ویکی‌پدیا

شورش حوثی‌ها

شورش نظامی شیعیان زیدی یمن علیه دولت (۲۰۰۴–۲۰۱۴)

</noinclude>

شورش حوثی‌ها
بخشی از بحران یمن و درگیری نیابتی ایران و عربستان سعودی

شبه‌نظامیان حوثی، سپتامبر ۲۰۱۵
تاریخ۱۸ ژوئن ۲۰۰۴ – ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۴
(۱۰ سال، ۲ ماه، ۴ هفته و ۱ روز)
موقعیت
یمن شمالی سابق
نتایج

پیروزی حوثی‌ها؛ درگیری به یک جنگ داخلی تمام عیار با دولت یمن و مداخله خارجی منجر شد.[۱۴]

طرف‌های درگیر

 یمن

  • نیروهای امنیتی
  • قبایل اهل‌سنت[۱]
  • شبه نظامیان الاصلاح
 عربستان سعودی
حمایت:
 اردن[۲]
 مراکش[۳]
 سودان[۴]
 ایالات متحده آمریکا[۵][۶]		 جنبش حوثی‌ها
 یمن (نیروهای طرفدار علی عبدالله صالح)
حمایت ادعایی:
 ایران[۷][۸]
 کره شمالی[۹][۱۰][۱۱]
Libyan Arab Jamahiriya لیبی (تا ۲۰۱۱، ادعا شده)[۱۲]

انصارالشریعه

فرماندهان و رهبران

یمن عبدربه منصور هادی
(۲۰۱۲–۲۰۱۵)
یمن حمید قشیبی †[۲۱]
یمن علی عبدالله صالح
(۲۰۰۴–۲۰۱۲) †
یمن محمد باسندوه
(۲۰۱۱–۲۰۱۴)
یمن علی محسن الاحمر
(۲۰۰۴–۲۰۱۴)
یمن علی محمد مجور
(۲۰۰۷–۲۰۱۱)
یمن عبدالقادر باجمال
(۲۰۰۱–۲۰۰۷)
یمن احمد صالح
(۲۰۰۰–۲۰۱۲)

یمن یحیی صالح
(۲۰۰۱–۲۰۱۲)
یمن عمرو علی موسی عزیلی †
یمن علی سالم عامری †[۲۲]
یمن احمد باوازیر †[۲۲]
عربستان سعودی خالد بن سلطان
(۲۰۱۱–۲۰۱۳)
عربستان سعودی صالح محیا
(۲۰۰۹–۲۰۱۱)

عبدالملک حوثی[۲۳]
حسین حوثی †
یحیی حوثی
محمد علی حوثی
عبدالکریم حوثی
عبدالله رزامی  (اسیر)۳
ابوعلی عبدالله حکم حوثی
یوسف مدنی
طاها مدنی
ابو حیدر †
عباس عیده †
محمد عبدالسلام
علی قنطاوی †
فارس مناع۴[۱۷]

یمن علی عبدالله صالح (از ۲۰۱۴ تا زمان مرگش در ۲۰۱۷ ادعا شده)
یمن احمد صالح (از ۲۰۱۴ ادعا شده)

یمن یحیی صالح (از ۲۰۱۴ ادعا شده)		 ناصر وحیشی †
قاسم الریمی
ناصر بن علی انسی †
ابراهیم اربیش †
خالد باطرفی
حارث بن غازی نضاری †
قوا

یمن:
30,000 soldiers in-theatre[۲۴]
66,700 total[۲۵]
27,000 tribal fighters[۲۶]
عربستان سعودی:
100,000 deployed[۲۷]

199,500 total[۲۵]

حوثی‌ها:
2,000 (2004)[۲۸]
10,000 (2009)[۲۹]

100,000 (2011)[۳۰][۳۱]		 -
تلفات و خسارات

یمن:
1,000–1,300 killed
6,000 wounded[۳۲][۳۳][۳۴]
(Yemeni claim)
2,600–3,000 killed
8,000 wounded[۳۵]
(Independent estimates)
495 captured
(all released)[۳۵][۳۶][۳۷][۳۸]
عربستان سعودی:
133 KIA[۳۹]
470 WIA[نیازمند منبع]

6 MIA/POW[۳۹]

3,700–5,500 rebels and civilians killed[نیازمند منبع]

3,000 arrested[۴۰]		 -

مجموع تلفات:
صدها تا هزاران کشته (سازمان‌های بشردوستانه)، ۲۵۰۰۰ (منابع حوثی)[۴۱]
2,000 Sa'dah residents handicapped[۴۲]
250,000 Yemenis displaced[۴۳]

1.General Ali Mohsen al-Ahmar in charge of Yemeni operations against the Houthis until 2011 when he deserted.
2.Sheikh Badreddin al-Houthi died of natural causes in November ۲۰۱۰
۳.شیخ عبدالله الرزامی در سال ۲۰۰۵ خود را به مقامات تسلیم کرد، اما بعداً آزاد شد.

۴.شیخ فریس منا تا زمان دستگیری خود در سال ۲۰۱۰ یکی از متحدان دولت بود و پس از آن از حوثی‌ها حمایت کرد و به ریاست دولت آنها منصوب شد.

شورش حوثی‌ها،[۴۴][۴۵] که با عنوان خیزش حوثی‌ها، جنگ صعده یا درگیری صعده نیز شناخته می‌شود، یک شورش نظامی بود که حوثی‌های شیعه زیدی را درگیر کرد (اگرچه این جنبش شامل سنی‌ها علیه ارتش یمن نیز می‌شود که از شمال یمن آغاز شد و از آن زمان به یک جنگ داخلی تمام عیار تبدیل شده است).[۴۶] این درگیری در سال ۲۰۰۴، به دلیل تلاش دولت برای دستگیری حسین حوثی، از رهبران مذهبی زیدی حوثی‌ها و یک نماینده سابق پارلمان که دولت برای رئیس او، ۵۵۰۰۰ دلار جایزه تعیین کرده بود، آغاز شد.[۴۷]

دولت یمن، شیعیان را به تلاش برای بنیانگذاری حکومت شیعه متهم می‌کند و از طرف دیگر شیعیان دولت یمن را به تبعیض نژادی و سرکوب شیعیان متهم می‌کنند.[۴۸] همچنین دولت یمن ایران را به تأمین هزینه‌های نبرد برای شیعیان متهم کرده است.[۴۹]

پیش‌زمینه

ویرایش

علاوه بر اختلافات سیاسی و اقتصادی و تمایل به خودگردانی برخی مسائل دینی نیز در این شورش دخالت داشته است. شیعیان پیرامون ۴۰٪[۵۰] باشندگان (پیرامون ۱۰ میلیون نفر) یمن هستند که اکثراً آن‌ها زیدی و اقلیتی نیز اسماعیلی و دوازده‌امامی هستند. پس از یکی‌شدن یمن شمالی و یمن جنوبی در سال ۱۹۹۰ زمامداری دردست سنیها قرار گرفت. همزمان سیاست‌های شیعه‌گرایانه ایران و وهابیگرایانه عربستان در خاورمیانه شکاف بین این دو گروه قومی را در این کشور افزایش داده است.

درگیری‌های پیش از سال ۱۳۸۳

ویرایش

دولت یمن حسین حوثی را متهم ساخت که گروهی به‌نام شباب‌المومنین را که سیاست‌های خاورمیانه‌ای ایران را در یمن دنبال می‌کنند، ساماندهی می‌کند.[۵۱]

سال ۱۳۸۳

ویرایش

در تابستان ۲۰۰۴، ارتش یمن، یورش گسترده‌ای را به مواضع شیعیان به ویژه در استان صعده آغاز کرد. دلیل آغاز این درگیری‌ها جبهه‌گیری‌های حسین حوثی، رهبر آن هنگام شیعیان یمن بود. دولت پیش از این پاداشی ۵۵۰۰۰ دلاری برای دستگیری وی مژده داده‌بود.[۵۲] با آغاز یورش، پس از ۳ ماه نزدیکان حسین حوثی از کشته‌شدن وی به همراه چندی از نزدیکانش در بمباران جنگنده‌های ارتش خبر دادند. در این درگیری‌ها ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ تن جان باختند.[۵۳]

