زردکوه
زَردکوه یا زردکوه بختیاری[۲] کوهستانی در زاگرس مرکزی است، که در شهرستان کوهرنگ و استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد.[۳] قله کلونچین در زردکوه با ارتفاع ۴۲۲۱ متر پس از کوه دنا، دومین کوه مرتفع در رشته کوه‌های زاگرس و یکی از ۱۵۱۵ قله بسیار برجسته جهان به‌شمار می‌رود. این کوهستان سرچشمهٔ اصلی کارون، زاینده رود و دز است.[۴][۵]
| زردکوه | |
|---|---|
 نمایی از زردکوه | |
 | |
  زردکوه | |
| مرتفع‌ترین نقطه | |
| ارتفاع | ۴٬۲۲۱ متر (۱۳٬۸۴۸ فوت)[۱] |
| برجستگی | ۲٬۰۴۰ متر (۶٬۶۹۰ فوت)[۱] |
| فهرست‌بندی | قله بسیار برجسته |
| جغرافیا | |
| رشته‌کوه مادر | زاگرس |
رشته‌کوه زردکوه در حد فاصل رود کوهرنگ و رودخانه بازفت و جهت این رشته کوه از شمال غرب تا جنوب شرق هم آهنگ با حرکت کلی ساختار زاگرس است. زردکوه در جنوب غربی ایران و در انتهایی‌ترین قسمت غربی استان چهارمحال و بختیاری واقع است. این رشته کوه یکی از غنی‌ترین ذخایر طبیعی آب ایران است و از سرچشمه‌های اصلی رودخانه کارون به‌عنوان بزرگ‌ترین رودخانه ایران و سرچشمه‌های اصلی زاینده‌رود از این رشته‌کوه سرچشمه می‌گیرند.[۶]
این ارتفاعات به صورت نواری با عرض حدود ۱۵ کیلومتر در برگیرنده قلل مرتفع بسیاری با ارتفاع بالای ۴۰۰۰ متر همچون هفت تنان، شاه شهیدان، زرده، چری، کلونچین و… است. همچنین مهم‌ترین یخچال‌های اصلی زاگرس که دارای هسته‌ای یخی هستند در کوه‌های زرد کوه جای گرفته‌اند که از معروفترین آن‌ها می‌توان به یخچال ایلوک (طویل‌ترین یخچال طبیعی ایران)، پورسونان، خرسان و غار یخی چما اشاره کرد. زردکوه بختیاری در قلب زاگرس مرکزی جای دارد و به دلیل توپوگرافی بسیار عالی و قرار داشتن بر سر راه سیستم‌های بارشی سودانی، مدیترانه ای و دریای سرخ پربارش‌ترین پهنه کوهستانی کشور و همچنین به برفگیرترین نقطه ایران و خاورمیانه معروف است که به‌طور نرمال بین ۱۵ تا ۲۰ متر برف تجمعی در سال بر این کوهستان می‌بارد و در سال‌های بالای نرمال به بیش از ۳۴ متر نیز می‌رسد، داده‌های اقلیمی ایستگاه هواشناسی کوهرنگ واقع در شهر چلگرد با ۱۳۵۹ میلی‌متر بارش سالانه و میانگین دمای سالانه ۹٫۲ درجه سلسیوس، گواه این مطلب است.
قله‌ها
ویرایش
از قلل معروف آن می‌توان به شاه شهیدان، زرده، دوزرده، هفت‌تنان، کلونچین، چری و کینو اشاره کرد. در این میان، قلّه کلونچین، با ارتفاع ۴۲۲۱ متر بلندترین قله زردکوه و همچنین پرفرازترین نقطه استان چهارمحال و بختیاری است. همچنین قله شاه شهیدان هم ۴۱۵۰ متر بلندی دارد.
کول خدنگ
ویرایشتنگهای با نام محلی «کول خدنگ» و نام مصطلح «تنگ کلونچین» از مسیرهای صعود به قله کلونچین است. کول خدنگ در بالای خروجی تونل دوم انتقال آب سرشاخه‌های کارون به زاینده‌رود قرار دارد. این تونل آب را از محلی به نام ماربُره تا پایین کول خدنگ می‌آورد و در آنجا پس از انباشته شدن در پشت یک سد به داخل آبگیر یک نیروگاه برق آبی هدایت می‌کند و پس از خروج از نیروگاه به سمت زاینده‌رود می‌رود.
منابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ "Iran: 54 Mountain Summits with Prominence of 1,500 meters or greater" Peaklist.org. Sources differ significantly on the elevation of this peak. Peakbagger for example gives an elevation of 4,548 m and a ارتفاع نسبی of 2,443 m. Retrieved 2012-04-29.
- ↑ «خطر در کمین زردکوه بختیاری». روزنامه تعادل. ۱۷ بهمن ۱۳۹۶.
- ↑ Microsoft Encarta World Atlas, 2001, Microsoft Corporation
- ↑ «Iran Mountain Ultra-Prominence - peaklist.org». www.peaklist.org. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۹-۲۱.
- ↑ Rawlinson, George. 2002. The Seven Great Monarchies of the Ancient Eastern World (Vol. 2: Babylonia, Media and Persia)
- ↑ Glaciers of Iran