حمله ۲۰۲۳ حماس به اسرائیل

حمله گسترده به اسرائیل به رهبری حماس (۷ اکتبر)
(تغییرمسیر از عملیات طوفان الاقصی)

در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، حماس و چند گروه شبه نظامی ملی‌گرای [نیازمند منبع] فلسطینی دیگر، حملات مسلحانه هماهنگ‌شده‌ای را از نوار غزه به غلاف غزه در جنوب اسرائیل آغاز کردند که اولین تهاجم به خاک اسرائیل از زمان جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۸ بود. حماس و دیگر گروه‌های مسلح فلسطینی این حملات را عملیات طوفان الاقصی (یا سیل الاقصی؛ عربی: عملیة طوفان الأقصی) نامیدند،[۱] در حالی که در اسرائیل به آن شنبه سیاه (عبری: השבת השחורה) یا کشتار تورات سیمچات (عبری:הטבח בשמחת תורה) می‌گویند،[۱۹] و در سطح بین‌المللی با عنوان حمله ۷ اکتبر شناخته می‌شود.[۲۰][۲۱][۲۲] این حملات آغازگر جنگ جاری اسرائیل و حماس بود.

حملهٔ حماس به اسرائیل
بخشی از جنگ اسرائیل و حماس
بالا: بیشترین پیشروی حماس در اسرائیل
پایین: نمای ماهواره‌ای از آتش‌سوزی‌های گسترده در اطراف نوار غزه در اسرائیل، ۷ اکتبر ۲۰۲۳
تاریخ۷–۸ اکتبر ۲۰۲۳
موقعیت
نتایج
طرف‌های درگیر
 حماس[۱]
متحدان:
 اسرائیل[۱]
فرماندهان و رهبران
حماس یحیی سنوار
حماس محمد ضیف
اسرائیل بنیامین نتانیاهو
واحدهای درگیر

اتاق عملیات مشترک فلسطین

 نیروهای دفاعی اسرائیل

قوا
گردان‌های عزالدین قسام: ~۳٬۰۰۰ نفر وارد اسرائیل شدند[الف] نیروهای دفاعی اسرائیل: ۶۰۰ سرباز[۱۵]
۱۲ تانک[۱۵]
تلفات و خسارات
  • ۱۶۰۹ نظامی کشته شدند[۱۵]
  • ~۲۰۰ نظامی دستگیر شدند[ب]
  • ۱۱۴۳ کشته شدند[پ]
  • ۳٬۴۰۰ غیرنظامی و نظامی زخمی شدند[۱۷]
  • ۲۵۱ غیرنظامی و نظامی گروگان گرفته شدند[۱۸]
  • ۱ مفقودی[۱۶]
  • حملات در سحرگاه ۷ اکتبر با شلیک حداقل ۳۰۰۰ راکت به سمت اسرائیل آغاز شد و سپس نیروهای اسلام‌گرا با استفاده از وسایل نقلیه و پاراگلایدر وارد خاک اسرائیل شدند.[۲۳][۲۴] ستیزه‌جویان حماس با شکستن دیوار غزه-اسرائیل، به پایگاه‌های نظامی حمله کردند و غیرنظامیان را در ۲۱ منطقه از جمله بعری، کفارعزه، نیر اوز، نتیوحاسارا و الومیم قتل‌عام کردند. ۳۶۴ غیرنظامی هنگام شرکت در جشنواره موسیقی نوا کشته و تعداد زیادی زخمی شدند.[۲۵][۲۶] ارتش اسرائیل تخمین می‌زند که حدود ۳۰۰۰ شبه نظامی به جنوب اسرائیل حمله کردند و بعداً در آن روز به خاطر شکسته شدن حصارها، شهروندان غزه‌ای بیشتری وارد اسرائیل شدند.[۲۷] مهاجمان در مجموع ۱۱۳۹ نفر را کشتند: ۶۹۵ غیرنظامی اسرائیلی (از جمله ۳۸ کودک)،[۲۸] ۷۱ شهروند خارجی، و ۳۷۳ عضو نیروهای امنیتی.[۲۹] حدود ۲۵۰ غیرنظامی و سرباز اسرائیلی از جمله ۳۰ کودک به عنوان گروگان به نوار غزه برده شدند. هدف اعلام شده برای گروگان‌گیری، مجبور کردن اسرائیل به مبادله آن‌ها با فلسطینیان زندانی بوده است.[۳۰][۳۱][۳۲][۳۳] گزارش‌ها حاکی از آن است که تعداد زیادی تجاوز و تعرض جنسی نیز رخ داده است، اما مقامات حماس دست داشتن جنگجویان خود در آن را رد کرده‌اند.[۳۴][۳۵][۳۶][۳۷]

    حماس اعلام کرد که این حمله در پاسخ به ادامه اشغال سرزمین‌های فلسطینی توسط اسرائیل، محاصره نوار غزه، گسترش شهرک‌های اسرائیل، افزایش خشونت شهرک‌نشینان اسرائیلی و تشدید تنش‌های اخیر صورت گرفته است.[۳۸][۳۹][۴۰]

    حداقل ۴۴ کشور این حمله را تروریستی اعلام و محکوم کردند، در حالی که برخی از کشورهای عربی و مسلمان، اشغال سرزمین‌های فلسطینی توسط اسرائیل را عامل اصلی این حمله دانستند.[۴۱][۴۲][۴۳] این روز خونین‌ترین روز در تاریخ اسرائیل و مرگبارترین روز برای یهودیان از زمان هولوکاست نام گرفت.[۴۴][۴۵][۴۶][۴۷] برخی این حمله را یک کشتار نسل‌کشی علیه اسرائیلی‌ها خوانده‌اند.[۴۸][۴۹][۵۰]

