سایپا شاهین

خودروی ساخت سایپا
(تغییرمسیر از رهام (خودرو))
این نسخهٔ پایداری است که در ۱۳ سپتامبر ۲۰۲۴ بررسی شده است. ۳۶ تغییر در حال انتظار نیازمند بازبینی هستند.

سایپا شاهین (با نام پروژه‌ای اس‌پی۱۰۰) خودروی سواری ساخت گروه خودروسازی سایپا است. شاهین از پلت‌فرم مشترک با تویوتا بلتا و ولیکس سی۳۰ استفاده می‌کند.

سایپا شاهین
دید کلی
شرکتسایپا
کد مدل خودرواس‌پی۱۰۰
نام‌های دیگرسایپا رهام (در طول توسعه)
تولید۱۳۹۹–اکنون
مونتاژایران: تهران
طراححسین سلیمانی (نمای خارجی)[۱]
بدنه و شاسی
کلاسخودروی کامپکت
شکل بدنه۴ در سدان
طرح‌بندیموتور جلو-محور جلو
سکوپلت‌فرم بی تویوتا
خودروهای وابستهتویوتا بلتا/گریت وال ولیکس سی۳۰
سایپا آریا
پیشرانه
موتوربنزینی:
۱٫۵ لیتری M15 TC آی۴ توربو
۱٫۶ لیتری ME16 آی۴
جعبه‌دنده۵ سرعتهٔ دستی
۶ سرعتهٔ خودکار
سی‌وی‌تی
سامانه تعلیق
جلومک فرسون
عقبمیلهٔ پیچشی
ابعاد
فاصله بین محورها۲٬۶۵۰ میلیمتر (۱۰۴٫۳ اینچ)
درازا۴٬۴۴۶ میلیمتر (۱۷۵٫۰ اینچ)
پهنا۱٬۷۷۱ میلیمتر (۶۹٫۷ اینچ)
بلندی۱٬۴۹۰ میلیمتر (۵۸٫۷ اینچ)
وزن خالص۱٬۲۷۰–۱٬۳۲۰ کیلوگرم (۲٬۸۰۰–۲٬۹۱۰ پوند) بسته به مدل

در خودروی شاهین از موتور بهبودیافتهٔ M15 TC استفاده شده‌است که ساختار کلی آن مشابه موتور خودروهای تیبا، ساینا و کوییک است؛ ولی در این خودرو از توربوشارژر برای افزایش توان و گشتاور موتور بهره گرفته شده‌است. بناست که در آینده روی این خودرو موتور ME16 که نسخهٔ ایرانی موتور EC5 گروه پی‌اس‌ای است، به‌کار رود.

از امکانات رفاهی و آپشن‌های سایپا شاهین می‌توان به فرمان برقی، رینگ ۱۵ اینچ آلومینیومی، کی‌لس استارتر، دوربین عقب، مانیتور لمسی، سنسور دنده عقب، تهویه اتوماتیک، ورود بدون کلید PEPS، سانروف، ترمزهای ۴ چرخ دیسکی، سیستم پایش فشار باد تایر TPMS، نشانگر تعویض دنده، چراغ دی‌لایت و چراغ اتوماتیک و صندلی چرمی اشاره کرد.

سایپا که شاهین را با نام «رهام» در سال ۱۳۹۷ و در نمایشگاه خودروی شیراز رونمایی کرد؛ در اسفند ۱۳۹۸ نام آن را به «شاهین» تغییر داد و در ۱۸ خرداد ۱۳۹۹ پیش‌فروش آن را آغاز کرد. تولید انبوه شاهین در آذر ۱۳۹۹ آغاز و نهایتاً اولین سری آن در اسفند ۱۳۹۹ تحویل داده شد. با این وجود، خریداران مدل‌های اولیه اذعان داشتند که خودروی آنها دارای ایرادات قابل توجهی است. سایپا بعدها مدعی افزایش کیفیت شاهین نسبت به مدل‌های اولیه شد.

تاریخچه

ویرایش

پیش از عرضه

ویرایش
 
ماکت ۱:۴ پیش‌نمونهٔ سایپا اس‌پی۱۰۰

سایپا شاهین در فاز توسعه با کد «اس‌پی۱۰۰» شناخته می‌شد[۲] که برخی منابع خبری نام کلی آن را «ایکس۳۰۰» و به عنوان خودرویی ملی پس از مدل‌های ایکس۱۰۰ (خانوادهٔ پراید) و ایکس۲۰۰ (تیبا، ساینا و کوییک) می‌دانستند؛ که بر روی پلت‌فرمی با ابعاد بزرگتر از این مدل‌ها قرار دارد.[۳]

در سال ۱۳۹۳ و در مصاحبه‌های مدیران بلندمرتبهٔ سایپا رسماً از پروژه‌ای به نام اس‌پی۱۰۰ سخن به میان آمد[۴] و در همان بازهٔ زمانی بود که تصاویری از کانسپت و ماکت گِلی این خودرو (در مقیاس ۱:۴) در مرکز تحقیقات سایپا در فضای مجازی انتشار یافت.[۵] در آن زمان گفته شد که قرار است ۵ خودرو بر اساس پلت‌فرم آن ساخته شوند و همچنین وعده داده شد که محصول نهایی این پروژه در سال ۱۳۹۵ عرضه خواهد شد.[۶] در اواخر سال ۱۳۹۳ و در حاشیه دومین جشنواره طراحی خودرو سایپا (که در پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران برگزار می‌شد) نیز ماکتی ۱:۱ (در مقیاس واقعی) از این خودرو در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفت.[۷]

