محمدرضا زاهدی
محمّدرضا زاهدی (۱۱ آبان ۱۳۳۹ – ۱۳ فروردین ۱۴۰۳) یکی از فرماندهان ارشد نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. زاهدی از فرماندهان سپاه پاسداران در جنگ ایران و عراق به‌شمار می‌آمد و فرماندهی تیپ ۴۴ قمر بنی‌هاشم را از سال ۱۳۶۲ تا ۱۳۶۵ برعهده داشت. پس از آن تا ۱۳۷۰ فرمانده لشکر ۱۴ امام حسین بود. او در سال ۱۳۸۴ به مدت پنج ماه فرمانده نیروی هوایی سپاه و همچنین از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۷ فرمانده نیروی زمینی سپاه و با حفظ سمت فرمانده قرارگاه ثارالله بود[۳][۴] که از اصلی‌ترین ارگان‌های سرکوب در ایران خوانده می‌شود.[۵]
محمّدرضا زاهدی | |
|---|---|
 زاهدی در ۱۳۹۶ | |
| نام تولد | علیرضا زاهدی[۱] |
| نام(های) مستعار | محمدرضا، ابومهدی |
| زاده | ۱۱ آبان ۱۳۳۹ اصفهان، ایران |
| درگذشته | ۱۳ فروردین ۱۴۰۳ (۶۳ سال) دمشق، سوریه |
| مدفن | |
| وفاداری | ایران |
| شاخه نظامی | سپاه پاسداران انقلاب اسلامی |
| سالهای خدمت | ۱۴۰۳–۱۳۵۹ |
| درجه | سرتیپ پاسدار |
| یگان | نیروی زمینی نیروی قدس |
| فرماندهی | تیپ ۴۴ قمر بنی‌هاشم لشکر ۱۴ امام حسین لشکر ۱۶ قدس نیروی هوایی نیروی زمینی قرارگاه ثارالله |
| جنگ‌ها و عملیات‌ها | شورش ۱۳۵۷ کردهاجنگ ایران و عراق (مجروح) جنگ داخلی سوریه |
| نشان‌ها | نشان فتح (درجه ۳)[۲] |
| کارهای دیگر | مستشار نظامی ایران در لبنان |
او در دوره‌هایی، جانشین فرمانده قرارگاه ثارالله تهران بود و از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸، معاون عملیات سپاه پاسداران بود که هر دو، مسئولیت سرکوب را بر عهده دارند. پیش‌از این نیز ایران‌وایر، ویدیویی اختصاصی را منتشر کرده بود که زاهدی در رزمایش مشترک میان سپاه پاسداران و نیروی انتظامی برای سرکوب اعتراضات احتمالی، حضور دارد. این فایل‌ها مربوط به سال ۱۳۹۵ است که او معاون عملیات سپاه پاسداران بود. در سال ۱۳۷۸ و بحبوحه قتل‌های زنجیره‌ای ایران، در جریان سرکوب اعتراضات دانشجویی و حمله به کوی دانشگاه تهران، او به همراه تعدادی دیگر از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران نامه تهدیدآمیزی به سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهوری وقت نوشتند. در آن نامه آمده بود: «کاسه صبرمان به پایان رسیده و تحمل بیش از آن را در صورت عدم رسیدگی، بر خود جایز نمی‌دانیم.»[۶] زاهدی از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸، معاونت عملیات سپاه پاسداران را هم برعهده داشت. ویدئوی حضور زاهدی در رزمایش مشترک میان سپاه پاسداران و نیروهای امنیتی انتظامی جمهوری اسلامی برای سرکوب اعتراضات احتمالی نیز، مربوط به این دوره است. این فایل‌ها مربوط به سال ۱۳۹۵ هستند؛ یک سال پیش از آغاز اعتراضاتی که پی‌درپی جریان داشت و به کشتار صدها معترض از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۱ انجامید.[۵]
زاهدی در ۱۳ فروردین ۱۴۰۳ در حمله به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق کشته شد.[۷] روابط عمومی سپاه پاسداران خبر داد که دو فرمانده سپاه و ۵ افسر در حمله اسرائیل کشته شدند.[۸] شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی در ۱۵ فروردین ۱۴۰۳ از نقش زاهدی در تشکیل جبهه مقاومت و طراحی عملیات طوفان الاقصی تجلیل کرد.[۹][۱۰]