    زمینه

    اسرائیل از زمان جنگ شش‌روزه در سال ۱۹۶۷ سرزمین‌های فلسطینی، از جمله نوار غزه را در اشغال خود نگاه داشته است.[ج][۵۲][۵۳]

    حماس، یک جنبش اسلام‌گرای تأسیس شده در سال ۱۹۸۷، جنبش اسلام‌گرای اصلی در سرزمین‌های فلسطینی است.[۵۴] این جنبش موضع سازش‌ناپذیری در خصوص «آزادسازی کامل فلسطینی» دارد و اغلب از خشونت برای دستیابی به اهدافش استفاده می‌کند.[۵۴] بیانیه‌های اخیر آن نشانگر منتقل شدن تمرکز آن به پایان دادن به اشغال سرزمین‌های فلسطینی توسط اسرائیل و تأسیس یک کشور فلسطینی بر اساس مرزهای سال ۱۹۶۷ است. حماس مسئول بمبگذاری‌های انتحاری[۵۵][۵۶] و حملات موشکی بیشماری بوده که غیرنظامیان اسرائیلی را هدف قرار داده‌اند.[۵۷]

    استرالیا، کانادا، اتحادیه اروپا، ژاپن، زلاند نو، و بریتانیا حماس را یک «سازمان تروریستی» تعیین کرده‌اند. در سال ۲۰۱۰ این سازمان تلاش کرد گفتگوهای صلح بین اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطین را برهم بزند. در سال ۲۰۱۷، حماس منشور جدیدی اختیار کرد، که زبان یهودستیزانه را حذف و تمرکز خود را از یهودیان به صهیونیست‌ها منتقل کرد.[۵۸][۵۹][۶۰][۶۱] دانشوران در مورد اهداف حماس نظرات متفاوتی دارند، برخی می‌گویند به دنبال یک کشور فلسطینی درون مرزهای ۱۹۶۷ است[۶۲] در حالی که دیگران می‌گویند به دنبال نابودی اسرائیل است.[۶۳][چ]

    در حالی که از سال ۲۰۲۱ هیچ درگیری بین حماس و اسرائیل وجود نداشته است، شبه نظامیان حماس حداقل در شش اردوگاه آموزشی در سراسر نوار غزه به مدت دو سال قبل از حمله آماده شدند. این شامل انجام تمرین گروگان‌گیری، هجوم به شهرک‌های اسرائیل و آموزش با پاراگلایدر بود. سرهنگ جاناتان کانریکوس، سخنگوی نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF) اظهار داشت که چنین فعالیت‌هایی، هیچ چیز جدیدی نیست و اسرائیل در طول سال‌ها مناطق آموزشی بسیاری را در دوره‌های مختلف تشدید حمله کرده است.[۶۴] یک منبع ناشناس نزدیک به حماس ادعا کرد که حماس در تلاشی عمدی برای فریب دادن اسرائیل به این که حماس یک تهدید نیست، فعالیت نظامی خود را کاهش داد.[۶۵]

    روزنامه وال‌استریت ژورنال گزارش داد سپاه پاسداران و اعضای حماس و حزب‌الله از ماه اوت جلسه‌های متعددی را برای برنامه‌ریزی حمله به اسرائیل در بیروت ترتیب دادند که در برخی از آن‌ها اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه و حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله نیز شرکت کرده‌اند. زیاد نخاله، دبیرکل جنبش جهاد اسلامی و صالح العاروری، معاون رئیس دفتر سیاسی حماس هم در برخی از این جلسات حضور داشته‌اند. سپاه پاسداران از آن زمان به حماس برای طراحی حمله زمینی، هوایی و دریایی به اسرائیل کمک کرده و افزود چراغ سبز این حمله‌ها طی جلسه‌ای در دوشنبه ۱۰ مهر در بیروت داده شد.[۶۶]

    روزنامه وال استریت ژورنال روز ۳ آبان ۱۴۰۲ طی گزارشی نوشت: «جمهوری اسلامی پیش از حمله شبه‌نظامیان فلسطینی به اسرائیل، به حدود ۵۰۰ نیروی حماس و دیگر شبه‌نظامیان مستقر در نوار غزه، آموزش نظامی ویژه داده است. این آموزش‌ها، شهریورماه امسال در داخل خاک ایران و تحت نظر نیروی قدس سپاه پاسداران انجام شده و اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه، و برخی افراد ارشد گروه‌های شبه‌نظامی فلسطینی نیز از این آموزش‌ها دیدن کرده‌اند.»[۶۷]

    حماس تنها در روز شنبه ۷ اکتبر بیش از پنج هزار موشک از نوار غزه به خاک اسرائیل شلیک کرد و بدون حمایت حکومت ایران احتمالاً قادر به انجام این کار نمی‌بود. صحبت از ۳۰ میلیون دلار کمک ایران در ماه فقط برای سازمان حماس است، علاوه بر این دانش فنی ساخت موشک و آموزش توسط سپاه پاسداران را نیز باید به آن افزود.[۶۸]

    رگبارهای موشکی

     
    پیامد حمله موشکی در ریشون لتسیون

    حدود ساعت ۶:۳۰ صبح به وقت تابستانی اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳،[۶۹] حماس با اعلام آغاز عملیات طوفان الاقصی اعلام کرد که در مدت ۲۰ دقیقه بیش از ۵٬۰۰۰ موشک از نوار غزه به سمت اسرائیل شلیک کرده است. منابع اسرائیلی از پرتاب حداقل ۳٬۰۰۰ پرتابه از غزه خبر دادند. حداقل پنج نفر بر اثر حملات راکتی کشته شدند.[۲۴][۷۰][۳۲][۷۱] انفجارها در مناطق اطراف نوار و در شهرهای دشت شارون از جمله جدره، هرزلیه،[۷۲] تل آویو، و اشکلون گزارش شده است.[۷۱] آژیرهای حمله هوایی نیز در بیر شوا، اورشلیم، رهاوت، ریشون لتسیون و پایگاه هوایی پالماچیم فعال شدند.[۷۳][۷۴][۷۵] حماس فراخوانی برای تسلیحات صادر کرد و محمد دیف، فرمانده ارشد نظامی، از مسلمانان در همه جا برای حمله به اسرائیل درخواست کرد.[۳۲]

