ویکی‌پدیا

سوخو-۵۷

جنگنده نسل پنجم روسی

سوخو سو-۵۷ (به روسی: Сухой Су-57) (نام‌گذاری در ناتو: Felon) یک جنگنده برتری هوایی چندمنظوره نسل پنجم ساخت روسیه است که از سال ۲۰۰۲ تاکنون درحال ساخت و توسعه است.[۸]
این جنگنده به گونه‌ای طراحی شده تا توانایی پرواز ابرپیمایشی، ابرچابکی و پنهان‌کاری داشته باشد و با برخورداری از اویونیک پیشرفته بتواند از راه جنگ الکترونیک در زمین و دریا بر جنگنده‌های نسل چهارم چیره شود.[۹][۱۰] بنا به گفتهٔ نیروی هوایی روسیه، جنگندهٔ سوخو-۵۷ در آینده جایگزین میگ-۲۹ و سوخو-۲۷ خواهد شد و آن دو جنگنده را بازنشسته خواهد کرد.[۱۱]
این جنگنده در آغاز پروژه و تولید پیش‌نمونه‌ها از موتور AL-41F1 بهره برد که نوعی بروزرسانی از موتور ساترن ای‌ال-۳۱ است. سپس موتور Saturn izdeliye 30 که در واپسین مراحل ساخت قرار دارد برای این جنگنده پیشنهاد شده است که در سال ۲۰۲۰ بر روی سوخو-۵۷ نصب خواهد شد.[۱۲] انتظار می‌رود طول عمر این جنگنده ۳۵ سال باشد.[۱۳]

سوخو-۵۷
کاربری جنگنده برتری هوایی چندمنظوره نسل پنجم
کشور سازنده روسیه
تولیدکننده سوخو
طراح الکساندر داویدنکو[۱]
نخستین پرواز ۲۰۱۰
معرفی ۲۰۱۹
وضعیت در حال تولید انبوه
کاربر اصلی نیروی هوایی روسیه
ساخته‌شده ۲۰۰۹ تاکنون
تعداد ساخته‌شده ۳۲ فروند (۱۰ فروند آزمایشی[۲]و ۲۲ فروند تولید انبوه[۳])
هزینهٔ برنامه ۸ تا ۱۰ میلیارد دلار آمریکا[۴][۵][۶]
هزینه هر فروند ۴۰ میلیون دلار آمریکا[۷]
گونه‌ها سوخو/هال اف‌جی‌اف‌ای

توسعه

ویرایش
 
 
 
 

پیدایش

ویرایش

در سال ۱۹۷۹ میلادی، اتحادیه جماهیر شوروی نیاز خود را برای نسل جدیدی از هواپیماهای جنگنده به صنایع دفاعی روسیه اعلام کرد که طبق برنامه قرار بود در دهه ۱۹۹۰ میلادی به تولید انبوه برسد. برای رسیدن به این هدف، پروژه‌ای با نام I-90 در دستور کار جای گرفت و بنا بر این بود تا هواپیمای آینده، توانایی بسیار بالایی در پشتیبانی هوایی نزدیک داشته باشد تا درنهایت بتواند همهٔ هواپیماهای تک‌سرنشین میگ-۲۹ و سوخو-۲۷ را بازنشسته کند. پس از بررسی چند پروژه، شرکت سوخو در سال ۱۹۸۲ تصمیم گرفت تا پروژهٔ جدیدی را آغاز کند و آن را اس-۳۷ نامید؛ این پروژه در نهایت به ساخت پیش‌نمونه‌ای با نام سوخو-۴۷ انجامید.[۱۴] پس از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ و به دنبال کاهش بودجهٔ شرکتهای روسی ازجمله شرکت میگ، پروژهٔ میگ ۱٫۴۴ با یک تأخیر بلندمدت روبرو شد که سرانجام پس از ۹ سال دیرکرد، در سال ۲۰۰۰ رسماً پرواز خود را انجام داد.[۱۵] پروژهٔ میگ ۱٫۴۴ نیز کافی نبوده و درنهایت کنسل شد و پروژهٔ جدیدی با نام PAK FA در دستور کار جای گرفت. پروژهٔ پک-فا درنظر داشت تا جنگنده‌ای با توانایی‌های غربی همانند تایفون و اف-۲۲ بسازد. یک مناقصه بین سوخو و میگ برای ساخت جنگندهٔ آیندهٔ روسیه انجام شد که درنهایت شرکت سوخو پیروز شد و قرار بر آن شد تا سوخو یک جنگندهٔ سبک‌وزن و چندمنظوره و مناسب برای انجام عملیات در خط مقدم را برای نیروی دریایی و هوایی روسیه بسازد.[۱۶][۱۷] این پروژه از سال ۲۰۰۲ تاکنون در دست توسعه است.[۸]

فراهم‌سازی زیرساخت‌ها

ویرایش

در سال ۲۰۰۷ روسیه و هند توافق کردند که به‌طور مشترک یک جنگندهٔ نسل پنجم برای نیروی هوایی هند طراحی کنند.[۱۸][۱۹] در دسامبر سال ۲۰۱۰ گزارش شد که هندوستان و روسیه با بستن قراردادی به ارزش ۶ میلیارد دلار، طی مدت ۸ تا ۱۰ سال از جنگندهٔ جدید رونمایی خواهند کرد.[۲۰] هند پیشاپیش قرارداد خرید ۱۶۶ فروند جنگنده سوخو-۵۷ تک‌سرنشین و ۴۸ فروند دوسرنشین را امضاء کرد.[۲۱] سپس نظر خود را عوض کرد و تصمیم گرفت ۲۱۴ جنگندهٔ تک‌سرنشین بخرد.[۲۲] ولی در سال ۲۰۱۲ سفارش خود را به ۱۴۴ فروند کاهش داد.[۲۳][۲۴] در سال ۲۰۱۸ هند رسماً از پروژه هال اف‌جی‌اف‌ای کناره‌گیری کرد و سوخو-۵۷ را فاقد ویژگی‌های رادارگریزی و جنگ الکترونیک دانست و دیدگاه خود را این‌گونه بیان کرد که توانمندی‌های راداری و سنسورهای پیشرفتهٔ سوخو-۵۷ درحد یک جنگندهٔ نسل پنجم امروزی نیستند.[۲۵] هند اعلام کرد از دیرکرد روسیه در زمینهٔ آماده‌سازی سوخو-۵۷ بسیار نااُمید شده و همچنین از میزان پنهان‌کاری سوخو-۵۷ راضی نیست.[۲۶][۲۷][۲۸] ناکام ماندن شرکت سوخو در این قرارداد بزرگ، موجب شد که کارشناسان صنعت هوانوردی، آیندهٔ پروژهٔ سوخو-۵۷ را در هاله‌ای از ابهام ببینند.[۲۹] در ژوئیه ۲۰۱۹ روسیه پیشنهاد داد تا هند دوباره به همکاری مشترک در ساخت این جنگنده بازگردد؛ ولی معاون نیروهای مسلح هند، گفت با وجود این‌که نیروی هوایی هند دیگر به سوخو-۵۷ به‌عنوان یک گزینه نگاه نمی‌کند، ولی درصورتی‌که این محصول نهایی شود و به نیروی هوایی روسیه بپیوندد، یک شانس دیگر نیز به این جنگنده خواهد داد و این محصول را یک بار دیگر آزمایش خواهد کرد.[۳۰][۳۱]

از سوی دیگر نیروی هوایی روسیه تصمیم به خرید بیش از ۱۵۰ فروند را دارد و وزارت دفاع روسیه حتی ۱۱ فروند پیش‌نمونهٔ تولید شده را نیز خریده است و سفارش ۶۰ فروند دیگر از نسخهٔ استاندارد سوخو-۵۷ را به شرکت سوخو داده است.[۳۲][۳۳][۳۴] در ماه دسامبر ۲۰۱۴ نیروی هوایی روسیه رسماً اعلام کرد که ۵۵ فروند را تا سال ۲۰۲۰ میلادی به خدمت خواهد گرفت.[۳۵] ولی یک سال بعد در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد که این سفارش را به ۱۲ فروند محدود می‌کند و قصد دارد ناوگان بزرگی از هواپیماهای نسل ۴ خود را نگهدارد. هنگامی که دلیل این اقدام را از وزارت دفاع روسیه پرسیدند، مسئولان دلیل را مشکلات اقتصادی روسیه و کمبود بودجهٔ دولتی برای امور نظامی عنوان کردند.[۳۶][۳۷][۳۸] در ژوئن سال ۲۰۱۸ میلادی نیروی هوایی رسماً اعلام کرد که تنها ۱۲ فروند سوخو-۵۷ استاندارد می‌خرد تا در مجموع ۲۳ فروند در نیروی هوایی داشته باشد. یوری بوریسوف معاون وزارت دفاع روسیه گفت:

