غلامحسین امیرخانی
غلامحسین امیرخانی (زادهٔ ۱۸ بهمن ۱۳۱۸) خوشنویسِ ایرانی است. در روستای تکیه ناوه طالقان متولد شد و از همان دوران تحصیل به آموختن فن خط و هنر خوشنویسی ایرانی روی آورد. امیرخانی در خط نستعلیق از شاگردان سیدحسین میرخانی و سیدحسن میرخانی است. او مدیر انجمن خوشنویسان ایران و فرهنگسرای ارسباران است. در سال ۱۳۸۱ به عنوان چهره برگزیده همایش چهره‌های ماندگار برگزیده شد. پدر خوشنویسی معاصر ایران[۱][۲] دارای نشان درجه یک فرهنگ و هنر است.[۳]
غلامحسین امیرخانی | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۱۸ بهمن ۱۳۱۸ (۸۴ سال) |
| شناخته‌شده برای | خوشنویسی |
| آثار برجسته | دیوان حافظ
رسم‌الخط امیرخانی. آداب‌الخط امیرخانی. گلستان سعدی. رباعیات خیام. دیوان خواجوی کرمانی. صحیفه هستی. فرازهایی از شاهنامه. دوازده بند محتشم کاشانی. منتخبی از غزلیات سعدی. سرو سایه‌فکن. خطاطی سنگ مزار محمّدرضا شجریان. خطاطی کتیبهٔ سردر دفتر رصدخانه ملی ایران (تهران، پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، پژوهشکدهٔ نجوم) |
| سبک | خط نستعلیق |
| جوایز | .png){kind=small} نشان فرهنگ و هنر (درجه یکم) |
| وبگاه | |
زندگی
ویرایشغلامحسین امیرخانی فرزند رستم، از هنرمندان و خوشنویسان معاصر ایران است. او دو سال ابتدایی دبستان را در زادگاهش روستای تکیه ناوه طالقان طی می‌کند، سپس با استقرار خانواده‌اش در تهران تحصیلات ابتدایی خود را در دبستان مسعود سعد سلمان، به اتمام می‌رساند و دوره دبیرستان را همراه با کار، در کلاس‌های آزاد طی می‌کند.[۴] سپس به آموختن هنر خوشنویسی روی آورد و با ممارست فراوان در زمینه این هنر سرآمد شد. او در نگارش خط نستعلیق از ریز و درشت دستی قوی و مهارتی مثال زدنی و فوق‌العاده دارد. بسیاری او را برترین نستعلیق‌نویس حال حاضر می‌دانند.[نیازمند منبع]
امیرخانی از سال ۱۳۴۰ در اداره کل هنرهای زیبا در وزارت فرهنگ و هنر سابق (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی امروز) به سمت خطاط استخدام شد. از مشاغل دیگر وی می‌توان به مدیریت و ریاست شورای عالی انجمن خوشنویسان ایران، مدیریت فرهنگسرای ارسباران (هنر) و ریاست شورای عالی خانه هنرمندان ایران[۵][۶] اشاره کرد. امیرخانی در انجمن خوشنویسان ایران به کار تعلیم خط به خوشنویسان و استادان دیگر مشغول است. از وی برای کاریاری ارزشمند فرهنگی و هنری با عنوان پیشکسوت خط نستعلیق ارج گزاری شد. از جمله در چهره‌های ماندگار شناخته شده‌است.[۷] غلامحسین امیرخانی در خط نستعلیق شاگرد استادانی چون سیدحسین میرخانی و سیدحسن میرخانی بود. افزون بر آن وی از خط استادان قدیمی مانند میرعمادالحسنی، میرزای کلهر، عمادالکتاب، علی اکبر کاوه و چند تن دیگر مشق کرد. امیرخانی در نستعلیق‌نویسی شیوه‌ای ویژه به خود را دارد که مورد اقبال بسیاری از استادان خوشنویسی است. بسیاری از خوشنویسان صاحب نام معاصر از جمله مهدی فلاح، کرمعلی سالخورده آبسردی (شیرازی) ،امیراحمد فلسفی، علی اشرف صندوق آبادی، جواد بختیاری ، ولی الله احمدخان بیگی و… از شاگردان غلامحسین امیرخانی هستند و بیشتر خوشنویسان معاصر به‌طور مستقیم یا غیر مستقیم از خط او مشق کرده‌اند. غلامحسین امیرخانی ده‌ها نمایشگاه فردی و گروهی در داخل و خارج از کشور بر پا کرده‌است. از جمله نمایشگاه‌هایی در انگلستان، فرانسه، پاکستان و سوریه[۸]
نشان‌ها
ویرایش- در سال ۱۳۷۸ نشان درجه‌یک فرهنگ و هنر را از سیدمحمد خاتمی، دریافت کرد.
- در سال ۱۳۸۱ به عنوان چهره برگزیده همایش چهره‌های ماندگار برگزیده شد.
- در سال ۱۳۸۸ برای دومین بار، نشان درجه‌یک فرهنگ و هنر از طرف رئیس‌جمهور وقت محمود احمدی‌نژاد به وی اعطا شد.