    شبه‌نظامیان فلسطینی همچنین به سوی قایق‌های اسرائیلی در نزدیکی نوار غزه تیراندازی کردند، در حالی که درگیری‌ها بین فلسطینی‌ها و نیروهای دفاعی اسرائیل در بخش شرقی حصار اطراف غزه رخ داد.[۷۳] در غروب، حماس رگبار دیگری با حدود ۱۵۰ راکت به سمت اسرائیل پرتاب کرد که انفجارهایی در یبنه، گیواتائیم، بت یام، بیت دگان، تل آویو و ریشون لتسیون گزارش شد.[۷۰]

    تهاجم به اسرائیل

    بیشترین وسعت پیشروی نیروهای حماس در خاک اسرائیل (۷ اکتبر)

    به‌طور همزمان، حدود ۱٬۰۰۰[۷۰] مبارز فلسطینی با استفاده از کامیون، وانت، موتورسیکلت، بولدوزر، قایق‌های تندرو و پاراگلایدر از غزه به اسرائیل نفوذ کردند.[۷۶][۶۹][۷۷] به نظر می‌رسد که تصاویر و فیلم‌ها شبه‌نظامیان را مسلح و نقاب‌دار نشان می‌دهد که لباس‌های سیاه پوشیده‌اند و سوار بر کامیون‌های وانت[۷۱][۷۵] و آتش گشودن در سدروت، کشته شدن ده‌ها غیرنظامی و سرباز اسرائیلی را نشان می‌دهند. به نظر می‌رسد ویدئوهای دیگری اسیر اسرائیلی و یک تانک در حال سوختن اسرائیل را نشان می‌دهند[۷۸][۳۲] و همچنین شبه‌نظامیان در حال رانندگی با خودروهای نظامی اسرائیل هستند.[۷۱] بر اساس گزارش‌ها، به شبه‌نظامیان دستور داده شد تا به جمعیت غیرنظامی از جمله مدارس ابتدایی و یک مرکز جوانان حمله کنند تا «تا حد امکان مردم را بکشند» و گروگان‌ها را برای استفاده در مذاکرات آتی بگیرند.[۷۹][۸۰] ستیزه‌جویان برای حوادث مختلف، مانند کشتن همه گروگان‌ها، آتش زدن خانه‌ها و سایر اموال، یا استفاده از گروگان‌ها به عنوان سپر انسانی آماده بودند.[۸۱]

    در همان صبح، یک قتل‌عام در یک جشنواره موسیقی در نزدیکی رعیم رخ داد که منجر به کشته شدن حداقل ۲۶۰ نفر شد و بسیاری هنوز مفقود هستند. شاهدان از ستیزه‌جویان سوار بر موتور سیکلت نقل کردند که به شرکت کنندگان در حال فرار تیراندازی کردند. برخی نیز گروگان گرفته شدند.[۸۲][۸۳] ستیزه‌جویان غیرنظامیان را در نیر اوز،[۷۵] بئری و نتیو هااسارا قتل‌عام کردند،[۸۴][۷۲][۷۲] ۲۰۰ غیرنظامی در کشتار کفار عزه، ۱۰۸ نفر در کشتار عام بئری، و ۱۵ نفر در کشتار نتیو هااسارا کشته شدند،[۸۵][۸۶] همچنین گزارش شده است که گروگان‌ها در افکیم گروگان گرفته شده‌اند.[۸۷] حتی گزارش‌هایی مبنی بر کشتن یا ربودن حیوانات خانگی توسط شبه‌نظامیان حماس وجود دارد.[۸۸] حماس گفت که برای وادار کردن اسرائیل به آزادی اسرای فلسطینی خود، زندانی را به خود اختصاص داده است و مدعی شد که برای آزادی همه فلسطینی‌های زندانی (از جمله زنان و کودکان) به اندازه کافی اسیر گرفته است.[۸۹]

    به هیچ‌یک از ساکنان نیر ام آسیبی نرسید. اینبال رابین-لیبرمن، هماهنگ‌کننده امنیتی ۲۵ ساله، همراه با عمویش آمی، چندین شبه‌نظامی را که قصد نفوذ به مزرعه مرغ در آن نزدیکی را داشتند، کشتند. آنها با موفقیت بقیه ستیزه‌جویان مهاجم را از ورود به جامعه بازداشتند.[۹۰][۹۱][۹۲]

    شبه‌نظامیان حماس یک فرود آبی–خاکی در زکیم انجام دادند.[۷۱][۹۳] منابع فلسطینی مدعی هستند که پایگاه محلی ارتش اسرائیل مورد حمله قرار گرفته است.[۹۴] ارتش اسرائیل گفت که دو مهاجم را در ساحل کشته و چهار کشتی از جمله دو قایق لاستیکی را منهدم کرده است. یک پایگاه نظامی در خارج از ناحال اوز نیز توسط ستیزه‌جویان تصرف شد و حداقل دو سرباز اسرائیلی کشته و شش نفر دیگر اسیر شدند.[۹۵]

