نیروی هوایی اسرائیل

بخش هوایی نیروهای دفاعی اسرائیل

نیروی هوایی اسرائیل (به عبری: זרוע האויר והחלל) که اسم مخفف آن در عبری هِل آویر است، یکی از بخش‌های نیروهای دفاعی اسرائیل است. نیروی هوایی اسرائیل دَه‌ها هواگرد جنگنده در اختیار دارد. این نیرو زیر نظر ستاد کل نیروهای دفاعی اسرائیل فعالیت می‌کند. فرماندهی کنونی آن برعهدهٔ آلوف امیر ایشیل است.

نیروی هوایی اسرائیل
IAF
بنیان‌گذاری۲۸ مه ۱۹۴۸
کشور اسرائیل
بخشی از نیروهای دفاعی اسرائیل
پادگان/ستادتل‌آویو
فرماندهان
فرماندهامیر اشل
نشان
ناوگان
هلال
نشان خلبان
ناوگان هوایی
جنگندهبویینگ اف-۱۵ ایگل
شکاریمک‌دانل داگلاس اف-۱۵ ایگل، جنرال داینامیکس اف-۱۶ فایتینگ فالکن، لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتینگ ۲
هواگرد آموزشیداگلاس ای-۴ اسکای‌هاوک، بل ۲۰۶
هواپیمای باریبوئینگ ۷۰۷, لاکهید سی-۱۳۰ هرکولس، سیکورسکی سی‌اچ-۵۳ سی‌استالیون، سیکورسکی اس-۷۰
هواپیمای سوخت‌رسانبوئینگ ۷۰۷

نیروی هوایی اسرائیل به همراه نیروی زمینی اسرائیل و نیروی دریایی اسرائیل وظیفهٔ «حفظ کیان و استقلال کشور اسرائیل و عقیم کردن تلاش‌های دشمنان آن در مختل کردن روال عادی زندگی در داخل کشور» را برعهده دارد.[۱][۲]

ساختار

ویرایش

ستاد فرماندهی نیروی هوایی، اسکادران‌های نیروی هوایی، خلبان‌های نیروی هوایی، ستاد نیروی هوایی، فرماندهی و فرماندهان نیروی هوایی از زیر مجموعه‌های نیروی هوایی اسرائیل می‌باشند.[۳]

ستاد نیروی هوایی

ویرایش

ستاد نیروی هوایی ارتش اسرائیل در وزارت دفاع اسرائیل در شهر تل‌آویو قراردارد. این ستاد به شش زیرگروه تقسیم می‌شود که در صدر هر یک از گروه‌های شش‌گانه، فرمانده‌ای با رتبه نظامی سرهنگ تمام قرار دارد. هر یک از این فرماندهان مستقیماً زیر نظر فرمانده کل نیروی هوایی فعالیت می‌کنند.[۳]

این شش گروه عبارت‌اند از:[۳]

  • واحد رئیس ستاد هوایی، که مسئول ساختار نیروی هوایی ارتش است و بر فعالیت‌های کلی نیرو نظارت دارد.
  • واحد هوایی، که مسئول عملیات هوایی، آموزش و مانورهای منظم نیرو است.
  • واحد هوایی بالگردها، که مسئول سیاست پروازی سیستم‌های هلیکوپترهاست.
  • واحد اطلاعات، که آگاهی‌های لازم را برای عملیات هوایی ترسیم و تدوین می‌کند و نیز در ترسیم اطلاعات کلی نظامی، نقش مؤثر دارد.
  • واحد تجهیزات، که مسئول امور لجستیک و تولید سیستم‌های مختلف برای نیروی هوایی و انبارداری قطعات مورد نیاز برای تجهیزات مورد استفاده است.
  • واحد نیروی انسانی، که مسئول اداره، حمایت و گسترش نیروی انسانی در نیروی هوایی اسرائیل است.

