میرزا هاشم آملی
هاشم اردشیر لاریجانی معروف به میرزا هاشم آملی (۷ اسفند ۱۲۷۷ – ۷ اسفند ۱۳۷۱) روحانی شیعه اهل ایران و استاد فقه و اصول در حوزه علمیه قم و نجف بود.[۳] او پدر برادران لاریجانی است.[۴]
میرزا هاشم آملی | |
---|---|
نام هنگام تولد | هاشم اردشیر لاریجانی |
زادهٔ | ۷ اسفند ۱۲۷۷ |
درگذشت | ۷ اسفند ۱۳۷۱ (۹۴ سال) |
مدفن | حرم فاطمه معصومه |
فرزندان | [۲] |
کودکی
ویرایشمیرزا هاشم آملی لاریجانی، در سال ۱۲۷۸ هجری شمسی در روستای پردمه لاریجان، در هفتاد کیلومتری شهر آمل به دنیا آمد. وی در دوران کودکی، به فراگیری ادبیات عرب و جامع المقدمات نزد سید تاج و احمد آملی پرداخت و تا مرحله سطوح حوزه را در آمل فراگرفت.[۱]
تحصیلات
ویرایشدر تهران
ویرایشدر سیزده سالگی، برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه سپهسالار در تهران که زیر نظر سید حسن مدرس اداره میشد رفت و تا ۲۵ سالگی در آنجا به فراگیری علوم دینی پرداخت.[۱] محمدرضا فقیه لاریجانی، سید محمد تنکابنی، یدالله پاکنظر کجوری، محمدعلی لواسانی، آقا میرزا طاهر تنکابنی، ابوالحسن شعرانی و محمدعلی شاهآبادی از استادان وی در این مدت بودند.[۱]
در قم
ویرایشاو در سال ۱۳۰۵ به قم رفت و در آنجا در درس عبدالکریم حائری یزدی، سید محمد حجت کوهکمری، محمدعلی شاهآبادی و محمدعلی حائری قمی حاضر شد و در مدت شش سال از آنان بهره برد. وی در این مدت دروس فقه، اصول فقه، رجال، حدیث، فلسفه اسلامی و عرفان اسلامی را فرا گرفت.[۱]
وی پس از دریافت اجازه اجتهاد از عبدالکریم حائری یزدی و محمد حجت کوهکمری، به حوزهٔ نجف مهاجرت کرد.[۵]
در نجف
ویرایشمیرزا هاشم آملی در سال ۱۳۵۱ در مدرسه علمیه آخوند ساکن و در درس فقه و اصول سید ابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاءالدین عراقی و محمدحسین نائینی حاضر شد.[۵]
تالیفات
ویرایش- کتاب الطهارة
- کتاب الصلاة
- مناسک حج
- توضیح المسائل
- بدایع الافکار
- تقریرات درس اصول محقق عراقی[۶]
- حاشیه بر التحصیل بهمنیار
- کتاب الرهن و الاجارة
- کتاب البیع
- خیارات
- رسالة فی النیة
- تقریرات درس صلاة عبدالکریم حائری یزدی
- تقریرات درس فقه آقا ضیاءالدین عراقی (صلاة، اجاره، غصب، بیع و قضا)
- حاشیه بر العروةالوثقی
- تقریرات درس اصول سید ابوالحسن اصفهانی
- حاشیه بر شرح جغمینی در هیئت
- حاشیه بر التحصیل بهمنیار در حکمت و منطق
فعالیتهای سیاسی و اجتماعی
ویرایشوی در طول حیات خود، به خصوص بعد از انقلاب ۱۳۵۷ فعالیت سیاسی آشکاری نداشت. میرزا هاشم آملی پس از تصویب تصویبنامه انجمنهای ایالتی ولایتی در مهر ۱۳۴۱ و اعتراض مراجع تقلید، یکی از چهرههای سرشناس مبارز روحانیت بود. نام وی همواره ذیل اعلامیههای دستهجمعی مراجع تقلید دیده میشد.[۷]
وی از نخستین کسانی بود که دولت منتخب سید روحالله خمینی را تأیید کرد. علیاکبر ناطق نوری در این زمینه میگوید:[۷]
ایشان در دوران انقلاب از جمله فقها و آیاتی بودند که همواره از امام عالیقدر به عنوان رهبری انقلاب و مقام امامت یاد میکردند و همراه و همگام با امام در دوران مبارزه و انقلاب بودند و اعلامیههای باقیمانده از آن عالم بزرگوار شاهد بر این مدعاست.