    درگیری در پایگاه نظامی رعیم، مقر لشکر غزه گزارش شده است.[۹۶] بعداً گزارش شد که حماس کنترل این پایگاه را به دست گرفت و چندین سرباز اسرائیلی را به اسارت گرفت.[۹۶] ارتش اسرائیل در اواخر روز کنترل خود را دوباره به دست‌آورد.[۹۷][۹۸] گزارش شده است که ایستگاه پلیس سدروت تحت کنترل حماس قرار گرفته است و شبه‌نظامیان ۳۰ اسرائیلی از جمله پلیس و غیرنظامیان را کشتند.[۷۳][۹۹]

    چندین گروه فلسطینی حمایت خود را از این عملیات اعلام کردند. بریگادهای مقاومت ملی، شاخه مسلح جبهه دموکراتیک برای آزادی فلسطین (DFLP) مشارکت خود در این عملیات را از طریق سخنگوی نظامی خود ابوخالد تأیید کردند،[۱۰۰] و گفتند سه جنگجو را در نبرد با ارتش اسرائیل از دست داده‌اند.[۱۰۱] جبهه مردمی برای آزادی فلسطین، یکی دیگر از گروه‌های شبه‌نظامی سوسیالیست فلسطینی، و گروه «لانه شیرها» حمایت خود را از این عملیات اعلام کردند و آمادگی حداکثری و بسیج عمومی را در میان نیروهای خود اعلام کردند و گردان‌های ابوعلی مصطفی (شاخه مسلح PFLP) ویدئوهایی از یورش به برج‌های دیده‌بانی اسرائیل منتشر کردند.[۱۰۲][۱۰۳]

    یک سخنگوی ارتش اسرائیل اظهار داشت که شبه‌نظامیان غزه از حداقل هفت نقطه[۷۶] وارد اسرائیل شده و به چهار اجتماع کوچک روستایی اسرائیل، شهر مرزی سدروت و دو پایگاه نظامی از زمین و دریا حمله کرده‌اند.[۷۷] رسانه‌های اسرائیلی گزارش دادند که هفت منطقه از جمله ناحال اوز، کفار عزه، ماگن، بئری و صوفه تحت کنترل حماس قرار گرفتند.[۱۰۴] گزارش شده است که گذرگاه اریز تحت کنترل حماس قرار گرفته و شبه‌نظامیان را قادر می‌سازد از غزه وارد اسرائیل شوند.[۷۰] کوبی شبتای، کمیسر پلیس اسرائیل گفت که ۲۱ نقطه درگیری شدید در جنوب اسرائیل وجود دارد.[۱۰۵]

    یادداشت‌ها

    1. بر مبنای ادعای اسرائیل[۱۴]
    2. منابع اسرائیلی[۱۴]
    3. بر مبنای منابع اطلاعاتی اسرائیل[۱۶]
    4. شامل ۷۱ خارجی[۱۶]
    5. ۲۰ تا از آن‌ها زیر ۱۵ سال بودند[۱۶]
    6. با این که اسرائیل به درگیری خود در غزه در سال ۲۰۰۵ پایان داد، بیشتر جامعه بین‌المللی به دلیل کنترل عملی نظامی اسرائیل بر این سرزمین همچنان غزه را اشغال شده می‌دانند.[۵۱]
    7. منابعی که می‌گویند حماس خواستار نابودی اسرائیل است به منشور ۱۹۸۸ حماس استناد می‌کنند، در حالی که منابعی که می‌گویند حماس مرزهای ۱۹۶۷ را پذیرفته به منشور ۲۰۱۷ حماس، اعلامیه فلسطینی قاهره ۲۰۰۵ و سند زندانیان فلسطینی ۲۰۰۶ استناد می‌کنند.