تاریخچه

ویرایش

جنگ شش‌روزه (۱۹۶۷)

ویرایش

در سال ۱۹۶۷ میلادی نیروهای دفاعی اسرائیل طی ۶ روز صحرای سینا، کرانه باختری رود اردن، نوار غزه، ارتفاعات جولان و شهر قنیطره را به اشغال درآورد و بخش شرقی اورشلیم را که طبق مصوبات سازمان ملل متحد یک شهر بین‌المللی و تحت کنترل ارتش اردن بود را به اشغال درآورد.

نیروهای مسلح اسرائیل با دریافت اطلاعاتی حیاتی به‌وسیلهٔ عوامل اطلاعاتی خود در مصر پی بردند که نیروهای مسلح مصر بیش از چهارصد هواپیمای جنگندهٔ خود را در نقطه‌ای جمع کرده است تا صبح روز بعد صفوف نیروی زمینی اسرائیل را شدیداً در هم بکوبد. ژنرال‌های اسرائیلی که کار کشور تازه تأسیس اسرائیل را با بلند شدن هواپیماهای مصری تقریباً تمام‌شده می‌دیدند، تصمیم به بمباران شبانهٔ تمام جنگنده‌های مصری، قبل از بلند شدن یک‌بارهٔ آن‌ها بر روی اسرائیل کردند و با فرستادن تمام ۲۰۰ هواپیمای جنگندهٔ فعال خود، بیش از ۳۰۰ هواپیمای مصری را در عرض ۳ ساعت از بین بردند و نیروی هوایی مصر را بر روی زمین در هم کوبیدند.

با پایان همان روز، جنگنده‌های نیروی هوایی اسرائیل، نیروی هوایی اردن و نیروی هوایی عراق را درهم کوبیدند و در پایان جنگ شش‌روزه مجموع ۴۵۱ هواپیمای جنگی متعلق به اعراب را نابود کردند.

بمباران نیروگاه اتمی عراق (۱۹۸۰)

ویرایش
 
مسیر پرواز جنگنده‌های اسرائیلی و مسیر بازگشت آنان در عملیات اپرا.

در آغاز جنگ ایران و عراق، نیروی هوایی اسرائیل طی یک عملیات محرمانهٔ نظامی، با نام عملیات اپرا به رآکتور هسته‌ای اوسیراکنیروگاه هسته‌ای عراق، که مراحل ساخت آن تمام شده بود و آمادهٔ رسیدن سوخت هسته‌ای از شوروی جهت آغاز فعالیت اتمی بود، حمله کردند و آن را به‌طور کامل منهدم نمودند. قبل از عملیات هوایی اپرا نیروی هوایی ارتش ایران در جریان جنگ ۸ ساله با عراق، اقدام به بمباران این رآکتور در حال ساخت کرد و خساراتی را به آن وارد ساخت و عملیات اپرا توسط نیروی هوایی اسرائیل، نیروگاه را کاملاً منهدم و غیرقابل استفاده ساخت.

این عملیات اندکی پیش از تحویل سوخت هسته‌ای از سوی شوروی به این نیروگاه انجام گرفت، زیرا اسرائیل حساب کرده بود که در صورت حمله بعد از رسیدن سوخت هسته‌ای، خطر تشعشعات اتمی گسترده در منطقه وجود دارد و بر این اساس با حمله‌ای پیش‌دستانه در سال ۱۹۸۰ به نیروگاه اتمی عراق، آن را کاملاً ویران ساخت، تا خطر یاد شده امکان وقوع پیدا نکند. در این عملیات یک اسکادران شامل ۸ فروند جنگندهٔ اف-۱۶ به همراه ۶ فروند جنگندهٔ اف-۱۵ برای تحقق هدف که نابودی این تأسیسات بود، شرکت داشتند. عملیات اپرا با موفقیت کامل برای نیروهای اسرائیلی به همراه بود، چرا که در این عملیات، هیچ‌گونه خسارتی به جنگنده‌ها و خلبانان نیروی هوایی اسرائیل وارد نیامد و هدف عملیات نیز به‌طور کامل منهدم گردید.

