کاربران جنرال داینامیکس اف-۱۶ فایتینگ فالکن

نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا، چهار عضو از شرکای آن در ناتو، و نیروی هوایی پاکستان یکی از متحدان اصلی ایالات متحده، کاربران اصلی جنرال داینامیکس اف-۱۶ فایتینگ فالکن هستند. با تکامل فروش تحت قراردادهای فروش نظامی خارجی، بسیاری از نیروهای هوایی دیگر نیز اف-۱۶ را خریداری کردند. اکثر کشورهایی که اف-۱۶ خریداری کرده‌اند از سال ۲۰۱۰ همچنان از آنها استفاده می‌کنند.

  کاربران فعلی
  کاربران سابق
  کاربران آینده

اف-۱۶ امروزه هنوز هم مورد تقاضا است و بسیاری از نیروهای هوایی به دنبال جایگزینی جنگنده قدیمی با اف-۱۶ هستند. از آنجایی که نیروی هوایی ایالات متحده به‌طور پیوسته تعداد اف-۱۶ خود را افزایش داده‌است، گاهی هواپیماهای قدیمی را که آنها را منسوخ می‌داند، به عنوان تجهیزات اضافی یا به عنوان هواپیمای «سی‌کی‌دی» برای تکمیل موجودی‌های یدکی به فروش می‌رساند.

کاربران

ویرایش

کاربران ایالات متحده آمریکا

ویرایش
 
تاندربردز بر فراز نیویورک

چندین فرماندهی نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا، نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا و سازمان ملی هوانوردی و فضایی از مدل‌های مختلف اف-۱۶ فایتینگ فالکن استفاده می‌کنند.

نیروی هوایی ایالات متحده

ویرایش

در سال ۲۰۰۷، نیروی هوایی آمریکا ۱۲۴۵ فروند اف-۱۶ با ۷۰۱ نیروهای فعال، ۴۹۰ فروند با گارد ملی هوایی و ۵۴ فروند با نیروهای ذخیره عملیاتی کرد.[۱]

شرکای اصلی ناتو

ویرایش

پس از انتخاب توسط ایالات متحده، تصمیم گرفته شد که یک مشارکت بین نیروی هوایی ایالات متحده ایجاد شود، سپس توسعه هواپیما برای خدمات و کشورهای عضو ناتو که نیاز مشابهی به یک جنگنده سبک‌وزن داشتند آغاز شد. چهار کشور از این قبیل تصمیم گرفتند که به تلاش برای توسعه بپیوندند و در کار تولید و قراردادهای فرعی شرکت کنند. چهار شریک اروپایی که مجموعاً به عنوان دولت‌های مشارکت کننده اروپایی (EPG) شناخته می‌شوند، بلژیک، دانمارک، هلند و نروژ هستند. نیروهای هوایی این چهار کشور نیز به عنوان نیروهای هوایی شرکت کننده اروپایی شناخته می‌شوند.

بلژیک

ویرایش

بلژیک بزرگ‌ترین خریدار اولیه اف-۱۶ از چهار شریک اصلی ناتو بود. شرکت هوانوردی آن، تولیدکننده اصلی این هواپیما به عنوان بخشی از مشارکت بود. سفارش اولیه بلژیک شامل ۱۱۶ فروند اف-۱۶ای/بی در بلوک‌های ۱، ۵، ۱۰ و ۱۵ بود. تحویل در سال ۱۹۷۹ آغاز شد و در سال ۱۹۸۵ تکمیل شد. سفارش بعدی برای ۴۴ فروند اف-۱۶ای/بی-۱۵۰سی‌یو در سال ۱۹۹۱ تکمیل شد. بیشتر اف-۱۶های دانمارکی نیز در بلژیک تولید شدند. بسیاری از اف-۱۶های بلژیکی و دانمارکی به‌روزرسانی MLU را در SABCA دریافت کردند.

دانمارک

ویرایش

دانمارک کوچک‌ترین عضو شراکت در ناتو بود و نیروی هوایی پادشاهی دانمارک ۵۸ فروند هواپیمای اف-۱۶ای/بی را تحت سفارش اولیه دانمارک در ۲۸ ژانویه ۱۹۸۰ پذیرفت.[۲] یک سفارش کوچک بعدی، دوازده هواپیمای دیگر را به دانمارک آورد، و دو سفارش تعویض فرسایش دیگر بعداً ارسال شد که در مجموع ۶۲ اف-۱۶ای‌ام و ۱۶ اف-۱۶بی‌ام وارد خدمات دانمارکی شد.[۳]