امروز سوخو-۳۵ یکی از برترین جنگنده‌های جهان است؛ بنابراین دلیلی ندارد که به کار تولید انبوه یک جنگندهٔ نسل پنجم سرعت ببخشیم.[۳۹]

این گفتهٔ بوریسوف شک و تردیدهایی دربارهٔ آیندهٔ سوخو-۵۷ به میان آورده است و اینگونه برداشت شده که وزارت دفاع روسیه، در سال ۲۰۱۸ فرقی بین سوخو-۳۵ و سوخو-۵۷ قائل نیست و از توانایی‌های سوخو-۵۷ به‌عنوان یک جنگندهٔ نسل پنجم رضایت ندارد.[۲۷][۲۸] دلیل دیگر این کاهش در سفارش، می‌تواند مشکلات اقتصادی روسیه و همچنین مشکلات موتور فعلی این جنگنده باشد و گمان می‌رود که وزارت دفاع روسیه در انتظار یک نسخهٔ قابل اعتماد از موتور با نام izdeliye 30 باشد تا این موتور به تولید انبوه برسد.[۴۰]

سرانجام در ماه مه ۲۰۱۹ ولادیمیر پوتین اعلام کرد که نیروی هوایی روسیه تا سال ۲۰۲۸ میلادی، ۷۶ فروند از این جنگنده را خواهد خرید. دلیل این علاقه‌مندی این بوده است که شرکت سوخو هزینهٔ تولید و تأمین قطعات سوخو-۵۷ را به میزان ۲۰درصد کاهش داده است تا شمار خریداران افزایش یابد.[۴۱] قرارداد خرید این ۷۶ فروند در ژوئن ۲۰۱۹ امضاء شد.[۴۲][۴۳] در همان ماه قرارداد تولید مهمات این هواپیما نیز امضاء شد.[۴۴] خط تولید انبوه سوخو-۵۷ برای نخستین بار در ماه ژوئیه ۲۰۱۹ آغاز به‌کار کرد.[۴۵]

فهرست پیش‌نمونه‌ها

ویرایش
نام شماره بدنه توضیحات
T-50-0 — نخستین پیش‌نمونهٔ ایستایی برای آزمایش زمینی (بدون هیچ‌گونه حرکت)
T-50-KNS — نخستین پیش‌نمونهٔ ایستایی آزمایش یکپارچگی بدنه را نیز انجام داد. (بدون هیچ‌گونه حرکت)
T-50-1 ۰۵۱ نخستین پیش‌نمونهٔ قابل پرواز در ژانویه ۲۰۱۰ پرواز کرد.[۴۶]
T-50-2 ۰۵۲ دومین پیش‌نمونهٔ قابل پرواز در تاریخ ۳ مارس ۲۰۱۱ پرواز کرد.[۴۶] نخستین پرواز زبرصوت نیز در ماه مارس انجام شد.[۴۷] نخستین پرواز با موتور izdeliye 30 در دسامبر ۲۰۱۷ با همین پیش‌نمونه آزمایش شد.[۴۸]
T-50-3 ۰۵۳ سومین پیش‌نمونه در نوامبر ۲۰۱۱ پرواز کرد.[۴۶] در اوت ۲۰۱۲ برای نخستین بار با رادار آرایهٔ اسکنی مجهز شد.[۴۹]
T-50-4 ۰۵۴ چهارمین پیش‌نمونه قابل پرواز، در دسامبر ۲۰۱۲ برای نخستین بار با یک دست اویونیک کامل پرواز کرد.[۴۶][۴۹]
T-50-5 / T-50-5R ۰۵۵ پنجمین پیش‌نمونه که در اکتبر ۲۰۱۳ پرواز کرده بود،[۴۶][۴۹] در یک پرواز در ماه ۲۰۱۴ به‌شدت در آتش سوخت و پس از تعمیر نام آن
به T-50-5R تغییر یافت. R سرواژهٔ "Repaired" به معنی «تعمیر شده» است. پیش‌نمونهٔ تعمیر شده در اکتبر ۲۰۱۵ دوباره پرواز کرد.[۵۰]
T-50-6 — این پیش‌نمونه به قطعهٔ یدکی تبدیل شد تا T-50-5 دوباره پرواز کند.[۴۹]
T-50-6-1 — دومین پیش‌نمونهٔ ایستایی که تنها برای دومین آزمایش زمینی آماده شد.[۴۷]
T-50-6 — آغاز فاز دوم پروژه
ششمین پیش‌نمونه (نخستین پیش‌نمونهٔ فاز دوم) در آوریل ۲۰۱۶ پرواز کرد. پوشش بدنه با مواد کامپوزیتی تعویض شد و شکل زیر بدنه، دُم، هَچ‌ها و دریچه‌های هوا نیز عوض شدند.[۵۱][۵۲]
T-50-8 ۰۵۸ هفتمین پیش‌نمونه (دومین پیش‌نمونهٔ پیشرفته فاز دوم) در نوامبر ۲۰۱۶ پرواز کرد.[۵۳][۴۹][۴۷]
T-50-9 ۵۰۹ هشتمین پیش‌نمونه (سومین پیش‌نمونهٔ فاز دوم) در آوریل ۲۰۱۷ پرواز کرد.[۴۷][۵۳] آزمایش نهایی اویونیک انجام شد و این مجموعهٔ اویونیک در آستانهٔ تولید انبوه قرار گرفت.[۴۷]
T-50-10 ۵۱۰ نهمین پیش‌نمونه در اوت ۲۰۱۷ پرواز کرد.[۵۴] آزمایش نهایی بدنه انجام شد تا از آمادگی این بدنه برای تولید انبوه اطمینان به‌دست آید.[۴۷]
T-50-11 ۵۱۱ دهمین پیش‌نمونه در دسامبر ۲۰۱۷ پرواز کرد و قرار است که شماره ۱۱ آخرین پیش‌نمونه باشد.[۵۵][۵۴]

طراحی

ویرایش
 
طرح ایزومتریک
 
 
 
واماندگی کمپرسور موتور AL-41F1 (Izdeliye 117) در نمایشگاه ماکس ۲۰۱۱ (موتور سمت راست)[۵۶]
 