زندگی
ویرایشمحمّدرضا زاهدی در ۱۱ آبانِ ۱۳۳۹ در اصفهان و در خانواده ای سنتی و مذهبی متولد شد. پدرش شیخ محمد زاهدی از روحانیون رهنان بود. زاهدی پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ در سال ۱۳۵۹ به سپاه پاسداران پیوست و همراه جمعی از اعضای سپاه به کردستان رفت و به مقابله با نیروهای حزب دموکرات کردستان پرداخت. او پس از آغاز جنگ ایران و عراق و در طول آن از فرماندهان میانی سپاه بود.[نیازمند منبع]
جنگ ایران و عراق
ویرایش_(3).jpg)
با آغاز جنگ ایران و عراق زاهدی به همراه حسین خرازی و رحیم صفوی خط دفاعی شیر را در منطقه دارخوین راه اندازی کرد. زاهدی در عملیات طریق‌القدس فرمانده‌گردان لشکر ۱۴ امام حسین بود و در عملیات فتح‌المبین معاون عملیات لشکر امام حسین شد.[۱۱][۱۲] زاهدی در عملیات رمضان و با تشکیل سپاه سوم، مدتی فرمانده لشکر امام حسین شد و پس از عملیات خیبر فرماندهی تیپ ۴۴ قمر بنی‌هاشم را از سال ۱۳۶۲ الی ۱۳۶۵ برعهده داشت. زاهدی پس از کشته شدن حسین خرازی فرمانده لشکر ۱۴ امام حسین شد و تا سال ۱۳۷۰ این مسئولیت را برعهده داشت.[۱۳] شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی ادعا می‌کند که زاهدی یکی از طراحان حمله حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ بوده است.[۱۴]
پست‌ها و مسئولیت‌ها
ویرایشاو سمت‌های زیر را بر عهده داشت:
- در سالهای ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۰ فرمانده لشکر ۱۴ امام حسین بود.[۱۵]
- در سال ۱۳۸۴ برای مدت ۵ ماه فرماندهی نیروی هوایی سپاه پاسداران را برعهده داشت.[۱۶]
- با کشته شدن احمد کاظمی، محمدرضا زاهدی از نیروی هوایی به نیروی زمینی سپاه برگشت و از ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۷ با حکم سیدعلی خامنه‌ای فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران بود.[۱۷]
- از ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۵ با حفظ سمت فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران مسئولیت فرماندهی قرارگاه ثارالله را نیز بر عهده داشت.
- از ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ معاون عملیات سپاه پاسداران بود.[۱۸]
- وی از ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۵ در نیروی قدس فعالیت می‌کرد و فرمانده سپاه سوریه و لبنان بود.[۱۹]
سرکوب اعتراضات واقعه کوی دانشگاه
ویرایشدر واقعه کوی دانشگاه و سرکوب مرگبار دانشجویان در سال ۱۳۷۸، امضاء زاهدی در نامه ۲۴ فرمانده سپاه به محمد خاتمی رئیس‌جمهور وقت بود، که نوشته بودند: «کاسهٔ صبرمان به پایان رسیده و تحمل بیش از آن را در صورت عدم رسیدگی، بر خود جایز نمی‌دانیم.»[۷]
زاهدی در سال ۱۳۹۵ که معاون عملیات سپاه پاسداران بود، در رزمایش مشترک میان سپاه پاسداران و نیروی انتظامی برای سرکوب اعتراضات احتمالی، حضور دارد.[۲۰]
فرماندهی نیروی زمینی سپاه
ویرایشزاهدی پس از کشته شدن احمد کاظمی، در ۱ بهمن ۱۳۸۴ از سوی سیدعلی خامنه‌ای، به فرماندهی نیروی زمینی سپاه منصوب شد. او این سمت را تا سال۱۳۸۷ برعهده داشت.[۲۱]
کشته شدن