 
یک اف-۱۶ هلندی با رنگ نارنجی مخصوص برای نمایش هوایی

هلند، مانند بلژیک، سفارش‌های قابل توجهی برای اف-۱۶ انجام داد و در کارخانه فوکر هواپیما ساخت. تحویل اف-۱۶ در سال ۱۹۷۹ آغاز شد و در سال ۱۹۹۲ به پایان رسید. در مجموع ۱۰۲ هواپیما در ابتدا سفارش داده شد، که با سفارش‌های بعدی ۱۱۱ فروند دیگر اضافه شدند. پنجاه و دو مورد از این هواپیماها اف-۱۶ای/بی-۱۵۰سی‌یو بودند. این سفارش‌ها کل تحویل‌های اف-۱۶ای/بی هلندی را به ۲۱۳ رساند. هلند ۱۰۸ فروند از این هواپیماها اف-۱۶ای‌ام/بی‌ام را نیز دریافت کرد.

نروژ برای جایگزینی اسکادران‌های قدیمی لاکهید اف-۱۰۴ استارفایتر به شراکت اصلی در ناتو پیوست. در سال ۱۹۷۵، نروژ ۷۲ فروند هواپیمای اف-۱۶ای/بی را سفارش داد که بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۴ تحویل داده شد. برخلاف سایر شرکا، هیچ سفارشی برای پیگیری وجود ندارد، به جز یک سفارش در سال ۱۹۸۹ برای دو فروند هواپیمای اف-۱۶بی-۱۵۰سی‌یو که عنوان جایگزینی برای هواپیماهای سقوط کرده بودند. همه هواپیماهای ام‌ال‌یو و سیستم دید جدید را دریافت کرده‌اند. در ۶ ژانویه ۲۰۲۲، نروژ اعلام کرد که تمام اف-۱۶های آن بازنشسته شده‌اند و با لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲ جایگزین شده‌اند.[۴]

سفارش‌های لغو شده

ویرایش
 
نقشه دارندگان F16

استرالیا

ویرایش

اف-۱۶ای و اف-۱۶سی از جمله طرح‌هایی بودند که توسط نیروی هوایی سلطنتی استرالیا برای جایگزینی جنگنده‌های داسو میراژ ۳ در اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰ مورد توجه قرار گرفت. پس از پایان فرآیندهای ارزیابی اولیه، نیروی هوایی استرالیا حق انتخاب بین اف-۱۶سی و اف/ای-۱۸ هورنت، که هر دو شرایط فنی آن را برآورده می‌کردند، داشت. در حالی که اف-۱۶سی ارزان‌تر از اف/ای-۱۸ای بود، نیروی هوایی استرالیا تصمیم گرفت که هورنت از نظر فناوری بهتر، نگهداری آن در طول استقرار عملیاتی آسان‌تر است و احتمالاً نرخ ساییدگی بسیار کمتری دارد. بر این اساس، دولت استرالیا تصمیم گرفت ۷۵ فروند اف/ای-۱۸ در اکتبر ۱۹۸۱ سفارش دهد.[۵]

برزیل

ویرایش

برزیل در حال ارزیابی اف-۱۶بی‌آر با هدف تولید آن در یک سرمایه‌گذاری مشترک با لاکهید مارتین بود. داسو رافال، بوئینگ اف/ای-۱۸ سوپر هورنت و ساب ۳۹ گریپن در نهایت در فهرست نهایی قرار گرفتند و اف-۱۶بی‌آر از لیست خارج شد. در پایان، جاس ۳۹ گریپن ئی انتخاب شد.[۶]

کرواسی

ویرایش

در ژوئیه ۲۰۱۷، وزارت دفاع کرواسی اعلام کرد که برنامه خرید جایگزینی میگ-۲۱ نیروی هوایی کرواسی را از سر گرفته‌است و درخواستی برای پیشنهاد حداکثر ۱۲ هواپیما به پنج کشور یونان، اسرائیل و ایالات متحده برای جنرال داینامیکس اف-۱۶ فایتینگ فالکن صادر کرد.[۷]

در اکتبر ۲۰۱۷، این وزارتخانه اعلام کرد که چهار نامه تعهد برای حداکثر ۱۸ هواپیما از ایالات متحده، اسرائیل و یونان دریافت کرده‌است که انواع مختلف اف-۱۶ را ارائه می‌دهد و همچنین سوئد یک نوع ناشناخته ساب ۳۹ گریپن را ارائه می‌دهد. کره جنوبی در این مناقصه پیشنهادی نداد.[۸][۹]