در زمستان ۱۳۹۶، پیش‌نمونه‌ای از این خودرو در کشور هند رؤیت شد و در آن زمان برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از همکاری رنو هند در پروسهٔ ساخت این خودرو بود.[۸] در پاسخ به بحث‌های مطرح‌شده و حواشی ایجادشده، همان زمان از سوی مسئولان سایپا به‌طور رسمی عنوان شد که این خودرو به‌منظور انجام تست‌های کالیبراسیون به کمپانی بوش هند فرستاده شده و مابقی تست‌های کالیبراسیون آن نیز در بوش آلمان انجام خواهد پذیرفت.[۹]

شاهین (۱۳۹۹–اکنون)

ویرایش
 
مراسم نمادین تحویل اوّلین سری شاهین به مشتریان

شاهین در تیر ۱۳۹۷ با نام «رهام» معرفی شد؛[۱۰] اما در اسفند ۱۳۹۸ و به پیشنهاد غلامرضا کیامرزی، پژوهشگر محیط‌زیست به مدیرعامل سایپا، نام این خودرو به «شاهین» تغییر یافت.[۱۱][۱۲] برخی منابع نام رهام را برگرفته از نام پسر مدیرعامل وقت سایپا قلمداد کردند.[۱۳]

نام شاهین می‌تواند ادای احترامی به نسل سوم رامبلر امریکن باشد که شرکت جیپ ایران (پارس خودروی فعلی که در حال حاضر زیرمجموعهٔ گروه خودروسازی سایپا است) در سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۱ آن را با نام‌های شاهین (برای مدل دو در) و آریا (برای مدل چهار در) مونتاژ می‌کرد.[۱۴]

پیش‌فروش شاهین در ۱۸ خرداد ۱۳۹۹ آغاز شد.[۱۵] تولید انبوه این خودرو نیز در ۱۵ آذر همان سال آغاز[۱۶] و اولین سری شاهین نهایتاً در ۲۶ اسفند ۱۳۹۹ تحویل خریداران شد.[۱۷] خریداران مدل‌های اولیه اذعان داشتند خودروی تحویلی به آنها دارای ایرادات قابل توجهی است.[۱۸] سایپا بعدها اعلام کرد که کیفیت شاهین را نسبت به مدل‌های ابتدایی ارتقا داده‌است.[۱۹]

شاهین در ابتدا قرار بود در دو تیپ S و G عرضه شود که تیپ S مدل ساده‌تر و تیپ G مدل گران‌تر و آپشنال بود؛ اما سیاست‌های سایپا در سال ۱۳۹۹ باعث شد تا تیپ S هیچگاه عرضه نشده و صرفاً به‌عنوان خودروی سازمانی برخی مدیران سایپا مورد استفاده قرار گیرد.[۲۰] البته بعدها و در سال ۱۴۰۲، تیپی از این خودرو با نام GL روانهٔ بازار شد که از لحاظ ویژگی‌های فنی و رفاهی فرق چندانی با تیپ G نداشته و تنها تفاوت آن با تیپ G در نبود سانروف است.[۲۱]

سایپا در اولین روز از سال ۱۴۰۲ شاهین را با گیربکس اتوماتیک سی‌وی‌تی معرفی کرد که قابلیت تیپ‌ترونیک ۷ سرعته را به صورت مجازی به همراه دارد.[۲۲] شرایط فروش شاهین سی‌وی‌تی در ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ اعلام شد[۲۳] و اولین سری آن در اوایل آبان‌ماه همان سال به‌دست مشتریان رسید.[۲۴]

شاهین پلاس (از ۱۴۰۳)

ویرایش

سایپا در ۲۸ فروردین ۱۴۰۲ و در کنار کادیلا از مدل جدید شاهین با نام شاهین پلاس پرده برداشت.[۲۵] شاهین پلاس از پیشرانهٔ ۱٫۶ لیتری ME16 بهره برده و جعبه‌دندهٔ ۵ سرعتهٔ دستی ساخت مگاموتور یا ۶ سرعتهٔ خودکار ساخت DAE و لندای بر روی آن نصب می‌شود که تکنولوژی آن از شرکت آیسین ژاپن است.[۲۶] این خودرو از نظر امکانات رفاهی و ایمنی در جایگاه بالاتری نسبت به سایر تیپ‌های شاهین قرار دارد.[۲۷]

شاهین جوانان (از ۱۴۰۵)

ویرایش

شاهین جوانان تیپی از سدان شاهین است که پس از کراس‌اوور آریا به بازار خواهد آمد. بر اساس اطلاعات جدید از برنامه‌های تولید گروه خودروسازی سایپا، این خودروساز برنامه دارد تا قوی‌ترین و فول‌ترین تیپ از سدان شاهین را با نام شاهین جوانان به بازار عرضه کند. قرار است برنامه‌های توسعه این محصول دقیقاً پس از اتمام پروژه آریا به‌صورت جدی دنبال شود و احتمالا زمان عرضهٔ این محصول در سال ۱۴۰۵ خواهد بود.[۲۸]