موتور AL-41F1
 
تقطیر ایرودینامیکی نمونه اولیه سوخو-۵۷ در نمایشگاه بین‌المللی MAKS-2015
 
سو-۵۷ در حال اوج‌گیری پس از برخاست

این هواپیما با فناوری «بدنه و بال آمیخته» طراحی شده است که اتصال بدنه با بال‌های آن به‌سادگی مشخص نیست. همهٔ سکانها و بالابرندههای سوخو-۵۷ متحرک هستند. دو سکان عمودی این هواپیما درواقع عمود نیستند و شیب مایل دارند. این دو سکان قابلیت چرخش به درون بدنه را نیز دارند که برای «ترمز هوایی» کاربرد دارد. این جنگنده نیز همانند جنگنده‌های قدیمی سوخو از فناوری جهت‌دهی رانش بهره می‌برد و از افزونه‌های قابل تنظیم بر روی بال‌ها هم برخوردار است که باعث می‌شود زاویهٔ حملهٔ هواپیما رفتار بهتری را از خود نشان دهد. این جنگنده همچنین دارای یک سامانه به نام «بازیابی سریع واماندگی کمپرسور» است که اگر سامانهٔ جهت‌دهی رانش دچار مشکل و خرابی شد، به‌سرعت فشار موتور را تأمین کند.[۵۷] ترکیب کردن نوع پیشرفته‌ای از سامانه کنترل پرواز هواگرد با سامانهٔ جهت‌دهی رانش باعث شده تا ویژگی‌های ابرچابکی و کنترل پایداری در هر دو زمینهٔ دینامیکی گام و انحراف فراهم باشند. این ویژگی باعث می‌شود که سوخو-۵۷ بتواند مانور کبرا و مانور گردش دم را به‌گونه‌ای انجام بدهد که هواپیما کمترین کاهش ارتفاع از زمین را داشته باشد.[۵۸][۵۹][۶۰] طراحی بدنه به گونه‌ای است که سوخو-۵۷ را به سرعت ۲ ماخ برساند و همچنین موتورهای نیرومندش توانایی دارند تا بدون استفاده از پس‌سوز، هواپیما را به سرعت فراصوت برسانند. توانایی پیمایش با سرعت‌های بالا در ارتفاع عادی را دارد که باعث می‌شود از نظر سینماتیک نسبت به هواپیماهای نسل پیشین برتری داشته باشد.[۶۱] نرخ صعود سوخو-۵۷ در بازهٔ ۳۳۰ متر بر ثانیه تا ۳۶۱ متر بر ثانیه است.[۶۲][۶۳] در پیش‌نمونه‌های فاز نخست، ۲۵درصد از وزن بدنه از کامپوزیت ساخته شده بود و ۷۰درصد از سطح بیرونی بدنه نیز کامپوزیت بوده است.[۶۴] در پیش‌نمونه‌های فاز دوم میزان کامپوزیت افزایش یافته است و به گفتهٔ سران شرکت سوخو، یک مدل پهپاد از این هواپیما ساخته شد و توانست در فشار ۱۵ جی تاب بیاورد.[۶۵] مهمات در محفظه بمب نگهداری می‌شوند که این ویژگی موجب می‌شود تا پرواز اَبَرپیمایشی در کیفیت بالاتر و بدون لرزش صورت بگیرد، رادارگریزی بهبود پیدا کند، ضریب پسار و مصرف سوخت کاهش یابند و برد ابرپیمایشی به ۱۵۰۰ کیلومتر برسد که دوبرابر برد ابرپیمایشی سوخو-۲۷ است.[۵۸][۶۱][۶۶] سوخو اعلام کرده که این جنگنده مشکلات اف-۲۲ در زمینهٔ کمبود فضای حمل مهمات را ندارد و برخلاف اف-۲۲ دارای جهت‌دهی رانش در راستای انحراف و گردش دینامیک پرواز و همچنین بازیابی واماندگی کمپرسور درصورت بروز مشکل در سامانهٔ جهت‌دهی رانش نیز هست.[۶۷] کابین سوخو-۵۷ نیز همانند سوخو-۳۵ تنها با دو نمایشگر بزرگ ساخته شده و بدون هرگونه عقربهٔ آنالوگ است.[۶۸]

پنهان‌کاری

ویرایش

در طراحی سوخو-۵۷ تلاش شده تا حد ممکن لبه‌های اجزای بدنه را با یکدیگر همتراز و هم‌راستا بسازند تا بدین گونه سطح مقطع راداری کاهش یابد. در طراحی لبه‌های دندانه‌دار در بدنهٔ هواپیما تلاش شده تا به خوبی لبه‌های زاویه‌دار داشته باشند تا با این روش بتوان بازتاب راداری را تا حد ممکن کاهش داد.[۶۹] ریل‌های بمب‌ها و موشک‌ها درون بدنه جاسازی شده‌اند تا بدنهٔ استوانه‌ای موشک‌ها و بمب‌ها بازتاب راداری را افزایش ندهند. همچنین در صورت عدم استفاده از حسگر جستجو و ردیابی فروسرخ، این حسگر توانایی برگشت به سوی دم هواپیما را دارد و در آن زاویه، از مواد جاذب رادار استفاده شده است تا بازتاب راداری کاهش یابد. برای کاهش سطح مقطع راداری از آرایهٔ کانال اس برای ورودی هوا بهره جسته‌اند. همانند سوپر هورنت در دیواره‌های کانال هوا از مواد جاذب رادار بهره گرفته‌شده تا بدین روش، بازتاب راداری از همهٔ زاویه‌ها کاهش پیدا کند؛ بدنهٔ هواپیما نیز از همین جنس است.[۷۰][۷۱]
به لطف کاربرد گسترده از پلیمر تقویت شده با الیاف کربن در ساخت سوخو-۵۷، تعداد اجزای این جنگنده ۴ برابر کمتر از اجزای سوخو-۲۷ است و به دلیل کاهش وزن، ساخت و تولید آن سریع‌تر و آسان‌تر خواهد بود.[۷۲] کانوپی این جنگنده از کامپوزیت ساخته شده است و همچنین لایه‌ای از جنس اکسید فلز به ضخامت ۷۰ تا ۹۰ نانومتر بر روی بدنه کشیده شده است تا علاوه بر کاهش بازتاب راداری از سوی محدودهٔ اتاقک خلبان، از جان خلبان در برابر پرتو فرابنفش و تابش گرمایی محافظت کند.[۷۳] ولی در زمینهٔ همترازی بین بخشهای بدنه همانند اف-۲۲ خوش‌ساخت نیست و فاصلهٔ بین قطعات متحرک و میخ‌پرچهای سوخو-۵۷ بهینگی بسیار کمتری نسبت به اف-۲۲ دارند.[۶۱][۷۴] گرچه در نمایشگاه ماکس ۲۰۱۹ این ساختار بدنه در سوخو-۵۷ بسیار بهینه‌تر از نمونه‌های گذشته شده است.[۶۱][۷۴] این ویژگی‌ها باعث شدند که سطح مقطع راداری سوخو-۵۷ در بازهٔ ۰٫۱ تا ۱ متر مربع باشد که به میزان چشمگیری کمتر از سطح مقطع راداری در سوخو-۲۷ است که در بازهٔ ۱۰ تا ۱۵ متر مربع تعریف می‌شود؛ با محاسبهٔ این اطلاعات، نسبتی به‌دست می‌آید که سطح مقطع راداری سوخو-۵۷ به میزان ۳۰ بار کمتر از سوخو-۲۷ است.[۷۵][۷۶][۷۷][۷۸] همانند دیگر هواپیماهای پنهان‌کار، سوخو-۵۷ نیز در برابر رادارهایی با بسامد بالا (بین ۳ تا ۳۰ گیگاهرتز) بسیار بهینه است. مباحث پراکندگی رایلی و تشدید فیزیکی شرایطی را فراهم می‌کنند که اگر رادارهای دارای فرکانس پایین با فناوری رادارهای هواشناسی و رادارهای هشدار سریع ترکیب شود، می‌توانند سوخو-۵۷ را به‌دلیل اندازهٔ بزرگی که دارد، به‌راحتی شناسایی کنند؛ ولی چنین رادارهایی امروزه از نظر اندازه بزرگ هستند و حساسیت‌پذیری زیادی نسبت به بازتابش دارند و همچنین غیردقیق هستند.[۷۹][۸۰]

موتور

ویرایش

پیش‌نمونه‌های سوخو-۵۷ از دو نوع موتور بهره می‌بردند. در مراحل آغازین پروژه، از یک جفت موتور AL-41F1 بهره می‌برد که به (Izdeliye ۱۱۷) معروف بود.[N ۱][۸۱] این موتور از نظر خانواده بسیار به Saturn 117S نزدیک است که در جنگندهٔ سوخو-۳۵ به‌کار رفته است. مدل ۱۱۷ نسخهٔ بهبودیافته از موتور ساترن ای‌ال-۳۱ است که در خانوادهٔ سوخو-۲۷ به‌کار می‌رفت. این موتور در حالت خشک، ۹۳ کیلو نیوتون برابر با (۲۱۰۰۰ پوند-نیرو) و با پس‌سوز ۱۴۷ کیلو نیوتون برابر با (۳۳۰۶۷ پوند نیرو) رانش تولید می‌کند که با این حساب درصورت استفاده از این موتور، نسبت نیرو به وزن در سوخو-۵۷ برابر با ۱۰/۵ به ۱ است. (10.5:1)[۸۲] این موتور دارای یک فناوری به نام «کنترل تمام خودمختار دیجیتالی» (FADEC) است که با سامانه کنترل پرواز هواگرد سازگار شده است تا مانورپذیری و فرمان‌پذیری را افزایش دهد.[۸۳] در بالای بخش ورودی هوای موتور، از سطح شیب‌دار بهره بردند تا بازده در سرعت‌های فراصوت افزایش یابد و همچنین از مش‌های جمع‌شونده استفاده شده تا خطرات آسیب جسم خارجی کاهش یابد.[۸۳]