    منابع

    1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ از سازمان ملل:
    2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ ۲٫۶ Guy Van Vlierden (14 October 2023). "HLN ONDERZOEK. Van jihadisten tot communisten: zeker 10 groeperingen deden mee met actie Palestijnse terroristen (HLN RESEARCH. From jihadists to communists: at least 10 groups participated in Palestinian terrorist action)". Het Laatste Nieuws. Archived from the original on 14 October 2023.
    3. "الجبهة الشعبیة: قرار الإدارة الأمریکیة بتوفیر الدعم للکیان هدفه تطویق النتائج الاستراتیجیة لمعرکة طوفان الأقصی" [Popular Front: The US Administration's Decision to Provide Support to the Entity [Israel] Aims to Contain the Strategic Outcomes of the Battle of the Al-Aqsa Flood]. alahednews.com.lb (به عربی). Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    4. "خلال بیان لها قبل قلیل.. کتائب المقاومة الوطنیة (قوات الشهید عمر القاسم) الجناح العسکری للجبهة الدیمقراطیة". Alhourriah. 8 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 11 October 2023.
    5. ۵٫۰ ۵٫۱ الانترنت, الحریة-مجلة التقدمیین العرب علی. "khilal bayan laha qabl qalilin.. katayib almuqawamat alwatania (quaat alshahid eumar alqasuma) aljanah aleaskarii liljabhat aldiymuqratia" خلال بیان لها قبل قلیل.. کتائب المقاومة الوطنیة (قوات الشهید عمر القاسم) الجناح العسکری للجبهة الدیمقراطیة [During a statement a short while ago...the National Resistance Brigades (Forces of the Martyr Omar Al-Qasim), the military wing of the Democratic Front] (به عربی). مجلة التقدمیین العرب علی الانترنت. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 26 November 2023.
    6. "Palestinian Al Quds Brigades claim responsibility for attack at Lebanon-Israel border". Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 14 October 2023.
    7. "Hamide Rencüs: İsrail ilk defa Gazze sınırındaki kontrolü kaybetmiş durumda" [Hamide Rencüs: Israel has lost control over the Gaza border for the first time]. bianet.org (به ترکی استانبولی). Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    8. Frantzman, Seth J. (2023-10-17). "Overwhelmed: The IDF's first hours fighting the terror waves on Oct 7". جروزالم پست. Archived from the original on 24 December 2023. Retrieved 2023-12-26. Golani soldiers from the 51st and 13th battalions fought along 30km of the border at numerous points and took heavy casualties between October 7 and 9.
    9. "Commander of IDF's Nahal Brigade killed in clashes with Hamas on Gaza border". The Times of Israel. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ "New footage shows harbor security unit foiling Hamas naval infiltration on October 7". تایمز آو ایزرائل. 14 October 2023. Archived from the original on 14 October 2023. Retrieved 20 October 2023.
    11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Fabian, Emanuel. "Authorities name 307 soldiers, 58 police officers killed in 2023 terror clashes". The Times of Israel. Archived from the original on 17 October 2023. Retrieved 21 October 2023.
    12. Duro, Israel. "Heroes of Israel: Armed members of several kibbutzim managed to fight off terrorists". VOZ. Archived from the original on 13 October 2023. Retrieved 11 October 2023.
    13. Ghert-Zand, Enee. "Young dad of 6 absorbed blast to protect family in attack on Kerem Shalom". تایمز آو ایزرائل. Archived from the original on 18 October 2023. Retrieved 18 October 2023.
    14. ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Fabian, Emanuel; Pacchiani, Gianluca (1 November 2023). "IDF estimates 3,000 Hamas terrorists invaded Israel in Oct. 7 onslaught". The Times of Israel. Archived from the original on 1 November 2023. Retrieved 1 November 2023.
    15. ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ ۱۵٫۲ "הבקשה של פיקוד הדרום בלילה שלפני הטבח - והסירוב | פרסום ראשון". 26 February 2024. Archived from the original on 27 February 2024. Retrieved 27 February 2024.
    16. ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ ۱۶٫۲ ۱۶٫۳ ۱۶٫۴ "Israel social security data reveals true picture of Oct 7 deaths". France 24 (به انگلیسی). 15 December 2023. Archived from the original on 17 December 2023. Retrieved 18 December 2023.
      New Tally Puts October 7 Attack Dead In Israel At 1,163 بایگانی‌شده در ۳ مارس ۲۰۲۴ توسط Wayback Machine
    17. "Israeli death toll from Hamas attack surpasses 1,000, top military officer says". هیل (روزنامه). 10 October 2023. Archived from the original on 11 October 2023. Retrieved 10 October 2023.
    18. Fabian, Emanuel (2 November 2023). "IDF says it has notified families of 242 hostages being held in Gaza". تایمز آو ایزرائل. Archived from the original on 2 November 2023. Retrieved 2 November 2023.
    19. Herzl, Tova (20 October 2023). "אל תשתמשו במילה "שואה" בקשר לטבח". Ynet (به عبری). Archived from the original on 27 October 2023. Retrieved 27 October 2023.
    20. "Biden Energy Adviser to Discuss Lebanon Border Issues on Israel Trip". November 20, 2023. Archived from the original on 28 November 2023. Retrieved November 20, 2023. In the months before the Oct. 7 attack on Israel by Palestinian Hamas militants who run the Gaza Strip, Hochstein said the United States was exploring the possibility of resolving the longstanding border dispute between Lebanon and Israel.
    21. "Hamas fighter says he is 'proud' of the October 7 attack on Israel and vows to keep fighting". November 10, 2023. Archived from the original on 9 December 2023. Retrieved November 20, 2023.
    22. Jason Burke (November 9, 2023). "A deadly cascade: how secret Hamas attack orders were passed down at last minute". Archived from the original on 17 December 2023. Retrieved November 20, 2023. Analysts said other objectives of the 7 October attacks probably included halting efforts to normalise relations between Israel and Saudi Arabia, further undermining the Palestinian Authority, distracting from Hamas's failure to deliver services or break the blockade of Gaza, and provoking a violent reaction from Israel that would mobilise its own supporters in Gaza, the West Bank and elsewhere.
    23. Kubovich, Yaniv (17 October 2023). "The First Hours of the Israel-Hamas War: What Actually Took Place?" (به انگلیسی). Haaretz. Archived from the original on 17 October 2023. Retrieved 17 October 2023.
