جنگ داخلی سودان (۲۰۲۳–اکنون)

جنگی در سودان

جنگ سودان رخدادی نظامی بین دو بخش رقیب در دولت نظامی سودان است. روز ۱۵ آوریل ۲۰۲۳، همزمان با ماه رمضان، سودان به صحنه نبردی خونین بین دو نیروی نظامی قدرتمند تبدیل شد. از یک سو، ارتش سودان به رهبری عبدالفتاح البرهان و از سوی دیگر، نیروهای پشتیبانی سریع (آراس‌اف) به فرماندهی محمد حمدان دقلو (حمیدتی) که با جنجویدها متحد شده بودند، به جان هم افتادند.[۶]

جنگ داخلی سودان (۲۰۲۳–اکنون)
بخشی از جنگ‌های داخلی سودان

وضعیت نظامی از ۲۰ نوامبر ۲۰۲۴

     تحت کنترل نیروهای مسلح سودان

     تحت کنترل نیروهای پشتیبانی سریع
تاریخ۱۵ آوریل ۲۰۲۳ – اکنون
(۱ سال، ۷ ماه و ۵ روز)
موقعیت
خارطوم و دیگر شهرهای راهبردی در سودان
وضعیت در جریان
تغییرات
قلمرو
طرف‌های درگیر
نیروهای واکنش سریع
پشتیبانی‌شده توسط:
ارتش ملی لیبی[۱] (تکذیب‌شده توسط ارتش ملی لیبی)
گروه واگنر[۲] (تکذیب‌شده توسط RSF و واگنر)
نیروهای مسلح سودان
پشتیبانی‌شده توسط:
 مصر
فرماندهان و رهبران
سودان محمد حمدان دقلو سودان عبدالفتاح البرهان
قوا
۷۰۰۰۰–۱۵۰۰۰۰[۵] ۱۱۰۰۰۰–۱۲۰۰۰۰[۵]
تلفات و خسارات
۴۲۰+ کشته و ۳۷۰۰ زخمی
۲۰۰ سرباز مصری اسیر نیروهای آراس‌اف

این جنگ داخلی فقط به این دو گروه محدود نشد و سه گروه کوچک‌تر هم وارد میدان شدند: نیروی حفاظت مشترک دارفور، گروه عبدالوحید النور از جنبش آزادی‌بخش سودان و گروه عبدالعزیز الحلو از جنبش خلق آزادی‌بخش سودان-شمال.[۷]

خارطوم، پایتخت سودان، به سرعت به کانون اصلی درگیری‌ها تبدیل شد و نبردهای سنگینی در آن و منطقه دارفور رخ داد. تا هشتم سپتامبر ۲۰۲۴، این جنگ خانمان‌سوز جان بیش از ۲۰ هزار نفر را گرفته و ۳۳ هزار نفر را زخمی کرد.[۸] میلیون‌ها نفر (۷٫۷ میلیون نفر) در داخل کشور آواره شده‌اند و بیش از ۲٫۱ میلیون نفر به کشورهای دیگر پناه برده‌اند. گزارش‌های زیادی نیز از کشتار غیرنظامیان در دارفور مخابره شده است.[۹]

جنگ با حمله آراس‌اف به مواضع دولت شروع شد و به سرعت به نبردی تمام‌عیار با حملات هوایی، توپخانه‌ای و تیراندازی در سراسر سودان تبدیل شد. خارطوم و ام درمان بین دو گروه تقسیم شدند و البرهان مجبور شد دولت خود را به پورت سودان منتقل کند.

کشورهای جهان برای برقراری آتش‌بس تلاش کردند و در مه ۲۰۲۳ پیمان جده به امضا رسید اما این پیمان نتوانست جلوی جنگ را بگیرد.[۱۰]

در ماه‌های بعد، جنگ به بن‌بست رسید و در این میان گروه‌های شورشی که قبلاً علیه دولت می‌جنگیدند، به دو طرف پیوستند. در اواسط نوامبر، منی میناوی و مصطفی تمبور از جنبش آزادی‌بخش سودان به ارتش پیوستند و جنبش عدالت و برابری هم از آن‌ها حمایت کرد. در مقابل، جنبش تمازج به آراس‌اف پیوست و عبدالعزیز الحلو از جنبش خلق آزادی‌بخش سودان-شمال به ارتش در جنوب کشور حمله کرد.[۱۱]

از اکتبر ۲۰۲۳، آراس‌اف موفقیت‌های بیشتری به دست آورد و ارتش را در دارفور شکست داد. آن‌ها در خارطوم، کردفان و جزیره هم پیشروی کردند. اما از فوریه ۲۰۲۴، ارتش در ام درمان ضربه‌هایی به آراس‌اف وارد کرده و از ژوئن ۲۰۲۴ نیز آراس‌اف در ایالت سنار پیشروی‌هایی داشته است.

با وجود مذاکرات بین دو طرف، هنوز نتیجه قابل توجهی به دست نیامده و بسیاری از کشورها از البرهان یا حمیدتی حمایت می‌کنند.

در حال حاضر (سپتامبر ۲۰۲۴)، ارتش در خارطوم بحری (شمالی) پیشرفت‌های خوبی داشته است.

ادامه درگیری‌ها خطر تجزیه مجدد را افزایش داده است.[۱۲][۱۳] در گذشته سناریوی تجزیه سودان به هشت کشور مطرح بوده است.[۱۴] ادامه جنگ ممکن است سبب تجزیه سودان به سه کشور شود:[۱۵]

  1. کردفان در مرکز با مساحت ۳۷۶ هزار کیلومتر مربع
  2. دارفور در غرب با مساحت ۴۹۳ هزار کیلومتر مربع
  3. سودان در شمال با مساحت حدود ۹۰۰ هزار کیلومترمربع

پیش‌زمینه

ویرایش

سودان از دوران پیش از تاریخ مسکونی بوده و در طول دوران باستان و قرون وسطی شاهد درگیری‌های بسیاری، از جمله تهاجمات خارجی و مقاومت در برابر آنها، تنش‌های قومی، اختلافات مذهبی و نزاع بر سر منابع بوده است.