ویرایش
زاهدی در ۱۳ فروردین ۱۴۰۳، حین حملهٔ هوایی اسرائیل به ساختمان کنسولگری سفارت ایران در دمشق، سوریه کشته شد.[۲۲][۲۳][۲۴][۲۵] به گفتهٔ حسین اکبری، سفیر ایران، بین پنج تا هفت نفر در این حملهٔ هوایی کشته شدند. به گفتهٔ رسانه‌های دولتی سوریه، این حمله باعث «ویرانی گسترده» ساختمان کنسولگری و همچنین خسارت به ساختمان‌های مجاور شد.[۲۶] زاهدی ارشدترین افسر سپاه از زمان ترور قاسم سلیمانی توسط آمریکا در ژانویهٔ ۲۰۲۰ است که کشته شد.[۲۷]پیکر زاهدی پس از تشییع در تهران و اصفهان، در ۱۸ فروردین ۱۴۰۳ در گلستان شهدای اصفهان و بنا بر وصیتش در کنار مزار حسین خرازی و احمد کاظمی بخاک سپرده شد.[۲۸][۲۹][۳۰][۳۱]
واکنش‌ها
ویرایشسید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی،[۳۲] سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور،[۳۳] محمدباقر قالیباف رئیس مجلس،[۳۴] غلامحسین محسنی اژه ای رئیس قوهٔ قضاییه، صادق آملی لاریجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، علی اکبر احمدیان دبیر شورای عالی امنیت ملی و حسین امیرعبداللهیان وزیر وقت امورخارجه در پیام‌هایی جداگانه، کشته شدن محمدرضا زاهدی را تسلیت گفتند. جمعی از فرماندهان فعلی و پیشین سپاه پاسداران از جمله حسین اشتری فرمانده سابق انتظامی کشور با حضور در منزل سردار زاهدی به خانواده او تسلیت گفتند.[۳۵] همچنین گردان‌های عزالدین قسام شاخه نظامی حماس طی بیانیه‌ای کشته شدن محمدرضا زاهدی از فرماندهان سپاه قدس و جمعی از همراهانش بر اثر حمله اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران در سوریه را محکوم کرد.[۳۶]
جایزه‌ها و نشان‌های افتخار
ویرایشاین بخش شامل نشان‌ها و جایزه‌های رسمی محمدرضا زاهدی است که بر روی لباس همسان او نصب می‌شود ولی جایزه‌های غیرنظامی و غیررسمی را دربر نخواهد گرفت.
نوار نشان‌ها
ویرایش.svg){kind=small}
|
.svg){kind=small}
|
نام نشان‌ها
ویرایش| نشان فتح درجه دو | نشان فتح درجه سه |
یادمان‌ها
ویرایششورای اسلامی شهر اصفهان در فروردین ۱۴۰۳ طی یک طرح دو فوریتی محور اصفهان–شاهین شهر از مبدأ میدان استقلال موسوم به بزرگراه آزادگان را به نام بزرگراه محمدرضا زاهدی نامگذاری کردند.[۳۷][۳۸][۳۹]
منابع
ویرایش- ↑ «فرمانده کل قوا سردار علیرضا زاهدی را به فرماندهی نیروی هوایی سپاه منصوب کردند». ایسنا. ۴ شهریور ۱۳۸۴.
- ↑ «(تصاویر) منزل شهید «محمدرضا زاهدی»». خبرگزاری فرارو. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ آوریل ۲۰۲۴.
- ↑ «سردار محمدرضا زاهدی که بود؟». خبرگزاری مهر. ۱۳ فروردین ۱۴۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ آوریل ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۲۴.
- ↑ «سردار محمدرضا زاهدی که بود و چه مسئولیتی در نیروی قدس داشت؟». همشهری آنلاین. ۲۰۲۴-۰۴-۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۰۲.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ «محمدرضا زاهدی؛ از چزابه تا حضور در رزمایش سرکوب و المزه». ایران وایر. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ آوریل ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۹ آوریل ۲۰۲۴.