    24. ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ "Around 1,000 dead in Israel-Hamas war, as Lebanon's Hezbollah also launches strikes". South China Morning Post. 8 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 9 October 2023. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «scmp8oct» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    25. "Israel revises death toll from Oct. 7 Hamas assault, dropping it from 1,400 to 1,200". Times of Israel. 11 November 2023. Archived from the original on 11 November 2023.
    26. "Israel revises Hamas attack death toll to 'around 1,200'". Reuters. 10 November 2023. Archived from the original on 11 November 2023.
    27. Fabian, Emanuel; Pacchiani, Gianluca (1 November 2023). "IDF estimates 3,000 Hamas terrorists invaded Israel in Oct. 7 onslaught". The Times of Israel. Retrieved 14 May 2024.
    28. "38 children were killed, 20 orphaned on Oct. 7: 'The state did not pass the test of protecting them'". The Times of Israel. 3 March 2024. Retrieved 14 May 2024.
    29. "Israel social security data reveals true picture of Oct 7 deaths". France 24. 15 December 2023. Archived from the original on 17 December 2023. Retrieved 18 December 2023.
    30. "Hamas says it has enough Israeli captives to free all Palestinian prisoners". Al-Jazeera. 7 Oct 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 12 October 2023.
    31. Yonah, Jeremy (19 October 2023). "IDF working on rescue ops for over 200 Israeli hostages in Gaza". Jerusalem Post. Archived from the original on 20 October 2023. Retrieved 20 October 2023.
    32. ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ ۳۲٫۲ ۳۲٫۳ McKernan, Bethan (7 October 2023). "Hamas launches surprise attack on Israel as Palestinian gunmen reported in south". The Guardian. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «guardian7oct» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    33. "Video appears to show Hamas taking Israeli civilian hostage". NBC News. 7 October 2023. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 12 October 2023.
    34. "Evidence points to systematic use of rape and sexual violence by Hamas in 7 October attacks | Israel-Gaza war | The Guardian". amp.theguardian.com. Archived from the original on 4 February 2024. Retrieved 2024-02-04. By cross-referencing testimonies given to police, published interviews with witnesses, and photo and video footage taken by survivors and first responders, the Guardian is aware of at least six sexual assaults for which multiple corroborating pieces of evidence exist. Two of those victims, who were murdered, were aged under 18.
      At least seven women who were killed were also raped in the attack, according to Prof Ruth Halperin-Kaddari, a legal scholar and international women's rights advocate, from her examination of evidence so far. The New York Times and NBC have both identified more than 30 killed women and girls whose bodies bear signs of abuse, such as bloodied genitals and missing clothes, and according to the Israeli welfare ministry, five women and one man have come forward seeking help for sexual abuse over the past few months.
    35. Gettleman, Jeffrey; Schwartz, Anat; Sella, Adam; Shaar-Yashuv, Avishag (28 December 2023). "'Screams Without Words': How Hamas Weaponized Sexual Violence on Oct. 7". The New York Times. Retrieved 28 December 2023. A two-month investigation by The Times uncovered painful new details, establishing that the attacks against women were not isolated events but part of a broader pattern of gender-based violence on Oct. 7.
    36. "New signs emerge of 'widespread' sexual crimes by Hamas, as Netanyahu alleges global indifference". AP News (به انگلیسی). 2023-12-05. Archived from the original on 12 December 2023. Retrieved 2024-02-04. Such accounts given to The Associated Press, along with first assessments by an Israeli rights group, show that sexual assault was part of an atrocities-filled rampage by Hamas and other Gaza militants who killed about 1,200 people, most of them civilians, and took more than 240 hostages that day.
    37. Chotiner, Isaac (2023-12-10). "How Hamas Used Sexual Violence on October 7th". The New Yorker (به انگلیسی). ISSN 0028-792X. Archived from the original on 24 January 2024. Retrieved 2024-02-05. What I can say with a really high degree of certainty is that it wasn't a few cases. It wasn't here and there, or only on one occasion. There were many cases of different gender-based and sexual violence, and they were in the kibbutzim and in the Nova music festival: the most extreme gang rapes, mutilation of body parts, putting objects into women's bodies, and having women paraded like trophies when they were taken into Gaza.
    38. "Fears of a ground invasion of Gaza grow as Israel vows 'mighty vengeance'". Al Jazeera. 7 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    39. McKernan, Bethan; Michaelson, Ruth; Graham-Harrison, Emma; Kierszenbaum, Quique; Balousha, Hazem; Taha, Sufian; Sherwood, Harriet; Beaumont, Peter (14 October 2023). "Seven days of terror that shook the world and changed the Middle East". The Observer. Anadolu Agency. Archived from the original on 20 October 2023. Retrieved 1 November 2023.
    40. Pacchiani, Luca (7 October 2023). "Hamas deputy chief anticipates hostages will be swapped for Palestinian prisoners". The Times of Israel. Archived from the original on 25 October 2023. Retrieved 25 October 2023.
    41. Waldo, Cleary; Epstein, Gabriel; Hilbush, Sydney (11 October 2023). "International Reactions to the Hamas Attack on Israel". The Washington Institute. PolicyWatch 3793. Archived from the original on 16 October 2023. Retrieved 13 October 2023.
    42. Michaelson, Ruth (7 October 2023). "Condemnation and calls for restraint after Hamas attack on Israel". The Guardian. ISSN 0261-3077. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023. International leaders condemned an unprecedented incursion by Palestinian militants into southern Israel, while governments across the Middle East called for restraint after an attack that shook the Israeli security establishment. [...] The US defence secretary, Lloyd Austin, said his organisation would send support to Israel. 'Over the coming days the Department of Defense will work to ensure that Israel has what it needs to defend itself and protect civilians from indiscriminate violence and terrorism,' he said.
