غار دربند (مهدی‌شهر)

(تغییرمسیر از غار دربند سنگسر)

غار دربند مهدیشهر یکی از بزرگترین غارهای آهکی ایران است غارآهکی دربند در دامنه‌های جنوبی بخش میانی رشته کوه البرز در کمرکش کوه لهرد و در دو کیلومتری دانشکده روانشناسی مهدیشهر در منطقه دربند قرار گرفته‌است.این غار دومین غار بزرگی آهکی کشور بعد از غار علیصدر همدان است[۱][۲]

غار دربند
Map
نامغار دربند
کشورایران
استاناستان سمنان
شهرستانشهرستان مهدیشهر
بخشبخش مرکزی
اطلاعات اثر
کاربریغار
دیرینگی۱۴۰ میلیون سال قبل
مالک فعلی اثرشهرداری مهدیشهر
اطلاعات بازدید
امکان بازدیدآری
آدرس

موقعیت غار

ویرایش

غار دربند در دامنه‌های جنوبی بخش میانی رشته کوه البرز در ارتفاعات دربند، در کمرکش کوه لهرد، غار دربند یکی از بزرگترین غارهای آهکی ایران به‌شمار می‌رود که در گذشته محل سکونت انسان بوده‌است.

طول غار ۱۱۴ متر، ارتفاع از سطح دریای آزاد ۲۰۰۰متر (۲۰۵۸ متری از سطح دریا)، ارتفاع دهانه از پای کوه ۳۰۰متر، عریض‌ترین قسمت آن ۳۶ متر و بلندترین نقطه سقف آن به ارتفاع حدود ۳۰متر است. بلندترین استلاگمیت این غار با ارتفاع ۱۴ متر در ایران بی‌نظیر است.[۳][۴] دهانه غارآهکی دربند رو به مشرق قرار گرفته و دره وسیع و سرسبز دربند در زیر آن گسترده شده و پس از عبور از دهانه، دالانی به طول ۲۴ و عرض ۳ متر دیده می‌شود و مانند گلو، بین دهانه و تالار غار قرار گرفته و انتهای گلو به تدریج کوتاه شده تا این که به دهانه‌ای به ارتفاع ۸۰ سانتی‌متر می‌رسد.[۵][۶]

 
درون غار دربند

قدمت غار و علت پیدایش

ویرایش

غار دربند که در بلندی‌های منطقه ملی گردشگری دربند مهدیشهر واقع شده، به علت عملکرد شدید نیروهای زمین‌ساختی منطقه و نیز پدیده انحلال توسط آبهای نفوذی شکل گرفته‌است.

این غار میراث طبیعی به جای مانده از دوره سوم زمین‌شناسی است. کارشناسان عمر این غار آهکی را ۱۴۰ میلیون سال تخمین زده‌اند.[۷]

زیرساخت‌های گردشگری

ویرایش

غار دربند برای اولین بار در سال ۱۳۲۷ توسط یک گروه چهار نفری که متشکل از کوهنوردان بود کشف شد. در تابستان همان سال محمود دانشور جهانگرد ایرانی موفق شد قبل از آنان به انتهای غار برسد. از زمانی که خبر مسافرت آنان در مجله «نیرو و راستی» منعکس شد، غار دربند در ردیف یکی از هدف‌های برجسته کوهنوردان قرار گرفت و این کار تنها جنبه ورزشی داشت. اما یک تصادف کوچک باعث شد که برای اولین بار نکته جالب و مهمی دربارهٔ این غار پیش آید و جنبه جدی‌تری به آن دهد.