پس از مرگ و تشییع سید روحالله خمینی و انتخاب سید علی خامنهای به مقام رهبری، وی طی نامهای بیعت خود را با او اعلام و تأکید کرد:[۷]
انتخاب شایسته حضرتعالی که فردی دانشمند و اسلامشناس و صاحب درایت هستید از جانب مجلس خبرگان، مایه امیدواری و تسکین است.
وی در ایجاد ساختمانهای عامالمنفعه نیز به فعالیت پرداخت، که نمونه آن حوزه علمیه حضرت ولیعصر در قم است، که این مدرسه با مساحتی نزدیک به هفتصد متر و داشتن بیش از چهل حجره و چند مدرسه و کتابخانه است. همچنین وی در بنای دهها مسجد و مدرسه در گوشه و کنار استان مازندران با کمکهای مالی خود شرکت کرد.[۸][۹]
فرزندان
ویرایش- بزرگترین فرزند وی، فاضله لاریجانی (همسر سید مصطفی محقق داماد)، و پس از او پنج فرزند پسر است که به ترتیب زیر متولد شدند:
- محمدجواد لاریجانی (زاده ۱۳۳۰ در نجف)، استاد دانشگاه، عضو شورای عالی امنیت ملی کشور، عضو سابق کمیسیون سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی و رئیس سابق مرکز پژوهشهای مجلس و رئیس کنونی مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات.
- فاضل لاریجانی (زاده ۱۳۳۲ در نجف)، عضو کمیسیون مشورتی شورای عالی انقلاب فرهنگی.
- علی لاریجانی (زاده ۱۳۳۶ در نجف)، سیاستمدار و رئیس سابق مجلس شورای اسلامی، داماد مرتضی مطهری.
- صادق لاریجانی (زادهٔ ۱۳۳۹ در نجف)، استاد حوزه علمیه قم و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، داماد حسین وحید خراسانی.
- باقر لاریجانی (زاده ۱۳۴۰ در قم)، پزشک و فوقتخصص غدد، استادیار دانشگاه تهران و رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، داماد حسن حسنزاده آملی.
درگذشت
ویرایشمیرزا هاشم آملی در سن ۹۳ سالگی پس از پشت سر گذاشتن چند سکته ناقص و یک دوره بیماری، در عصر روز جمعه ۷ اسفند ۱۳۷۱ درگذشت و در عصر شنبه ۸ اسفند ۱۳۷۱، پس از اقامه نماز توسط حسین وحید خراسانی، در حرم فاطمه معصومه دفن شد.[۱۰][۷] شفیعی مازندرانی دربارهٔ مرگ او این شعر را سروده است:[۵]
بشنیدم از شمعی که با پروانه میگفت | ||
خورشید را نشناخت کس در روزگاران | ||
آن آیت عظمای حق، آن مرجع خلق | ||
صدرالافاضل، آملی، خورشید تابان | ||
فقه و اصول و حکمت و عرفان و تفسیر | ||
در سوگ آن فرزانه، سراندر گریبان |
منابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ «گوهرهای دریای شیعه». بایگانیشده از اصلی در ۲۵ آوریل ۲۰۰۹. دریافتشده در ۳۰ ژوئن ۲۰۰۹.
- ↑ «پردمه، زادگاه لاریجانیها». فردانیوز. ۳ شهریور ۱۳۸۸. دریافتشده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۷.
- ↑ زندگینامه: میرزا هاشم لاریجانی (۱۲۷۸ - ۱۳۷۱)
- ↑ 19 حاج میرزا هاشم آملی / مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ آموزگار جاوید / درگذشت آیتالله میرزا هاشم آملی رحمهالله
- ↑ آیتالله میرزا هاشم آملی
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ «میرزا هاشم آملی». بایگانیشده از اصلی در ۲۵ آوریل ۲۰۰۹. دریافتشده در ۳۰ ژوئن ۲۰۰۹.
- ↑ مجله نور علم، ش ۵۳ ۵۴، ص .۱۹۷.
- ↑ گوهر گمشده: روایتی از زندگی، اندیشه و خاطرات فقیه محقق آیت الله العظمی میرزا هاشم آملی
- ↑ نامداران راحل، تدوین کریم جوانشیر، ص ۳۹۳.