موسیقی بخشی‌های خراسان شمالی
موسیقی بخشی‌های خراسان که مجموعه‌ای از شعر، ادبیات، عرفان و اخلاق را دربر می‌گیرد به کوشش هوشنگ جاوید و مجتبی قیطاقی در تاریخ یکم تیرماه ۱۳۹۰ به عنوان میراث فرهنگی معنوی یونسکو به ثبت رسید.[۱]
| موسیقی بخشی‌های خراسان | |
|---|---|
 حاج قربان سلیمانی از بخشی‌های خراسان | |
| کشور |  ایران |
| منبع | ۰۰۳۸۱ |
| اطلاعات ثبت | |
| ثبت | ۲۰۱۰ |
| موسیقی در ایران | |
|---|---|
| تاریخ | |
| پیش از اسلام | هخامنشیان • ساسانیان |
| پس از اسلام | صدر اسلام • مروگی |
| معاصر | قاجار • پهلوی • لس‌آنجلسی • زیرزمینی |
| موسیقی سنتی ایرانی | |
| مقام‌ها • نظریهٔ ادوار • دستگاه‌ها • تحول مقام به دستگاه • ردیف • فواصل موسیقی ایرانی • گوشه • آوازها • سازها • فرم‌ها | |
| دیگر سبک‌ها | |
| پاپ • رپ • راک • سمفونیک • جاز • متال • کرال | |
| نواحی | |
| آذربایجانی • شوشتری • ایلامی • جنوبی • مازندرانی • بختیاری • سیستانی • بخشی‌های خراسان شمالی • بلوچی • بندری • ترکمنی • خراسانی • علوانیه • کردی • کرمانی • گیلکی • لری | |
| مناسبتی | |
| زرتشتی • نوروزخوانی • تعزیه • رمضان • صلوات‌خوانی • مداحی | |
معنای لغوی
ویرایش
بخشی لقبی است که به برخی از نوازندگان دوتار در شمال خراسان و ترکمن‌صحرا داده می‌شود. بخشی‌ها نوازندگان دوتار، آوازخوان، داستان گو، سراینده و سازنده ساز -دوتار-هستند.[۲]
بخش‌های خراسان
ویرایشبخشیهای خراسان که در مناطق شمالی این استان زندگی می‌کنند و شغل اصلی آنها کشاورزی است در زمره اصیل‌ترین دوتار نوازانی هستند که به‌طور شفاهی و سینه به سینه انواع داستانها، حماسه‌ها را برای مردم روایت می‌کنند.[۳]
زوال
ویرایشکارشناسان بر این باورند که مرگ یک نوازنده همچون زوال ساز و موسیقی اش است که اگر ثبت و اهتمام برای حفظ آن صورت نگیرد در بین نسل‌های آینده نیز هنر وی رواج پیدا نخواهد کرد.
هوشنگ جاوید پژوهشگر موسیقی نواحی معتقد است: هنر بخشی‌ها اکنون روبه زوال بوده و در معرض خطر جدی قرار دارد. [۴]
حاشیه‌ها
ویرایشبه این دلیل اینکه خوانندگان علاوه بر زبان کرمانجی به زبان ترکی شمال خراسان نیز تکلم می‌کردند کشور آذربایجان قصد ثبت موسیقی مقامی خراسان را داشت؛ که در پی دریافت نامه‌ای از یونسکو ایران مدارک مورد نیاز را آماده کرد و آن را به ثبت رساند.[۵]
جستارهای وابسته
ویرایش
منابع
ویرایش- ↑ «تنها ۵ نفر از بخشی‌های خراسان باقی مانده‌اند». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «تنها ۵ نفر از بخشی‌های خراسان باقی مانده‌اند». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ «حفاظت و احیای موسیقی بخشی‌های خراسان شمالی ضروری است». دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ «بخشی‌های خراسان؛ سایه‌های موسیقایی که از زوال آفتاب دم می‌زند». دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۱۲.[پیوند مرده]
- ↑ «حفاظت و احیای موسیقی بخشی‌های خراسان شمالی ضروری است». دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۱۲.[پیوند مرده]