بمباران ساختمان مرکزی سازمان آزادیبخش فلسطین در تونس (۱۹۸۵)

ویرایش
 
تصویری از لحظهٔ حمله به ساختمان ساف در تونس

در تاریخ ۱ اکتبر ۱۹۸۵ نیروی هوایی اسرائیل طی عملیات محرمانه‌ای با نام عملیات پای چوبین، مقر مرکزی سازمان آزادیبخش فلسطین در تونس را مورد حمله قرار داد.

این عملیات که طولانی‌ترین مسیر یک عملیات هوایی برای جنگنده‌های اسرائیلی به مسافت ۲۳۰۰ کیلومتر بود، به‌وسیلهٔ ۸ جنگندهٔ اف-۱۵ ایگل و ۸ جنگندهٔ اف-۱۶ فایتینگ فالکن انجام گرفت، که بارها مجبور به سوخت‌گیری هوایی از تانکر بوئینگ ۷۰۷ متعلق به نیروی هوایی اسرائیل شدند.

عملیات پای چوبین با موفقیت نسبی همراه بود، زیرا با وجود موفقیت در منهدم کردن مرکز سازمان آزادیبخش فلسطین و کشته شدن بیش از ۶۰ نفر در بمباران نیروی هوایی اسرائیل، یاسر عرفات و دستیارانش در آن هنگام در ساختمان حضور نداشتند و جان سالم به در بردند. در این عملیات هیچ‌گونه خسارتی به جنگنده‌ها و خلبانان نیروی هوایی اسرائیل وارد نیامد و هدف عملیات نیز به‌طور کامل منهدم گردید.[نیازمند منبع]

بمباران ساختمان مرکزی سازمان آزادیبخش فلسطین در تونس، دست‌مایهٔ محکومیت‌های بین‌الملی و انتقادات هم‌پیمانان اسرائیل، از جمله ایالات متحده آمریکا شد.

حملات موشکی ایران مهر ۱۴۰۳

ویرایش

مهر ۱۴۰۳ ایران در پاسخ به ترور اسماعیل هنیه که بعنوان مهمان به مراسم تحلیف مسعود پزشکیان دعوت شده و ترور شد و همچنین بمباران مقر حزب‌الله و قتل سید حسن نصرالله و عباس نیلفروشان اقدام به حمله موشکی به پایگاه‌های نیروی هوایی اسرائیل از جمله تل نوف و نواتیم کرد.

رادیو ملی آمریکا پیرامون آثار حملات ایران نوشت تصاویری که ماهواره تجاری company Planet تهیه کرده است نشان از آسیب دیدن پایگاه‌های نیروی هوایی اسرائیل است.Jeffrey Lewis استاد Middlebury Institute of International Studies at Monterey به رادیو ملی آمریکا می‌گوید: که ما ۳۰ گودال و آسیب در پایگاه‌ها می‌بینیم. در صورتیکه آسیب به نواتیم را مبنا قرار دهیم، این نشاندهنده آن است که نیمی از موشک‌ها به هدف خورده‌اند. ممکن است که سیستم‌های پیکان ۲ و سه در سرنگون کردن موشک‌ها موفق نبو ه اند یا اسرائیل ترجیح داده است که آنان را برای حمله احتمالی به سایر زیرساخت‌های اسرائیل رزود کند و نه پایگاه‌های هوایی. در اینصورت باید گفت ایرانی‌ها موفق شده‌اند بر نظام چیره شوند و اسرائیلی‌ها باید انتخاب کنند. به نظر می‌رسد آنها تلاش نکرده‌اند از این پایگاه دفاع کنند. این حمله نشان داده است که ایران می‌تواند به خوبی به اهدافی در داخل اسرائیل حمله کند.[۴]