طراحی

ویرایش

شاهین، اولین خودرو طراحی شده توسط سایپا است که از لحاظ ابعادی در سگمنت سی جای می‌گیرد.[۲۹] این خودرو از نظر کلاس فنی در برخی تعاریف، رقیب سدان‌های سگمنت بی پلاس، نظیر رانا پلاس نیز محسوب می‌گردد. با این وجود، از نظر ابعاد کابین، شاهین بزرگ‌تر از رانا پلاس است و فاصله محوری بیشتری را دارد.[۳۰] طراحی نمای خارجی این خودرو توسط حسین سلیمانی انجام شده‌است. ادعا شده که در طراحی این خودرو از پرندهٔ شاهین الگوبرداری شده‌است.[۳۱] با این حال، برخی منتقدان مدعی شباهت طراحی این خودرو با بیوک اکسل و کیا کادنزا شده‌اند.[۱][۳۲]

پلت‌فرم شاهین بنابر ادعای سازنده داخلی‌سازی شده‌است؛ اما اساس اولیهٔ آن مشابه با تویوتا بلتا و گریت وال ولیکس سی۳۰ است.[۳۳] سعید ویسه، مسئول پروژهٔ اس‌پی۱۰۰ سایپا می‌گوید پلت‌فرم این خودرو، XP90 مورد استفاده در تویوتا یاریس ۲۰۰۵ است که شرکت سایپا در آن تغییراتی انجام داده‌است.[۳۴] در اواخر سال ۱۳۹۲، گروه سایپا قراردادی را با شرکت تی‌جِی‌آی چین به‌منظور همکاری در طراحی و توسعهٔ پلت‌فرم به امضا رسانده بود که این قرارداد، سرنخ‌های مهمی را از سرمنشأ این پلت‌فرم در اختیارمان قرار می‌دهد.[۳۵] پلت‌فرم استفاده‌شده در پروژهٔ اس‌پی۱۰۰، پلت‌فرمی است که تی‌جی‌آی حق امتیاز آن را از تویوتا خریداری کرده و در اختیار شرکای تجاری و مشتریان خود قرار می‌دهد.[۳۶]

ویژگی‌های فنی و امکانات

ویرایش

پیشرانه

ویرایش
 
پیشرانهٔ ام۱۵ تی‌سی شاهین

سایپا شاهین با دو پیشرانهٔ ام۱۵ تی‌سی (۱٫۵ لیتر) و ام‌ئی۱۶ (۱٫۶ لیتر) قابل سفارش است.

شاهین نخست قرار بود از موتور ۱٫۶۵ لیتری برلیانس اچ۳۳۰ استفاده کند، اما به دلیل تحریم‌های ۱۳۹۷ و خروج برلیانس از ایران این موضوع منتفی شد.[۳۷] در پایان تصمیم گرفته‌شد که از نمونهٔ تقویت‌شده و دارای توربوشارژر پیشرانهٔ هشت سوپاپ خودروی تیبا در این خودرو استفاده شود.[۳۸] موتور توربوشارژر این خودرو تقریباً ۱۱۰ اسب بخار قدرت و ۱۷۸ نیوتن متر گشتاور تولید می‌کند.[۳۹]

به‌دلیل سیاست‌های خارجی ایران و تحریم‌های آمریکا، شرکت‌های ایرانی از توربوهای ساخت چین استفاده می‌کنند که دوام کمتری دارند. همچنین استفاده از فناوری‌های قدیمی منجر شده که راندمان این موتور، بسیار پایین باشد و نزدیک به ۵۰ اسب بخار قدرت کمتری نسبت به کمینهٔ استاندارد روز، تولید کند.[۴۰] توربوشارژر پیشرانهٔ سایپا شاهین، ساختهٔ کمپانی «فو یوان» چین است. این شرکت در زمینهٔ ساخت توربوشارژر با شرکت‌هایی چون کونتیننتال آگ، بوش، ماهله و کامینز مشارکت داشته و به‌عنوان یکی از قطعه‌سازان دارای امتیاز فناوری سری SH توربوشارژرها شناخته می‌شود.[۳۰]

همچنین سایپا پیشرانه‌ای با نام ME16 را طراحی کرده که اساساً برگرفته از پیشرانهٔ EC5 است.[۴۱] بناست که این پیشرانه در شاهین پلاس نصب شود.[۴۲] این موتور در شرایط مطلوب ۱۱۵ اسب بخار توان در ۵۸۰۰ دور در دقیقه و ۱۴۷ نیوتن-متر گشتاور در ۴۲۰۰ دور در دقیقه تولید می‌کند و همچنین از فناوری سامانه سوپاپ متغیر و استاندارد آلایندگی یورو ۵ بهره می‌برد.[۲۷]

زیر کاپوت شاهین جوانان پیشرانهٔ N20 سایپا قرار می‌گیرد. این پیشرانه توسط مگاموتور تولید می‌شود و در واقع طراحی و توسعهٔ میتسوبیشی را در سابقهٔ خود دارد. کمپانی چینی DAE سال‌ها این موتور را تولید کرده است و قرار است سایپا آریا هم با همین پیشرانه به تولید برسد. با این وجود، آریا در ابتدا به نمونهٔ MPI این پیشرانه مجهز می‌شود؛ ولی شاهین جوانان نمونهٔ GDI این پیشرانه را زیر کاپوت خود خواهد داشت.[۲۸]

نام حجم موتور نوع قدرت گشتاور حداکثر سرعت شتاب ۰ تا ۱۰۰ مصرف سوخت ترکیبی جعبه‌دنده
M15 TC ۱۴۹۷ سی‌سی ۴ سیلندر ۸ سوپاپ توربوشارژر ۱۰۹ اسب بخار (۸۱ کیلووات؛ ۱۱۱ اسب بخار متری) در ۵۴۰۰ دور در دقیقه ۱۷۸ نیوتن متر (۱۳۱ پوند نیرو-فوت) در ۲۵۰۰ دور در دقیقه ۱۹۰ کیلومتر بر ساعت (۱۱۸ مایل بر ساعت) ۱۳٫۴ ثانیه[۴۳] ۷٫۲–۷٫۵۲ لیتر بر ۱۰۰ کیلومتر ۵ سرعتهٔ دستی
سی‌وی‌تی
ME16 ۱۵۸۷ سی‌سی ۴ سیلندر ۱۶ سوپاپ ۱۱۱ اسب بخار (۸۳ کیلووات؛ ۱۱۳ اسب بخار متری) اسب بخار در ۵۶۰۰ دور در دقیقه ۱۵۰ نیوتن متر (۱۱۰ پوند نیرو-فوت) در ۴۸۰۰ دور در دقیقه - - ۷٫۲ لیتر بر ۱۰۰ کیلومتر ۵ سرعتهٔ دستی
۶ سرعتهٔ خودکار

جعبه‌دنده

ویرایش

سایپا، شاهین، پرچمدار محصولات خود را در دو تیپ دستی و اتوماتیک عرضه می‌کند که علاوه بر گیربکس در تجهیزات رفاهی و ایمنی نیز تفاوت‌هایی با هم دارند.[۲۰]

سایپا شاهین در ابتدای عرضه با گیربکس ۵ دندهٔ دستی 5F18 به مشتریان ارائه شد. با این وجود، سایپا برنامه گیربکس اتوماتیک را برای شاهین دنبال می‌کرد تا اینکه در فروردین ۱۴۰۲ شاهین را با جعبه‌دنده متغیر پیوسته معرفی کرد که قابلیت تیپ‌ترونیک ۷ سرعته را به صورت مجازی به همراه دارد.[۴۴] روی شاهین پلاس با پیشرانه ۱٫۶ لیتری ME16، جعبه‌دنده خودکار ۶ سرعتهٔ ساخت کمپانی DAE و لندای نصب خواهد شد.[۴۵]

امکانات رفاهی

ویرایش

خودروی شاهین در مدل دستی (تیپ G) دارای امکاناتی نظیر سانروف، تهویه مطبوع خودکار، نمایشگر لمسی ۷ اینچ با پشتیبانی از USB، سیستم کنترل فشار باد لاستیک، کنترل صدا از روی فرمان و سیستم ورود بدون کلید است.[۴۶]

امکانات ارائه شده به صورت استاندارد برای مدل اتوماتیک CVT، علاوه بر موارد موجود در مدل دستی، شامل موارد دیگری از جمله آنتن کوسه‌ای، تزئینات داخلی کروم، تریم دو رنگ، سامانهٔ بازدارندهٔ سرعت، کف‌پوش سه‌بعدی و نمایشگر لمسی ۱۰ اینچ با پشتیبانی از USB می‌باشد.[۴۷]

نسخهٔ پلاس شاهین داشبورد، رو دری‌ها و تریم داخلی متفاوتی خواهد داشت و به گفتهٔ سایپا با امکانات ایمنی و رفاهی جدید در جایگاهی بالاتر از تیپ‌های دیگر شاهین قرار می‌گیرد. از جمله امکانات نسخهٔ پلاس شاهین می‌توان به سانروف، تریم چرم مصنوعی برای صندلی‌ها، نمایشگر لمسی داشبورد، تهویه مطبوع اتوماتیک، استارت دکمه‌ای، دوربین و سنسور عقب، استارت دکمه‌ای، سنسورهای فشار باد تایرها و نور، سیستم کنترل پایداری و کنترل شروع حرکت در سربالایی و آیینه‌های تاشو برقی اشاره کرد. سایپا همچنین عنوان کرده که مدل فول شاهین پلاس دارای ایربگ‌های جانبی، کروز کنترل، مانیتور لمسی جدید، شیشه‌های دودی عقب و… هم خواهد بود.[۲۷]

ایمنی

ویرایش

شاهین سایپا در بخش تکنولوژی‌های ایمنی ضمن بهره‌گیری از دو کیسهٔ هوا به سیستم‌های ترمز ضد قفل (ABS) و توزیع نیروی ترمز الکترونیکی (EBD) در کنار سیستم دستیار ترمز (BAS) مجهز شده‌است. همچنین اعلام شده که سایپا شاهین موفق به کسب استاندارد ECE R95 شده‌است. سایپا، شاهین را «ایمن‌ترین خودرو کشور» می‌داند.[۲۹]

تصاویری از تصادف شاهین با خودروهای دیگری که گاه بسیار گران‌تر از آن بودند (از جمله تویوتا کورولا که به‌لحاظ ابعادی تقریباً در کلاس مشترکی با شاهین قرار می‌گیرد) در فضای مجازی منتشر شده که با توجه به تصاویر و مقایسهٔ خسارات وارد بر دو خودرو، برخی این نتیجه‌گیری را داشته‌اند که این خودرو در میان محصولات ایرانی از ایمنی قابل قبولی برخوردار است.[۴۸][۴۹]