در نمایشگاه هوایی ماکس در سال ۲۰۱۱ یک فروند سوخو-۵۷ به دلیل واماندگی کمپرسور در برخاستن ناکام بود و نتوانست از باند فرودگاه بلند شود. در سال ۲۰۱۴ نیروی هوایی هند به‌شدت از بابت اعتمادپذیری پایین و عملکرد موتور ۱۱۷ ابزار نگرانی کرد.[۸۴]
از سال ۲۰۲۰ به بعد، جنگنده‌ها با موتور قوی‌تری به نام izdeliye 30 تولید می‌شوند که این موتور در مقایسه با مدل ۱۱۷ دارای رانش بیشتر، هزینهٔ کمتر، مصرف سوخت کمتر و شمار قطعات کمتری است. این ویژگی‌ها در کنار اعتمادپذیری بالا و هزینهٔ تعمیر و نگهداری پایین موجب می‌شوند که کارایی سوخو-۵۷ نسبت به همتایان قبلی خود بیشتر باشد.[۸۲][۸۵] موتور izdeliye 30 به‌گونه‌ای طراحی شده تا ۳۰درصد وزن مخصوص کمتری نسبت به موتور ۱۱۷ داشته باشد. موتور جدید دارای ۱۰۷ کیلونیوتن رانش خشک و ۱۷۶ کیلونیوتن رانش با پس‌سوز است.[۸۶] ساخت موتور جدید (izdeliye 30) در سال ۲۰۱۱ آغاز شد و آزمایش‌های نخست در دسامبر سال ۲۰۱۴ به پایان رسیدند.[۸۶] برای نصب این موتور در جایگاه موتور ۱۱۷، نیاز به تغییرات اندکی در ساختار درونی هواپیما وجود داشت.[۸۷] در زمستان ۲۰۱۷، دو پرواز آزمایشی با موتور جدید انجام شد و سرگِی بوگدان خلبان ارشد محصولات آزمایشی در شرکت سوخو به‌مدت ۱۷ دقیقه با این موتور پرواز کرد.[۸۸] به دلیل این‌که موتور (izdeliye 30) درحال آزمایش بود، تنها از یک موتور در سمت چپ استفاده شد و موتور سمت راست یک موتور ۱۱۷ بود که هرچقدر هم که اعتماد ناپذیر باشد، به‌مراتب از یک موتور آزمایشی امن‌تر است. نازل موتور جدید کمی کوتاه‌تر از موتور ۱۱۷ است.[۴۸] تا تاریخ ۶ دسامبر ۲۰۱۹ شرکت روستخ ۱۶ بار با موتور جدید پرواز انجام داد و این موتور را در شرایط گوناگون به‌ویژه در زمینهٔ اضافه‌بار برگشتی (فشار منفی به موتور)، کیفیت جهت‌دهی رانش و سامانه‌های پمپ روغن بررسی کرد.[۸۹] در فوریه ۲۰۱۸ «یوری بوریسف» معاون وزارت دفاع روسیه گفت:

قضاوت کردن بر روی موتور (izdeliye 30) هنوز کمی دشوار است؛ زیرا این موتور تازه نخستین پرواز خود را انجام داده است؛ اگرچه در نخستین پرواز همه‌چیز نرمال بوده ولی همچنان باید پروازهای بسیار زیادی انجام دهد. طبق قوانین شرکت، آزمایش یک موتور حدود ۲ تا ۳ سال زمان می‌برد.[۹۰]

گونه‌ها

ویرایش
 
Sukhoi T-50 Beltyukov

Su-57 پیش‌نمونه

ویرایش

اولین مدل‌های سوخو-۵۷ بودند که به تعداد ۸ فروند با نام T-50 به‌عنوان پیش‌نمونه ساخته شدند. قرار بود این هواپیماها طبق برنامه در سال ۲۰۲۰ تحویل شوند ولی مشکلات گوناگون ازجمله مشکل موتوری، موجب شد تا تولید انبوه به تعویق بیفتد. این مدل، تولید انبوه نخواهد شد.

Su-57E

ویرایش

قرار بود مدل صادراتی سوخو-۵۷ اولیه باشد.[۹۱] این مدل تولید انبوه نشده است.

HAL FGFA

ویرایش

سوخو/هال اف‌جی‌اف‌ای یک پروژه مشترک بین روسیه و هند بود. ولی هند از این پروژه کناره‌گیری کرد.[۹۲][۹۳]

Su-57M

ویرایش

یک پروژه برای به‌روزرسانی سوخو-۵۷ آغاز شد تا مشکلات آن برطرف گردند. این پروژه تحت نام Megapolis (مگاپولیس) برای بهبود الکترونیک پرواز، افزایش سادگی در تعمیر و نگهداری و بهبود اعتمادپذیری هواپیما، نوسازی ابزار کنترل درون کابین خلبان و موتور ایزدلی-۳۰ انجام شده است. پروازهای آزمایشی برای سال ۲۰۲۲ برنامه‌ریزی شده بودند و اگر برنامه درست پیش برود، خط تولید در حدود سال ۲۰۲۵ راه‌اندازی خواهد شد و این هواپیما Su-57M نام خواهد گرفت. حرف ام سرواژهٔ «مگاپولیس» است. مدل M در مقایسه با پیش‌نمونهٔ سوخو-۵۷ که دارای دو نمایشگر بزرگ بود، یک نمایشگر یکپارچه خواهد داشت.[۹۴]

پیشینهٔ عملیاتی

ویرایش

ارزیابی عملیاتی در سوریه

ویرایش
 
 

در ۲۱ فوریه ۲۰۱۸ شمار ۲ فروند سوخو-۵۷ در پایگاه هوایی حمیمیم فرود آمدند. در این گروه، چهار فروند سوخو-۳۵، چهار فروند سوخو-۲۵ و یک فروند آواکس برییف آ-۵۰ نیز حضور داشتند[۹۵][۹۶] سه روز بعد نیز دو فروند سوخو-۵۷ به پایگاه رسیدند تا در مجموع با چهار فروند آزمایش‌ها انجام شوند.[۹۷] برخی از منتقدان این اعزام را ریسکی نامیدند؛ زیرا پایگاه حمیمیم صحنهٔ حملات پهپادی بوده است.[۹۸][۹۹] طبق گفتهٔ «ویکتور بارانِت»، سوخو-۵۷ مأموریت خود را «بسیار عالی» در منازعه ریف دمشق انجام داده است.[۱۰۰] در مارس ۲۰۱۸ وزیر دفاع روسیه سرگئی شویگو گفت که چهار فروند سوخو-۵۷ در سوریه بودند و ارزیابی‌های رزمی بر روی این هواپیما انجام شده است.[۱۰۱][۱۰۲] وزارت دفاع روسیه افزود در این مأموریت سوخو-۵۷ یک موشک کروز از نوع Kh-59 نیز پرتاب کرده است.[۱۰۳] همچنین ۱۰ بار پرواز بر فراز آسمان سوریه انجام شده است.[۱۰۴][۱۰۵]

تهاجم روسیه به اوکراین (۲۰۲۲)

ویرایش

منابع روسی ادعا می‌کنند که جنگنده‌های سوخو-۵۷ دو یا سه هفته پس از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ برای هدف قرار دادن اهدافی خارج از منطقهٔ فعالیت پدافند هوایی اوکراین مورد استفاده قرار گرفتند.[۱۰۶] در این تهاجم، سایر هواپیماهای روسی نیز عمدتاً محدود به حریم هوایی روسیه هستند.[۱۰۷]

خریداران احتمالی

ویرایش
 
سوخو-۵۷، سوخو-۳۴ و سوخو-۳۵

در ماه مه ۲۰۱۸ گزارش شد که ممکن است ترکیه به دلیل خرید سامانهٔ اس-۴۰۰ از داشتن اف-۳۵ محروم شود. در این‌صورت شاید به سوی سوخو-۵۷ گرایش پیدا کند.[۱۰۸][۱۰۹] درگیری‌های لفظی بر سر این موضوع مدتی ادامه داشته و در ژوئیه ۲۰۱۹ ایالات متحده آمریکا، رسماً ترکیه را از پروژهٔ اف-۳۵ محروم کرد و قطعات مورد نیاز را از سوی دیگر کشورهای شریک خود تأمین خواهد کرد.[۱۱۰] در ماه مه ۲۰۱۹ روسیه آمادگی خود برای راه‌اندازی خط تولید سوخو-۵۷ در ترکیه را اعلام کرده است.[۱۱۱] در اوت ۲۰۱۹ رجب طیب اردوغان تأیید کرد که صحبت‌هایی درمورد سوخو-۵۷ بین روسیه و ترکیه در نمایشگاه ماکس انجام شده است.[۱۱۲] با این‌حال، اردوغان در ۷ فوریهٔ ۲۰۲۰ اعلام کرد که جایگزین اف-۳۵ سوخو-۵۷ روسی نخواهد بود، بلکه هواپیمای نسل پنجم داخلی ترکیه، جنگنده تی‌اف-ایکس خواهد بود.[۱۱۳]
در نمایشگاه هوایی دبی نیز گفتگوها بر سر بومی‌سازی قطعات این هواپیما در کشورهای میزبان همانند امارات متحده عربی و هند و ترکیه انجام شده است.[۱۱۴]
در دسامبر ۲۰۱۹ در خلال نمایشگاه هوایی ماکس ۲۰۱۹، کشور الجزایر علاقه‌مندی خود را برای خرید ۱۴ فروند نشان داده است. الجزایر قرار است نخستین سوخو-۵۷ خود را در سال ۲۰۲۸ دریافت کند.[۱۱۵][۱۱۶] همچنین عراق نیز تمایل دارد که جنگنده سوخو-۵۷ را از روسیه بخرد.[۱۱۷]

سوخو می‌گوید که مزیت اصلی صادرات پک‌فا هزینهٔ کمتر آن نسبت به جنگنده‌های نسل پنجم کنونی ایالات متحده است.[۱۱۸] گزارش شده است که روسیه سوخو-۵۷ را برای نسل بعدی جنگندهٔ جت کره جنوبی پیشنهاد می‌کند.[۱۱۹] آژانس تدارکات دفاعی کرهٔ جنوبی تأیید کرد که سوخو-۵۷ کاندیدای هواپیمای جنگندهٔ نسل بعدی نیروی هوایی جمهوری کره است.[۱۲۰] با این‌حال، سوخو پیشنهادی را تا مهلت تعیین شده در ژانویهٔ ۲۰۱۲ ارائه نکرد.[۱۲۱] در سال ۲۰۱۳، روسیه به برزیل پیشنهاد مشارکت و تولید مشترک یک جنگندهٔ نسل بعدی مبتنی بر سوخو-۵۷ را ارائه داد.[۱۲۲][۱۲۳] برزیل به‌جای سوخو-۵۷ روسی و رافال فرانسوی، قراردادی را با گروه سوئدی ساب امضا کرد تا ۳۶ فروند جنگندهٔ گریپن ئی را برای نیروی هوایی برزیل تولید کند.[۱۲۴][۱۲۵][۱۲۶]

سانحه‌ها

ویرایش
  • در سال ۲۰۱۴ پنجمین پیش‌نمونهٔ سوخو-۵۷ به دلیل نقص فنی و آتش‌سوزی گسترده، آسیب‌های بسیاری دید. خلبان این هواپیما بدون آسیب دیدگی موفق به فرار شد و شرکت سوخو اعلام کرد که این حادثه منجر به عقب افتادن پروژه نمی‌شود و هواپیمای آسیب دیده تعمیر خواهد شد. این هواپیما در اکتبر ۲۰۱۵ دوباره پرواز کرد.[۱۲۷][۱۲۸]
  • در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۹ نخستین سوخو-۵۷ تولید انبوه شده، در خاباروفسک روسیه درحالی‌که در سامانه‌های کنترلی‌اش دچار مشکل شده بود سقوط کرد. این اشکال در ارتفاع ۸۰۰۰ متری از سطح زمین رخ داد و هواپیما را تا ارتفاع ۲۰۰۰ متری از سطح زمین به پایین کشید. خلبان در ارتفاع ۲۰۰۰ متری مجبور به فعال‌سازی صندلی‌پران و ایجکت شد.[۱۲۹] خلبان بدون آسیب‌دیدگی به‌وسیلهٔ یک بالگرد به پایگاه برگردانده شد.[۱۳۰][۱۳۱][۱۳۲][۱۳۳][۱۳۴]

کاربران

ویرایش

نیروی هوافضای روسیه   روسیه

مشخصات

ویرایش
 

داده‌ها از Aviation News,[۱۴۱] Aviation Week,[۱۴۲] Air International,[۱۴۳][۱۴۴][۱۴۵] Combat Aircraft[۱۴۴]

ویژگی‌های کلی

  • خدمه: ۱
  • طول: ۲۰٫۱ متر (۶۵ فوت ۱۱ اینچ)
  • پهنای بال: ۱۴٫۱ متر (۴۶ فوت ۳ اینچ)
  • ارتفاع: ۴٫۷۴ متر (۱۵ فوت ۷ اینچ)
  • مساحت بال‌ها: ۷۸٫۸ متر مربع (۸۴۸ فوت مربع)
  • وزن خالی: ۱۸٬۰۰۰ کیلوگرم (۳۹٬۶۸۳ پوند)
  • وزن ناخالص: ۲۵٬۰۰۰ کیلوگرم (۵۵٬۱۱۶ پوند) وزن مأموریت معمولی، ۲۹٬۲۷۰ کیلوگرم با بیشینهٔ مهمات
  • بیشترین وزن برخاست: ۳۵٬۰۰۰ کیلوگرم (۷۷٬۱۶۲ پوند)
  • ظرفیت سوخت: ۱۰٬۳۰۰ کیلوگرم (۲۲٬۷۰۰ پوند) باک درونی
  • پیشرانه هواگرد: ۲ عدد توربوفن (117) AL-41-F1 (در مراحل نخست پروژه) ۹۳٫۱ کیلو نیوتن خشک و ۱۴۷٫۲ کیلونیوتن با پس‌سوز
  • پیشرانه هواگرد: ۲ عدد توربوفن izdeliye 30 (در ادامهٔ پروژه) ۱۰۷٫۹ کیلونیوتن خشک و ۱۷۶٫۶ کیلونیوتن با پس‌سوز

عملکرد

  • بیشینه سرعت: ماخ ۲ (۲٬۱۲۰ کیلومتر درساعت) در ارتفاع بالا
    • ابرپیمایشی: ماخ ۱٫۶ (۱٬۷۱۰ کیلومتر درساعت) در ارتفاع بالا
  • بُرد: ۳٬۵۰۰ کیلومتر (۲٬۱۷۵ مایل؛ ۱٬۸۹۰ مایل دریایی) با سرعت زیرصوت ۴۵۰۰ کیلومتر به‌همراه دو مخزن سوخت بیرونی
  • حداكثر ارتفاع: ۲۰٬۰۰۰ متر (۶۶٬۰۰۰ فوت)
  • حد شتاب جی: +۹٫۰
  • بارگیری بال: ۳۱۷ کیلوگرم بر متر مربع (۶۵ پوند بر فوت مربع) وزن عادی مأموریت
  • نیرو به وزن: ** ۱٫۰۲ با موتور AL-41F1 (1.19 با وزن مأموریت معمولی)
    • ۱٫۱۵ تا ۱٫۲ با موتور izdeliye 30 (1.36 با وزن مأموریت معمولی)

در رسانه‌ها

ویرایش

سوخو-۵۷ در فیلم تاپ گان: ماوریک به‌عنوان هواپیمای مورد استفاده توسط کشور بدون نام متخاصم ظاهر شده است.[۱۴۶] که آن کشور جنگنده تامکت را هم در اختیار داشت