آسف رونل، روزنامه‌نگار اسرائیلی نوشت :نرخ رهگیری موشک‌های ایران کمتر از چیزی بود که توسط ارتش اسرائیل به ما گفته شد. ارتش ما تأیید کرده است که چندین پایگاه نیروی هوایی در حمله ایران مستقیماً هدف قرار گرفته‌اند. مقیاس خسارت (آسیب به ۱۰۰ خانه) نشان می‌دهد که احتمالاً موشک ایرانی به‌طور دقیق یک انبار تسلیحات را که در منطقه مسکونی ذخیره شده بود، هدف قرار داده است این، علاوه بر ضربه مستقیم به پایگاه‌های نیروی هوایی، نشان می‌دهد که حمله ایران به آن اندازه که ادعا شده بود، ناموفق نبوده است. برخی از تصاویر از زاویه‌های مختلف همان اصابت‌ها را نشان می‌دهند. اما از فیلم‌ها مشخص است که به ما دروغ گفته شده و رهگیری موشک‌ها موفقیت‌آمیز نبوده است. تصور کنید اگر دفعه بعد ایرانی‌ها یک هدف متفاوت مانند ایستگاه برق یا پالایشگاه‌های نفت را انتخاب کنند، چه اتفاقی خواهد افتاد.»[۵] جفری لوئیس، عضو مرکز جیمز مارتین برای مطالعات منع اشاعه نیز نوشت :««من کم‌کم به این ایده رسیده ام که ذخایر سامانه‌های رهگیری Arrow-2 و Arrow-3 اسرائیل یا از آوریل تخلیه شده‌اند یا برای اهداف حساس‌تر ذخیره می‌شوند.آمریکا در مقابل حملات اخیر ایران، ۱۲ موشک رهگیر از ناوشکن‌های بولکی و کول شلیک کرد. فرض بر این است که این موشک‌ها از نوع SM-3 بوده‌اند که هزینه‌ تولید آن ها در حدود ۴۰۰ میلیون دلار بوده است. (هزینه تولید هر موشک رهگیر حدود ۳۰ میلیون دلار است.)نرخ تولید موشک‌های رهگیر Arrow-2 و Arrow-3 محرمانه است، اما Arrow-3 گران‌تر از SM-3 است و هر موشک رهگیر آن حدود ۵۰ میلیون دلار هزینه دارد. بسیاری از مقامات اسرائیلی درباره نیاز به کاهش هزینه موشک‌های رهگیر و افزایش نرخ تولید صحبت کرده‌اند.وقتی من به تعداد اندک موشک‌های روسی که توسط اوکراین رهگیری می‌شوند اشاره می‌کنم، دیگران پاسخ می‌دهند که دفاع از کل کشور در برابر هر حمله موشکی بسیار پرهزینه است. این نکته من است — و این یک مشکل است زیرا انجام این حملات برای روسیه پرهزینه نیست.»[۶]

هواپیماها

ویرایش
 
تصویری از یک جنگندهٔ اف-۱۵ ایگل متعلق به نیروی هوایی ارتش اسرائیل درحال پرواز.
 
هواپیمای جنگندهٔ کفیر، ساخت صنایع دفاعی اسرائیل.
 
هواپیمای جنگندهٔ آی‌ای‌آی لاوی، ساخت صنایع دفاعی اسرائیل.
 
نگاره‌ای از چهار فروند جنگندهٔ اف-۳۵ متعلق به اسکادران ۱۴۰ (en) نیروی هوایی اسرائیل و اسکادران ۳۴م جنگنده (en) نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا در حال عملیات تمرینی بر فراز صحرای نگب، اسرائیل.

