غرب‌گرایی
غرب‌گرایی (به فرانسوی: Occidentalisation) (تغریب) جریان فرهنگی که در نتیجه آن جامعه یا بخشی از آن، فرهنگی را که در جهان غرب به دنبال رنسانس و رفرمیسیون و انقلاب صنعتی به وجود آمده‌است، به‌طور کامل یا به صورت جزئی اقتباس می‌کند.[۱] غرب‌زدگی همان غرب‌گرایی نیست، غرب‌زدگی یک نوع تمایل مبتنی بر احساس و فارغ از اندیشمندی است که از قبیل غفلت و دگماتیسم و نابخردی در روش است، ولی غرب‌گرایی نوعی گرایش است که می‌تواند و شاید مبنی بر اندیشمندی باشد و فرد غرب‌گرا مبتنی بر توجه به غرب به عنوان مآخذ اقتراح و فرآوری ایدهٔ اندیشمندانه به غرب توجه کند.از نظر جامعه‌شناسی غرب‌گرایی یکی از انواع دگرگونی فرهنگی محسوب می‌شود. برخی از جامعه شناسان این پروسه را دگرگونی اجتماعی نامیده‌اند ولی به نظر می‌رسد که اصطلاح دگرگونی فرهنگی شامل‌تر و جامع‌تر است.[۲]
تعاریف
ویرایشساموئل هانتینگتون
ویرایشساموئل هانتینگتون، دانشمند علوم سیاسی آمریکایی (به برخورد تمدن ها مراجعه کنید) وابستگی مذهبی را در نظر می گیرد. او بخش مسیحی غرب اروپا و آمریکای شمالی را غربی می داند و 6 تمدن دیگر، از جمله آمریکای لاتین، کنفوسیوسی، ژاپنی، اسلامی، هندو و اسلاو-ارتدوکس، را بقیه مینامد.[۳] هانتینگتون مدعی شد که پس از پایان جنگ سرد، سیاست جهانی جنبه جدیدی یافت که در آن تمدن های غیرغربی دیگر دریافت کنندگان تمدن غرب نیستند بلکه به بازیگر مهم دیگری تبدیل شده اند. [۴] هانتینگتون بر این باور بود در حالی که عصر ایدئولوژی به پایان رسیده جهان به حالتی بازگشته است که مشخصه آن تضاد فرهنگی است. او در پایان نامه خود استدلال کرد که محور اصلی درگیریها در آینده فرهنگی و مذهبی خواهد بود.[۵]
ادوارد سعید
ویرایشادوارد سعید، غرب‌گرایی را در فرآیند استعماری می‌بیند. تلاش برای شبیه سازی سوژه به منظور تسلط مؤثرتر بر آن. سعید به آرتور بالفور، نخست‌وزیر بریتانیا از 1902 تا 1905 اشاره می‌کند که ظهور ناسیونالیسم در مصر در اواخر قرن نوزدهم را ضد سیستم «خیرخواهانه» حاکمیت اشغالگران می‌دانست. بالفور استدلال خود را برای تداوم حکومت بر مردم مصر با توسل به 'درک' انگلستان از تمدن مصر توجبه و ادعا می کرد که فرهنگ انگلستان آنها را برتر از مصریان ساخته است.
غرب‌گرایی در ایران
ویرایشغرب زدگی
ویرایشمقاله اصلی : غرب زدگی
غرب‌زدگی یک گفتمان مسلط بر ایران قبل و بعد از انقلاب است. از مطرح کنندگان ان می‌توان به جلال آل احمد، سید احمد فردید، داریوش شایگان و رضا داوری اردکانی اشاره کرد. غرب‌زدگی مفهومی است که احمد فردید آن را نخست در زمستان ۱۳۳۵ در مناظره با دکتر محسن هشترودی در باشگاه مهرگان مطرح کرد.[۶] انتشار کتاب غرب زدگی جلال آل احمد باعث مطرح شدن آن شد.[۷]
غرب‌گرایی در امپراتوری عثمانی
ویرایشناکامی ترکان در تلاش برای فتح وین در سال (۱۰۹۵ ه.ق - ۱۶۸۳ میلادی)، سقوط منطقه آزوف به دست روس‌ها در (۱۱۱۱ ه.ق - ۱۶۸۳ میلادی) و دادن شبه جزیره مسلمان‌نشین کریمه به روسیه از جمله وقایعی بود که به تدریج عثمانی‌ها را آگاه به ضعف خویش در برابر غرب کرد. پس از شکست‌های پی در پی از غرب، عثمانی‌ها بدین نتیجه رسیدند که رمز پیروزی غرب در برتری نظامی و جنگی‌شان نهفته‌است و از این رو باید شیوه جنگی و نظامی غرب اقتباس گردد. نقطه آغاز جریان غرب‌گرایی همین احساس بود. از قرن هفدهم اصلاح طلبانی در امپراتوری عثمانی در صدد برآمدند برای تقویت مجدد امپراتوری دست به اصلاحات بزنند.[۸]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ Raphael Pataei: Golden River to Golden Road: P ۱۰۹
- ↑ جامعه‌شناسی غرب‌گرایی - علی‌محمد نقوی - امیرکبیر - ۱۳۶۱ - صفحهٔ ۱۵
- ↑ Graham, James. "Samuel P. Huntington's Clash of Civilizations". History Orb. Retrieved 12 April 2013.
- ↑ Murden, Simon (2011). "Cultures in world affairs". In Baylis, John; Smith, Steve; Owens, Patricia (eds.). The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations. OUP Oxford. pp. 414–427. ISBN 978-0-19-956909-0.
- ↑ mehbaliyev (30 October 2010). "Civilizations, their nature and clash possibilities (c) Rashad Mehbal…".[self-published source?]
- ↑ «فردید و «دفع فاسد به افسد» در مواجهه با تجربه مشروطیت در ایران».
- ↑ https://books.google.com/books?id=YCiyc8AZIXYC&pg=PA13&dq=Westoxification+and+Fardid&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj0krOCvNvQAhWDjiwKHSEHAsMQ6AEIGjAA#v=onepage&q=Westoxification%20and%20Fardid&f=false[پیوند مرده]
- ↑ جامعه‌شناسی غرب‌گرایی - علی‌محمد نقوی - امیرکبیر - ۱۳۶۱ - صفحهٔ ۲۷