- ↑ «دربارهٔ کشته‌شدگان حمله اسرائیل به ساختمان کنسولی ایران در دمشق چه می‌دانیم؟». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۴-۰۴-۰۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ آوریل ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۰۸.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «محمدرضا زاهدی، فرمانده سپاه که در سوریه کشته شد کیست؟». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰۲۴-۰۴-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۰۹.
- ↑ «روابط عمومی سپاه پاسداران: دو فرمانده سپاه و ۵ افسر همراه آنان در حمله اسرائیل کشته شدند». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۴-۰۴-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۰۵.
- ↑ «تجلیل شورای ائتلاف از نقش شهید زاهدی در عملیات طوفان‌الاقصی/ پاسخ سخت ایران به جنایت صهیونیست‌ها معادلات منطقه را تحت تأثیر قرار خواهد داد». شانا نیوز. ۲۰۲۴-۰۴-۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ آوریل ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۰۵.
- ↑ «یک گروه سیاسی در ایران بر نقش محمدرضا زاهدی در حملات حماس به اسرائیل تأکید کرد». صدای آمریکا. ۲۰۲۴-۰۴-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۰۵.
- ↑ «ماجرای نخستین حضور جهادی شهید محمدرضا زاهدی در جبهه». ایسنا. ۲۰۲۴-۰۴-۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ آوریل ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۲.
- ↑ باقری، پایگاه نشر آثار شهید حسن. «پایگاه نشر آثار شهید حسن باقری | سابقه آشنایی». پایگاه نشر آثار شهید حسن باقری. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ آوریل ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۰۵.
- ↑ «حضور ۸۰ فرمانده و رزمنده شاخص لشکر ۱۴ امام حسین در عملیات محرم». خبرگزاری فارس. ۱۲ آبان ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ اوت ۲۰۱۹.
- ↑ «حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران جنایت و نقض آشکار قوانین بین‌المللی است». ایرنا. ۱۴ فروردین ۱۴۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ آوریل ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۰۴.
- ↑ «سردار علی زاهدی معاون عملیات سپاه شد». ایسنا. ۱۹ دی ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ اوت ۲۰۱۹.
- ↑ «فرماندهان نیروی هوافضای سپاه از ابتدای تأسیس تاکنون را بشناسید». خبرگزاری میزان. ۳۰ خرداد ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ اوت ۲۰۱۹.
- ↑ «انتصاب فرمانده نیروی زمینی و فرمانده نیروی هوایی سپاه پاسداران». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر رهبر جمهوری اسلامی ایران. ۱ بهمن ۱۳۸۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ اوت ۲۰۱۹.
- ↑ «سردار علی زاهدی معاون عملیات سپاه پاسداران شد». خبرگزاری تسنیم. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۰.
- ↑ رضا رایان. «فرمانده ایرانی سرکوب قیام مردم سوریه، سرتیپ پاسدار علی (محمدرضا) زاهدی». وبگاه پیک ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۰.
- ↑ «محمدرضا زاهدی؛ از چزابه تا حضور در رزمایش سرکوب و مرگ در المزه». iranianuk.com. ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۰۹.
- ↑ «انتصاب فرمانده نيروي زميني و فرمانده نيروي هوايي سپاه پاسداران». www.leader.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۰۱.
- ↑ «سردار زاهدی که امروز در سوریه شهید شد کیست؟ +عکس». اطلاعات. ۱۳ فروردین ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۲.
- ↑ Graff, Peter (1 April 2024). Liffy, Kevin (ed.). "Iranian Guards commander killed in Israeli strike on consulate in Damascus, source says". Damascus: Reuters. Archived from the original on 1 April 2024. Retrieved 1 April 2024.
- ↑ "Israeli airstrike on Iran consulate in Syria kills six including IRGC commander". The Guardian. 1 April 2024. Archived from the original on 1 April 2024. Retrieved 1 April 2024.
- ↑ «حمله هوایی به کنسولگری ایران در دمشق». بی‌بی‌سی فارسی. ۱ آوریل ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۲۴.
