکت می‌کند. در دم عصب برگشت‌پذیر حنجره فعال می‌شود و سبب آبروکسیون تارهای صوتی می‌شود. این امر درست پیش از تحریک عصب فرنیک صورت می‌گیرد و سبب جریان یافتن هوا به درون شش‌ها می‌شود.
کالبدشناسی
ویرایشحنجره شامل پرده‌های صوتی، و مشتمل بر ۹ عدد غضروف می‌باشد که عبارتند از:
- غضروف سپری (غضروف تیروئید)
- غضروف انگشتری (غضروف کریکوئید)
- برچاکنای (اپیگلوت)
- زوج غضروف‌های کوزه‌ای (آریتنوئید)
- زوج غضروف‌های شاخکی (کورنیکولیت)
- زوج غضروف‌های میخی‌شکل (کونئیفرم)
ماهیچه‌های حنجره دو گروه‌اند:
- ماهیچه‌های بیرونی
- ماهیچه‌های درونی
- ماهیچه انگشتری‌سپری (عضله کریکوتیروئید)
- ماهیچه انگشتری‌کوزه‌ای پشتی (عضله کریکوآریتنوئید خلفی)
- ماهیچه انگشتری‌کوزه‌ای کناری (عضله کریکوآریتنوئید طرفی)
- ماهیچه سپری‌کوزه‌ای (عضله تیروآریتنوئید)
- ماهیچه عرضی و مایل کوزه‌ای
دو مفصل مهم در حنجره وجود دارد که زلالی (سینوویال) هستند و عبارتند از: مفصل انگشتری‌سپری (به غضروف سپری اجازه چرخش و لغزش را می‌دهد و به این ترتیب تغییر طول طناب‌های صوتی امکان‌پذیر می‌شود)، مفصل انگشتری‌کوزه‌ای (آریتنوئیدها را به هم نزدیک می‌کنند و جلو-عقب می‌کند و می‌چرخاند). آرتریت روماتوئید سبب التهاب مفاصل انگشتری‌کوزه‌ای (کریکوآریتنوئید) می‌شود. در زمان انتوباسیون اندوتراکئال ممکن است مفصل انگشتری‌کوزه‌ای را دچار دررفتگی کند.
نگارخانه
ویرایش
پانویس
ویرایش- ↑ «معنی حنجرة | لغت‌نامه دهخدا | واژه‌یاب». واژه یاب. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۱.
- ↑ «معنی نای گلو | لغت‌نامه دهخدا | واژه‌یاب». واژه یاب. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۱.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ خشکنای، خشکنای، چاکنای واژگان پارسی سره بجای حنجرة در زبان عربی هستند. گروه گردآورندگان (۱۳۹۰). «واژه‌نامه پارسی سره». انتشارات فرهنگستان زبان فارسی. ص. ۱۱۴. شابک ۹۷۸۹۶۴۷۸۱۴۱۱۹.
- ↑ «معنی خرتلاق | لغت‌نامه دهخدا | واژه‌یاب». واژه یاب. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۱.
منابع
ویرایش- Laitman, J.T.; Noden, D.M.; Van De Water, T.R. (2006). "Formation of the larynx: from homeobox genes to critical periods". In Rubin, J.S.; Sataloff, R.T.; Korovin, G.S. (eds.). Diagnosis & Treatment Voice Disorders. San Diego: Plural. pp. 3–20. ISBN 978-1-59756-007-8. OCLC 63279542.
- Laitman, J.T.; Reidenberg, J.S. (1993). "Specializations of the human upper respiratory and upper digestive tract as seen through comparative and developmental anatomy". Dysphagia. 8 (4): 318–325. doi:10.1007/BF01321770. PMID 8269722. S2CID 23308320.
- Laitman, J.T.; Reidenberg, J.S. (1997). "The human aerodigestive tract and gastroesophageal reflux: An evolutionary perspective". Am. J. Med. 103 (Suppl 5A): 3–11. doi:10.1016/s0002-9343(97)00313-6. PMID 9422615.
- Laitman, J.T.; Reidenberg, J.S. (2009). "The evolution of the human larynx: Nature's great experiment". In Fried, M.P.; Ferlito, A. (eds.). The Larynx (3rd ed.). San Diego: Plural. pp. 19–38. ISBN 978-1-59756-062-7. OCLC 183609898.
- Lieberman, P. (2006). Toward an Evolutionary Biology of Language. Harvard University Press. ISBN 0-674-02184-3. OCLC 62766735.
- Lipan, M.; Reidenberg, J.S; Laitman, J.T. (2006). "The anatomy of reflux: A growing health problem affecting structures of the head and neck". Anat Rec B New Anat. 289 (6): 261–270. doi:10.1002/ar.b.20120. OCLC 110307385. PMID 17109421.
- Romer, A.S.; Parsons, T.S. (1977). The Vertebrate Body. Philadelphia, PA: Holt-Saunders International. ISBN 0-03-910284-X.
- Seikel, J.A.; King, D.W.; Drumright, D.G. (2010). Anatomy & Physiology for Speech, Language, and Hearing (4th ed.). Delmar, NY: Cengage Learning. ISBN 978-1-4283-1223-4.