نگارخانه

ویرایش

جستارهای وابسته

ویرایش

پانویس و منابع

ویرایش
  1. ↑ "Т-50-Eng — Page 3". Т-50-Eng. Archived from the original on 16 February 2020. Retrieved 2019-12-04.
  2. ↑ "Совершил первый полет последний Су-57, — источник". News.rambler.ru. Archived from the original on 26 December 2017. Retrieved 3 January 2018.
  3. ↑ "Military Watch Magazine".
  4. ↑ Pandit, Rajat (10 October 2009). "India, Russia to ink new military pact". Times of India. Archived from the original on 5 July 2013. Retrieved 11 May 2013.
  5. ↑ Shukla, Ajai (5 January 2010). "India, Russia close to PACT on next generation fighter". Business Standard. Archived from the original on 6 January 2010. Retrieved 4 January 2010.
  6. ↑ Shukla, Ajai (6 January 2010). "India to develop 25% of fifth generation fighter". Business Standard. Archived from the original on 8 January 2010. Retrieved 6 January 2010.
  7. ↑ "Russia's New Su-57 Fighters Cost Just $40 Million Each; Are Fifth Generation Jets Really Cheaper than the Su-35?". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ "Russia's 5th-generation fighter jet named as Su-57". TASS (به انگلیسی). Archived from the original on 12 August 2017. Retrieved 11 August 2017.
  9. ↑ "Т-50-2 fighter aircraft made the flight to Akhtubinsk". Sukhoi.org (Press release). 21 February 2014. Archived from the original on 27 April 2014. Retrieved 5 March 2014.
  10. ↑ "Sukhoi Company launches flight tests of PAK FA advanced tactical frontline fighter". Sukhoi.org (Press release). 29 January 2010. Archived from the original on 1 May 2011. Retrieved 26 January 2011.
  11. ↑ Cohen, Ariel (16 January 2009). "Russia bets on new Sukhoi fighter to match F-35". United Press International. Archived from the original on 5 February 2010. Retrieved 11 January 2010.
  12. ↑ "Новый двигатель с плазменной системой зажигания для Су-57. "Изделие 30" и искусство компромиссов". naukatehnika.com. 19 March 2019. Retrieved 15 June 2019.
  13. ↑ Druzhinin, Alexei. "Russian Air Force to buy over 60 fifth-generation fighters". RIA Novosti. Archived from the original on 5 August 2010. Retrieved 26 January 2011.
  14. ↑ Gordon, Yefim (2002). "Sukhoi S-37 and Mikoyan MFI: Russian Fifth-Generation Fighter Technology Demonstrators". Warbird Tech. 1. Hinckley, UK: Midland Publishing. ISBN 1-85780-120-2. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  15. ↑ Gordon, Yefim (2002). "Sukhoi S-37 and Mikoyan MFI: Russian Fifth-Generation Fighter Technology Demonstrators". Warbird Tech. 1. Hinckley, UK: Midland Publishing. ISBN 1-85780-120-2.
  16. ↑ "Premier Putin satisfied with Russian fifth-generation fighter tests". RIA Novosti. 20 April 2010. Archived from the original on 10 May 2013. Retrieved 20 April 2010.
  17. ↑ Butowski, Piotr (1 November 2006). "MiG's Fifth Generation Fighter Builds up New Momentum". Russia & CIS Observer. Archived from the original on 14 May 2018. Retrieved 14 May 2018.
  18. ↑ "The contract to develop a sketch and technical project of the Russian-Indian 5th -generation fighter was completed". Sukhoi.org (Press release). Archived from the original on 5 October 2013. Retrieved 16 November 2013.
  19. ↑ "India, Russia to ink new military pact". The Times of India. 10 October 2009. Archived from the original on 5 July 2013. Retrieved 11 May 2013.
  20. ↑ "India, Russia to Ink gen-5 fighter pact". Business Standard. Archived from the original on 6 October 2012. Retrieved 19 November 2012.
  21. ↑ "IAF to induct 214 variants of fighter aircraft - Times of India". The Times of India. Archived from the original on 31 January 2019. Retrieved 31 January 2019.
  22. ↑ Mathews, Neelam. "Indian Air Force Chief Outlines Fighter Jet Plans". Aviation International News (به انگلیسی). Archived from the original on 31 January 2019. Retrieved 31 January 2019.
  23. ↑ ".. :: India Strategic ::. Air Force: IAF decides on 144 Fifth Generation Fighters". indiastrategic.in. Archived from the original on 28 September 2013. Retrieved 31 January 2019.
  24. ↑ Diplomat, Franz-Stefan Gady, The. "India and Russia Fail to Resolve Dispute Over Fifth Generation Fighter Jet". The Diplomat (به انگلیسی). Archived from the original on 27 March 2019. Retrieved 31 January 2019.
  25. ↑ "India withdraws from FGFA project, leaving Russia to go it alone". Janes 360. 20 April 2018. Archived from the original on 7 November 2018. Retrieved 7 November 2018.
  26. ↑ "India withdraws from FGFA project, leaving Russia to go it alone". Jane's 360. 20 آوریل 2018. Archived from the original on 23 May 2018.
  27. ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ "It's No Surprise India Finally Ditched Its Stealth Fighter Program With Russia". The Drive. 23 آوریل 2018. Archived from the original on 26 April 2018.
  28. ↑ ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ "India Pulls out of Joint Stealth Fighter Project With Russia". The Diplomat. 23 آوریل 2018. Archived from the original on 26 April 2018.
  29. ↑ "Is there a future for the SU-57?". Defence IQ. 17 September 2018. Archived from the original on 7 November 2018. Retrieved 7 November 2018.
  30. ↑ "В Индии назвали условия закупки Су-57". РИА Новости (به روسی). 2019-07-19. Retrieved 2019-12-11.
  31. ↑ "Sukhoi Su-57 not on IAF radar, Air Chief Marshal Birender Singh Dhanoa says decision after fighter joins Russian Air Force | India News". zeenews.india.com. Retrieved 2019-12-11.
  32. ↑ "PAK FA - Russia Special Report". Flightglobal. 2 August 2011. Archived from the original on 28 May 2014. Retrieved 10 May 2014.
  33. ↑ "Russian air forces started the state testing of T-50 fighter". Russian Aviation. Archived from the original on 2 June 2014. Retrieved 28 May 2014.
  34. ↑ Druzhinin, Alexei. "Russian military to buy 60 fifth-generation fighters after 2016". RIA Novosti. Archived from the original on 5 August 2010. Retrieved 26 January 2011.
  35. ↑ "'Better than US-made 5G': PAK-FA fighter to engage sea, air & ground targets". RT International (به انگلیسی). Archived from the original on 31 January 2019. Retrieved 30 January 2019.
  36. ↑ Safronov, Ivan (25 March 2015). "Russian Air Force to buy fewer PAK FA fighter aircraft". Russia & India Report (به انگلیسی). Archived from the original on 5 November 2016. Retrieved 9 April 2017.
  37. ↑ "Fewer PAK FA". RBTH. Archived from the original on 27 July 2015.
  38. ↑ Sweetman, Bill (21 December 2013). "T-50 Update". Aviation Week. Archived from the original on 28 May 2014. Retrieved 24 May 2014.
  39. ↑ "Первые истребители Су-57 готовы к отправке в войска". Russia-24. 30 June 2018. Archived from the original on 21 July 2018. Retrieved 21 July 2018.
  40. ↑ Rogoway, Joseph Trevithick and Tyler. "No, Russia's Su-57 Stealth Fighter Program Isn't Dead, At Least Not Yet". Thedrive.com. Archived from the original on 21 July 2018. Retrieved 28 July 2018.
  41. ↑ "Putin says 76 Su-57 jets to be purchased before 2028". TASS. 15 May 2019. Archived from the original on 17 May 2019. Retrieved 18 May 2019.
  42. ↑ ۴۲٫۰ ۴۲٫۱ "Минобороны получит 76 истребителей Су-57". TASS. 27 June 2019. Retrieved 28 June 2019.
  43. ↑ "Russian Defense Ministry to get 76 Su-57 fighter jets". TASS. 27 June 2019. Retrieved 28 June 2019.
  44. ↑ "На "Армии-2019" подписаны контракты на боеприпасы для Су-57". TASS. 27 August 2019. Retrieved 17 November 2019.
