سازهای نواحی ایران شامل دو بخش می‌باشند:

موسیقی در ایران
تاریخ
پیش از اسلامهخامنشیانساسانیان
پس از اسلامصدر اسلاممروگی
معاصرقاجارپهلویلس‌آنجلسیزیرزمینی
موسیقی سنتی ایرانی
مقام‌هانظریهٔ ادواردستگاه‌هاتحول مقام به دستگاهردیففواصل موسیقی ایرانیگوشهآوازهاسازهافرم‌ها
دیگر سبک‌ها
پاپرپراکسمفونیکجازمتالکرال
نواحی
آذربایجانیشوشتریایلامیجنوبیمازندرانیبختیاریسیستانیبخشی‌های خراسان شمالیبلوچیبندریترکمنیخراسانیعلوانیهکردیکرمانیگیلکیلری
مناسبتی
زرتشتینوروزخوانیتعزیهرمضانصلوات‌خوانیمداحی
نقاشی دیواری قرن هفدهم در چهل ستون

علاوه بر این تقسیم‌بندی هر یک از این بخش‌ها از نظر سازشناسی در دسته‌های سازهای زهی ،سازهای زخمه‌ای و سازهای کمانی، سازهای بادی، سازهای زبانه‌دار و سازهای بی زبانه و سازهای کوبه‌ای خودصدا و پوست‌صدا مرتب شده‌اند.

انواع سازهای ایرانی و ساختمان آن‌ها

ویرایش

سازهای ایرانی از نظر جنس سه نوع‌اند: - فلزی - سفالی - چوبی

و از لحاظ نوع و شکل تولید صوت به سه گروه تقسیم می‌شوند:

  1. سازهای زهی مانند:
    1. زخمه‌ای:دیوان، تار، دوتار، سه تار ، عود (بربطتنبور، چگور، رباب، قانون، چنگ
    2. کششی: کمانچه، قیچک سرود، ویولن ایرانی
    3. زهی – کوبشی: سنتور
  2. سازهای بادی: نرمه‌نای، فلوت، نی، قره نی، نی انبان، کرنا، بالابان، دوزله، سرنا، نفیر، دونیه، شمشال ، قوشمه
  3. سازهای کوبه ای: دایره، دهل، تنبک، نقاره، سنج، طاس، دف

صدای حاصل از یک ساز به جنس و شکل ساختمان آن و طبعاً به ساخت صحیح و دقیق آن بستگی دارد.

سازهای فلزی که معمولاً از جنس برنج یا مس هستند، به طریق "ریخته‌گری یا چکش‌کاری" ساخته می‌شوند. سازهای سفالی همان‌طور که از نام آن پیداست، از جنس سفال (گل رس پخته شده) می‌باشند. برخی تنبک‌ها و سازهای بومی مانند طاس‌های پوستی و فاقد پوست از سفالدستی یا با چرخ ساخته می‌شوند.

سازهای چوبی به طریق «تراش و برش» ساخته می‌شوند. این گروه از سازها بیشترین و متنوع‌ترین سازها را در خود جای می‌دهد و آن‌جا که سخن از نواختن یا ساختن سازهای ایرانی است، بیشتر این سازها در ذهن تداعی می‌گردد. اکثریت سازهای زهی و برخی سازهای ضربه‌ای به این روش ساخته می‌شوند.

نگارخانه

ویرایش

منابع

ویرایش

پیوند به بیرون

ویرایش