میلوش فورمن

یان توماش فورمَن (به زبان چکی: Jan Tomáš Forman) زاده ۱۸ فوریهٔ ۱۹۳۲ - درگذشته ۱۳ آوریل ۲۰۱۸ که بیشتر با نام میلوش فورمن (Miloš Forman) شناخته می‌شد، هنرپیشه، کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس چکی-آمریکایی بود.

میلوش فورمن
در ۴۴مین جشنواره فیلم کارلووی واری
زادهٔ	۱۸ فوریهٔ ۱۹۳۲ تشاسلاو، چکسلواکی (اکنون جمهوری چک)
درگذشت	۱۳ آوریل ۲۰۱۸ (۸۶ سال)
پیشه	هنرپیشه، کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس
سال‌های فعالیت	۱۹۵۳–۲۰۱۱
همسر(ها)	یانا بریخووا (۱۹۵۸–۱۹۶۲; طلاق) ورا کرسادلووا-فورمنووا (۱۹۵۹–۱۹۶۴; طلاق؛ ۲ فرزند) Martina Zborilova-Forman (۲۰۱۸–۱۹۹۹ (هنگام مرگ)؛ ۲ فرزند)
فرزندان	۴
امضاء

زندگی

پدرش یهودی و مادرش پروتستان است. او چک‌تبار و زاده کشور چکسلواکی پیشین است. در اوایل کودکی، پدرش به خاطر عضویت در یک گروه مقاومت چک و مادرش به خاطر خرید و فروش غیرقانونی خواربار، زندانی شدند. او با از دست دادن پدر و مادرش در اردوگاه آشویتس یتیم شد.

او در دهه ۶۰ میلادی او به جمع کارگردانان مخالف حکومت کمونیستی پیوست. در سال ۱۹۶۸ و پیش از اشغال چکسلواکی توسط نیروهای اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی و پایان بهار پراگ، چکسلواکی را ترک و به فرانسه و از آنجا به آمریکا رفت. در سال ۱۹۸۳ پس از بازگشت به چکسلواکی، فیلم آمادئوس را ساخت. این فیلم او را نامزد یازده جایزه اسکار کرد که در ۸ زمینه از جمله جایزه بهترین کارگردانی (برای دومین بار برای فورمن) برنده شد.

او به دنبال مدت کوتاهی ناخوشی درگذشت.

جوایز، نامزدی‌ها و افتخارات

فورمن دو بار به خاطر فیلم‌های پرواز بر فراز آشیانه فاخته (در ایران با نام دیوانه از قفس پرید نمایش داده شده) و آمادئوس برنده جایزه اسکار شد.

جوایز اسکار

• ۱۹۷۵: دیوانه از قفس پرید (برنده)
• ۱۹۸۴: آمادئوس (برنده)
• ۱۹۹۶: مردم علیه لری فلینت (نامزدی)

گلدن گلوب

• سی و سومین مراسم گلدن گلوب: دیوانه از قفس پرید (برنده)
• چهل و دومین مراسم گلدن گلوب: آمادئوس (برنده)
• سی و نهمین مراسم گلدن گلوب: رگتایم (نامزدی)
• پنجاه و چهارمین مراسم گلدن گلوب: مردم علیه لری فلینت (برنده)

حنا برچووا، خواهر زن ۱۸ ساله پیشین که در نخستین تجربه خود در فیلم Loves of a Blonde در جهان شناخته شده و در جشنواره فیلم ونیز جایگاه سوم را از آن خود کرد.

کن

• ۱۹۷۱: فرار از خانه (برنده جایزه بزرگ)
• ۱۹۶۸: The Fireman's Ball (نامزدی)

برلیناله

• چهل و هفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین: مردم علیه لری فلینت (برنده)
• چهل و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین: مرد روی ماه (برنده)

بفتا

• ۳۰مین دوره جوایز بفتا: دیوانه از قفس پرید (برنده)
• سی و نهمین دوره جوایز بفتا: آمادئوس (نامزدی)
• ۱۹۷۱: فرار از خانه (نامزدی – بهترین فیلم)
• ۱۹۷۱: فرار از خانه (نامزدی – بهترین فیلمنامه)

جایزه سزار

• ۱۹۸۴: آمادئوس (برنده)
• ۱۹۷۵: دیوانه از قفس پرید (نامزدی)
• ۱۹۷۹: مو (نامزدی)
• ۱۹۸۹: والمونت (نامزدی)

دیوید دی دوناتلو

• ۱۹۷۵: دیوانه از قفس پرید (برنده)
• ۱۹۸۴: آمادئوس (برنده – بهترین فیلم)
• ۱۹۸۴: آمادئوس (برنده – بهترین فیلمنامه)
• ۱۹۷۹: مو (برنده)

آکادمی فیلم اروپا

• ۱۹۹۶: مردم علیه لری فلینت – Award for European contribution to world cinema – screen Prix International (برنده)

جایزه دولتی کلمنت گوتوالد

• ۱۹۶۵: Loves of a Blonde (برنده)

شیر چک

• ۱۹۹۷: سینمای جمهوری چک (برنده)