    43. "World reaction to surprise attack by Palestinian Hamas on Israel" (به انگلیسی). Al Jazeera. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    44. "Was Hamas' attack the bloodiest day for Jews since the Holocaust?". JTA. 8 October 2023. Archived from the original on 9 October 2023.
    45. "Hamas's attack was the bloodiest in Israel's history". The Economist. 12 October 2023. ISSN 0013-0613. Archived from the original on 14 October 2023. Retrieved 15 October 2023. The most searing historical comparison predates Israel's founding. Not all of Hamas's victims were Israeli, and not all of the Israeli dead were Jewish. But under reasonable assumptions about the ethnic make-up of those killed in this and previous attacks, the last time before October 7th that this many Jews were murdered on a single day was during the Holocaust.
    46. "Hamas attack 'deadliest day for Jews since the Holocaust', says Biden, as Israeli jets pound Gaza". The Guardian (به انگلیسی). 12 October 2023. ISSN 0261-3077. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 12 October 2023.
    47. "Israel-Hamas War of 2023 | Explanation, Summary, Casualties, & Map | Britannica". www.britannica.com (به انگلیسی). 14 November 2023. Retrieved 15 November 2023.
    48. Watch, Genocide (2023-10-19). "Genocide Emergency Alert: Israel and Gaza". genocidewatch (به انگلیسی). Retrieved 2023-12-07.
    49. WINER, STUART (15 October 2023). "Hamas actions are war crimes, could constitute genocide – international law experts". Times of Israel.
    50. "Deadly Hamas Rampage Constitutes 'International Crime of Genocide,' Hundreds of Legal Experts Say". Haaretz (به انگلیسی). Retrieved 2023-12-07.
    51. "Frequently asked questions on ICRC's work in Israel and the occupied territories". کمیته بین‌المللی صلیب سرخ. 13 October 2023. Archived from the original on 29 October 2023. Retrieved 30 October 2023.
    52. "Original sin: on the attack on Israel and the occupation of Palestine". هندو (روزنامه). Archived from the original on 10 October 2023. Retrieved 10 October 2023.
    53. "Arab Perspectives on the Middle East Crisis". موقوفه کارنگی برای صلح بین‌المللی. Archived from the original on 16 November 2023. Retrieved 7 November 2023.
    54. ۵۴٫۰ ۵۴٫۱ Kushner, Harvey W. (2003). -9780761924081 Encyclopedia of terrorism. Thousand Oaks (Calif.) London: SAGE publications. pp. xxiv. ISBN 978-0-7619-2408-1. {{cite book}}: Check |url= value (help)
    55. Dolnik, A.; Bhattacharjee, A. (2002). "Hamas: Suicide Bombings, Rockets, or WMD?". Terrorism and Political Violence. 14 (3): 109–128. doi:10.1080/714005624. ISSN 0954-6553. S2CID 143776419. Archived from the original on 6 February 2024. Retrieved 1 February 2024. Hamas' initial involvement in the violent exchange dates to 1989, when the group conducted a stabbing campaign against individual Israelis. … when Hamas launched a series of suicide bombings accompanied by several kidnappings of Israeli soldiers. Suicide operations remain the most dominant Hamas tactic to date, along with occasional shooting, grenade and time bomb attacks.
    56. Litvak, Meir (15 July 2010). ""Martyrdom is Life": Jihad and Martyrdom in the Ideology of Hamas". Studies in Conflict & Terrorism. 33 (8): 716–734. doi:10.1080/1057610X.2010.494170. ISSN 1057-610X. S2CID 144566931. Archived from the original on 12 December 2023. Retrieved 1 February 2024. In the course of time, Hamas has become the most effective Palestinian organization fighting Israel, carrying out a series of suicide attacks, against mostly civilian Israeli targets, in the years 1994–1996 and 2001–2007, which caused the death of over 1,000 Israeli civilians.
    57. "Rights group says Hamas rockets at Israel a clear war crime". AP News. 12 August 2021. Archived from the original on 4 December 2023. Retrieved 7 December 2023.
    58. Seurat, Leila (2019). The Foreign Policy of Hamas. انتشارات بلومزبری. p. 17. ISBN 978-1-83860-744-9.
    59. Qossay Hamed (2023). Hamas in Power: The Question of Transformation. IGI Global. p. 161.
    60. Timea Spitka (2023). National and International Civilian Protection Strategies in the Israeli-Palestinian Conflict. اسپرینگر نیچر. pp. 88–89.
    61. "Khaled Meshaal: Struggle is against Israel, not Jews". الجزیره انگلیسی. 6 May 2017. Archived from the original on 19 November 2023. Retrieved 19 November 2023.
    62. Sources that believe that Hamas has accepted the 1967 borders:
    63. Sources that say Hamas has called for Israel's destruction: May, Tiffany (8 October 2023). "A Quick Look at Hamas". نیویورک تایمز. Archived from the original on 14 October 2023. Retrieved 9 October 2023. "Have war crimes been committed in Israel and Gaza and what laws govern the conflict?". CNN. 16 November 2023. Archived from the original on 16 November 2023. Retrieved 18 November 2023.
    64. Liebermann, Paul P. Murphy,Tara John,Brent Swails,Oren (2023-10-13). "Hamas militants trained for its deadly attack in plain sight and less than a mile from Israel's heavily fortified border". CNN (به انگلیسی). Archived from the original on 2023-10-13. Retrieved 2023-10-13.
    65. Nakhoul, Samia; Saul, Jonathan (2023-10-10). "How Hamas duped Israel as it planned devastating attack". Reuters (به انگلیسی). Archived from the original on 2023-10-09. Retrieved 2023-10-13.
    66. «وال‌استریت ژورنال: سپاه برای حمله حماس به اسرائیل چراغ سبز داده است». iranintl. ۱۷ مهر ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۶ اکتبر ۲۰۲۳.
    67. «رد جمهوری اسلامی در حملات هفتم اکتبر؛ وال‌استریت ژورنال: جمهوری اسلامی به ۵۰۰ نیروی حماس آموزش نظامی ویژه داده است». رادیو صدای آمریکا. ۴ آبان ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۳.
    68. «نقش ایران در حمله حماس علیه اسرائیل و پیامدهای احتمالی آن». دویچه وله فارسی. ۱۷ مهر ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۶ اکتبر ۲۰۲۳.