در سال ۱۸۲۱، مصر سودان را فتح کرد، اما در سال ۱۸۸۱ رهبر مذهبی، محمد احمد، شورش ملی‌گرایانه‌ای را رهبری کرد و دولت مهدوی «اسلامی و ملی» را در بیشتر قلمرو سودان مدرن تأسیس کرد. پس از مرگ محمد احمد، نیروی انگلیسی-مصری به فرماندهی لرد کیچنر سودان را بازپس گرفت. در سال ۱۸۹۹، این کشور به طور مشترک تحت حکومت مصر و بریتانیا قرار گرفت، اما در عمل تنها توسط بریتانیا اداره می‌شد و تا سال ۱۹۵۶، زمانی که استقلال خود را به دست آورد و مرزهای پیش از ۱۹۱۱ خود را به ارث برد، تحت کنترل بریتانیا باقی ماند. در سال ۱۹۱۶، پس از اینکه دولت بریتانیا مشکوک شد که سلطنت دارفور تحت تأثیر دولت عثمانی قرار گرفته است، از مصر اعزام شد تا دارفور را تصرف کرده و به سودان انگلیسی-مصری الحاق کند. دولت استعماری منابع مالی و اداری را به قبایل مرکز سودان در نزدیکی خارطوم اختصاص داد در حالی که مناطق اطراف مانند دارفور عمدتاً فراموش شده و نادیده گرفته شدند.

از زمان استقلال، سودان ۱۹ کودتای نظامی را تجربه کرده است که بیشترین تعداد در میان کشورهای آفریقایی است. سودان معمولاً توسط ارتش اداره می‌شده و دوره‌های کوتاهی از حکومت پارلمانی دموکراتیک در این میان وجود داشته است.

دو جنگ داخلی - اولین جنگ از ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۲ و دومین جنگ از ۱۹۸۳ تا ۲۰۰۵ - بین دولت مرکزی و مناطق جنوبی، که منجر به استقلال سودان جنوبی در سال ۲۰۱۱ شد، ۱٫۵ میلیون نفر را کشت و درگیری در منطقه غربی دارفور دو میلیون نفر را آواره کرد و بیش از ۲۰۰ هزار نفر دیگر را کشت.

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. Faucon, Benoit; Said, Summer; Malsin, Jared (19 April 2023). "Libyan Militia and Egypt's Military Back Opposite Sides in Sudan Conflict". The Wall Street Journal. Archived from the original on 19 April 2023. Retrieved 19 April 2023. Khalifa Haftar, the commander of a faction that controls eastern Libya, dispatched at least one plane to fly military supplies to Sudan’s paramilitary Rapid Support Forces
  2. Elbagir, Nima; Mezzofiore, Gianluca; Qiblawi, Tamara (20 April 2023). "Exclusive: Evidence emerges of Russia's Wagner arming militia leader battling Sudan's army". CNN. Archived from the original on 20 April 2023. Retrieved 20 April 2023. The Russian mercenary group Wagner has been supplying Sudan's Rapid Support Forces (RSF) with missiles to aid their fight against the country's army, Sudanese and regional diplomatic sources have told CNN. The sources said the surface-to-air missiles have significantly buttressed RSF paramilitary fighters and their leader Mohamed Hamdan Dagalo
  3. Sudan: Deadly Sudan Army-RSF Clashes Spark Human Tragedy, Widespread Looting in Darfur بایگانی‌شده در ۱۹ آوریل ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine, 17 April 2023
  4. Salih, Zeinab (April 16, 2023). "Sudan fighting rages for second day despite UN-proposed ceasefire". Archived from the original on April 16, 2023.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ "Sudan: Stalemates rule out one-man victory". DW. 19 April 2023. Archived from the original on 19 April 2023. Retrieved 19 April 2023.
  6. "Why Sudan's catastrophic war is the world's problem". The Economist. August 29, 2024. Retrieved August 29, 2024.
  7. "100 days of conflict in Sudan: A timeline" (به انگلیسی). Al Jazeera. 24 July 2023. Archived from the original on 28 September 2023. Retrieved 28 September 2023.
  8. "UN humanitarian office raises alarm over fighting in eastern Sudanese state". Anadolu Agency. 19 December 2023. Archived from the original on 9 January 2024.
  9. "Sudan Situation: UNHCR External Update #68, 28 June – 4 July 2024". reliefweb. 5 July 2024. Retrieved 6 July 2024.
  10. "After one year of war, Sudan is a failing state". The Economist. 2024-04-15. ISSN 0013-0613. Archived from the original on 17 April 2024. Retrieved 2024-04-16.
  11. "South Kordofan residents flee as Sudan war escalates". al-Arabiya (به انگلیسی). 23 June 2023. Archived from the original on 30 June 2023. Retrieved 23 June 2023.
  12. https://www.iribnews.ir/fa/news/3920073/ادامه-درگیری‌ها-در-سودان-و-خطر-تجزیه-مجدد-کشور
  13. https://www.mashreghnews.ir/news/1484515/سودان-را-چه-کسانی-تجزیه-کردند
  14. https://www.mehrnews.com/news/1225112/سناریو-تجزیه-به-8-کشور-ابهامات-و-دیدگاهها-درباره-همه-پرسی-جنوب
  15. https://www.islamtimes.org/fa/article/1054211/خطر-تجزیه-سودان