در نوامبر ۲۰۱۷، رسانه‌های کرواسی اعلام کردند که پیشنهادهای سوئد برای ساب ۳۹ و اسرائیل برای ناوگان ترکیبی از انواع اف-۱۶ای/بی و اف-۱۶/سی‌دی از بین چهار پیشنهاد حذف شده‌اند.[۱۰] بر اساس گزارش‌ها، پیشنهاد ایالات متحده به دلیل گران بودن رد شد، و اف-۱۶ بلوک ۳۰ پیشنهادی یونان به دلیل قدیمی بودن رد شد.[۱۱][۱۲] گزارش‌های بیشتر حاکی از آن است که پیشنهاد اسرائیل به دلیل رقابتی‌ترین قیمت‌ها و همچنین باز کردن فرصت‌های اضافی برای همکاری دفاعی پیشرو بوده‌است.[۱۳]

در مارس ۲۰۱۸، کرواسی پیشنهاد اسرائیل برای ۱۲ فروند هواپیمای اف-۱۶سی/دی بلوک ۳۰ «باراک» را در یک معامله ۵۰۰ میلیون دلاری پذیرفت.[۱۴][۱۵][۱۶]

ایران

ویرایش

ایران در سال ۱۹۷۶، ۱۶۰ فروند برای نیروی هوایی شاهنشاهی ایران (IIAF) سفارش داد، اما به دلیل انقلاب ۱۳۵۷، سفارش لغو شد و هیچ فروندی به ایران منتقل نشد.[۱۷] ۵۵ فروند از این هواپیماها بعداً به نیروی هوایی اسرائیل تحویل داده شد.[۱۸]

منابع

ویرایش
  1. "U.S. Air Force receives last F-16".
  2. "F-16 Air Forces - Denmark".
  3. "All-Time Aircraft Used List Royal Danish Air Force". Aeroflight. Archived from the original on 25 May 2017. Retrieved 27 April 2019.
  4. "Norway retires F-16 as F-35 takes on national air defence".
  5. McLaughlin, Andrew (2005). Hornets Down Under. Fyshwick, ACT: Phantom Media. pp. 51–62. ISBN 0-646-44398-4.
  6. f-x2. "F-X2: Brazil Buys Saab’s JAS-39E/F Gripen over Rafale, Super Hornet." Defense Industry Daily, 19 November 2014. Retrieved: 19 December 2014.
  7. Tabak, Igor (21 July 2017). "Croatia issues RfP for multirole fighter aircraft". IHS Jane's 360. Archived from the original on 23 November 2017. Retrieved 23 November 2017.
  8. Lozančić, Branko (26 September 2017). "Replacement being sought for MiG's – Krstičević with his Swedish colleague". Voice of Croatia. Archived from the original on 23 November 2017. Retrieved 23 November 2017.
  9. Adamowski, Jaroslaw (4 October 2017). "4 nations bid for Croatian fighter jet deal; F-16 and Gripen under consideration". Defense News. Warsaw. Archived from the original on 23 November 2017. Retrieved 23 November 2017.
  10. Egozi, Arie (27 November 2017). "Israel offers Croatia mixed fleet of F-16s". Flight Global. Tel Aviv. Archived from the original on 27 November 2017. Retrieved 29 November 2017.
  11. Rojkes Dombe, Ami (22 November 2017). "Israel, Sweden Compete to Replace Croatia's Outdated MiG-21s". Israel Defense. Archived from the original on 26 November 2017. Retrieved 23 November 2017.
  12. "Croatian MoD downselects Sweden, Israel bids to replace outdated MiG-21s". Air Recognition. 20 November 2017. Archived from the original on 1 December 2017. Retrieved 23 November 2017.
  13. "Croatia leaning towards Swedish Gripens or Israeli F-16s". Alert 5. 22 November 2017. Archived from the original on 21 November 2017. Retrieved 23 November 2017.
  14. Adamowski, Jaroslaw (28 مارس 2018). "Croatia to buy used F-16D jets from Israel for $500 million". DefenseNews. Warsaw, Poland. Archived from the original on 1 April 2018. Retrieved 13 April 2018.
  15. Landau, Noa; Kubovich, Yaniv (29 March 2018). "Israel Sells Croatia 12 F-16 Fighter Jets for $500 Million". Haaretz. Archived from the original on 29 March 2018. Retrieved 13 April 2018.
  16. Ilic, Igor; Goodman, David (29 March 2018). "Croatia to buy F-16 fighter jets from Israel". Reuters. Zagreb. Archived from the original on 29 March 2018. Retrieved 13 April 2018.
  17. "1979 - 0747 - Flight Archive". flightglobal.com. Retrieved 25 March 2015.
  18. Imperial Iranian Air Force F-16s, f-16.net بایگانی‌شده در ۲۰۱۱-۰۵-۰۶ توسط Wayback Machine

پیوند به بیرون

ویرایش
  • F-16.net نیروهای هوایی اف-۱۶، کاربران و مشتریان بالقوه