آهن‌بر
آهن‌بَرها یا سیدروفورها (به انگلیسی: Siderophore)، مولکول‌های کوچکی هستند که به صورت کی‌لیت با آهن پیوند دارند و به‌وسیله میکروارگانیسم‌های گوناگون از قبیل باکتری‌های بی‌هوازی، قارچ‌ها و ریشه‌های گیاهان ساخته می‌شوند.
سیدروفورها به بالاترین قدرت حل‌شوندگی در ترکیب با آهن III اشتهار دارند.
ساختار
ویرایشسیدروفورها در حالت پایدار معمولاً ساختار هشت‌وجهی، شش کوردیناسیونی با آهن دارند؛ اگرچه گاهی آب نیز می‌تواند کوردینه شود. موثرترین سیدروفورها، آن دسته‌ای هستند که دارای لیگاندهای دودندانه هستند و با آهن ترکیب شش‌کوردینه می‌سازند، می‌باشند.
تاکنون نزدیک به ۲۰۰ نمونه سیدروفور شناسایی شده‌اند.
گوناگونی
ویرایشنمونههایی از سیدروفورهای تولیدشده به‌وسیله برخی باکتری‌ها و قارچ‌ها:
سیدروفورهای هیدروکسامات
| سیدروفور | ارگانیسم |
|---|---|
| فریکروم | Ustilago sphaerogena |
| Desferrioxamine B | پیچیده‌قارچ pilosus
پیچیده‌قارچ coelicolor |
| Desferrioxamine E | پیچیده‌قارچ coelicolor |
| fusarinine C | فیوزاریم roseum |
| ornibactin | مجموعه بورخولدریا سپاسیا |
| رودوتورولیک اسید | Rhodotorula pilimanae |
سیدروفورهای کته‌کولات
| سیدروفور | ارگانیسم |
|---|---|
| انتروباکتین | اشریشیا کلی
enteric bacteria |
| bacillibactin | باسیلوس سوبتیلیس |
| vibriobactin | ویبریو کلرا |
لیگاندهای مختلط
| سیدروفور | ارگانیسم |
|---|---|
| پیووردین | آزوتوباکتر وینلاندی |
| پیووردین | سودوموناس آئروژینوزا |
| یرسینی‌آباکتین | یرسینیا پستیس |