جام بین قاره‌ای فوتبال
جام اروپا/آمریکای جنوبی که بیشتر به عنوان جام بین قاره‌ای فوتبال شناخته می‌شود و از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۴ به عنوان جام اروپا/آمریکای جنوبی تویوتا (مخفف جام تویوتا) به دلایل حمایت مالی شناخته می‌شد، یک رقابت بین‌المللی فوتبال بود که توسط یوفا و کونمبول برگزار شد.[۱][۲] این تورنمنت بین باشگاه‌های نماینده این کنفدراسیون‌ها (نمایندگان پیشرفته‌ترین قاره‌های جهان فوتبال)، معمولاً برندگان لیگ قهرمانان اروپا و جام لیبرتادورس برگزار می‌شد. از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۰۴ اجرا شد، اما بعد از آن، جای خود را به جام باشگاه‌های فوتبال جهان داد؛ اگرچه هر دو به‌طور همزمان در سال‌های ۱۹۹۹–۲۰۰۰ برگزار شدند.
 جامی که به قهرمانان داده می‌شد | |
| سازمان | یوفا & کونمبول |
|---|---|
| سال بنیان‌گذاری | ۱۹۶۰ ۱۹۸۰ (در آخرین قالب خود) |
| سال تعطیلی | ۲۰۰۴ |
| منطقه | اروپا آمریکای جنوبی |
| شمار تیم‌های حاضر | ۲ |
| رقابت‌های وابسته | لیگ قهرمانان اروپا جام لیبرتادورس جام باشگاه‌های فوتبال جهان |
| قهرمان آخر |  پورتو(دومین قهرمانی) |
| موفق‌ترین باشگاه |  پنیارول ناسیونال میلان رئال مادرید بوکا جونیورز (هر کدام ۳ قهرمانی) |
از زمان تشکیل آن در سال ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰، این مسابقات به صورت رفت و برگشت برگزار شد و تا سال ۱۹۶۸ در صورت تساوی دو تیم، بازی پلی‌آف و بعداً ضربات پنالتی انجام شد. در طول دهه ۱۹۷۰، شرکت اروپا در جام بین قاره‌ای به دلیل رویدادهای بحث‌برانگیز در مسابقه ۱۹۶۹، به یک سؤال در حال اجرا تبدیل شد،[۳] و برخی از تیم‌های قهرمان جام اروپایی کنار رفتند.[۴] از سال ۱۹۸۰، این رقابت تغییر نام داد و به عنوان یک مسابقه منفرد در ژاپن برگزار شد، منطقه‌ای بی‌طرف برای هر دو شرکت کننده در نظر گرفته شد، و توسط شرکت خودروسازی چندملیتی تویوتا، که یک جایزه ثانویه، جام تویوتا را ارائه کرد، حمایت مالی شد.[۵] در آن مرحله، اتحادیه فوتبال ژاپن در سطح لجستیک به عنوان میزبان درگیر بود،[۶] اگرچه همچنان توسط یوفا و کونمبول تأیید شد.[۷][۸]
اولین برنده جام، رئال مادرید اسپانیا بود که در سال ۱۹۶۰ پنیارول اروگوئه را شکست داد. آخرین برنده تیم پورتو پرتغال بود که در ضربات پنالتی تیم کلمبیایی اونس کالداس را در سال ۲۰۰۴ شکست داد. مسابقات در سال ۲۰۰۴ به پایان رسید و با جام باشگاه‌های جهان فیفا در سال ۲۰۰۵ ادغام شد.[۹]
تاریخچه
ویرایششروع
