نیایاخته
نیایاخته یا یاختۀ پیش‌ساز (انگلیسی: Progenitor cell) یاخته‌ای است که مانند بن‌یاخته‌ها می‌تواند به یک نوع یاختۀ ویژه تمایز یابد. اما برخلاف یاختهٔ بنیادی، تنها می‌توانند به نوع یاختۀ "هدف" خود تمایز یابند. تفاوت اساسی میان نیایاخته و بن‌یاخته (یاختۀ بنیادی) در آن است که یک یاختۀ بنیادی می‌تواند به صورت نامحدود همانندسازی کند درحالیکه یک نیایاخته تنها دفعات محدودی قادر به همانندسازی است. نیایاخته گاهی با بن‌یاخته یکسان در نظر گرفته می‌شود.
بحث در مورد تعریف دقیق نیایاخته همچنان باقی است و مفهوم آن هنوز در حال تکامل است.
ویژگی‌ها
ویرایشپتانسیل بیشتر نیایاخته‌ها کم‌توان (oligopotent) در نظر گرفته می‌شود. برپایۀ این دیدگاه آنها با یاخته‌های بنیادی بزرگسال مقایسه می‌شوند ولی گفته می‌شود که نیایاخته‌ها در مرحلۀ بعدی تمایز یاخته‌ای هستند. آنها در بین یاخته‌های بنیادی و یاخته‌های کاملاً تمایزیافته می‌باشند. نوع توان (potency) نیایاخته‌ها به نوع یاختۀ بنیادی "والد" آنها و همچنین به کُنام (niche) آنها بستگی دارد. [۱]
بسیاری از ویژگی‌های یاخته‌های بنیادی بزرگسال و نیایاخته مشترک هستند.
| بن‌یاخته | نیایاخته | |
|---|---|---|
| خودنوسازی در آزمایشگاه | نامحدود | محدود |
| بالقوگی | چند دودمانی | تک‌دودمانی, کم‌دودمانی |
| توانایی خودنوسازی در بدن | بلی | نه |
| تعداد | بیشینه تعداد یاخته‌ها قبل از اشتقاق | کمتر از بیشینه تعداد یاخته‌ها قبل از اشتقاق |
منابع
ویرایش- ↑ "Progenitor cell". Wikipedia (به انگلیسی). 2024-06-27.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Progenitor cell». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۶.
 | این یک مقالهٔ خرد زیست‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |