ویکی‌پدیا

شیر کوهی

گونه‌ای از شیر کوهی (سرده)
«پوما» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای دیگر کاربردها، پوما (ابهام‌زدایی) را ببینید.

شیر کوهی (به انگلیسی: Cougar) و (نام علمی: Puma concolor) گونه‌ای گربه‌سان بزرگ از زیرخانواده گربه‌ایان کوچک و بومی قاره آمریکا است. زیستگاه این جانور از کوه‌های آند در آمریکای جنوبی تا یوکان در کانادا را شامل می‌شود. شیرکوهی بزرگ‌ترین گربه‌سان قاره آمریکا بعد از جگوار می‌باشد. پوما جانوری با انطباق‌پذیری بسیار بالاست که در زیستگاه‌های گوناگونی زندگی کرده و از طعمه‌های مختلف تغذیه می‌کند. بیشتر شب‌زی و پگاه‌رو است اما در طول روز هم دیده می‌شود.

شیر کوهی
محدودهٔ زمانی: پلیستوسن میانه[۱] تا امروزه
وضعیت حفاظت
رده‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: گوشتخواران
زیرراسته: گربه‌سانان
تیره: گربه‌ایان
زیرخانواده: پلنگیان
گونه: شیر کوهی
نام دوبخشی
Puma concolor
زیستگاه شیرکوهی

شیر کوهی درنده‌ای کمین‌کننده می‌باشد که طعمهٔ اصلی‌اش سم‌داران از جمله گوزن می‌باشد با این حال از طعمه‌های کوچک مثل جوندگان و حشره‌ها نیز تغذیه می‌کند و گاهی نیز به دام‌های اهلی حمله می‌کند. بوته‌زارهای متراکم و مناطق صخره‌ای را که امکان کمین کردن وجود دارد ترجیح می‌دهد اما در دشت‌های باز هم زندگی می‌کند. پوما مثل بقیه گربه‌سانان قلمروطلب است و قلمرو بسیار بزرگی دارد. تراکم جمعیتی کمی دارد و در برخی مناطق رقیب شکارچیان دیگری چون جگوار، گرگ، خرس سیاه آمریکایی و تمساح آمریکایی است.

شکار گسترده و توسعه سکونت‌گاه‌های انسانی پس از ورود اروپایی‌ها به آمریکا نسل شیرهای کوهی در بسیاری از مناطق، به خطر افتاد. به‌عنوان مثال، زیرگونهٔ شیر کوهی شرقی در ابتدای سده بیستم در مناطق شرقی آمریکای شمالی به استثنای جمعیت کوچکی از شیرهای کوهی فلوریدا منقرض شد اما در سال‌های اخیر گسترش قلمرو پوما از غرب به شرق مشاهده شده‌است و حتی در ایالت کنتیکت در ساحل اقیانوس اطلس نیز دوباره مشاهده شده‌اند.

یک شیر کوهی آمریکای جنوبی در شیلی

نام‌گذاری

ویرایش

نام انگلیسی آن به نام‌های Puma، Cougar و Mountain lion است. در زبان فارسی، نام آن با "شیر کوهی" شناخته‌شده است. هر چند این جانور شیر کوهی نامیده می‌شود اما جزو زیرگونه های شیر نیست و تنها به دلیل شباهت آن به شیر، در زبان فارسی و انگلیسی «شیر کوهی» نامیده می‌شود. این جانور گاهی با نام پوما، نامیده می‌شوند که به نام سردۀ این گونه (نام علمی: Puma) اشاره دارد. در نام علمی گونه (concolor)، یک‌رنگی و هم‌رنگی کل بدن این جانور را یادآور می‌سازد. همچنین «پوما» نماد برخی از لباس‌های و ابزار ورزشی است. هرچند ده‌ها نام برگرفته از افسانه‌های مردمان بومی قاره آمریکا برای این گربه‌سان وجود دارد اما بیشتر دانشمندان آن را با نام پوما (puma) می‌شناسند.[۲][۳][۴][۵]

رده‌بندی

ویرایش
 
کانکلور پوما در موزه صحرای آریزونا-سونورا فیلمبرداری شده است

نام علمی شیر کوهی (Felis concolor)، در سال۱۷۷۱ توسط کارل لینه، پیشنهاد شد و این جانور در ۱۸۳۴ در سرده شیر کوهی و دستهٔ گربه‌ایان کوچک قرار داده شد.[۶][۷] پوماها ارتباط تکاملی نزدیکی با جگواروندی و یوزپلنگ‌ها دارند.[۸][۹] تا سال ۲۰۱۷، دو زیرگونه از شیرهای کوهی شامل شیر کوهی آمریکای جنوبی و شیر کوهی آمریکای شمالی، شناسایی و تأیید شده‌اند.[۱۰]

ویژگی‌ها

ویرایش
 
اسکلت جمجمه شیر کوهی

شیرکوهی از جمله گربه‌سانان باریک‌اندام و چابک به‌شمار می‌رود. این جانور، چهارمین گربه‌سان بزرگ در میان تمامی گربه‌سانان است.[۱۱] یک شیرکوهی بالغ، ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر قد تا شانه دارد.[۱۲] طول شیر کوهی نر در حدود ۲٫۴ متر از بینی تا انتهای دم است. شیرهای کوهی ماده در حدود ۱.۵ متر طول دارند و به‌طور کلی طول این جانور، در بازهٔ ۱٫۵۰ تا ۲ متر، در نظر گرفته می‌شود.[۱۳][۱۴]

طول دُم به تنهایی بین ۶۳ تا ۹۵ سانتی‌متر است.[۱۵] وزن شیرکوهی نر بین ۱۳۰ تا ۱۸۰ کیلوگرم و به‌طور میانگین ۱۵۰ کیلوگرم است. گونه ماده بین ۷۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم وزن دارد و به‌طور میانگین وزن گونه ماده حدود ۹۰ کیلوگرم است.[۱۶][۱۷] اندازه شیرکوهی در نواحی استوایی کوچک‌تر است و در مناطق قطبی اندازه آن‌ها بزرگ‌تر است.[۱۸] بزرگ‌ترین شیر کوهی با وزنی معادل ۱۰۵٫۲ کیلوگرم در سال ۱۹۰۱ میلادی شکار شد.[۱۹] در مناطق مختلف، پوماها ممکن است کوچک‌تر یا بزرگ‌تر از جگوارها باشند اما معمولاً کوچک‌تر، ضعیف‌تر و دارای تودهٔ عضلانی کمتری در مقایسه با جگوارها هستند.[۱۸] شیرهای کوهی، به‌دلیل فقدان حنجره و استخوان لامی تخصص‌یافته، قادر به غرش کردن همانند پلنگ‌مانندها نیستند؛ بنابراین، پوماها با وجود اندازه‌ای بزرگ، در دستهٔ گربه‌های بزرگ طبقه‌بندی نشده‌اند.[۲۰]

جستارهای وابسته

ویرایش

پانویس

ویرایش
  1. ↑ Middle Pleistocene
  2. ↑ Cougars. US National Park Service.
  3. ↑ Hansen, Kevin. (1992) Cougar: The American Lion. Northland. Flagstaff, AZ, ch. 4, ISBN 0-87358-544-5.
  4. ↑ Cougar Education & Identification Course. New Mexico Department of Game & Fish
  5. ↑ Living With California Mountain Lions. California Department of Game & Fish
  6. ↑ Linnaeus, C. (1771). "Felis concolor". Mantissa plantarum altera (به لاتین). Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii. p. 522.
  7. ↑ Jardine, W. (1834). "Genus II. Puma". Naturalists' library, Mammalia, volume 2. Edinburgh: Lizars, Stirling and Kenney. pp. 266–267.
  8. ↑ Johnson, W. E.; Eizirik, E.; Pecon-Slattery, J.; Murphy, W. J.; Antunes, A.; Teeling, E. & O'Brien, S. J. (2006). "The Late Miocene radiation of modern Felidae: A genetic assessment". Science. 311 (5757): 73–77. Bibcode:2006Sci...311...73J. doi:10.1126/science.1122277. PMID 16400146. S2CID 41672825.
  9. ↑ Culver, M.; Johnson, W. E.; Pecon-Slattery, J.; O'Brien, S. J. (2000). "Genomic Ancestry of the American Puma". Journal of Heredity. 91 (3): 186–97. doi:10.1093/jhered/91.3.186. PMID 10833043.
  10. ↑ Kitchener, A. C.; Breitenmoser-Würsten, C.; Eizirik, E.; Gentry, A.; Werdelin, L.; Wilting, A.; Yamaguchi, N.; Abramov, A. V.; Christiansen, P.; Driscoll, C.; Duckworth, J. W.; Johnson, W.; Luo, S. -J.; Meijaard, E.; O'Donoghue, P.; Sanderson, J.; Seymour, K.; Bruford, M.; Groves, C.; Hoffmann, M.; Nowell, K.; Timmons, Z.; Tobe, S. (2017). "A revised taxonomy of the Felidae: The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN Cat Specialist Group" (PDF). Cat News (Special Issue 11): 33–34.
  11. ↑ «The Cougar Network - Using Science to Understand Cougar Ecology». web.archive.org. ۲۰۱۰-۱۱-۲۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۱.
  12. ↑ «Florida Panther Facts». web.archive.org. ۲۰۱۲-۰۳-۲۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ مارس ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۱.
  13. ↑ "Mountain Lion (Puma concolor)". Texas Parks and Wildlife. Archived from the original on April 3, 2007. Retrieved March 30, 2007.
  14. ↑ "Eastern Cougar Fact Sheet". New York State Department of Environmental Conservat ion. Archived from the original on December 29, 2007. Retrieved March 30, 2007.
  15. ↑ «ADW: Puma concolor: Information». web.archive.org. ۲۰۰۹-۰۶-۰۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژوئن ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۱.
  16. ↑ «Puma concolor - Mountain Lion -- Discover Life». web.archive.org. ۲۰۱۳-۰۵-۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۱۵.
  17. ↑ Dewey, Tanya; Shivaraju, Anupama. "Puma concolor (cougar)". Animal Diversity Web (به انگلیسی). Retrieved 2020-10-15.
  18. ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ Iriarte, J. A.; Franklin, W. L.; Johnson, W. E.; Redford, K. H. (1990). "Biogeographic variation of food habits and body size of the America puma". Oecologia. 85 (2): 185–190. Bibcode:1990Oecol..85..185I. doi:10.1007/BF00319400. PMID 28312554. S2CID 10134066.
  19. ↑ "Cougar". Wikipedia (به انگلیسی). 2021-02-26.
  20. ↑ Weissengruber, G. E.; Forstenpointner, G.; Peters, G.; Kübber-Heiss, A. & Fitch, W. T. (2002). "Hyoid apparatus and pharynx in the lion (Panthera leo), jaguar (Panthera onca), tiger (Panthera tigris), cheetah (Acinonyx jubatus) and domestic cat (Felis silvestris f. catus)". Journal of Anatomy. 201 (3): 195–209. doi:10.1046/j.1469-7580.2002.00088.x. PMC 1570911. PMID 12363272.

منابع

ویرایش

پیوند به بیرون

ویرایش
 
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ شیر کوهی موجود است.
 
اطلاعات مرتبط در ویکی‌گونه: Puma concolor
برگرفته از «https://fa.wiki.x.io/w/index.php?title=شیر_کوهی&oldid=40789412»