کسائی کوفی
ابوالحسن علی بن حمزه کوفی شهرت‌یافته به کِسایی (۷۳۷م- ۸۰۵ م) (نسب: ابوالحسن علی بن حمزه بن عبدالله بن بهمن بن فیروز) لغوی، نحوی، قاری و کاتب عربی کوفی ایرانی‌اصل بود که از قاریان هفتگانه به‌شمار می‌رود.[۱] اهل کوفه بود و همان‌جا ابتدا لغت آموخت.[۱] سپس به بصره رفت و نزد خلیل بن احمد دانش آموخت، و خلیل به او پیشنهاد داد که به بادیه رود (جمع‌آوری لغت از بدوی‌ها از برای سالم‌تر بودن زبانشان)[۱] کسایی زمانی دراز در بادیهٔ بغداد نزد عرب‌های حُطَیمیّه بود، حال آنکه از طبقهٔ بدویان فصیح‌گو نبوده‌اند.[۱] هنگامی که کسایی به بصره بازگشت، خلیل بن احمد درگذشته بود و او جانشین یونس بن حبیب شد. کسائی در روزگار خلافت المهدی به بغداد درآمد و در قصر خلیفه، در ماه رمضان قرائت می‌کرد. سپس آموزگار کودکی امین و مأمون دو فرزند هارون الرشید شد. هارون او را در یکی از سفرهایش به خراسان، هم‌سفر گزید؛ کسائی در روستایی که رنبویه نامیده می‌شد، نزدیک ری درگذشت.[۱]
جودی بن عثمان را اولین کسی می‌دانند که کتاب کسایی را به اندلس برد و با این کار، آموزش نحو از مذهب بصری به مذهب کوفی را در اندلس تغییر داد.[۱] پیش از آن، اندلسی‌ها علم لغت را در متونی یادمی‌گرفتند که روشی خاص نداشت و کتاب‌هایشان، موضوعی باب‌بندی نشده بود. سپس خود جودی کتابی در نحو نگاشت. [۲]
کسائی کوفی ابوالحسن علی بن حمزه | |
|---|---|
| زادهٔ | ۷۳۷م/ ذی الحجه ۱۱۹ق |
| درگذشت | ۸۰۵ م/ ۱۸۹ق |
| پیشه(ها) | لغوی، نحوی، قاری |
| شناخته‌شده برای | قرائات |
| آثار | معانی القرآن ومقطوع القرآن وموصوله، فی القراءات، النوادر الکبیر، النوادر الأصغر. مختصر فی النحو. اختلاف العدد. قصص الأنبیاء |
زندگی
ویرایشکسائی از اصحاب امام صادق بود و قرائت را چهار بار از حمزه اخذ کرد، به‌طوری‌که می‌توان به قرائت او اعتماد نمود. او همچنین در نحو شاگرد خلیل ابن احمد فَراهیدی بوده‌است. دوری و ابوالحارث را از شاگردان او دانسته‌اند.
آثار
ویرایشکتابها و آثار زیادی به کسائی منسوب است؛ از جمله:
معانی القرآن و مقطوعُ القرآن و موصولُه، کتاب فِی القراءات، کتاب النوادر الکبیر و کتاب النوادر الأصغر، مختصر فِی النحو، اختلاف العدد، قصص الأنبیاء، الحروف و کتاب العدد، القراءات، المصادر، الهجاء و غیره.
راویان
ویرایشکسانی که از وی روایت کرده‌اند:
- حفصِ الّدوری (حفص ابن عمرو)
- ابوالحارث (لیث ابن خالد)
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ریاض الجنه، زنوزی، ج۴، ذیل کسائی کوفی.
- تأسیس الشیعه، سیدحسن صدر، ص۳۴۶.
 | این یک مقالهٔ خرد قرآن است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |