زکریای قزوینی
زکریا بن محمد بن محمود مکمونی قزوینی ملقب به زکریای قزوینی (۶۰۰–۶۸۲)، جغرافی‌دان، دانشمند، تاریخ‌نویس و فیلسوف ایرانی،[۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷] قرن هفتم هجری قمری و از اعضای دارالحکمه بود. او شاگرد اثیرالدین ابهری حکیم بزرگ ایرانی بود.
زکریای قزوینی | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۶۰۰ هجری قمری |
| درگذشت | ۶۸۲ هجری قمری بغداد |
| ملیت | ایرانی |
| پیشینه علمی | |
| شاخه(ها) | جغرافیا، تاریخ‌نویس و فیلسوف |
زندگی
ویرایشزکریای قزوینی در سال ۶۰۲ هجری قمری در قزوین متولد گردید. دوران کودکی را در زادگاه خود پشت سر گذاشت. در نوجوانی راه سفر را پیش گرفت و به شام رفت و از دارالعلم آن دیار بهره گرفت. سپس در دمشق با محی‌الدین ابن عربی برخورد نمود و پیرو طریقت صوفیانهٔ او گردید.[نیازمند منبع]
زکریای قزوینی قسمت عمده عمر خود را ساکن مناطق عرب‌زبان بوده و کتاب‌هایش را به عربی زبان دانشنامه‌ای آن دوران تصنیف کرده است، محافل عربی و بعضی شرق‌شناسان او را عرب شمرده‌اند؛ درحالی‌که از سبک نوشته‌های قزوینی معلوم است که عربی، زبان مادری او نبوده است؛ بنابراین، با توجه به اقامت جد وی در قزوین و ازدواج با یک ایرانی و با عنایت به اینکه او خود بعد از چند نسل که همگی مقیم قزوین بوده‌اند، در همان شهر متولد شده و پرورش یافته و زبان مادری‌اش فارسی بوده است، طبق هر مقیاس و معیاری بلکه باید او را ایرانی شمرد.[۸][۹]
او بعد از مدتی از شام به عراق رفت. در دوران خلافت مستعصم عباسی منصب قضای واسط و حله را داشت. وی تا هنگام حملهٔ هولاکو به بغداد منصب قضا را به عهده داشت، و بعد از سقوط خلافت بغداد به دمشق بازگشت. وی به سال ۶۸۲ هَ.ق. در واسط وفات یافت و در مقبرهٔ شونیزیهٔ بغداد دفن گردید.[۱۰][۱۱]
تألیفات
ویرایشنگارخانه تالیفات
ویرایش-
نسخه خطی هفته سیاره از زکریای قزوینی -
هیولای یاجوج و ماجوج دست نوشته زکریای قزوینی -
نسخه دست نویس از کتاب عجایب مخلوقات -
عجایب مخلوقات -
-
منابع
ویرایش- ↑ ĀṮĀR AL-BELĀD, C. E. Bosworth, Encyclopaedia Iranica; "Ātar Al-Belad: the title of a geographical work composed in Arabic during the 7th/13th century by the Persian scholar Abū Yaḥyā Zakarīyāʾ b. Moḥammad Qazvīnī". iranicaonline.org بایگانی‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
- ↑ Iranian Entomology: An Introduction, Volume I, ed. Cyrus Abivardi, (Springer, 2001), 495.
- ↑ Bernard Lewis, A Middle East Mosaic: Fragments of Life, Letters and History, (Random House, 2000), 439.
- ↑ «قزوینی، زکریا بن محمد - ویکی‌نور، دانشنامهٔ تخصصی». fa.wikinoor.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۶.
- ↑ بغداد، زکریای قزوینی زمینه فعالیتجغرافیا، تاریخ‌نویس و فیلسوف ملیت ایرانی تولد 600 هجری قمری قزوین مرگ 682 هجری قمری. «زکریا_قزوینی». wikibin.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۶.
- ↑ admin2 (۲۰۲۱-۰۲-۰۹). «زکریا». زرافه جادویی. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۶.
- ↑ «زکریا قزوینی | کتاب‌ها و متون». اصول. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۶.
- ↑ «از دمشق تا بغداد با «زکریای قزوینی»». velaiatnews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۶.
- ↑ «قزوینی، زکریا بن محمد - ویکی‌نور، دانشنامهٔ تخصصی». fa.wikinoor.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۶.
- ↑ ریحانة الادب ج 3 ص 295
- ↑ http://www.vajehyab.com/dehkhoda/قزوینی-11[پیوند مرده]
- اثرآفرینان، زندگینامهٔ نام‌آوران فرهنگی ایران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، جلد سوم
- القزوینی، زکریا، محمد، (عجائب المخلوقات وغرائب الموجودات) منشورات دار آفاق الجدیدة: بیرت، لبنان، چاب ششم، انتشار سال ۱۹۸۱ میلادی. (به عربی).
- لغت‌نامه دهخدا: زکریا بن محمد قزوینی