هواپیماهای فعال

ویرایش
در منابع مختلف، ارقام متفاوتی از تعداد هواپیماهای فعال درج شده‌است:
هواگرد کشور سازنده نوع مدل‌ها فعال
(INSS)
فعال
(Flight Global)
فعال
(منابع دیگر)
جنگنده
اف-۱۵ ایگل   ایالات متحده آمریکا جنگندهٔ برتری هوایی F-15A "Baz"   ۵۲[۷]   ۴۲[۸] ۲۷[۹]
F-15C "Baz" ۲۰[۹]
F-15B "Baz"   ۲۰[۸] ۷[۹]
F-15D "Baz" ۱۵[۹]
لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ   ایالات متحده آمریکا جنگندهٔ تاکتیکی پیشرفته و شناساگریز F-35A   ۵۲[۷]   ۴۲[۸] ۲۷[۹]
F-35C ۲۰[۹]
F-35B   ۲۰[۸] ۷[۹]
F-35D ۱۵[۹]
اف-۱۵ ئی   ایالات متحده آمریکا جنگندهٔ حمله زمینی F-15I "Ra'am" ۲۵[۷] ۲۵[۸]
اف-۱۶ فایتینگ فالکن   ایالات متحده آمریکا جنگندهٔ چندمنظوره F-16A "Netz"   ۱۰۷[۷]   ۹۹[۱۰] ۹۰[۹]
F-16B "Netz" ۱۶[۹]
F-16C "Barak"   ۱۳۶[۷]   ۱۲۶[۱۰] ۵۲[۹]
F-16D "Barak" ۴۹[۹]
F-16I "Sufa" ۱۰۰[۷] ۱۰۰[۸]
هواپیمای آموزشی
گروب جی-۱۲۰   آلمان هواپیمای آموزشی G-120AI "Snunit" ۲۷[۷] ۱۷[۸] ۱۷[۹]
تی-۶ بیچ‌کرافت   ایالات متحده آمریکا هواپیمای آموزشی T-6A "Efroni" ۱۹[۷] ۲۰[۸] ۲۰[۹]
ای-۴ اسکای‌هاوک   ایالات متحده آمریکا حمله به زمین /آموزشی A-4N, TA-4H/J "Ayit" ۲۰[۷] ۲۰
هواپیمای حمل‌ونقل نظامی / سوخت‌رسانی هوایی / آتش‌نشانی هوایی / چندمنظوره / تجسسی / گشت دریایی / آواکس
کشنده هوایی آتی-۸۰۲   ایالات متحده آمریکا هواپیمای آتش‌نشان ای‌تی-۸۰۲اف ۸[۷] ۷[۸] ۷[۱۱][۱۲]
بیچ‌کرفت بونانزا   ایالات متحده آمریکا چندمنظوره A-36 "Khofit" ۲۲[۷] ۲۲[۹]
بیچ‌کرافت سوپرکینگ ایر (سی-۱۲ هورون)   ایالات متحده آمریکا چندمنظوره / ترابری / آموزشی B-200/T/CT "Tzofit"   ۲۹[۷] ۲۲[۸] ۲۲[۱۳]
هشدار سریع / تجسس الکترونیکی RC-12D/K "Kookiya" ۷[۸] ۷[۱۳]
آی‌ای‌آی وست‌ویند   اسرائیل گشت دریایی 1124N "Shahaf" ۳[۷] ۳[۸] ۳[۹]
گلف‌استریم جی۵۵۰   ایالات متحده آمریکا مأموریت‌های شنود الکترونیکی G500 "Nahshon-Shavit" ۳[۷] ۳[۸] ۳[۹]
آواکس G550 "Nahshon-Eitam" ۲[۷] ۴[۸] ۳[۹]
سی-۱۳۰ هرکولس   ایالات متحده آمریکا ترابری تاکتیکی C-130E "Qarnaf"   ۱۲[۷]   ۱۱[۸] ۵[۹]
C-130H "Qarnaf" ۲[۹]
سوخت‌رسانی هوایی کی‌سی-۱۳۰ مدل اِچ "Qarnaf" ۳[۷] ۵[۸] ۵[۹]
بوئینگ ۷۰۷   ایالات متحده آمریکا ترابری سنگین / هشدار سریع 707 "Re'em" ۸[۷] ۷[۸]
سوخت‌رسانی هوایی کاسی-۷۰۷ ۵[۷] ۷[۸] ۸[۱۴][۱۵]
بالگردها
یوروکوپتر پانتر   اتحادیه اروپا گشت دریایی AS-565SA "Atalef" ۵[۷] ۵[۸] ۵[۹]
ای‌اچ-۱ کبرا   ایالات متحده آمریکا بالگرد جنگنده AH-1 "Tzefa" ۳۳[۷] ۴۹[۸] ۳۳[۹]
ای‌اچ-۶۴ آپاچی   ایالات متحده آمریکا بالگرد جنگنده AH-64A "Peten" ۳۰[۷] ۳۲[۱۶] ۳۰[۹]
AH-64D "Saraph" ۱۷[۷] ۱۸[۱۶] ۱۸[۹]
سیکورسکی سی‌اچ-۵۳   ایالات متحده آمریکا ترابری سنگین CH-53D "Yas'ur 2025" ۳۷[۷] ۲۵[۸] ۳۸[۹]
سیکورسکی اس-۷۰ (یواچ-۶۰ بلک‌هاوک)   ایالات متحده آمریکا ترابری تاکتیکی S-70A-50/55 / UH-60A/L "Yanshuf" ۴۹[۷] ۴۹[۸] ۴۹[۹]
بل ۲۰۶ (اواچ-۵۸ کیووا)   ایالات متحده آمریکا حمل‌ونقل سبک / آموزشی 206B "Saifan" ۱۸[۸] ۹[۱۷]
پهپادها
ایتان   اسرائیل دوربرد ارتفاع متوسط هارون-تی‌پی ایتان + + +
هارون ۱   اسرائیل دوربرد ارتفاع متوسط هارون-۱ شوال + + +
هرمس ۴۵۰   اسرائیل هواپیمای بدون سرنشین تاکتیکی هرمس ۴۵۰-اس + + +
هرمس ۹۰۰[۱۸]   اسرائیل
BlueBird SpyLite[۱۹]   اسرائیل هواپیمای بدون سرنشین کوچک SkyLite B +[۲۰]
 
