ظرفیت جذب، در مدیریت اجرایی کسب و کار، به‌عنوان توانایی بنگاه در تشخیص ارزش اطلاعات بیرونی جدید، جذب و به‌کارگیری آن در راستای اهداف تجاری بنگاه تعریف شده‌است. در واقع ظرفیت جذب یک قابلیت پویا، مربوط به خلق و به‌کارگیری دانش است که توانایی بنگاه را در به‌دست آوردن و حفظ یک مزیت رقابتی افزایش می‌دهد.[۱]

از آن جایی که ظرفیت جذب، فعالیتی پویا و از جنس شناسایی و اکتساب دانش است و پایه دانشی نیز یکی از مهم‌ترین دارایی‌های سازمان برای دستیابی به مزیت رقابتی است. ظرفیت جذب ماهیتی میان‌رشته‌ای دارد و ردپای مفهوم ظرفیت جذب در حوزه‌های مختلف از جمله مدیریت نوآوری، عملکرد تجاری، انتقال بین‌سازمانی دانش، یادگیری بین‌سازمانی و مدیریت دانش دیده می‌شود.[۲]

تاریخچه و مفهوم ظرفیت جذب

ویرایش

مفهوم ظرفیت جذب اولین بار توسط کوهن و لوینتال در سال های 1989 و 1990 معرفی گردید.طبق نظر آنها ظرفیت جذب عبارت است از توانایی یک بنگاه برای درک ارزش اطلاعات جدید و خارج از بنگاه،تجزیه و تحلیل ارزش اطلاعات و سپس کاربست انها در اهداف تجاری.این فرایند در توانمندی نوآورانه بنگاه بسیار حیاتی و مهم می باشد. کوهن و لوینتال بر روی جنبه های شناختی فرایند یادگیری و نواوری تمرکز بیشتری کردند.آنها معتقدند توانمندی نواوری می تواند از طریق فرایند درک ارزش های جدید ، استفاده از ارزش های کسب شده و به کار گیری آن ها انجام شود و این فرایند می تواند ظرفیت جذب در سازمان را تحت تاثیر قرار دهد.[۳]

ابعاد ظرفیت جذب

ویرایش

اکتساب

ویرایش

قابلیت بنگاه در شناسایی و کسب دانشی که خارج از بنگاه تولید شده و برای عملیات بنگاه مهم است.

روال‌ها و فرآیندهایی که به بنگاه اجازه تجزیه و تحلیل، پیشرفت، تفسیر و ترجمه کردن و فهمیدن اطلاعات به‌دست‌آمده از منابع خارجی را می‌دهد.

تبدیل

ویرایش

به معنی توانمندی‌های بنگاه در توسعه و تصحیح روال‌هایی که ترکیب دانش‌های موجود را با آن‌هایی که به‌تازگی کسب و جذب شده‌اند، تسهیل می‌کند؛ که این امر به‌وسیله افزودن و یا حذف دانش یا به‌صورت ساده‌تر ترجمه و تفسیر یکسان دانش (یک دانش) انجام می‌شود.

به‌کارگیری

ویرایش

بهره‌برداری نشان‌دهنده توانایی بنگاه برای برداشت محصول و ترکیب دانش در میان عملیات است. این امر به بازیابی دانش موجود که برای استفاده از آن درونی‌سازی شده‌است، نیاز دارد.

نگهداری

ویرایش

به حفظ دانش در طول زمان اشاره دارد.

بازآوری مجدد

ویرایش

دانش جذب‌شده گاهی باید برای سال‌ها نگهداری شود، تا وقتی که درنهایت در محصول جدید به‌کار گرفته شود.[۴]

زیرمجموعه‌های ظرفیت جذب

ویرایش

ظرفیت جذب بالقوه

ویرایش

شامل اکتساب دانش و قابلیت‌های جذب و درونی‌سازی است.

ظرفیت جذب بالفعل و قابل بهره‌برداری

ویرایش

بر تبدیل دانش و بهره‌برداری از آن تمرکز دارد.[۵]

مقیاس های سنجش ظرفیت جذب دانش در سازمان ها

ویرایش

کمیوسن و مورس در سال 2010 مقیاسی برای سنجش ظرفیت جذب دانش در سازمان ها طراحی کرده اند که شامل سه مولفه ی زیر است: یادگیری اکتشافی - یادگیری تحول آفرین - یادگیری استثماری [۶]

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. Cohen, W. M., & Levinthal, D. A. (1990). Absorptive capacity: A new perspective on learning and innovation. Administrative Science Quarterly, 35,pp 128-152.
  2. فرتاش, کیارش, کیارش, سلامی, and موسوی داودی. "نقش ظرفیت جذب در بهبود رقابت پذیری فناوری: کلید موفقیت سازمان‌های دولتی کشورهای در حال توسعه (با تأکید بر ایران)." فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت سازمان های دولتی 2 (2014): 76-106.
  3. https://parsmodir.com/db/theory/absorptive-capacity.php
  4. Zahra, S. A., & George, G. (2002). Absorptive Capacity: A Review, Reconceptualization, and Extension. Academy of Management Review, Vol. 27, No. 2,, pp 185-203.
  5. Zahra, S. A., & George, G. (2002). Absorptive Capacity: A Review, Reconceptualization, and Extension. Academy of Management Review, Vol. 27, No. 2,, pp 185-203
  6. https://www.nowavari.ir/article_65091_a1502639a1400a5f54842d8ac654a0fc.pdf