قاسمعلی ظهیرنژاد
قاسمعلی ظهیرنژاد (۱۳۰۳ اردبیل – ۲۱ مهر ۱۳۷۸ تهران) سرلشکر نیروی زمینی ارتش ایران بود، که در فاصله سالهای ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۳ در خلال جنگ ایران و عراق، ریاست ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران را برعهده داشت.[۱]
قاسمعلی ظهیرنژاد | |
|---|---|
 | |
| نام تولد | قاسمعلی ظهیرنژاد ارشادی |
| زاده | ۱۳۰۳ اردبیل، ایران |
| درگذشته | ۲۱ مهر ۱۳۷۸ (۷۵ سال) تهران، ایران |
| مدفن | |
| وفاداری | ایران |
| شاخه نظامی | ارتش شاهنشاهی ایرانارتش جمهوری اسلامی ایرانژاندارمری ایران |
| سالهای خدمت | ۱۳۵۲–۱۳۳۰۱۳۷۸–۱۳۵۷ |
| درجه | سرلشکر |
| فرماندهی | لشکر ۶۴ پیاده ارومیهژاندارمری ایراننیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران |
| جنگ‌ها و عملیات‌ها | شورش ۱۳۵۷ کردهاجنگ ایران و عراق |
| نشان‌ها | نشان نصر (درجه ۱) |
وی در سال ۱۳۳۰ وارد دانشکده افسری ارتش شد و از ۱۳۳۳ با درجه ستوان‌دومی فعالیت در ارتش شاهنشاهی ایران را آغاز کرد. او در سال ۱۳۵۲ با درجه سرهنگ‌دومی، از ارتش بازنشسته شد، ولی پس از وقوع انقلاب، به ارتش جمهوری اسلامی ایران فراخوانده شد و دوره کوتاهی در سال ۱۳۵۸ فرماندهی لشکر ۶۴ پیاده ارومیه را برعهده داشت. ظهیرنژاد از ۱۳۵۸ تا ۱۳۵۹ فرمانده ژاندارمری و از ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۰ فرمانده نیروی زمینی ارتش بود.[۲] او از ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۵ به‌عنوان نماینده ولی‌فقیه در شورای عالی دفاع ملی فعالیت می‌کرد[۳] و در فاصله سالهای ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۸ ریاست گروه مشاوران نظامی فرمانده کل نیروهای مسلح[۴] را برعهده داشت.[۵]
زندگی‌نامه
ویرایش
قاسمعلی ظهیرنژاد ارشادی، در سال ۱۳۰۳ در شهر اردبیل زاده شد. وی در سال ۱۳۳۰ به دانشکده افسری ارتش وارد شد و پس از فارغ‌التحصیلی، در سال ۱۳۳۳ فعالیت خود در ارتش شاهنشاهی ایران را با درجه ستوان دومی، در لشکر ۷ ارومیه آغاز نمود. ظهیرنژاد در سال ۱۳۵۲ درخواست بازنشستگی کرد و با درجه سرهنگ دومی از ارتش شاهنشاهی بازنشسته شد.[۶]
وی پس از وقوع انقلاب ۱۳۵۷، توسط سرلشکر محمدولی قرنی (رئیس وقت ستاد مشترک ارتش) به خدمت در ارتش جمهوری اسلامی ایران فراخوانده شد و با یک درجه ترفیع، به فرماندهی لشکر ۶۴ ارومیه منصوب گردید. او در زمان آغاز ناآرامی‌های کردستان در سال ۱۳۵۸ فرمانده لشکر ۶۴ ارومیه بود، که در این جایگاه، فرمان محاصره و شلیک توپ بر فراز شهر مهاباد را صادر کرد.[۷] ظهیرنژاد در سال ۱۳۵۸ با درجه سرتیپی، به فرماندهی ژاندارمری منصوب شد و یک سال بعد، در سال ۱۳۵۹ فرماندهی نیروی زمینی ارتش را برعهده گرفت و به مدت یک سال نیز در این جایگاه فعالیت کرد. وی در تاریخ ۹ مهر ۱۳۶۰ به‌عنوان رئیس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران منصوب گردید و تا سال ۱۳۶۳ ریاست ستاد ارتش را برعهده داشت.[۸] او از ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۵ نماینده ولی‌فقیه در شورای عالی دفاع ملی بود و در فاصله سالهای ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۸ ریاست گروه مشاوران نظامی فرمانده کل نیروهای مسلح را برعهده داشت. ظهیرنژاد در سال ۱۳۶۶ درجه سرلشکری دریافت کرد.[۹]
سوابق
ویرایش- فرمانده لشکر ۶۴ پیاده ارومیه
- فرمانده ژاندارمری
- فرمانده نیروی زمینی ارتش
- رئیس ستاد مشترک ارتش
- نماینده ولی‌فقیه در شورای عالی دفاع ملی
- رئیس گروه مشاوران نظامی فرمانده کل نیروهای مسلح
نشان نصر
ویرایشسیدعلی خامنه‌ای؛ رهبر جمهوری اسلامی، در سال ۱۳۷۹ یک سال پس از درگذشت قاسمعلی ظهیرنژاد، به‌علت آنچه نقش وی در گروه مشاوران نظامی فرمانده کل قوا، در خلال جنگ ایران و عراق عنوان شد، در مراسمی به او و گروهی دیگر از فرماندهان و مسئولان پشتیبانی نیروهای مسلح، نشان نصر اهداء کرد.[۱۰]