مدل جستجو و نجات بالگرد ترابری سنگین سیکورسکی سی‌اچ-۵۳
 
هواپیمای بدون سرنشین شناسایی ایتان.

تاریخی

ویرایش

در گذشته نیروی هوایی اسرائیل از این هواپیماهای جنگنده نیز استفاده می‌کرد:

پایگاه‌ها

ویرایش

محدوده پروازی

ویرایش

نیروی هوایی اسرائیل، به غیر از محدودهٔ جغرافیایی اسرائیل می‌تواند برای مانورهای نظامی از حریم هوایی ترکیه استفاده کند. این مسئله به‌علت کوچک بودن آسمان اسرائیل برای تمرین، دستاورد بزرگی برای این کشور به حساب می‌آید.[۲۳]

پانویس

ویرایش
  1. «Israel Defense Forces - The Official Website». web.archive.org. ۲۰۰۶-۰۴-۳۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ آوریل ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۱.
  2. "The Spirit of The IDF:The Ethical Code of the Israel Defense Forces" (به انگلیسی). کتابخانه مجازی کلیمی. Retrieved 9 July 2007.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ «ساختار ارتش دفاعی اسرائیل و یگان‌های آن». www6.hamdami.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۱.
  4. https://www.npr.org/2024/10/04/nx-s1-5140058/satellite-images-dozens-iranian-missiles-struck-near-israeli-air-base
  5. https://www.entekhab.ir/fa/news/823093/آسف-رونل-روزنامه-نگار-اسرائیلی-میزان-رهگیری-موشک‌های-ایران-کمتر-از-چیزی-بود-که-توسط-ارتش-اسرائیل-به-ما-گفته-شد-مقیاس-خسارت-نشان-می‌دهد-که-احتمالاً-موشک-ایرانی-به‌طور-دقیق-یک-انبار-تسلیحات-را-که-در-منطقه-مسکونی-ذخیره-شده-بود-هدف-قرار-داده-اگر-دفعه-بعد-ایرانی‌ها-یک-هدف-متفاوت-مانند-ایستگاه-برق-یا-پالایشگاه‌های-نفت-را-انتخاب-کنند-چه-اتفاقی-خواهد-افتاد
  6. https://x.com/ArmsControlWonk/status/1842294652558541090
  7. ۷٫۰۰ ۷٫۰۱ ۷٫۰۲ ۷٫۰۳ ۷٫۰۴ ۷٫۰۵ ۷٫۰۶ ۷٫۰۷ ۷٫۰۸ ۷٫۰۹ ۷٫۱۰ ۷٫۱۱ ۷٫۱۲ ۷٫۱۳ ۷٫۱۴ ۷٫۱۵ ۷٫۱۶ ۷٫۱۷ ۷٫۱۸ ۷٫۱۹ ۷٫۲۰ ۷٫۲۱ ۷٫۲۲ ۷٫۲۳ ۷٫۲۴ ۷٫۲۵ "The Institute for National Security Studies", chapter Israel, 2012 بایگانی‌شده در ۷ سپتامبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine May 8, 2012.
  8. ۸٫۰۰ ۸٫۰۱ ۸٫۰۲ ۸٫۰۳ ۸٫۰۴ ۸٫۰۵ ۸٫۰۶ ۸٫۰۷ ۸٫۰۸ ۸٫۰۹ ۸٫۱۰ ۸٫۱۱ ۸٫۱۲ ۸٫۱۳ ۸٫۱۴ ۸٫۱۵ ۸٫۱۶ ۸٫۱۷ ۸٫۱۸ ۸٫۱۹ ۸٫۲۰ ۸٫۲۱ ۸٫۲۲ "Flightglobal World Air Forces – December 2011". Flight International. December 13, 2011. Retrieved December 13, 2011.