در تابستان سال ۱۳۳۵ یک دسته چهار نفری از کوهنوردان ضمن بازدید از غار تصادفی مقداری اشیا و زیورآلات قدیمی به دست آوردند و این اکتشافات به سرعت پخش شد و از این پس بود که غار دربند وجهه دیگری به خود گرفت و هدف پرنعمتی برای کوهنوردان شد و مسافرت‌های متعددی برای به دست آوردن اشیای قدیمی صورت می‌گرفت تا آنجا که اهالی محل نیز خود به تنهایی در گروه‌های چند ده نفری به غار وارد شده و به جست و جو پرداختند.[۸]

در گذشته مدخل ورودی غار به صورت طبیعی کم عرض بود. در سال ۱۳۸۱ شهرداری مهدیشهر با انجام سری عملیات حفاری، این مدخل را به منظور امکان بازدید همگانی تعریض و امکانات رفاهی مانند سوئیت‌های اقامتی، آلاچیق و فضای استراحتگاهی در دامنه کوه لهرد و ایجاد روشنایی در درون این غار را فراهم کرد.

همچنین در فروردین ماه ۱۳۹۱، شهرداری مهدی‌شهر عملیات پله چینی و نرده‌گذاری راه‌های دسترسی به غار دربند را به پایان رساند. هم‌اکنون مسیر دسترسی به غار از پای کوه تا دهانه، پله چینی شده‌است.[۹]

کشف آثار تاریخی در غار دربند مهدیشهر

ویرایش

در سال ۱۳۹۰، باستان شناسان، تعدادی سکه تاریخی در این غار کشف کردند. با کشف این آثار، غار دربند در پروسه ثبت در آثار ملی ایران قرار گرفته‌است.[۱۰] بر طبق کاوش‌های انجام شده دیرین‌ترین آثار بدست آمده از غار متعلق به سده پنجم هجری قمری و همچنین سکه‌های طلایی به خط کوفی مربوط به دوره سلجوقی است.[۳]

نگارخانه

ویرایش

جستارهای وابسته

ویرایش

پانویس و منابع

ویرایش

^ در سال ۱۳۵۴ آبادی دربند، جزو دهستان سنگسر محسوب می‌شده[۱۱] و در تقسیم‌بندی جدید این آبادی در دهستان درجزین قرار گرفته‌است.[۱۲]

  1. 2091 (۲۰۱۹-۱۰-۰۹). -بزرگترین-غار-میراث-دوره-سوم-زمین-شناسی «غارآهکی دربند مهدیشهر، بزرگترین غار میراث دوره سوم زمین‌شناسی» مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک). ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۰۱.
  2. سیما، IRIB NEWS AGENCY | خبرگزاری صدا و. «غار دربند دومین غار آهکی ایران در شمال مهدیشهر استان سمنان + فیلم». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۹.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ شهرداری مهدیشهر (تابلوی اطلاعات غار در ابتدای مسیر دسترسی به غار در مهدیشهر)
  4. سیما، IRIB NEWS AGENCY | خبرگزاری صدا و. «غار دربند دومین غار آهکی ایران در مهدیشهر استان سمنان + فیلم». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۹.
  5. 2091 (۲۰۱۹-۱۰-۰۹). «غارآهکی دربند مهدیشهر، بزرگترین غار میراث دوره سوم زمین‌شناسی». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۳۰.
  6. طاهری، تقی. بخش سنگسر دفتر برنامه و بودجهٔ سمنان، اسفند ۱۳۵۵، صفحهٔ ۲۱۲
  7. 2091 (۲۰۱۹-۱۰-۰۹). «غارآهکی دربند مهدیشهر، بزرگترین غار میراث دوره سوم زمین‌شناسی». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۸-۲۶.
  8. 2091 (۲۰۱۹-۱۰-۰۹). «غارآهکی دربند مهدیشهر، بزرگترین غار میراث دوره سوم زمین‌شناسی». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۰۱.
  9. «شهردار مهدیشهر: عملیات احداث پل کوی دانشگاه مهدیشهر آغاز شد». مهدیشهر نیوز. ۲۹ بهمن ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۳.
  10. ثبت دو اثر تاریخی و طبیعی سمنان و مهدیشهر در دست پیگیری است[پیوند مرده].
  11. طاهری، تقی. بخش سنگسر دفتر برنامه و بودجهٔ سمنان، اسفند ۱۳۵۵، صفحهٔ ۶۶
  12. درگاه آمار ایران