ویرایشطبق گزارش روزنامه برزیلی تریبونا ده امپرنسا در سال ۱۹۵۸، ایده جام بین قاره‌ای در سال ۱۹۵۸ در گفتگو بین رئیس وقت اتحادیه فوتبال برزیل، ژائو هاولانژ و روزنامه‌نگار فرانسوی ژاک گودت مطرح شد.[۱۰] اولین اشاره به ایجاد جام‌های بین قاره‌ای و جام لیبرتادورس توسط روزنامه‌های برزیل و اسپانیا در ۹ اکتبر ۱۹۵۸ منتشر شد و با اشاره به اعلام هاولانژ در مورد پروژه ایجاد چنین مسابقاتی که او در جلسه یوفا به عنوان مدعی در آن شرکت کرد بیان کرد.[۱۱][۱۲][۱۳][۱۴] قبل از این اعلامیه، رئال مادرید، قهرمان اروپا، تنها یک رقابت باشگاهی بین قاره‌ای یعنی جام پاریس ۱۹۵۷ بازی کرد (آنها همچنین در جام باشگاه‌های جهان کوچک ۱۹۵۶ بازی کردند، اما قبل از اینکه قهرمان اروپا شوند، شرکت در آن را برنامه‌ریزی کردند).[۱۵] بر اساس یک ضبط ویدیویی فرانسوی از نکات مهم بازی فینال جام پاریس ۱۹۵۷، بین رئال مادرید و واسکو دوگاما، این اولین بازی بود که تا به حال به عنوان «بهترین تیم اروپا در برابر بهترین تیم آمریکای جنوبی» لقب گرفته‌است. رئال مادرید قهرمان اروپا و واسکو قهرمان برزیل (در واقع ریو دو ژانیرو) بود.[۱۶][۱۷] این مسابقه در پارک د پرنس برگزار شد و سپس توسط ژاک گودت اداره می‌شد و به همین دلایل مدیران واسکو دوگاما ادعا کرده‌اند که بازی ۱۹۵۷ و پیروزی برزیل در جام جهانی ۱۹۵۸ بر اروپایی‌ها بر اهمیت فوتبال آمریکای جنوبی تأثیر گذاشته‌است و بنابراین ایده در سال ۱۹۵۸ برای ایجاد جام بین قاره‌ای[۱۸] (رئال مادرید از شرکت در جام پاریس ۱۹۵۸ امتناع کرد، زیرا تنها ۵ روز قبل از فینال جام اروپا ۱۹۵۷/۱۹۵۸ برگزار شد).[۱۹] بازی رئال مادرید و واسکو در سال ۱۹۵۷ توسط مطبوعات برزیل به عنوان «شبیه‌سازی بازی جام باشگاه‌های جهان» توصیف شد،[۲۰][۲۱] مانند بازی دوستانه ژوئن ۱۹۵۹ بین رئال مادرید و قهرمان تورنیو ریو - سائوپائولو، سانتوس، که رئال مادرید ۵–۳ برنده شد.[۲۲]
در سال ۱۹۶۰ به ابتکار کنفدراسیون اروپا (یوفا) و با حمایت کونمبول، جام اروپا/آمریکای جنوبی، که به عنوان جام بین قاره‌ای نیز شناخته می‌شود، توسط برندگان جام باشگاه‌های قهرمان اروپا و برندگان جام لیبرتادورس تازه تأسیس شده برگزار شد. این رقابت توسط فیفا تأیید نشد،[۲۳] و در سال ۱۹۶۱ فیفا از برگزاری آن امتناع کرد، مگر اینکه شرکت کنندگان به آن وضعیت «بازی دوستانه خصوصی» بدهند.[۲۴] با این حال، رقابت بدون در نظر گرفتن، با تأیید یوفا و کونمبول، که هر دو هر نسخه از مسابقات را در سوابق خود گنجانده‌اند، ادامه یافت.[۲۵][۲۶][۲۷] این زاییده فکر هانری دلونه، رئیس یوفا بود، که همچنین به ژول ریمه در اجرای افتتاحیه جام جهانی فوتبال ۱۹۳۰ کمک کرد.[۲۸][۲۹] در ابتدا بیش از دو بازی انجام شد و در صورت نیاز به بازی سوم در سال‌های اولیه (زمانی که تفاضل گل به حساب نمی‌آمد)، رقابت بسیار پرتلاطم بود. اولین برنده این رقابت‌ها باشگاه رئال مادرید اسپانیا بود. رئال مادرید موفق شد تیم اروگوئه‌ای پنیارول را ۰–۰ در مونته‌ویدئو و ۵–۱ در مادرید شکست دهد و پیروز شود.[۳۰][۳۱][۳۲]