  9. ۹٫۰۰ ۹٫۰۱ ۹٫۰۲ ۹٫۰۳ ۹٫۰۴ ۹٫۰۵ ۹٫۰۶ ۹٫۰۷ ۹٫۰۸ ۹٫۰۹ ۹٫۱۰ ۹٫۱۱ ۹٫۱۲ ۹٫۱۳ ۹٫۱۴ ۹٫۱۵ ۹٫۱۶ ۹٫۱۷ ۹٫۱۸ ۹٫۱۹ ۹٫۲۰ ۹٫۲۱ ۹٫۲۲ ۹٫۲۳ ۹٫۲۴ ۹٫۲۵ ۹٫۲۶ "The Military Balance 2010". Page 256. International Institute for Strategic Studies, February 3, 2010.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ""Flightglobal's MiliCAS database shows the Israeli air force has an active fleet of 325 F-16s, including 126 General Electric F110-100-powered C/D examples."". Flight International. July 27, 2012. Retrieved July 27, 2012.
  11. "אתר חיל-האוויר". Iaf.org.il. Retrieved September 8, 2011.
  12. Blumenkrantz, Zohar (December 3, 2010). "Israel's new squadron of fire-fighting planes is now ready for action – Haaretz Daily Newspaper". Haaretz. Israel: Israel news. Retrieved September 8, 2011.
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ "Israel Air and Space Force/Zroa HaAvir VeHahalal (Heyl Ha'Avir) Order of Battle". Scramble.nl. Archived from the original on 9 August 2012. Retrieved September 8, 2011.
  14. "Israel Bolsters KC-707 Refueling Fleet". Aviation Week. January 15, 2010. Archived from the original on 9 August 2012. Retrieved September 8, 2011.
  15. Bumiller, Elisabeth (February 19, 2012). "Iran Raid Seen as Complex Task for Israeli Military". The New York Times.
  16. ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ "Israel resumes Apache upgrade programme". Flight International. February 2, 2012. Retrieved February 2, 2012.
  17. "2009 Source Book: World Military Aircraft Inventory"[پیوند مرده], January 26, 2009.
  18. "International Institute for Strategic Studies". Wikipedia (به انگلیسی). 2022-06-27.
  19. «Wayback Machine» (PDF). web.archive.org. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۱ ژوئن ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۱.
  20. Israeli air force boosts mini UAS capability, August 10, 2011.
  21. ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ ۲۱٫۲ «The Institute for National Security Studies", chapter Israel» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۷ سپتامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۲.
  22. نتانیاهو: اوضاع آرام است و بوی جنگ به مشام نمی‌رسد, وزارت امور خارجه اسرائیل
  23. «اسرائیل و سیاست محاصره ایران». BBC News فارسی. ۲۰۱۰-۰۳-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۱.

منابع

ویرایش