ویژگی‌های ایمنی[الف]
نوع شاهین
GL G G-CVT
بازار  
ABS + EBD + BAS
کنترل پایداری الکترونیکی
کیسه‌های هوا ۲

بازارهای صادراتی

ویرایش

روسیه

ویرایش

سایپا شاهین در نمایشگاه اتوموبیلیتی ۲۰۲۲ مسکو به‌عنوان تنها محصول سایپا حضور یافت.[۵۰] یک شرکت در روسیه اعلام کرد که از ۱۱ خرداد ۱۴۰۲ فروش خودرو شاهین سایپا را در این کشور آغاز می‌کند.[۵۱] با این وجود، وعدهٔ این شرکت تحقق نیافت و این خودرو در موعد مقرر روانهٔ بازار روسیه نشد.[۵۲] در آن زمان، قیمت تخمینی شاهین برای بازار روسیه چیزی در حدود ۱ میلیون روبل اعلام شد.[۵۳] محمدعلی تیموری، مدیرعامل سایپا در تیر ۱۴۰۲ ادعا کرد که «در حال حاضر هر دستگاه خودروی شاهین ۱۱ هزار دلار درِ کارخانه به روسیه فروخته و در بازار روسیه ۱۹ هزار دلار عرضه می‌شود.».[۵۴]

در آذر ۱۴۰۲، شرکت بست موتورز، توزیع‌کنندهٔ محصولات سایپا در بازار روسیه اعلام کرد که به‌دلیل «تغییر شرایط اقتصادی» از عرضهٔ محصولات سایپا به این بازار صرف‌نظر کرده است.[۵۵] مدتی بعد، سایپا اعلام کرد که به‌دلیل تعلل شرکت بست موتورز روسیه در اجرای مفاد و تعهدات قرارداد بین دو شرکت، همکاری سایپا با شرکت بست موتورز به حالت تعلیق درآمده روند حضور سایپا در بازار روسیه از طریق شرکت دیگری پیگیری می‌شود.[۵۶]

آندری تروبین، تحلیلگر خودرویی روس گفت پلت‌فرم بی تویوتا که شاهین بر روی آن ساخته شده «در روسیه بسیار شناخته شده‌است و رانندگان ما به‌طورکلی از آن راضی هستند.». با این حال، او این خودرو را دارای مشکلاتی در چیدمان قطعات و کیفیت ساخت دانست و از موتور توربوشارژر آن که قدرت بالایی را ارائه نمی‌کند انتقاد کرد.[۵۷]

بلاروس

ویرایش

در اواخر تابستان ۱۴۰۲، سایپا اولین نمایندگی‌اش در بلاروس را افتتاح کرد. در این نمایندگی، شاهین در کنار ساینا اس و کوییک جای گرفته‌است. تمامی این محصولات از موتور ۱٫۵ لیتری بهره می‌برند و از لحاظ سطح امکانات رفاهی بالاتر از مدل‌های بازار ایران قرار دارند. سایپا وعده داده تا این خودروها را با قیمت مناسب روانهٔ بازار بلاروس کند.[۵۸]

مشکلات

ویرایش

تا تاریخ ۲۰ آذر ۱۴۰۰، سایپا برای خودروی شاهین در حدود ۶۰ فراخوان صادر نموده‌است.[۵۹] محمدعلی تیموری، مدیرعامل سایپا ادعا کرد که با تعریف «۲۴۰ پروژه کیفی»، کیفیت شاهین تا حد قابل توجهی ارتقا یافته‌است.[۶۰] محمود صلبی، بازرس قضایی و بازرس کل امور صنعت، معدن و تجارت سازمان بازرسی کل کشور نیز اعلام کرد که سایپا توانسته کیفیت شاهین را «در حد نسبی» افزایش دهد.[۶۱]

آتش‌سوزی

ویرایش

در طول سال ۱۴۰۰ و سال‌های بعد از آن،[۶۲] فیلم‌هایی از آتش‌سوزی شاهین در فضای مجازی منتشر شد.[۵۹][۶۳][۶۴] جبلی جوان، معاون کیفی سایپا در این باره اعلام کرد که «بررسی‌های اولیهٔ کارشناسان خبر از دخالت عامل بیرونی در این آتش‌سوزی می‌دهد؛ اما بدیهی است که برای روشن شدن ابعاد مختلف این حادثه باید تحقیقات کامل‌تری انجام شود.».[۶۵] با این حال، دلیل اصلی آتش‌سوزی هیچگاه از سوی سایپا اعلام نشد.[۵۹]

تولید و فروش

ویرایش

مدل‌های اولیهٔ شاهین از لحاظ کیفیت اوضاع مطلوبی نداشتند[۱۸] و همین موضوع باعث شد که این خودرو در بازار به خوبی جا نیفتد و حتی در مقاطعی قیمت بازار آن ارزان‌تر از کارخانه باشد.[۶۶] با این حال، با بهبود کیفیت شاهین و همچنین وقوع بحران ارزی ۱۴۰۱ ایران، قیمت شاهین رشد قابل توجهی را در بازار آزاد تجربه کرد؛ به‌طوری که تا پایان سال ۱۴۰۱، قیمت بازار آن در مقایسه با ابتدای سال ۹۵ درصد افزایش یافت.[۶۷]