پس از پیروزی رئال مادرید در اولین جام بین قاره‌ای، روزنامه بارسلونا ال موندو دپورتیوو از تیم مادریدی به عنوان اولین باشگاه قهرمان جهان تقدیر کرد. اگرچه آنها اشاره کردند که این رقابت‌ها «شامل آفریقایی‌ها، آسیایی‌ها و سایر کشورهای عضو فیفا نمی‌شود»، اما همچنین ابراز تردید کردند که این مناطق فوتبالی کیفیتی مشابه اروپا و آمریکای جنوبی ارائه دهند.[۳۳] اسپانیایی‌ها خود را قهرمان جهان می‌دانستند تا اینکه فیفا وارد عمل شد و اعتراض کرد. فیفا با استناد به اینکه این مسابقات هیچ قهرمان دیگری از سایر کنفدراسیون‌ها را شامل نمی‌شود، اظهار داشت که آنها فقط می‌توانند ادعا کنند که قهرمان بین قاره‌ای مسابقاتی هستند که بین دو سازمان برگزار می‌شود.[۳۴] پنیارول سال بعد دوباره ظاهر شد و پس از شکست دادن تیم پرتغالی بنفیکا در پلی‌آف، پیروز شد. پس از برد ۱–۰ توسط اروپایی‌ها در لیسبون و شکست ۵–۰ آنها توسط تیم آمریکای جنوبی، بازی پلی‌آف در ورزشگاه سنتناریو باعث شد که تیم میزبان با نتیجه ۲–۱ پیروز شود تا اولین تیم آمریکای جنوبی باشد که در این رقابت‌ها پیروز شده‌است.[۳۵][۳۶][۳۷]
در سال ۱۹۶۲ این مسابقات به دلیل فوتبال عالی تیم سانتوس به رهبری پله، بیشتر مورد توجه جهانی قرار گرفت. برخی آنها را بهترین تیم باشگاهی در تمام دوران‌ها می‌دانند.[۳۸] سانتوس که در آن دوران جهان را خیره کرد و ستارگانی مانند ژیلمار، مائورو، منگالویو، کوتینیو و پپه را در خود جای داد، پس از شکست ۳–۲ بنفیکا در ریو دو ژانیرو و شکست دادن اروپایی‌ها با نتیجه ۲–۵ در ورزشگاه دا لوز عنوان قهرمانی را به دست آورد.[۳۹][۴۰][۴۱] سانتوس در سال ۱۹۶۳ با آث میلان بازی کرد و با موفقیت از عنوان قهرمانی دفاع کرد. پس از پیروزی ۴–۲ هر تیم در بازی‌های خانگی مربوط خود، یک بازی پلی‌آف در ماراکانا باعث شد که سانتوس پس از یک پیروزی محکم ۱–۰، عنوان قهرمانی را حفظ کند.[۳۹][۴۲] این رقابت مورد توجه سایر قاره‌ها قرار گرفت. کنفدراسیون آمریکای شمالی و مرکزی، کونکاکاف، در میان دلایل دیگر، برای تلاش برای مشارکت باشگاه‌های آمریکای شمالی مرکزی در جام لیبرتادورس، و در نتیجه در جام بین قاره‌ای ایجاد شد.[۴۱][۴۳] رقیب دیرینه آث میلان، اینتر میلان، به قهرمانی در جام‌های بین قاره‌ای ۱۹۶۴ و ۱۹۶۵ ادامه دادند و در هر دو نوبت باشگاه ایندیپندنته آرژانتینی را شکست دادند.[۴۴][۴۵][۴۶][۴۷][۴۸] پنیارول انتقام باخت خود را در سال ۱۹۶۰ با شکست دادن رئال مادرید در مجموع ۴–۰ در سال ۱۹۶۶ گرفت.[۳۷][۴۹][۵۰]