  45. ↑ "Russia launches serial production of Su-57 fifth-generation fighter jet - Sukhoi". TASS. 30 July 2019. Archived from the original on 25 August 2016. Retrieved 30 July 2019.
  46. ↑ ۴۶٫۰ ۴۶٫۱ ۴۶٫۲ ۴۶٫۳ ۴۶٫۴ "Т-50 – Альбомы" (به روسی). KnAAPO. Archived from the original on 13 August 2017. Retrieved 12 August 2017.
  47. ↑ ۴۷٫۰ ۴۷٫۱ ۴۷٫۲ ۴۷٫۳ ۴۷٫۴ ۴۷٫۵ Новости, Р. И. А. (2017-08-08). "Эволюция ПАК ФА. Как менялся российский истребитель пятого поколения". РИА Новости (به روسی). Retrieved 2022-09-27.
  48. ↑ ۴۸٫۰ ۴۸٫۱ "VIDEO: Russia flies first Su-57 fitted with new Product 30 engine". Flightglobal.com. 5 December 2017. Archived from the original on 8 December 2017. Retrieved 8 December 2017.
  49. ↑ ۴۹٫۰ ۴۹٫۱ ۴۹٫۲ ۴۹٫۳ ۴۹٫۴ "Су-57 / Т-50 / И-21 / ПАК ФА". Military Russia (به روسی). 12 August 2017. Archived from the original on 6 September 2017. Retrieved 10 September 2017.
  50. ↑ Щеголев, Илья (21 October 2015). "Т-50-5 совершил первый полет после капремонта" (به روسی). Rossiyskaya Gazeta. Archived from the original on 13 August 2017. Retrieved 12 August 2017.
  51. ↑ bmpd (31 July 2017). "Как сообщается, серийный вариант истребителя Т-50 получил официальное наименование Су-57". bmpd. Archived from the original on 25 February 2018. Retrieved 6 December 2018.
  52. ↑ "Russia - Air Force Sukhoi T-50 photo by Artyom Anikeev - AviaPressPhoto". airplane-pictures.net. Retrieved 27 August 2019.
  53. ↑ ۵۳٫۰ ۵۳٫۱ "Первые фотографии самолета Т-50-9" (به روسی). BMPD. 13 May 2017. Archived from the original on 10 August 2017. Retrieved 12 August 2017.
  54. ↑ ۵۴٫۰ ۵۴٫۱ "В РФ начались летные испытания десятого истребителя пятого поколения Су-57" (به روسی). Interfax. 6 January 2018. Archived from the original on 8 January 2018. Retrieved 9 January 2018.
  55. ↑ "Совершил первый полет последний прототип Су-57, — источник" (به روسی). Naked Science. 25 December 2017. Archived from the original on 9 January 2018. Retrieved 9 January 2018.
  56. ↑ «فیلم واماندگی موتور در نمایشگاه ماکس ۲۰۱۱». www.youtube.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
  57. ↑ "2 بازیابی فشار موتور در پسا واماندگی".
  58. ↑ ۵۸٫۰ ۵۸٫۱ Butowski 2013, p. 78.
  59. ↑ "2 new videos show Russian Su-57s fighters landing at the same time and performing flat spins" (به انگلیسی). Business Insider. 27 November 2018. Archived from the original on 30 November 2018. Retrieved 30 November 2018.
  60. ↑ "Su-57 fifth-generation jets show unbelievable manoeuvrability in the air - New Russian weapons". PravdaReport (به انگلیسی). 22 November 2018. Archived from the original on 30 November 2018. Retrieved 30 November 2018.
  61. ↑ ۶۱٫۰ ۶۱٫۱ ۶۱٫۲ ۶۱٫۳ Sweetman, Bill (19 August 2013). "Sukhoi T-50 Shows Flight-Control Innovations". Aviation Week. Archived from the original on 20 October 2013. Retrieved 16 November 2013.
  62. ↑ "Su-57". deagel.com. Archived from the original on 14 January 2019. Retrieved 14 January 2019.
  63. ↑ "Sukhoi Su-57 (T-50 / PAK FA) 5th Generation Multi-Role Stealth Aircraft - Russian". nmilitaryfactory.com (به انگلیسی). Archived from the original on 7 August 2018. Retrieved 14 January 2019.
  64. ↑ «Three More Sukhoi T-50 Prototypes To Fly In Next 12 Months | Aviation Week Network». aviationweek.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
  65. ↑ Sputnik. "Aerial Ghosts: Russia's Autonomous 5th Gen Su-57 to Dominate the Skies". sputniknews.com (به انگلیسی). Archived from the original on 6 December 2018. Retrieved 6 December 2018.
  66. ↑ "Михаил Погосян: Т-50 обеспечит надежную защиту рубежей (АвиаПорт)". АвиаПорт.Ru (به روسی). Retrieved 2022-09-27.
  67. ↑ Sweetman, Bill. "New moves". Aviation Week and Space Technology, 10 August 2013. p. 43.
  68. ↑ «sukhoi su-57: avia news». psk.blog.24heures.ch. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
  69. ↑ Butowski 2012, p. 50.
  70. ↑ "PAK FA stealth features patent published". Jane's Information Group. 10 January 2014. Archived from the original on 23 October 2014. Retrieved 21 July 2018.
  71. ↑ "Russia's newest fighter jet is 5th-generation 'in name only'". Businessinsider.com. Archived from the original on 21 August 2016. Retrieved 14 August 2016.
  72. ↑ "'Carbon Ghosts': How Coal Plastic Will Help Russian Planes to Dodge Enemy Radar". sputniknews.com (به انگلیسی). Retrieved 2019-12-04.
  73. ↑ "Russia's 5th-generation fighter jet gets advanced stealth coating". TASS. 11 January 2019. Archived from the original on 15 January 2019. Retrieved 14 January 2019.
  74. ↑ ۷۴٫۰ ۷۴٫۱ Lockie, Alex (14 May 2018). "Close-up photos of Russia's new 'stealth' jet reveal its true purpose -- and it's a big threat to the US". Business Insider Australia (به انگلیسی). Archived from the original on 25 March 2019. Retrieved 27 August 2019.
  75. ↑ Butowski, Piotr. "Russian Supercruiser". Air International, February 2011, p. 34. Stamford, UK: Key Publishing.
  76. ↑ "Janes | Latest defence and security news". Janes.com (به انگلیسی). Retrieved 2022-09-27.
  77. ↑ "PAK FA stealth features patent published". Jane's. 9 January 2014. Archived from the original on 9 January 2014. Retrieved 9 January 2014.
  78. ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۴ دسامبر ۲۰۱۹.
  79. ↑ «The F-35 vs. The VHF Threat». thediplomat.com (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
  80. ↑ Ralston, J; Heagy, J; et al. "Environmental/Noise Effects on UHF/VHF UWB SAR" بایگانی‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine. dtic.mil, September 1998. Retrieved: 2 January 2015.
  81. ↑ «ПАО «ОДК-САТУРН»». www.uec-saturn.ru. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
  82. ↑ ۸۲٫۰ ۸۲٫۱ Butowski 2013, p. 79.
  83. ↑ ۸۳٫۰ ۸۳٫۱ «Sukhoi T-50 Shows Flight-Control Innovations». web.archive.org. ۲۰۱۳-۱۰-۲۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
  84. ↑ Shukla، Ajai (۲۰۱۴-۰۱-۲۱). «Russia can't deliver on Fifth Generation Fighter Aircraft: IAF». Business Standard India. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
  85. ↑ "Russian Air Force to Receive the First Production Su-57 in 2018 - Defense Update:". Defense-update.com. 17 December 2017. Archived from the original on 21 December 2017. Retrieved 18 December 2017.
  86. ↑ ۸۶٫۰ ۸۶٫۱ «The testing of a new engine intended for PAK FA will be started in 2014 - RUSSIAN AVIATION». www.ruaviation.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
  87. ↑ "Пресс-конференция НПО "Сатурн"". ВПК.name (به روسی). Retrieved 2022-09-27.
  88. ↑ "Russia's Su-57 fifth-generation fighter makes first flight with new engine". Tass.com. Archived from the original on 6 December 2017. Retrieved 6 December 2017.
  89. ↑ "Russia's Su-57 fifth-generation fighter performs 16 test flights with new 2nd stage engine". TASS. 6 December 2019. Retrieved 11 December 2019.
  90. ↑ https://web.archive.org/web/20180225064852/http://tass.com/defense/988976
  91. ↑ "Su-57E Perspective multirole fighter". Rosoboronexport. Retrieved 22 March 2021.
  92. ↑ Gady, Franz-Stefan. "India Pulls out of Joint Stealth Fighter Project With Russia". thediplomat.com (به انگلیسی). Retrieved 2021-07-19.
  93. ↑ GDC (2018-04-21). "India withdraws from FGFA or Su-57 (PAK FA) project". Global Defense Corp (به انگلیسی). Retrieved 2021-07-19.
  94. ↑ "An upgraded version of the Sukhoi Su-57 will go into production starting in 2025". aviacionline.com. Retrieved 14 August 2021.
  95. ↑ "Alleged PHOTO, VIDEO of Russian Su-57 Fifth Gen Jet in Syria Released on Twitter". Sputnik (news agency). 22 February 2018. Archived from the original on 24 February 2018. Retrieved 24 February 2018.
