سپاه حفاظت ولی‌امر
سپاه حفاظت ولی‌امر یگان ویژه‌ای از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، که وظیفه حفاظت فیزیکی از سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، خانواده او و بیت رهبری را برعهده دارد.[۱] سپاه ولی‌امر با آغاز رهبری خامنه‌ای در سال ۱۳۶۸ و تفکیک بخشی از سپاه حفاظت انصارالمهدی تأسیس شد.[۲] هم‌اکنون سرتیپ‌دوم پاسدار حسن مشروعی‌فر فرماندهی سپاه حفاظت ولی‌امر را برعهده دارد.[۱]
| سپاه حفاظت ولی‌امر | |
|---|---|
 | |
| فعال | ۱۳۶۸-اکنون |
| کشور |  ایران |
| وفاداری | نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران |
| رسته | سپاه پاسداران انقلاب اسلامی |
| گونه | حفاظت فیزیکی |
| نقش | حفاظت از رهبر جمهوری اسلامی و بیت رهبر |
| اندازه | تیپ |
| پادگان/ستاد | خیابان نجات‌اللهی، تهران |
| فرماندهان | |
| فرمانده کل | سرتیپ دوم پاسدار حسن مشروعی‌فر |
| فرماندهان برجسته | حسین نجات |
تاریخچه
ویرایشدر دهه اول انقلاب ۱۳۵۷ تشکیلات حفاظت از سید روح‌الله خمینی، بنیانگذار و رهبر پیشین جمهوری اسلامی، در دفترش مستقر بود و سراج الدین موسوی مسئولیت آن را بر عهده داشت.[۳] با آغاز رهبری سید علی خامنه‌ای در سال ۱۳۶۸، سپاه حفاظت ولی‌امر با تفکیک بخشی از سپاه حفاظت انصارالمهدی تأسیس شد.[۲] ولی امر از عناوین رهبر جمهوری اسلامی است.[۱] از زمانی که خامنه‌ای به مقام رهبری جمهوری اسلامی ایران منصوب شد، هیچ سوءقصد علنی به جان او گزارش نشده‌است. گفته می‌شود که سپاه حفاظت از ولی‌امر برای حفاظت از جان خامنه‌ای و خانواده‌اش، حدود ۱۲ هزار نیرو در اختیار دارد.[۱]
نیروهای اولیه این یگان از تیپ ۶۶ هوابرد سپاه و لشکر ۶ ویژه پاسداران تأمین شد که دو نهاد مهم و مسئول در عملیات‌های برون مرزی و چریکی محسوب می‌شدند. در دوران رهبری سید علی خامنه‌ای، مسئولیت ارتباط با سپاه ولی امر بر عهده اصغر حجازی، یکی از مسئولان ارشد دفتر رهبر جمهوری اسلامی بوده‌است.[۳]
بر اساس برخی تحلیل‌ها، سپاه انصارالمهدی و حفاظت هواپیمایی و ولی‌امر، تحت نظر حفاظت سپاه اداره می‌شوند ولی برخی تحلیل‌گران عقیده دارند حفاظت سپاه صرفاً کنترل سپاه انصارالمهدی و حفاظت هواپیمایی را بر عهده دارد و سپاه ولی امر مستقل است.[۴]
فرماندهان
ویرایشاولین فرمانده سپاه ولی‌امر محمدصادق صالحی‌منش بود. صالحی‌منش از سال ۱۳۶۵ دادستان نظامی مناطق جنگی جنوب ایران بود و تا سال ۱۳۷۲ و ورود به وزارت اطلاعات، فرمانده سپاه ولی امر باقی امر ماند.[۵]
حسین نجات نیز به مدت ۱۰ سال از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۹ فرمانده سپاه ولی امر بود. او بعداً به فرماندهی قرارگاه ثارالله منصوب شد.[۶]
پس از حسین نجات و در سال ۱۳۸۹ ابراهیم جباری فرمانده این یگان شد. او پیش از آن سمت‌هایی از جمله فرماندهی سپاه قم و جانشین فرمانده سپاه تهران را بر عهده داشت.[۷] او عضو شبکه‌ای از فرماندهان قدرتمند سپاه و نزدیکان مجتبی خامنه‌ای موسوم به حلقه گردان حبیب بوده‌است.[۸] او در سال ۱۳۸۸ معاون حسین طائب در نیروی مقاومت بسیج شد.[۲]
در تیرماه ۱۴۰۱ و در فاصله کوتاهی پس از عزل حسین طائب از ریاست سازمان اطلاعات سپاه،[۷] ابراهیم جباری پس از ۱۲ سال برکنار و حسن مشروعی‌فر جایگزین او شد.[۱] ابراهیم جباری از افراد نزدیک به مهدی طائب، برادر حسین طائب، مطرح می‌شود.[۹]
مقر و پایگاه‌ها
ویرایشمقر اصلی سپاه حفاظت ولی‌امر واقع در مجموعه حفاظتی شهید مطهری واقع در میدان پاستور بود. از سال ۱۳۸۶ کلیه تجهیزات آمادی و پشتیبانی، هم‌چنین مقر نیروهای این یگان، به خیابان نجات‌اللهی منتقل شد. تعداد نیروی سپاه ولی‌امر در حدود ۱۲۰۰۰ نفر تخمین زده می‌شود.[۱۰]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ «فرمانده نیروهای حفاظت از آیت‌الله خامنه‌ای برکنار شد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۵ ژوئن ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۲.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ «فرمانده یگان ویژه حفاظت از خامنه‌ای و "بیت رهبری" تغییر کرد». دویچه وله فارسی. ۲۵ ژوئن ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۲.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «نهادهای اطلاعاتی و امنیتی سپاه و زیرمجموعه‌های آن». ایران‌وایر. ۱۸ فروردین ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۲.
- ↑ رضا حقیقت‌نژاد (۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۸). «نقش خامنه‌ای در مدیریت سازمان اطلاعات سپاه چیست؟». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۲.
- ↑ «یک مقام سابق وزارت اطلاعات دوره هاشمی رفسنجانی استاندار قم شد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۷ آذر ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۲.
- ↑ «حسین نجات، فرمانده جدید مهم‌ترین قرارگاه امنیتی جمهوری اسلامی، کیست؟». رادیو فردا. ۱ تیر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۲.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «خانه‌تکانی در سپاه: فرمانده «سپاه حفاظت ولی امر»، نهاد مسئول حفاظت از خامنه‌ای تغییر کرد». ایران اینترنشنال. ۲۵ ژوئن ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۲.
- ↑ «فرمانده تیم حفاظت فیزیکی خامنه‌ای تغییر کرد». رادیو فردا. ۴ تیر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۲.
- ↑ «ادامه تغییرات در سپاه؛ فرمانده نیروهای حفاظت از رهبر جمهوری اسلامی برکنار شد». صدای آمریکا. ۴ تیر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۲.
- ↑ «فرمانده جدید سپاه ولی امر کیست؟». رادیو فردا. ۱۸ آبان ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۵ آبان ۱۳۸۹.