سال ۱۳۸۴

ویرایش

مبارزان شیعه، پس از کشته‌شدن رهبرشان، به یادبود وی نام حوثی‌ها را برخود نهاده و آغاز به سامان‌دهی خویش نمودند. رهبری این گروه را عبدالملک حوثی و یحیی حوثی برادران رهبر جان‌باخته بدست گرفتند. در گام نخست، ایشان در نامه‌ای به علی عبدالله صالح رئیس‌جمهور یمن خواستار پایان سرکوب‌ها و برابری شیعیان با اهل‌سنت شدند و در مورد افزایش شکاف نژادی دراین کشور، هشدار دادند.[۵۴]

در بهار این سال، دور تازه‌ای از درگیری‌ها آغاز شد و در آن پیرامون ۱۵۰۰ تن از حوثی‌ها کشته شدند.[۵۳] در اردیبهشت، رئیس‌جمهور یمن به حوثی‌ها پیشنهاد عفو از سوی دولت را در قبال پایان درگیری‌ها داد ولی این پیشنهاد به دلیل نپذیرفتن درخواست‌های مبارزان، از سوی ایشان رد شد. پس از آن دولت آماری را که اشاره به ۵۲۲ کشته، ۲۷۰۸ زخمی، و ۲۷۰ میلیون دلار داشت را گزارش کرد.[۵۴]

سال ۱۳۸۵

ویرایش

در بهار این سال، دولت ۶۰۰ تن از حوثی‌ها را آزاد کرد.[۵۳]

در بهمن این سال، حوثی‌ها در یک درگیری که ۶ کشته و ۲۰ زخمی در پی داشت، بر یک پایگاه دولتی چیرگی یافتند.[۵۵] پس از آن درگیری‌های پراکنده‌ای در استان صعده رخ‌داد که پیامد آن ۳ کشته از مبارزان (تأیید نشده از سوی مبارزان) و ۱۶ کشته و ۳۰ زخمی از سوی ارتش یمن بود.[۵۶][۵۷][۵۸][۵۹] در پی این رخداد، دولت مبارزه گسترده‌ای را با ۳۰۰۰۰ ارتشی آغاز نمود[۶۰] که در ۲ هفته ۲۰۰ کشته از ارتش و ۲۶۰ کشته از سوی حوثی‌ها بجا گذاشت.[۶۱][۶۲]

سال ۱۳۸۶

ویرایش

در ۲۶ خرداد این سال، پیمان آتش‌بسی بین دو گروه با میانجیگری قطر بسته شد. دولت یمن قرارگذاشت مبارزان را آزاد کرده، مناطق جنگی را بازسازی، و با کمک کمیساریای پناهندگاه سازمان ملل آوارگان را سامان‌دهی کند.[۶۳]

سال ۱۳۸۷

ویرایش

در ۱۰ اردیبهشت این سال، در پی یورش نیروهای ارتش به یک کمین‌گاه حوثی‌ها که ۶ کشته و ۲۰ زخمی بدنبال داشت، دور تازه‌ای از درگیری‌ها آغاز شد. ۳ روز پس از آن، انفجار بمبی در یک مسجد پس از نماز جمعه، شمار زیادی کشته و زخمی بر جاگذاشت. دولت انگشت اتهام را به سوی مبارزان حوثی گرفت اما آنان این اتهام را رد کردند و آن را دروغ و فریب افکارعمومی توسط دولت برای سرکوبی و فشار بیشتر به شیعیان دانستند.[۴۸][۶۴] در کشمکش‌های این بمب‌گذاری، ۳ سرباز و ۴ تن از مبارزان جان باختند.[۶۵]

کمیساریای پناهندگاه سازمان ملل در گزارشی در بهار این سال، پیش‌بینی کرد در پی درگیری‌ها از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸، ۷۷۰۰۰ نفر بی‌خانمان گشته‌اند.

سال ۱۳۸۸

ویرایش
مقالهٔ اصلی: درگیری ۲۰۰۹–۲۰۱۰ یمن

از ۱۱ اوت ۲۰۰۹، درگیری‌ها بالا گرفت و موجب بروز ششمین جنگ (عملیات زمین سوخته) میان دوطرف گردید. این درگیری به خاک عربستان سعودی هم کشیده شد و سبب شد ارتش عربستان به مواضع این گروه حمله کند.[۶۶][۶۷] دراین درگیری‌ها دولت یمن و مداخله برخی کشورها (عربستان و آمریکا) در یک طرف و حوثی‌ها در طرف دیگر بودند.[۶۸] این درگیری‌ها در ۱۲ فوریه ۲۰۱۰ با فرونشستن ناآرامی‌ها و تمایل دوطرف برای مذاکره پایان یافت.[۶۹]

برخی از ناظران بر این باورند که این جنگ، در واقع جنگی میان ایران و عربستان سعودی است.[۷۰]

منابع

ویرایش
  1. ↑ "Government reinforces army to eradicate Houthis". ReliefWeb. 30 August 2009. Archived from the original on 4 September 2009. Retrieved 17 October 2014.
  2. ↑ "Saudis 'in a panic mode' as Shi'ite rebels move North from Yemen". Worldtribune.com. 4 دسامبر 2009. Archived from the original on 2 November 2013. Retrieved 31 October 2013.
  3. ↑ Canales, Pedro (3 دسامبر 2009). "Marruecos y Jordania envían tropas de élite para ayudar a los saudíes en Yemen". El Imparcial (به اسپانیایی). Archived from the original on 7 December 2009. Retrieved 29 December 2009.
  4. ↑ "Sudan military rejects claims of heavy losses in Yemen". Middle East Monitor. 25 مه 2017. Archived from the original on 2 December 2018. Retrieved 6 December 2018.
  5. ↑ "Yemen seeks US help to quash Houthis". Ahlul Bayt News Agency. 11 نوامبر 2009. Archived from the original on 1 November 2013. Retrieved 31 October 2013.
  6. ↑ "Houthi TV Airs Footage of US Military Plane in Yemeni Airbase". MEMRI. Archived from the original on 2019-04-13. Retrieved 2019-04-13.
  7. ↑ "Houthi victories in Yemen make Saudi Arabia nervous". Al Monitor. 15 October 2014. Archived from the original on 2014-10-18. Retrieved 2014-10-18.
  8. ↑ Martin Reardon (30 سپتامبر 2014). "Saudi Arabia, Iran and the 'Great Game' in Yemen". Al Jazeera. Archived from the original on 30 October 2014. Retrieved 29 October 2014.
  9. ↑ "North Korea's Balancing Act in the Persian Gulf". HuffPost. 17 اوت 2015. Archived from the original on 17 August 2015. Retrieved 17 August 2015. North Korea's military support for Houthi rebels in Yemen is the latest manifestation of its support for anti-American forces.
  10. ↑ "North Korea Likely Supplied Scud Missiles Fired at Saudi Arabia by Yemen's Houthi Rebels - VICE News". vice.com. 29 ژوئیه 2015. Archived from the original on 30 December 2017. Retrieved 9 February 2018.
  11. ↑ "Report: North Korea supplying missiles to Yemen rebels". upi.com. Archived from the original on 23 December 2017. Retrieved 9 February 2018.
  12. ↑ "Mana'a and al-Ahmar received money from Gaddafi to shake security of KSA, Yemen". 4 سپتامبر 2011. Archived from the original on 10 February 2013. Retrieved 2 March 2021.
  13. ↑ "Houthis accuse Yemen's president of arming Al-Qaeda". Middle East Monitor. 19 ژانویه 2015. Archived from the original on 13 April 2019. Retrieved 13 April 2019.
  14. ↑ "How al Qaeda's biggest enemy took over Yemen (and why the U.S. government is unlikely to support them)". The Intercept. 22 ژانویه 2015. Archived from the original on 22 January 2015. Retrieved 22 January 2015.
  15. ↑ "Insurgents take control of Yemeni city". Financial Times. 24 مارس 2011. Archived from the original on 5 August 2011. Retrieved 17 October 2014.
  16. ↑ Yemen Post Staff (27 مارس 2011). "Houthi Group Appoints Arms Dealer as Governor of Sa'ada province". Yemen Post. Archived from the original on 7 October 2011. Retrieved 27 March 2011.
  17. ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ Al-Batati, Saeed (2011-03-28). "Yemeni regime loses grip on four provinces". Archived from the original on March 31, 2011. Retrieved March 28, 2011.
  18. ↑ The Muslim News Yemen after Saleh: A future fraught with violence بایگانی‌شده در اوت ۲۵, ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine, Friday 27 May 2011.
  19. ↑ "Bombings in Yemeni Mosques Kill More Than 130". The New York Times. 20 March 2015. Archived from the original on 2 April 2015.
  20. ↑ "Yemen: A country contested". Al Jazeera. 24 مارس 2015. Archived from the original on 28 March 2015. Retrieved 26 March 2015.
  21. ↑ EIU Digital Solutions. "Death of military commander sparks fears for transition". Archived from the original on 13 March 2016. Retrieved 30 April 2016.
  22. ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ "Top Yemeni officers die in ambush". BBC News. 2009-11-04. Archived from the original on 2021-08-10. Retrieved 10 August 2021.
  23. ↑ "Yemen: Houthi leader hails 'revolution'". BBC News. 24 سپتامبر 2014. Archived from the original on 12 October 2014. Retrieved 17 October 2014.
  24. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Arrabyee-2007 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  25. ↑ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ Center for Strategic and International Studies The Middle East Military Balance بایگانی‌شده در ۲۰۱۶-۰۴-۱۴ توسط Wayback Machine, 2005.
  26. ↑ Salmoni, Barak A.; Loidolt, Bryce; Wells, Madeleine (2010-04-28). Regime and Periphery in Northern Yemen: The Huthi Phenomenon - Barak A. Salmoni, Bryce Loidolt, Madeleine Wells - Google Boeken. Rand Corporation. ISBN 978-0-8330-4974-2. Retrieved 17 October 2014 – via Google Books.
  27. ↑ "Tracker: Saudi Arabia's Military Operations Along Yemeni Border - Critical Threats". Criticalthreats.org. Archived from the original on 10 October 2014. Retrieved 17 October 2014.
  28. ↑ Hakim Almasmari (10 آوریل 2010). "Thousands Expected to die in 2010 in Fight against Al-Qaeda". Yemen Post. Archived from the original on 3 March 2011. Retrieved 29 November 2011.
  29. ↑ "Peninsula on the brink". Ahram.org.eg. Archived from the original on 27 March 2013. Retrieved 17 October 2014.
  30. ↑ CNN Medics: Militants raid Yemen town, killing dozens بایگانی‌شده در ۲۰۱۱-۱۱-۲۹ توسط Wayback Machine, November 27, 2011.
  31. ↑ Houthis Kill 24 in North Yemen بایگانی‌شده در ۲۰۱۱-۱۱-۳۰ توسط Wayback Machine, 27 November 2011.
  32. ↑ "Yemeni Authorities Set Conditions for Ending Military Operations in Sa'ada- Yemen Post English Newspaper Online". Yemen Post. Archived from the original on 2011-07-24. Retrieved 2009-11-09.
  33. ↑ Al-Haj, Ahmed (19 فوریه 2007). "Clashes in Yemen Kill More Than 100". Fox News. Archived from the original on 23 October 2012. Retrieved 29 December 2009.
  34. ↑ "Yemeni military battles Shi'ite rebels". The Age. Melbourne. 20 مارس 2007. Archived from the original on 25 March 2014. Retrieved 29 December 2009.
  35. ↑ ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام ploughshares1 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  36. ↑ "Shiite rebels release 180 Yemen prisoners". ABC News. 2010-03-18. Archived from the original on 2010-05-02. Retrieved 2010-07-28.
  37. ↑ Thomson Reuters Foundation. "Thomson Reuters Foundation". alertnet.org. Archived from the original on 2019-01-07. Retrieved 2010-07-28.