  96. ↑ Seidel, Jamie. "Syria: Russian Su-57 stealth fighter spotter landing". News.com.au. Archived from the original on 22 February 2018. Retrieved 22 February 2018.
  97. ↑ СМИ сообщили о прибытии еще двух истребителей Су-57 в Сирию‍ بایگانی‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine RIA Novosti, 24 February 2018.
  98. ↑ "Переброска Су-57 в Сирию несет в себе значительный риск". ВЗГЛЯД. РУ (به روسی). Retrieved 2022-09-27.
  99. ↑ Trevithick, Joseph. "Russia Releases First Official Video of Its Su-57s on Their Absurdly Short Trip To Syria". The Drive (به انگلیسی). Archived from the original on 30 November 2018. Retrieved 30 November 2018.
  100. ↑ "Русская линия". Военный эксперт об отправке в Сирию Су-57 بایگانی‌شده در ۶ مارس ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine RIA Novosti, 26 February 2018.
  101. ↑ Яблочкин, Кирилл (2018-03-01). "Новейшие истребители Су-57 прошли боевые испытания в Сирии - Шойгу". Телеканал «Звезда» (به روسی). Retrieved 2022-09-27.
  102. ↑ «Su-57 fifth-generation fighter jets successfully tested in Syria». TASS. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
  103. ↑ "Alert 5» Su-57 launched cruise missile while deployed to Syria - Military Aviation News". alert5.com. Archived from the original on 27 May 2018. Retrieved 26 May 2018.
  104. ↑ "Russian Military Unveils Video Footage of New Su-57 Stealth Fighter in Syria" (به انگلیسی). Retrieved 30 November 2018.
  105. ↑ "Russia's 5th-generation fighter jets make 10 flights in Syria". TASS (به روسی). Archived from the original on 30 November 2018. Retrieved 30 November 2018.
  106. ↑ "Источник в ОПК сообщил о применении Россией Су-57 в спецоперации на Украине". 20 May 2022.
  107. ↑ "Many Russian warplanes fire missiles from inside Russian airspace". The Times of India. 12 March 2022.
  108. ↑ Şafak, Yeni (27 May 2018). "S-400'den sonra SU uçakları". Yeni Şafak (به ترکی استانبولی). Archived from the original on 6 December 2018. Retrieved 6 December 2018.
  109. ↑ "Turkey May Buy Russian Su-57 Jets, If Delivery of F-35 Jets Suspended - Reports". sputniknews.com (به انگلیسی). Archived from the original on 6 December 2018. Retrieved 6 December 2018.
  110. ↑ "U.S. to stop training Turkish F-35 pilots because of Russia deal:..." Reuters (به انگلیسی). 7 June 2019. Retrieved 13 August 2019.
  111. ↑ "Russia 'ready to cooperate' to sell Turkey Su-57 fighter jets". hurriyetdailynews.com. Hürriyet Daily News. 3 May 2019. Archived from the original on 4 May 2019. Retrieved 6 May 2019.
  112. ↑ "Turkey in 'talks' on buying Russian Su-57 jet fighters – Erdogan". rt.com. 30 August 2019. Retrieved 15 September 2019.
  113. ↑ GDC (2020-02-07). "Turkey rejects Russian Su-57 fighter jet". Global Defense Corp (به انگلیسی). Retrieved 2021-07-14.
  114. ↑ Trevithick, Joseph. "Russia Says UAE Could Help Build Su-57s As Gulf Nation Puts F-35 Ambitions On Hold". The Drive. Retrieved 2019-12-02.
  115. ↑ "Sukhoi Forecasted 600 Su-57 Sale During Design Phase of the Aircraft". Global Defense Corp (به انگلیسی). 2021-06-25. Retrieved 2021-07-20.
  116. ↑ "Algeria to Receive Su-57 in 2028". Global Defense Corp (به انگلیسی). 2020-12-08. Retrieved 2021-07-20.
  117. ↑ "Iraqi military leadership interested in russian Su-57 next generation fighter". Military watch magazine. Retrieved 2021-07-19.
  118. ↑ "Russia's fifth-generation fighter to be cheaper than foreign analogues" بایگانی‌شده در ۳ سپتامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine.
  119. ↑ Tae-hoon, Lee.
  120. ↑ "South Korea confirms Sukhoi T-50's surprise entry into FX fighter contest". janes.com. 22 July 2011. Archived from the original on 16 September 2012. Retrieved 13 May 2022.
  121. ↑ Lee, Tae-Hoon.
  122. ↑ "Russia to Offer Brazil Stake in Future Advanced Fighter Project". RIA Novosti. 14 October 2013. Archived from the original on 14 October 2013. Retrieved 14 October 2013.
  123. ↑ "Russia proposes to Brazil a joint agreement to produce Sukhoi T-50 PAK-FA". 14 October 2013. Archived from the original on 3 November 2013. Retrieved 3 November 2013.
  124. ↑ Shukla, Ajai (2014-10-30). "Brazil chooses Gripen over Rafale". Business Standard India. Retrieved 2021-07-19.
  125. ↑ "F-X2: Brazils Saab Contract for Gripens a Done Deal". Defense Industry Daily. Retrieved 2021-07-19.
  126. ↑ Reim2021-06-03T22:05:00+01:00, Garrett. "Brazilian air force to nearly double Saab Gripen order, cut KC-390 order in half: reports". FlightGlobal (به انگلیسی). Retrieved 2021-07-19.
  127. ↑ Karnozov, Vladimir. "Sukhoi T-50 Prototype Suffers Fire on Approach To Land". Aviation International News (به انگلیسی). Archived from the original on 31 January 2019. Retrieved 30 January 2019.
  128. ↑ "T-50 Fighter Jet Fire Near Moscow Not to Affect Test Run". RIA Novosti. Archived from the original on 12 June 2014. Retrieved 10 June 2014.
  129. ↑ "Источник: упавший в Хабаровском крае Су-57 самопроизвольно вошел в спираль" (به روسی). TASS. 25 December 2019. Retrieved 25 December 2019.
  130. ↑ "Истребитель Су-57 потерпел первую аварию". Vedomosti (به روسی). 24 December 2019. Retrieved 24 December 2019.
  131. ↑ "Истребитель Су-57 разбился в Хабаровском крае". Izvestia (به روسی). 24 December 2019. Retrieved 24 December 2019.
  132. ↑ "Власти Хабаровского края подтвердили информацию о падении Т-50" (به روسی). REN TV. 24 December 2019. Retrieved 24 December 2019.
  133. ↑ "В Хабаровском крае разбился истребитель Су-57" (به روسی). RIA Novosti. 24 December 2019. Retrieved 24 December 2019.
  134. ↑ "SU-57 Felon Advanced Fighter Crashes In Russia". thedrive.com. 24 December 2019. Retrieved 24 December 2019.
  135. ↑ "Первый серийный истребитель Су-57 поступил в авиаполк Южного военного округа".
  136. ↑ https://function.mil.ru/files/morf/Doklad_Krivoruchko_EDP_2022.pdf [نشانی وب عریان]
  137. ↑ ۱۳۷٫۰ ۱۳۷٫۱ "Минобороны и "Сухой" заключили контракт на поставку двух Су-57". TASS. 22 August 2018. Archived from the original on 23 August 2018. Retrieved 23 August 2018.
  138. ↑ «Минобороны и «Сухой» заключили контракт на поставку двух Су-57 - Армия и ОПК - ТАСС». web.archive.org. ۲۰۱۸-۰۸-۲۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
  139. ↑ https://tass.ru/armiya-i-opk/6601712
  140. ↑ Gady، Franz-Stefan. «Russia to Procure 76 Su-57 Stealth Fighter Jets by 2028». thediplomat.com (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
  141. ↑ Butowski 2012, p. 48-52.
  142. ↑ "Sukhoi T-50 Shows Flight-Control Innovations". Aviationweek.com. Archived from the original on 27 March 2014. Retrieved 14 November 2014.
  143. ↑ Butowski, Piotr. "Raptorski's Maiden Flight". Air International, Vol. 78, No 3, March 2010, pp.  30–37. Stamford, UK: Key Publishing.
  144. ↑ ۱۴۴٫۰ ۱۴۴٫۱ Butowski, Piotr. "Russian Raptor?". Combat Aircraft, January 2016, pp.  52–57. Stamford, UK: Key Publishing.
  145. ↑ Butowski, Piotr. "Putin's Raptorski". Air International, Vol. 93, No 3, September 2017, pp.  24–27. Stamford, UK: Key Publishing.
  146. ↑ "New Top Gun Trailer Shows Dogfight Between F-14 and Su-57". The War Zone. 29 March 2022.

پیوند به بیرون

ویرایش


خطای یادکرد: خطای یادکرد: برچسب <ref> برای گروهی به نام «N» وجود دارد، اما برچسب <references group="N"/> متناظر پیدا نشد. ().

برگرفته از «https://fa.wiki.x.io/w/index.php?title=سوخو-۵۷&oldid=40596109»