دیگر افتخارات

• نفر ۳۰ام فهرست برترین مردم چک در برنامه بی‌بی‌سی به نام Největší Čech
• ۱۹۹۵: مدال افتخار چک
• ۲۰۱۵: دکترای افتخاری کنش‌های انسانی از دانشگاه کلمبیا

فیلم‌شناسی

فیلم‌شناسی
سال	فیلم	نامزد اسکار	برنده اسکار	کارگردان	نویسنده	هنرپیشه	نقش
۱۹۵۴	باد سیمگون					آری
۱۹۵۵	Nechte to na mně (Leave it to me)				آری
۱۹۵۸	Štěňata (Puppies)				آری
۱۹۶۰	Laterna magika II				آری
۱۹۶۳	Kdyby ty muziky nebyly			آری
۱۹۶۳	Audition (Konkurs)			آری
۱۹۶۴	پیتر سیاه (Černý Petr)			آری	آری
۱۹۶۴	عشق‌های یک بلوند (Lásky jedné plavovlásky)	۱		آری	آری
۱۹۶۶	Dobře placená procházka (A well paid walk)			آری
۱۹۶۷	مجلس رقص آتش‌نشانان (Hoří, má panenko)	۱		آری	آری
۱۹۷۱	فرار از خانه			آری	آری
۱۹۷۱	I Miss Sonia Henie (Short Film)			آری
۱۹۷۳	Visions of Eight			آری
۱۹۷۵	دیوانه از قفس پرید	۹	۵	آری
۱۹۷۹	مو			آری
۱۹۸۱	رگتایم	۸		آری
۱۹۸۴	آمادئوس	۱۱	۸	آری
۱۹۸۶	دل‌سوختگی					آری	Dmitri
۱۹۸۹	والمونت	۱		آری	آری
۱۹۸۹	New Year's Day					آری	Lazlo
۱۹۹۶	مردم علیه لری فلینت	۲		آری
۱۹۹۹	مرد روی ماه			آری
۲۰۰۰	حفظ ایمان					آری	Father Havel
۲۰۰۶	اشباح گویا			آری	آری
۲۰۰۸	Chelsea on the Rocks					آری
۲۰۰۹	Peklo s princeznou (Hell with a Princess)					آری
۲۰۱۱	The Ghost of Munich (ناتمام)			آری	آری
۲۰۱۱	محبوب (Les Bien-aimés)					آری	Jaromil

منابع

• درباره میلوش فورمن
• ویکی‌پدیای انگلیسی
• شهیدی، علی‌اصغر (زمستان ۱۳۶۷)، سینماگران جهان، موسسه انتشارات تلاش، ص. ۸۷۲

پیوند به بیرون

• میلوش فورمن در IMDb

جستارهای وابسته

• فصلنامه سینما و ادبیات / سال نهم، شماره ۳۳، تابستان ۱۳۹۱ / نیم ویژه نامه میلوش فورمن
• تاریخچه سینمای چکسلواکی و زندگی و آثار میلوش فورمن: قوی‌ترین سنت سینمای جهان زیر چکمه‌های استبداد / همایون دهکردی
• میلوش فورمن از چکسلواکی دهه شصت می‌گوید: پارادکس‌های جامعه کمونیستی / مترجم: بهروز سلطانزاده
• نگاهی به سینمای میلوش فورمن و سینمای اروپای شرقی: روان پریشی و روانکاوی در نسبت با سینما / حسین مهکام
• بازخوانی سه فیلم از میلوش فورمن: پیتر سیاهپوش، عشق‌های یک بلوند و جشن آتش‌نشان ها/ ایده‌هایی کمیک برای رستگاری در جهان تراژیک / میلاد روشنی پایان
• در باب بازی لنگه بازی / شهریار وقفی پور
• نگاهی به اقتباس پیتر شفر فیلمنامه‌نویس آمادئوس از نمایشنامه خودش: شبح است اما این شبح آن شبح نیست / مهدی میرمحمدی
• نگاهی به فیلم آمادئوس/ ولفگانگ آ» ادئوس سالی بری / رضا مولایی
• نگاهی به جشن آتش‌نشان ها/ غمنامه یک قوم / رضا غیاث
• نگاهی به فیلم مرد روی ماه/ توی حقیقی وجود ندارد / مترجم: شهریار خلفی
• یادداشتی کوتاه دربارهٔ فیلم پیتر سیاه/ میلوش فورمن: لمس کردن با دوربین / کاوه مهندی
• یادداشتی بر فلیم پرواز بر آشیانه فاخته/ دیوانه در قفس مرد / مسعود حقیقت ثابت
• یادداشتی بر فیلم مردم علیه لری فلینت ساخته میلوش فورمن: آه اگر آزادی سرودی می‌خواند… / محمد فرقدانی
• دربارهٔ فیلم ارواح گویا/ ارواح سرگردان / کیوان پاک فر
• از رابطه‌های خطرناک تا والمونت: آن که بیشترین گناه را مرتکب شده باید بمیرد / هدا یت مشعل
• سکون و حرکت ناسازه چشمگیر ینمای یرزی منزل: تلخندهای بندباز دوره‌گرد / امیرحسین سیادت