  38. ↑ "Yemen rebels free 200 captured soldiers: mediator". Archived from the original on April 29, 2013. Retrieved July 29, 2010.
  39. ↑ ۳۹٫۰ ۳۹٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام saud وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  40. ↑ Barak A. Salmoni; Bryce Loidolt; Madeleine Wells (2010). "Regime and Periphery in Northern Yemen: The Huthi Phenomenon" (PDF). RAND National Defense Research Institute. p. xv. Archived (PDF) from the original on 2011-10-26. Retrieved 2011-11-15.
  41. ↑ Salmoni, Barak A.; Loidolt, Bryce; Wells, Madeleine (28 آوریل 2010). Regime and Periphery in Northern Yemen: The Huthi Phenomenon - Barak A. Salmoni, Bryce Loidolt, Madeleine Wells - Google Boeken. Rand Corporation. ISBN 978-0-8330-4974-2. Archived from the original on 26 April 2017. Retrieved 17 October 2014 – via Google Books.
  42. ↑ "Salafist, Houthi sectarian rift threatens to engulf fragile state of Yemen". The Daily Star Newspaper. Archived from the original on 17 October 2014. Retrieved 17 October 2014.
  43. ↑ "Yemen: Relative calm in Sa'ada, Amran and Al-Jawf" (PDF). Retrieved 2011-11-09.[پیوند مرده]
  44. ↑ Hill, Ginny (2007-02-05). "Yemen fears return of insurgency". BBC News. Archived from the original on 2008-04-06. Retrieved 2008-05-23.
  45. ↑ McGregor, Andrew (August 12, 2004). "Shi'ite Insurgency in Yemen: Iranian Intervention or Mountain Revolt?" (PDF). Terrorism Monitor. The Jamestown Foundation. 2 (16): 4–6. Archived from the original (PDF) on November 21, 2006. Retrieved 2008-05-23.
  46. ↑ "Debunking Media Myths About the Houthis in War-Torn Yemen · Global Voices". 1 آوریل 2015. Archived from the original on 1 September 2017. Retrieved 11 September 2017.
  47. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Al Jazeera1 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  48. ↑ ۴۸٫۰ ۴۸٫۱ بی‌بی‌سی
  49. ↑ «مجاله Terrorism Focus» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۹ اکتبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۸ نوامبر ۲۰۰۹.
  50. ↑ شمار شیعیان کشورها
  51. ↑ بی‌بی‌سی
  52. ↑ بی‌بی‌سی
  53. ↑ ۵۳٫۰ ۵۳٫۱ ۵۳٫۲ «ploughshares». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ اکتبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۸ اکتبر ۲۰۰۹.
  54. ↑ ۵۴٫۰ ۵۴٫۱ «هفته‌نامه الاهرام». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژوئن ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۸ نوامبر ۲۰۰۹.
  55. ↑ رویتر
  56. ↑ بی‌بی‌سی
  57. ↑ عرب‌نیوز
  58. ↑ الجزیره
  59. ↑ «میدل‌ایست‌آنلاین». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۸ نوامبر ۲۰۰۹.
  60. ↑ «هفته‌نامه الاهرام». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ آوریل ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۸ نوامبر ۲۰۰۹.
  61. ↑ هرالد تریبون
  62. ↑ «اسراییل هرالد». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۸ نوامبر ۲۰۰۹.
  63. ↑ Seattletimes
  64. ↑ الجزیره
  65. ↑ اورشلیم‌پست
  66. ↑ «آمریکا: مدرکی دربارهٔ دخالت ایران در یمن نداریم». دریافت‌شده در ۲۱ آذر ۱۳۸۸.
  67. ↑ «یمن؛ جنگ داخلی یا دخالت ایران؟». دریافت‌شده در ۱۳۸۸/۹/۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  68. ↑ آمریکا به حملات نیروهای یمن به نفرات القاعده، کمک می‌کند
  69. ↑ North Yemen calm after truce الجزیره انگلیسی
  70. ↑ «خطر تبدیل جنگ در یمن به یک ستیز منطقه‌ای». دریافت‌شده در ۱۳۸۸/۹/۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
برگرفته از «https://fa.wiki.x.io/w/index.php?title=شورش_حوثی‌ها&oldid=40614847»