    69. ۶۹٫۰ ۶۹٫۱ "Palestinian fighters reported in Israel as rockets launched from Gaza". Al Jazeera. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    70. ۷۰٫۰ ۷۰٫۱ ۷۰٫۲ ۷۰٫۳ "Israel-Palestine escalation live news: Hamas starts Operation Al-Aqsa Flood". Al Jazeera. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «aj7oct» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    71. ۷۱٫۰ ۷۱٫۱ ۷۱٫۲ ۷۱٫۳ ۷۱٫۴ Gritten, David (7 October 2023). "Strikes on Gaza after Palestinian militants enter Israel". BBC News. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «bbc1» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    72. ۷۲٫۰ ۷۲٫۱ ۷۲٫۲ "Netanyahu: 'We are at war'". Ynetnews (به انگلیسی). 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «ynet» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    73. ۷۳٫۰ ۷۳٫۱ ۷۳٫۲ "Israeli army declares 'state of readiness' for war". 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «aa1» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    74. "Barrages of rockets fired from Gaza as Hamas launches unprecedented operation against Israel". France 24. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    75. ۷۵٫۰ ۷۵٫۱ ۷۵٫۲ "Militants enter Israel from Gaza after woman killed in rocket barrage". CNN. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «cnn1» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    76. ۷۶٫۰ ۷۶٫۱ Federman, Josef; Adwan, Issam (7 October 2023). "Hamas militant group has started a war that 'Israel will win,' defense minister says". AP News. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «ap1» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    77. ۷۷٫۰ ۷۷٫۱ "Gaza and Israel in 'War Mode' After Militants Launch Surprise Assaults". The New York Times. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    78. Federman, Josef; Adwan, Issam (7 October 2023). "Hamas militant group launches unprecedented operation against Israel with rockets and infiltration". AP News. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 10 October 2023.
    79. Robinson, Adele; Taylor, Jack; Elms, Victoria (13 October 2023). "'Top secret' documents seen by Sky News suggest Hamas attack may have been planned for a year". Sky News (به انگلیسی). Archived from the original on 2023-10-13. Retrieved 2023-10-14.
    80. Schecter, Anna (2023-10-14). "'Top secret' Hamas documents show that terrorists intentionally targeted elementary schools and a youth center". NBC News (به انگلیسی). Archived from the original on 2023-10-14. Retrieved 2023-10-14.
    81. קייס, רועי; לוי, אליאור (2023-10-14). "מילות קוד לרצח וחטיפה: המסמך שחושף - כך נערך חמאס לטבח". כאן 11.
    82. Estrin, Daniel (7 October 2023). "In surprise deadly attacks, Israel says Palestinian militants infiltrated from Gaza". NPR. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    83. "Israeli music festival: 260 bodies recovered from site where people fled in hail of bullets". BBC News (به انگلیسی). 8 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 12 October 2023.
    84. "Militants infiltrate Israel from Gaza as Hamas claims major rocket attack". CNN. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    85. "Border town identifies at least 15 of its residents killed in Hamas attack". The Times of Israel. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
    86. "10 Percent of Kibbutz Population Found Dead After Hamas Massacre in Southern Israel". Haaretz (به انگلیسی). Archived from the original on 2023-10-11. Retrieved 12 October 2023.
    87. "In pictures: Scenes of war and chaos after Hamas launch surprise attack on Israel". France 24. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    88. לשם, איתן (2023-10-14). ""הם היו בבית 3-4 ימים, חלקם בלי אוכל, חלקם לבד, לא מעט מהם הגיעו אלינו רועדים": הזוועה לא פסחה על חיות המחמד". הארץ (به عبری). Retrieved 2023-10-14.
    89. "Hamas says it has enough Israeli captives to free all Palestinian prisoners". Al Jazeera. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    90. "Israeli woman hailed as a hero for killing terrorists". news.com.au. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 13 October 2023.
    91. "In Ofakim, one woman's graceful bravery offers precious solace to a grieving nation". The Times of Israel. Archived from the original on 11 October 2023. Retrieved 13 October 2023.
    92. "Israeli Woman Who Helped Save a Kibbutz: 'I'm Not a Hero, I Wasn't There by Myself'". Haaretz. Archived from the original on 2023-10-13. Retrieved 13 October 2023.
    93. O'Connor, Tom (7 October 2023). "What's happening in Israel right now as it battles full-scale Hamas assault". Newsweek (به انگلیسی). Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
    94. "This is How Al-Qassam's Navel Units Stormed Zakim's Fortified Military Base – VIDEO". Palestine Chronicle (به انگلیسی). 9 October 2023. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
    95. "Videos show new details on how Hamas launched surprise assault on Israel". CNN. 8 October 2023. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
    96. ۹۶٫۰ ۹۶٫۱ "At least 7 Nepali injured, 17 held captive by Hamas in Israel: Nepal's envoy". ANI. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    97. "Israel says it regains control of Re'im army base". Defense Blog. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    98. Fabian, Emanuel (7 October 2023). "IDF regains control of Re'im military base from Hamas terrorists in southern Israel". Times of Israel. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    99. Margulies, Joanie (8 October 2023). "IDF regains control over Sderot police station". Jerusalem Post.
    100. ""أبو خالد" الناطق العسکری لکتائب المقاومة الوطنیة (قوات الشهید عمر القاسم) الجناح العسکری للجبهة الدیمقراطیة لتحریر فلسطین". مجلة التقدمیین العرب علی الانترنت. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    101. "خلال بیان لها قبل قلیل.. کتائب المقاومة الوطنیة (قوات الشهید عمر القاسم) الجناح العسکری للجبهة الدیمقراطیة". مجلة التقدمیین العرب علی الانترنت. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    102. "صادر عن کتائب الشهید أبو علی مصطفی الجناح العسکری للجبهة الشعبیة لتحریر فلسطین". الجبهة الشعبیة لتحریر فلسطین. 7 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    103. "Side by side: Palestinian Resistance factions announce mobilization". Al Mayadeen English (به انگلیسی). 7 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    104. Bayer, Lili; Ho, Vivian; Fulton, Adam; Yang, Maya (7 October 2023). "Israel declares state of war after Hamas fires thousands of rockets and 'militants cross border' – live". The Guardian (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    105. "Missiles strike southern & central Israel; police declare state of war". Jordan News. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023.