محمدعلی تیموری، مدیرعامل سایپا گفت که آنها موفق شده‌اند با تدوین برنامه‌های افزایش کیفیت، شاهین را از «مردگی» خارج کنند و این خودرو با عبور از «تحولی عمده» با استقبال بیشتری از سوی عموم مردم مواجه شده‌است.[۶۸]

سال تولید فروش
۱۳۹۹ ۱٬۷۲۸[۶۹] ۴۶۲[۶۹]
۱۴۰۰ ۲۰٬۸۶۶[۷۰] ۲۱٬۹۵۰[۷۰]
۱۴۰۱ ۳۴٬۴۶۷[۷۱] ۳۴٬۱۲۲[۷۱]
۱۴۰۲ ۵۰٬۸۱۹[۷۲] ۵۰٬۶۹۹[۷۲]

انواع بدنه

ویرایش

کراس‌اوور

ویرایش

سایپا آریا نسخهٔ کراس‌اوور شاهین است؛ با تفاوت‌هایی در ظاهر از جمله حذف جعبهٔ سوم و افزایش ارتفاع. آریا از یک موتور چهارسیلندر خطی با حجم ۲٫۰ لیتر و مجهز به فناوری تزریق مستقیم بنزین (GDI) با کد N20 بهره خواهد برد که توانایی تولید ۱۵۰ اسب بخار قدرت و ۲۰۴ نیوتن متر گشتاور را دارد. این موتور تحت لیسانس شرکت میتسوبیشی می‌باشد.[۷۳]

یادداشت‌ها

ویرایش
  1. آبی: استاندارد در تمام تیپ‌ها. سبز: فقط در تیپ (های) انتخاب شده، بسته کامل موجود است. زرد: فقط در تیپ (های) انتخاب شده، قابل انتخاب است، یا بسته کامل نیست. قرمز: در تیپ (های) انتخابی موجود نیست، یا بسته‌بندی بدون زواید است.