خشونت
ویرایشبا این حال، در نتیجه خشونت‌هایی که اغلب در جام لیبرتادورس توسط باشگاه‌های آرژانتین و اروگوئه در دهه ۱۹۶۰ انجام می‌شد،[۵۱] اختلافات با کونمبول، فقدان انگیزه‌های مالی و نحوه برخورد خشونت‌آمیز، وحشیانه و بحث‌برانگیز با تیم ملی برزیل در جام جهانی فوتبال ۱۹۶۶ توسط تیم‌های اروپایی، فوتبال برزیل - از جمله تیم‌های باشگاهی آن - از شرکت در مسابقات بین‌المللی در اواخر دهه ۱۹۶۰، از جمله جام لیبرتادورس و در نتیجه جام بین قاره‌ای خودداری کردند. در طول این مدت، رقابت با بازی خشونت‌آمیز، شدید شد.[۵۲] مشکلات تقویم، اعمال وحشیانه، حتی در زمین مسابقه، و تحریم‌ها وجهه آن را خدشه‌دار کردند تا جایی که اصلاً حکمت سازماندهی آن را زیر سؤال بردند.
بازی‌های سال ۱۹۶۷ بین باشگاه راسینگ آرژانتین و سلتیک اسکاتلند با خشونت همراه بود و سومین بازی سرنوشت‌ساز پس از اخراج سه بازیکن از تیم اسکاتلندی و دو بازیکن از تیم آرژانتین، «نبرد مونته‌ویدئو» نام گرفت. بازیکن چهارم سلتیک نیز در پایان بازی اخراج شد، اما در میان هرج و مرج او با ماندن در بازی از بین رفت.[۵۳][۵۴][۵۵][۵۶]
فصل بعد، تیم آرژانتینی استودیانتس با منچستر یونایتد انگلیس روبرو شد که در بازی برگشت استودیانتس در صدر یک سری بداخلاق قرار گرفت.[۵۷][۵۸][۵۹] اما این وقایع سال ۱۹۶۹ بود که به یکپارچگی مسابقات لطمه زد.[۶۰]
پس از پیروزی ۳–۰ در سن سیرو، آث میلان به بوئنوس آیرس رفت تا با استودیانتس در لا بومبونرا بازی کند.[۶۱][۶۲][۶۳] بازیکنان استودیانتس در حالی که هواداران‌شان از داخل تونل بیرون آمدند، در حالی که بدنشان را گرم می‌کردند، توپ‌هایی را به تیم آث میلان زدند و قهوه داغ روی ایتالیایی‌ها ریخته شد. استودیانتس برای ترساندن تیم میلانی به آرنج و حتی سوزن زدن به آنها متوسل شد. پیرینو پراتی بیهوش شد و با وجود ضربه مغزی خفیف برای ۲۰ دقیقه دیگر ادامه داد. آلبرتو پولتی، دروازه‌بان استودیانتس نیز جانی ریورا را مشت زد، اما بدترین رفتار برای نستور کومبا، مهاجم آرژانتینی الاصل، که در طرف مقابل بازی بین قاره‌ای با اتهامات خائن بودن مواجه شده بود، انجام شد.[۶۰][۶۴][۶۵]
کومبا توسط پولتی به صورتش کوبیده شد و بعداً بینی و استخوان گونه‌اش توسط آرنج رامون آگویر سوارز شکسته شد. کومبا خون آلود و شکسته از سوی داور درخواست شد تا به زمین بازگردد اما بیهوش شد. در حالی که کومبا بیهوش بود، توسط پلیس آرژانتین به اتهام طفره رفتن از سربازی دستگیر شد، زیرا در این کشور خدمت سربازی نکرده بود. بازیکن مجبور شد یک شب را در سلول بگذراند و در نهایت پس از توضیح اینکه او به عنوان یک شهروند فرانسوی شرایط خدمات ملی را برآورده کرده بود، آزاد شد.[۶۰] استودیانتس بازی را ۲–۱ برد اما میلان در مجموع عنوان قهرمانی را به دست آورد.[۶۰][۶۳][۶۴][۶۵]