نشان فداکاری
ویرایشدر آذر ماه ۱۳۹۹ برابر تصویب «شورای عالی نشان‌ها»، نشان فداکاری به سرلشکر مسعود منفرد نیاکی،سرلشکر حسن آبشناسان، سرلشکر محمد سلیمی و سرلشکر قاسمعلی ظهیرنژاد تعلق گرفت.[۱۱]
درگذشت
ویرایشظهیرنژاد در تاریخ ۲۱ مهرماه ۱۳۷۸ بر اثر سکته مغزی درگذشت و پیکر وی در بهشت زهرا تهران به‌خاک سپرده شد.[۱۲][۱۳]
دیدگاه‌ها
ویرایشدر طول جنگ ایران و عراق پافشاری او بر اجرای روش‌های کلاسیک رزمی در انجام عملیات‌های نظامی، موجب درگیری وی با فرماندهان ارشد سپاه پاسداران بود. ظهیرنژاد از طراحان اصلی بحث ورود به خاک عراق، پس از آزادسازی خرمشهر بود و استدلالش برای این تاکتیک، تحت فشار گذاشتن عراق، برای تخلیه نیروهای خود از شهرهایی از ایران بود، که هنوز تحت اشغال نیروهای ارتش عراق قرار داشت. به گفته برخی همکارانش همچون تیمسار بختیاری، ظهیرنژاد دیدی بسیار منطقی داشت و به گفته برخی دیگر، کمتر ریسک‌پذیر بود و همین باعث مخالفتش با برخی عملیات‌هایی بود که در آن‌ها از نیروی انسانی زیادی استفاده می‌شد.[نیازمند منبع]
منابع
ویرایش- ↑ «ظهیرنژاد فرمانده فقید ارتش در قاب خاطره». ایرنا.
- ↑ «نحوه شکل‌گیری هسته‌های مقاومت در ارتش شاهنشاهی/نقش سرهنگ "ظهیرنژاد" در شکست حصر آبادان». خبرگزاری مشرق.
- ↑ «نگاهی کوتاه بر زندگی امیر سرلشکر قاسمعلی ظهیرنژاد». وب‌گاه معارف جنگ. بایگانی‌شده از اصلی در 17 اكتبر 2019. تاریخ وارد شده در
|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «انتصاب تیمسار ظهیرنژاد به سمت ریاست گروه مشاوران نظامی». دفتر حفظ و نشر آثار سيدعلی خامنه‌ای.
- ↑ «ارتش، کلمه طیبه است». بانک اطلاعات نشریات کشور (به نقل از روزنامهٔ رسالت). دریافت‌شده در ۱۳۸۹-۰۱-۲۹.
- ↑ «روایت زندگی تیمسار قاسمعلی ظهیرنژاد در «امیر وفادار»». خبرگزاری حیات. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۹.
- ↑ «چمران و کردستان: با امام رایزنی کرد تا خلخالی را به تهران بازگرداند». عصر ایران. ۱ تیر ۱۳۹۱.
- ↑ «حکم انتصاب آقای قاسم علی ظهیرنژاد به سمت ریاست ستاد مشترک ارتش». سایت جامع امام خمینی.
- ↑ «آقای ظهیرنژاد! همین الان می روی...». خبرگزاری فارس.
- ↑ «مراسم اهداء نشان به فرماندهان دفاع مقدس بمناسبت سوم خرداد». پایگاه اطلاع‌رسانی رهبر جمهوری اسلامی ایران. ۲ خرداد ۱۳۷۹.
- ↑ «نشان فداکاری به شهیدان منفردنیاکی، آبشناسان،سلیمی و ظهیرنژاد تعلق گرفت». www.irna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۲۶.
- ↑ «پيام به مناسبت درگذشت امير سرلشكر ظهيرنژاد». www.leader.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۱۲.
- ↑ سحرگاه چهارشنبه امیر سرلشکر ظهیرنژاد دارفانی را وداع گفت
| مناصب نظامی | ||
|---|---|---|
| پیشین: فرهنگ کوثر |
فرمانده لشکر ۶۴ پیاده ارومیه ۱۳۵۸ |
پسین: ؟ |
| پیشین: الیاس دانشور |
فرمانده ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران ۱۳۵۹–۱۳۵۸ |
پسین: حسنعلی فروزان |
| پیشین: ولی‌الله فلاحی |
فرمانده نیروی زمینی ارتش ۱۳۶۰–۱۳۵۹ |
پسین: علی صیاد شیرازی |
| پیشین: ولی‌الله فلاحیسرپرست |
رئیس ستاد مشترک ارتش ۱۳۶۳–۱۳۶۰ |
پسین: اسماعیل سهرابی |
| جانشین فرمانده کل نیروهای مسلحسرپرست ؟ –۱۳۶۰ |
بدون متصدی تصدی بعدی توسط: اکبر هاشمی رفسنجانی
| |
| عنوان جدید | رئیس گروه مشاوران نظامی فرمانده کل نیروهای مسلح ۱۳۷۸–۱۳۶۸ |
بدون متصدی تصدی بعدی توسط: علی شهبازی
|
| مناصب حکومتی | ||
| بدون متصدی آخرین تصدی توسط: سید موسی نامجو
|
نماینده ولی فقیه در شورای عالی دفاع ملی ۱۳۶۵–۱۳۶۳ متصدی همزمان: اکبر هاشمی رفسنجانی |
پسین: علی صیاد شیرازی |