منابع

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ «مصاحبه اختصاصی بیت ران با طراح رهام سایپا؛ گامی به جلو». بیت ران. ۳۰ فروردین ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  2. دهقان، امیر (۲۷ آذر ۱۳۹۵). «نگاهی به محصولات آیندهٔ سایپا و ایران‌خودرو». پدال. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  3. دلاور، حسین (۷ بهمن ۱۳۹۶). «اسراری در مورد پلتفرم جدید سایپا!». اسب بخار. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ مه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  4. «تولید ۵ خودروی جدید سایپا روی پلت‌فرم SP100». روزنامه دنیای اقتصاد. ۶ بهمن ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  5. «قصه شاهین پیش از تولد». پیشرانه. ۸ بهمن ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۸ تیر ۱۴۰۲.
  6. «تولید ۵ خودروی جدید سایپا بر روی پلتفرم SP100 در سال ۹۵». خبرماشین. ۵ بهمن ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۸ تیر ۱۴۰۲.
  7. «دومین جشنواره بین‌المللی طراحی خودرو سایپا برگزار شد». عصر خودرو. ۱۶ اسفند ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  8. دلاور، حسین (۱۶ بهمن ۱۳۹۶). «جزئیات خودرو سایپا در هند + ویدیو». اسب بخار. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  9. «علت به چشم آمدن خودرو جدید سایپا در هند». ایران جیب. ۲۹ بهمن ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۸ تیر ۱۴۰۲.
  10. «"رهام" محصول جدید سایپا رونمایی شد». خبرگزاری تسنیم. ۲۸ تیر ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژوئیه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  11. «نام خودروی رهام تغییر کرد». خبرآنلاین. ۷ اسفند ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  12. «شاهین جایگزین رهام می‌شود؟». ایسنا. ۵ اسفند ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  13. «چرا رهام شاهین شد؟ دلایل نامگذاری پیشین و کنونی». بیت ران. ۸ اسفند ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  14. «معرفی سایپا آریا، نسخه کراس از شاهین». پدال. ۲۷ بهمن ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۷ تیر ۱۴۰۲.
  15. «آغاز پیش‌فروش شاهین؛ مبلغ علی‌الحساب ۸۰ میلیون تومان | دو محصول جدید دیگر سایپا هم پیش‌فروش شد». همشهری آنلاین. ۱۸ خرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  16. «آغاز تولید انبوه شاهین سایپا». ایرنا. ۱۷ آذر ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  17. «آغاز تحویل اولین سری از خودرو شاهین سایپا به مشتریان (+عکس)». عصر ایران. ۲۶ اسفند ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  18. ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ «مشکلات سایپا شاهین پس از هشت هزار کیلومتر!». بیت ران. ۱۳ خرداد ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  19. «بهبود کیفیت شاهین سایپا». روزنامه دنیای اقتصاد. ۷ آذر ۱۴۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  20. ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ دلاور، حسین (۲۲ بهمن ۱۴۰۱). «شاهین؛ بررسی مشخصات و تفاوت تیپ ها». اسب بخار. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  21. سیدهاشمی، سیدعلی (۱۲ شهریور ۱۴۰۲). «سایپا شاهین GL یا شاهین بدون سانروف وارد بازار شد!». چرخان. دریافت‌شده در ۱۳ شهریور ۱۴۰۲.
  22. «شاهین اتوماتیک CVT معرفی شد + مشخصات و تصاویر». اسب بخار. ۱ فروردین ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  23. جبلی، علیرضا (۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۲). «شرایط فروش شاهین اتوماتیک برای اولین بار اعلام شد». اسب بخار. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  24. ««شاهین اتوماتیک»؛ ۱۰۰ روز پس از تحویل». دنیای خودرو. ۱۸ بهمن ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۹ تیر ۱۴۰۳.
  25. «خودرو کادیلا و شاهین پلاس رسماً رونمایی شد / تغییرات گسترده در شاهین جدید سایپا». خبرگزاری برنا. ۲۸ فروردین ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  26. «ماشین شاهین با پیشرانه جدید ME16 رونمایی شد + عکس و فیلم». خودروبانک. ۲۸ فروردین ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۵ تیر ۱۴۰۲.
  27. ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ ۲۷٫۲ «شاهین پلاس با موتور ۱۶ سوپاپ معرفی شد / بررسی فنی شاهین پلاس». بیت ران. ۲۸ فروردین ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  28. ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ پاداش، محمدرضا (۳۰ خرداد ۱۴۰۳). «شاهین جوانان چه زمان به بازار می آید؟». آخرین خودرو. دریافت‌شده در ۳۱ خرداد ۱۴۰۳.
  29. ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ «چرا شاهین ایمن‌ترین خودرو کشور است؟». خبرگزاری فارس. ۱ خرداد ۱۴۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  30. ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ دلاور، حسین (۸ بهمن ۱۳۹۹). «اولین تست و بررسی سایپا شاهین + ویدیو». اسب بخار. دریافت‌شده در ۱۷ مرداد ۱۴۰۳.
  31. «الگوی ما شاهین بود!». دنیای خودرو. ۱۷ فروردین ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  32. دهقان، امیر (۷ اسفند ۱۴۰۲). «کپی طراحی ماشین‌های ایرانی از خودروهای مشهور جهان، از رنو کپچر تا سانتافه!». پدال. دریافت‌شده در ۹ اسفند ۱۴۰۲.
  33. «شاهین به‌جای رهام؛ با پلت‌فرم ۱۸ ساله و موتور ۳۰ ساله». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۲ فروردین ۱۴۰۲.
  34. «پلت‌فرم رهام چگونه است؟». بیت ران. ۳ بهمن ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژوئیه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  35. «امضای تفاهم نامه همکاری بین سایپا و شرکت TJI». خبرگزاری ایلنا. ۱۵ اسفند ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۸ تیر ۱۴۰۲.
  36. «SP100 کراس، کراس‌اوور جدید سایپا به‌طور رسمی رونمایی شد». اتومبیل فارسی. ۱۶ مرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  37. «خودرو ملی سایپا با پلتفرم تویوتا». دویچه‌وله فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۸ اسفند ۱۳۹۸.