روزنامه ایتالیایی لاگاتزتا دلو اسپورت به آن لقب «نود دقیقه شکار انسان» را داد. مطبوعات آرژانتینی با «حق با انگلیسی‌هاست» پاسخ دادند - اشاره‌ای به توصیف معروف آلف رمزی از تیم ملی فوتبال آرژانتین به‌عنوان «حیوانات» در طول جام جهانی فوتبال ۱۹۶۶.[۶۰][۶۴][۶۵] اتحادیه فوتبال آرژانتین تحت فشار شدید بین‌المللی، دست به اقدامات سختگیرانه زد. رئیس‌جمهور آرژانتین، دیکتاتور نظامی خوان کارلوس اونگانیا، اسکار فراری نماینده استودیانتس را احضار کرد و خواستار «شدیدترین اقدامات مناسب برای دفاع از نام نیک ورزش ملی شد. این نمایشی تاسف بار بود که اکثر هنجارهای اخلاق ورزشی را زیر پا گذاشت».[۶۰][۶۴][۶۵] پولتی مادام العمر از این ورزش محروم شد، سوارز ۳۰ بازی و ادواردو مانارا ۲۰ بازی محروم شدند که اولی و دومی یک ماه در زندان سپری کردند.[۶۰]
تنزل
ویرایشبه دلیل وحشیگری در مسابقه سال ۱۹۶۷، فیفا برای تعیین پنالتی و تنظیم مسابقات فراخوانده شد. با این حال، فیفا اعلام کرد که نمی‌تواند مقرراتی را در مسابقاتی که سازماندهی نکرده‌است، وضع کند. اگرچه این رقابت توسط یوفا و کونمبول تأیید شد، رنه کورته، دبیرکل فیفا، اندکی پس از آن (۱۹۶۷) مقاله‌ای نوشت و بیان کرد که فیفا این رقابت را به عنوان «بازی دوستانه اروپا و آمریکای جنوبی» می‌بیند. بیانیه کورت توسط رئیس وقت فیفا، سر استنلی راس تأیید شد، که سپس اظهار داشت که فیفا جام بین قاره‌ای را به عنوان یک بازی دوستانه می‌بیند.[۶۶] پس از این اظهارات بحث‌برانگیز، روزنامه مادرید ای‌بی‌سی سپس اشاره کرد که، اگرچه جام بین قاره‌ای توسط فیفا تأیید نشده‌است، اما توسط یوفا و کونمبول تأیید شده‌است، بنابراین یک جام «حوزه قضایی بین قاره‌ای» است.[۶۷] با این حال، با برگزاری رقابت‌های باشگاهی آسیا و آمریکای شمالی، فیفا ایده نظارت بر جام بین قاره‌ای را در صورتی که آن کنفدراسیون‌ها را شامل شود، باز کرد که با واکنش منفی کنفدراسیون‌های شرکت‌کننده، یوفا و کونمبول مواجه شد. به گفته استنلی راس، کونکاکاف و ای‌اف‌سی در سال ۱۹۶۷ درخواست شرکت در جام بین قاره‌ای را داده بودند که توسط یوفا و کونمبول رد شد. در سال ۱۹۷۰، گردهمایی کمیته اجرایی فیفا پیشنهادی را برای گسترش جام بین قاره‌ای به جام باشگاه‌های جهان با حضور باشگاه‌های نماینده هر کنفدراسیون قاره‌ای موجود، ارائه کرد.[۶۸][۶۹][۷۰][۷۱][۷۲][۷۳] با این وجود، برخی از قهرمانان اروپا پس از حوادث سال ۱۹۶۹ شروع به کاهش حضور در مسابقات کردند.[۷۴]