- ↑ "Top Iranian commander killed in attack on consulate in Syria, Iran state-affiliated media reports". CNN. 1 April 2024. Archived from the original on 5 April 2024. Retrieved 1 April 2024.
- ↑ "Top Iranian general killed by Israeli airstrike: sources". Axios. 1 April 2024. Archived from the original on 5 April 2024. Retrieved 1 April 2024.
- ↑ «پیکر سردار شهید زاهدی کجا به خاک سپرده می‌شود؟». روزنامه دنیای اقتصاد. ۲۰۲۴-۰۷-۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژوئیه ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۲.
- ↑ «تشییع وخاکسپاری پیکر سرلشکر زاهدی در اصفهان». خبرگزاری صدا و سیما. ۱۸ فروردین ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۰۶.
- ↑ «تصاویری از چهره‌های غمگین سردار قاآنی و سردار سلامی در مراسم تشییع پیکر شهید زاهدی». www.khabaronline.ir. ۲۰۲۴-۰۴-۰۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ آوریل ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۰۶.
- ↑ «اطلاعیه سپاه پاسداران دربارهٔ شهادت سرداران محمدرضا زاهدی و محمدهادی حاج رحیمی». ایسنا. ۲۰۲۴-۰۴-۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مه ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۱۲.
- ↑ «پیام تسلیت در پی شهادت سرلشکر پاسدار محمدرضا زاهدی و همرزمانش». www.leader.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ مه ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۱۲.
- ↑ «رئیسی به اسرائیل هشدار داد/ این جنایت ناجوانمردانه بی‌پاسخ نخواهد ماند». روزنامه دنیای اقتصاد. ۲۰۲۴-۰۷-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۲.
- ↑ «واکنش قالیباف به شهادت سردار زاهدی/ رژیم صهیونیستی با مجازات سختی مواجه می‌شود». ایسنا. ۲۰۲۴-۰۴-۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مه ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۱۲.
- ↑ «رهبر انقلاب: به برکت شهادت سردار زاهدی عظمت جمهوری اسلامی ایران ظاهر شد». ایرنا. ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۱۲.
- ↑ «واکنش قسام به شهادت سردار زاهدی در دمشق». خبرگزاری دانشجو. ۱۴ فروردین ۱۴۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۱۲.
- ↑ «نامگذاری بزرگراهی به نام شهید سرلشکر زاهدی در اصفهان». برنا. ۲۶ فروردین ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۱۲.
- ↑ «نامگذاری اتوبان ورودی اصفهان به نام «سرلشکر شهید زاهدی»». کیهان. ۲۷ فروردین ۱۴۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مه ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۱۲.
- ↑ «رونمایی از تابلوی بزرگراه شهید القدس سردار زاهدی - تسنیم». خبرگزاری تسنیم. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مه ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۱۲.
پیوند به بیرون
ویرایش
| مناصب نظامی | ||
|---|---|---|
| پیشین: کریم نصر اصفهانی |
فرمانده تیپ ۴۴ قمر بنی‌هاشم ۱۳۶۵–۱۳۶۲ |
پسین: اصغر صبوری |
| پیشین: حسین خرازی |
فرمانده لشکر ۱۴ امام حسین ۱۳۷۰–۱۳۶۵ |
پسین: مرتضی قربانی |
| پیشین: محمدجعفر اسدی |
جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران ۱۳۸۲–۱۳۸۱ |
پسین: نورعلی شوشتری |
| پیشین: احمد کاظمی |
فرمانده نیروی هوایی سپاه پاسداران ۱۳۸۴ |
پسین: حسین سلامی |
| فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران ۱۳۸۷–۱۳۸۴ |
پسین: محمدجعفر اسدی | |
| فرمانده قرارگاه ثارالله ۱۳۸۵–۱۳۸۴ |
پسین: حسین همدانی | |
| پیشین: مهدی ربانی |
معاون عملیات سپاه پاسداران ۱۳۹۸–۱۳۹۵ |
پسین: عباس نیلفروشان |
| پیشین: ؟ |
مستشار ارشد سپاه پاسداران در لبنان ۱۴۰۳– ؟ |
پسین: عباس نیلفروشان |