- در سال ۱۳۹۵ مدال ادب و هنر فرانسه (درجه شوالیه) در سفارت فرانسه به وی اهدا شد.[۹][۱۰]
- درسال۱۳۹۸ نام وی به‌عنوان گنجینه زنده بشری در خط نستعلیق در فهرست ملی نادره‌کاران میراث‌فرهنگی ناملموس به ثبت رسید.[۱۱][۱۲]
آثار
ویرایشبرخی از آثار او عبارتند از:[۱۳]
تألیف
ویرایش- رسم‌الخط امیرخانی
- آداب‌الخط امیرخانی
- مشق الخط امیرخانی
خوشنویسی
ویرایش- گلستان سعدی
- رباعیات خیام
- دیوان خواجوی کرمانی
- صحیفه هستی
- فرازهایی از شاهنامه فرودسی
- دوازده بند محتشم کاشانی
- دیوان حافظ
- منتخبی از غزلیات سعدی
- سروِ سایه‌فکن: دربارهٔ فردوسی و شاهنامه
- گزیده غزلیات خواجوی کرمانی
- تضمین گلچین سعدی یکصد و ده غزل
- ترجیع بند هاتف اصفهانی
- پیام مهربانی به مناسبت نوروز باستانی (۱۲ تابلو)
- کتاب روش خوشنویسی نستعلیق
- آیین خوشنویسی
- جلوه‌های نیاز
- آفتابی در سایه
- طلعت حق (۴ جلد)
بزرگداشت
ویرایشدر سال ۱۳۹۸ نام خیابان کوکب در منطقهٔ ستارخانِ تهران به نام استاد غلامحسین امیرخانی تغییر یافت.[۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸] در همین سال مستندی با نام «قلم عشق» درباره زندگی‌نامه امیرخانی به نویسندگی و کارگردانی سمیرا رجبی ساخته شد.[۱۹][۲۰][۲۱]
پانویس
ویرایش- ↑ «غلامحسین امیرخانی: خوشنویسی تجسم اعتدال و زیبایی است/». www.irna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۱۸.
- ↑ «زندگی‌نامه پدر خوشنویسی معاصر ایران». www.cgie.org.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۱۸.
- ↑ "رئیس شورای عالی، استاد غلامحسین امیر خانی". انجمن خوشنویسان ایران (به انگلیسی). Retrieved 2024-02-18.
- ↑ تیموری، کاوه، ۱۳۴۴- ,راز خط در آثار استاد غلامحسین امیرخانی. تهران، ناشر:کتاب آبان، ۱۳۹۱. صفحه22
- ↑ وبگاه خانه هنرمندان ایران
- ↑ "رئیس شورای عالی، استاد غلامحسین امیر خانی". انجمن خوشنویسان ایران (به انگلیسی). Retrieved 2024-02-18.
- ↑ خبرگزاری مهر
- ↑ وبگاه ققنوس
- ↑ ««غلامحسین امیرخانی» نشان شوالیه گرفت». ایسنا. ۱۱ اسفند ۱۳۹۵.
- ↑ «از اعطای نشان شوالیه به استاد امیرخانی تا نشست ایران فرهنگی». www.irna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۲۱.
- ↑ «غلامحسین امیرخانی: تعصبی نداریم اما خوشنویسی باید در یونسکو به نام ایران ثبت شود». خبرآنلاین. ۲۰۲۱-۱۲-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۲۱.
- ↑ «تبریک فرهنگستان هنر به غلامحسین امیرخانی برای ثبت نامش در فهرست نادره‌کاران میراث فرهنگی ناملموس». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۲۳-۰۷-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۲۱.
- ↑ "رئیس شورای عالی، استاد غلامحسین امیر خانی". انجمن خوشنویسان ایران (به انگلیسی). Retrieved 2024-02-18.
- ↑ «خیابان امیرخانی». خبرگزاری خانه ملت (خبرگزاری رسمی مجلس شورای اسلامی). بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۷ مه ۲۰۲۱.
- ↑ "نامگذاری خیابان کوکب در محدوده شهرآرا به نام استاد غلامحسین امیرخانی". انجمن خوشنویسان ایران (به انگلیسی). Retrieved 2024-02-18.
- ↑ «ماجراهای خیابان استاد خوشنویس | رودخانه‌ای که زیر قدم‌های کوکب گم شد». همشهری آنلاین. ۲۰۲۳-۰۲-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۱۸.
- ↑ «نام هنرمندان بر خیابان های پایتخت؛ از شجریان تا نصیریان». www.irna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۱۸.
- ↑ YJC، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان |. «نامگذاری ۶ خیابان شمالی پایتخت به نام ۶ هنرمند». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۱۸.
- ↑ «ساخت مستند زندگی غلامحسین امیرخانی». روزنامه دنیای اقتصاد. ۲۰۲۴-۰۲-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۱۸.
- ↑ ««قلم عشق» روایتی متفاوت از زندگی غلامحسین امیرخانی». www.irna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۱۸.
- ↑ ««قلم عشق» آماده نمایش شد». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۹-۰۵-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۱۸.
منابع
ویرایش- زندگی‌نامه استاد امیرخانی - همشهری آنلاین.
- وبگاه ققنوس.
- آثار خوشنویسی استاد امیرخانی. بایگانی‌شده در ۱۰ مارس ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
- خبرگزاری مهر.