قلب‌العقرب
قَلب‌العَقرَب، (به فارسی: کژدم‌دل، سَدویس و سرشت مریخ[۲]) یا (به انگلیسی: Antares یا Alpha Scorpii) درخشان‌ترین ستارهٔ صورت فلکی کژدم است. کژدم‌دل یک ابرغول سرخ و یکی از درخشان‌ترین ستاره‌های آسمان است. این ستاره احتمالاً از سال ۱۵۰ میلادی این‌گونه درخشان است چرا که در سال ۲۰۰ پ.م. آن را کم‌نورتر از ستاره کفه شمالی[۳] توصیف کرده‌اند. بسیاری بر این باورند که این ستاره سال‌ها پیش از بین رفته اما به دلیل فاصله بسیار زیادش از زمین اکنون نورش به ما رسیده و ممکن است تا سال ها بعد محو شود.
Antares 3° region on DSS2 all sky survey | |
| اطلاعات رصدی مبدأ مبدأ اعتدال مبدأ | |
|---|---|
| صورت فلکی | کژدم |
| بعد | 16h 29m 24s[۱] |
| میل | 55″ 25′ −26°[۱] |
| قدر ظاهری (ع) | 1.09[۱] |
| مشخصات | |
| نوع طیف | M1.5Iab-b / B2.5V[۱] |
| شاخص رنگ U−B | ۱٫۳۴ |
| شاخص رنگ B−V | ۱٫۸۷ |
| نوع متغیر | LC-type |
| اخترسنجی | |
| سرعت شعاعی (Rv) | −۳٫۴[۱] ک.م./ث |
| حرکت خاص (μ) | بعد: −۱۰٫۱۶[۱] mas/yr میل: −۲۳٫۲۱[۱] mas/yr |
| اختلاف‌منظر (π) | ۵٫۴۰ ± ۱٫۶۸ mas |
| فاصله | حدود ۶۰۰ سال نوری (حدود ۱۹۰ پارسک) |
| جزئیات | |
| جرم | ۱۵٫۵ M☉ |
| درخشندگی | ۶۵٬۰۰۰(بولومتریک) L☉ |
| درجه حرارت | ۳٬۵۰۰ کلوین |
| نام‌گذاری‌های دیگر | |
| ارجاعات پایگاه‌های داده | |
| سیمباد | اطلاعات |
توصیف پیشینیان
ویرایشاقربالموارد می‌نویسد: قلب‌العقرب ستاره‌ای است نورانی و در کنار آن دو ستاره است. صبح‌الاعشی ج ۲ ص ۱۶۰ می‌نویسد: یکی از ستارگان منازل قمر است، و آن ستاره‌ای است قرمز و نورانی در میان دو ستاره کم نور که عربان آن دو را «نیاطی القلب» خوانند و اصحاب صور این ستاره را قلب گویند از آنجا که در موضع قلب از صورت عقرب قرار دارد؛ و قلوب چهار ستاره‌اند: یکی همین قلب‌العقرب، دوم قلب‌السمکه، سوم قلب‌الثور، چهارم قلب‌الاسد، و هر جا قلب به‌طور اطلاق و بدون اضافه ذکر شود مراد قلب العقرب است.[۴]
اسطورهٔ ستاره‌شناسی
ویرایشدر اسطوره‌های ایرانی و زرتشتی، ستارهٔ کژدم‌دل نماد اپوش، دیو خشکی شناخته می‌شود که با تیشتر، ایزد باران و باروری خاک در نبرد است. ستاره نماد ایزدتیشتر، شباهنگ است که درخشان‌ترین ستارهٔ آسمان شب در آسمان ایران‌زمین است.
 | این یک مقالهٔ خرد اخترشناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
جستارهای وابسته
ویرایش
الف:
زمین (۴) > ناهید (۳) > مریخ (۲) > تیر (۱)
ب:
مشتری (۸) > زحل (۷) > اورانوس(۶) > نپتون (۵) > زمین (بدون شماره)
پ:
شباهنگ (۱۱) > خورشید (۱۰) > ولف ۳۵۹ (۹) > مشتری (بدون شماره)
ت:
دبران (۱۴) > نگهبان شمال (۱۳) > رأس پیکر پسین (۱۲) > شباهنگ (بدون شماره)
ث:
ابط‌الجوزا (۱۷) >قلب عقرب (۱۶) > پای شکارچی (۱۵) > دبران (بدون شماره)
ج:
وی‌وای سگ بزرگ (۲۰) >وی‌وی قیفاووس (۱۹) > مو قیفاووس (۱۸) > ابط‌الجوزا (بدون شماره)
فیلم *مالیخولیا* اثر *فون تریه* درباره‌ی نزدیک شدن این ستاره به زمین است.
منابع
ویرایش*منبع اطلاعات جدول: Bright Star Catalogue.
- Wikipedia-bijdragers, "Antares," Wikipedia, de vrije encyclopedie, (accessed januari 31, 2008).
- بهار، مهرداد، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: چاپ سوم ۱۳۷۸ خ.
- ↑ ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ ۱٫۱۰ ۱٫۱۱ ۱٫۱۲ ۱٫۱۳ ۱٫۱۴ ۱٫۱۵ SIMBAD Astronomical Database (به انگلیسی) (Results for CCDM J16294-2626A/B ed.) Retrieved on 2006-10-23.
- ↑ اکرمی، موسی: واژه‌نامه کیهان‌شناسی: فارسی - انگلیسی، انگلیسی - فارسی. بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی. تهران: ۱۳۷۷. شابک ۱۰ رقمی: ۹۶۴۵۵۱۵۰۳۳
- ↑ (Zuben-el-schemali)، زُبن شمالی نام عربی آنست که به زبان‌های اروپایی رفته. زُبن در عربی به معنی چنگال (عقرب) است.[۱] بایگانی‌شده در ۲ مارس ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine منظور از کفه در فارسی کفهٔ شمالی ترازو است.
- ↑ «دهخدا». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ فوریه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۹.