  38. «سایپا رهام از سال آینده با موتور تیبا وارد بازار می‌شود». بیت ران. ۲۷ بهمن ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژوئیه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  39. «مشخصات سایپا شاهین». خودروبانک. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اوت ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  40. «کراس‌اوور سایپا از کجا آمده‌است؟». دویچه‌وله فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۴ مرداد ۱۳۹۹.
  41. جبارزاده شیاده، محمد (۱ آذر ۱۴۰۱). «معرفی پیشرانه جدید شاهین و آریا». اسب بخار. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  42. سیدهاشمی، سید علی (۸ دی ۱۴۰۱). «تولید آزمایشی سایپا شاهین پلاس با موتور Me16 شانزده سوپاپ، انجام شد». چرخان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  43. «شتاب شاهین سایپا چقدر است؟». بیت ران. ۹ دی ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  44. «شاهین اتوماتیک CVT معرفی شد (+ مشخصات و تصاویر)». عصر ایران. ۴ فروردین ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  45. مرادی، حسین (۴ فروردین ۱۴۰۱). «سایپا شاهین با موتور TU5 ایران خودرو روانه بازار می‌شود!». گجت نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ ژوئیه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  46. «مشخصات کامل فنی و رفاهی خودرو شاهین سایپا». ایران جیب. ۳ اردیبهشت ۱۴۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  47. قادرمیهنی، علیرضا (۱۱ فروردین ۱۴۰۲). «مشخصات فنی و امکانات شاهین اتوماتیک». گجت نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  48. «عکس/ تصادف شدید خودرو شاهین با سمند در آزادگان». مشرق‌نیوز. ۱۱ فروردین ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۰ مرداد ۱۴۰۲.
  49. عطایی، سینا (۱۲ دی ۱۴۰۰). «ماجرای تصادف شاهین سایپا با تویوتا کرولا ۲۰۱۳ چیست؟». ترنجی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  50. نورایی، محمدجواد (۳۱ مرداد ۱۴۰۱). «تارا و شاهین در نمایشگاه اتوموبیلیتی مسکو». پدال. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  51. «فروش شاهین سایپا در روسیه «از خردادماه آغاز می‌شود»». رادیو فردا. ۱۳ فروردین ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  52. شرف‌الدین، دلارام (۲۹ خرداد ۱۴۰۲). «دلایل تأخیر در فروش خودروهای سایپا در روسیه و بلاروس». خودروبانک. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۵ تیر ۱۴۰۲.
  53. «عکس | روس‌ها برای شاهین و تارا ۲۰ هزار دلار می‌پردازند!». خبرآنلاین. ۱۷ شهریور ۱۴۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  54. «اعلام قیمت کوئیک و شاهین در روسیه و ونزوئلا». ایسنا. ۶ تیر ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۸ تیر ۱۴۰۲.
  55. «خودروسازی سایپا بازار روسیه را بدون فروش هیچ محصولی ترک کرد». خودروبانک. ۱۸ آذر ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۴ دی ۱۴۰۲.
  56. پاداش، محمدرضا (۱۹ آذر ۱۴۰۲). «سایپا: محصولات ما به‌زودی در بازار روسیه و بلاروس عرضه می‌شوند». آخرین خودرو. دریافت‌شده در ۴ دی ۱۴۰۲.
  57. «نظر بازار روسیه در مورد تارا و شاهین چیست؟ مصاحبه خودروبانک با یک ژورنالیست روسی». خودروبانک. ۱۵ شهریور ۱۴۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  58. فتح‌اللهی، محمد (۱ شهریور ۱۴۰۲). «نمایندگی سایپا در بلاروس افتتاح شد / محصولات کامل‌تر سایپا برای بلاروسی‌ها». بیت ران. دریافت‌شده در ۱ شهریور ۱۴۰۲.
  59. ۵۹٫۰ ۵۹٫۱ ۵۹٫۲ «فراخوان‌های فنی خودرو شاهین؛ شاهین چرا آتش گرفت». بیت ران. ۲۰ آذر ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  60. «ارتقای کیفیت «شاهین» با تعریف ۲۴۰ پروژه کیفی در ۱۴ ماه اخیر». دنیای خودرو. ۱۱ خرداد ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۵ تیر ۱۴۰۲.
  61. «بررسی و پایش کیفیت خودرو و قطعات آن توسط بازرسان سازمان بازرسی در سال جاری/ ارتقاء نسبی کیفیت خودروی شاهین». آرمان ملی. ۳۱ خرداد ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  62. اسماعیلی، مجتبی (۲۰ خرداد ۱۴۰۳). «آتش گرفتن شاهین سریالی شد / راننده خودرو چه می‌گوید؟». بیت‌ ران. دریافت‌شده در ۲۹ خرداد ۱۴۰۳.
  63. «فیلم/ آتش گرفتن خودرو شاهین صفر کیلومتر». مشرق‌نیوز. ۲۶ مرداد ۱۴۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  64. «خودرو سایپا شاهین دوباره آتش گرفت / علت آتش‌سوزی محصول سایپا چیست؟». بیت ران. ۲۱ شهریور ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  65. دلاور، حسین (۸ فروردین ۱۴۰۰). «توضیحات اولیه در مورد آتش‌سوزی سایپا شاهین اعلام شد». اسب بخار. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  66. شیخ‌زاده، غزال (۱۸ فروردین ۱۴۰۱). «قیمت سایپا شاهین دنده‌ای در بازار فروردین ۱۴۰۱». اسب بخار. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.
  67. میرزایی، مژگان (۱۳ فروردین ۱۴۰۲). «افزایش ۹۵ درصدی قیمت شاهین در بازار + جدول». اقتصادنیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۸ تیر ۱۴۰۲.
  68. «شاهین و کوییک با چه قیمتی به روسیه و ونزوئلا صادر می‌شود؟». خودروبانک. ۶ تیر ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۸ تیر ۱۴۰۲.
  69. ۶۹٫۰ ۶۹٫۱ شرکت ایرانی تولید اتومبیل (سایپا) (۱۴ فروردین ۱۴۰۰). «گزارش فعالیت ماهانه دوره ۱ ماهه منتهی به ۱۳۹۹/۱۲/۳۰». کدال. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۸ تیر ۱۴۰۲.
  70. ۷۰٫۰ ۷۰٫۱ شرکت ایرانی تولید اتومبیل (سایپا) (۲۶ خرداد ۱۴۰۱). «گزارش فعالیت ماهانه دوره ۱ ماهه منتهی به ۱۴۰۰/۱۲/۲۹ (اصلاحیه)». کدال. دریافت‌شده در ۸ تیر ۱۴۰۲.
  71. ۷۱٫۰ ۷۱٫۱ شرکت ایرانی تولید اتومبیل (سایپا) (۹ فروردین ۱۴۰۲). «گزارش فعالیت ماهانه دوره ۱ ماهه منتهی به ۱۴۰۱/۱۲/۲۹». کدال. دریافت‌شده در ۸ تیر ۱۴۰۲.
  72. ۷۲٫۰ ۷۲٫۱ شرکت ایرانی تولید اتومبیل (سایپا) (۲۶ خرداد ۱۴۰۳). «گزارش فعالیت ماهانه دوره ۱ ماهه منتهی به ۱۴۰۲/۱۲/۲۹ (اصلاحیه)». کدال. دریافت‌شده در ۳ مرداد ۱۴۰۳.
  73. «تحویل سایپا آریا با موتور ۲ لیتری میتسوبیشی؛ شاهین هاچ‌بک نجات پیدا کرد!». دیجیاتو. ۲۸ دی ۱۴۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژانویه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۴۰۲.

پیوند به بیرون

ویرایش