استودیانتس در فصل بعد با تیم هلندی فاینورد روبرو شد که تیم هلندی پیروز شد. اسکار مالبرنات عینک یوپ ون دیل را شکاند و آنها را زیر پا گذاشت و ادعا کرد که او «اجازه بازی با عینک را ندارد».[۷۵][۷۶][۷۷][۷۸] تیم هلندی آژاکس، قهرمان جام باشگاه‌های اروپا ۷۱–۱۹۷۰، از رویارویی با ناسیونال اروگوئه به دلیل خشونت در بازی‌های قبلی امتناع کرد که منجر به حضور پاناتینایکوس، نایب قهرمان اروپا در آن سال شد.[۷۹] ترس آژاکس در مورد بازی وحشیانه ناسیونال تأیید شد. خولیو مورالس مهاجم اروگوئه‌ای در اولین بازی در آتن با ضربه‌ای وحشیانه پای یانیس توماراس را شکست. به گزارش مطبوعات یونانی آن زمان، صدای شکستگی تا سکوها شنیده شد. مدافع یونانی روی زمین سقوط کرد و بیهوش به بیرون زمین منتقل شد. تشخیص پزشکی شکستگی استخوان درشت نی و نازک‌نی بود، آسیبی که عملاً به کار او پایان داد.[۸۰] ناسیونال در مجموع ۳–۲ این سری را برد.[۷۹]
آژاکس در سال ۱۹۷۲ در برابر ایندپندینته بازی کرد.[۸۱] ورود تیم به بوئنوس آیرس بسیار خصمانه بود: یوهان کرایف چندین بار از طرف شرکت‌های هوادار محلی ایندیپندینته تهدید به مرگ شد. به دلیل بی‌تفاوتی پلیس آرژانتین، مدیر آژاکس، اشتفان کوواچ، جزئیات امنیتی اضطراری سازماندهی شده را برای مرد هلندی به سرپرستی خودش و یکی از اعضای تیم، بری هالشوف، که مردی بزرگ و تنومند توصیف می‌کرد، تعیین کرد. در بازی رفت در آویاندا، کرایف در دقیقه ۵ دروازه را باز کرد. در نتیجه، دانته میرکولی چند دقیقه بعد با یک تکل شریرانه تلافی کرد. کرایف برای ادامه کار خیلی مجروح شد و تیم هلندی متوجه شد که با تکل و مشت مورد حمله قرار گرفته‌است.[۸۱] کواچ مجبور شد تیمش را متقاعد کند که در نیمه‌وقت بازی کند زیرا بازیکنانش می‌خواستند کنار بکشند.[۸۱] آژاکس یک تساوی ۱–۱ را به‌دست آورد و در آمستردام ۳–۰ برنده شد و جام را برد.[۸۱] اگرچه آژاکس مدافع عنوان قهرمانی بود، اما یک سال بعد پس از اینکه ایندپندینته دوباره لیبرتادورس را برد، دوباره از شرکت در مسابقات امتناع کرد، و آن را به یوونتوس، نایب قهرمان جام باشگاه‌های اروپا، واگذار کرد تا در فینال تک‌بازی بازی کند که آرژانتینی‌ها برنده شدند.[۸۱]
همچنین در سال ۱۹۷۳، روزنامه فرانسوی لکیپ که به تولد جام باشگاه‌های اروپا کمک کرد، داوطلبانه اسپانسر جام باشگاه‌های جهان شد که توسط قهرمانان اروپا، آمریکای جنوبی، آمریکای مرکزی و شمالی و آفریقا برگزار می‌شد. این رقابت احتمالاً بین سپتامبر و اکتبر ۱۹۷۴ در پاریس برگزار می‌شد و در نهایت یک فینال در پارک د پرنس برگزار می‌شد.[۷۴][۸۲][۸۳][۸۴] این پیشنهاد که توسط کونمبول حمایت شد،[۷۴] به دلیل منفی بودن نظر اروپایی‌ها رد شد.[۸۴] در سال ۱۹۷۴، ژائو هاولانژ به عنوان رئیس فیفا انتخاب شد و پیشنهاد ایجاد یک جام جهانی باشگاه‌های چند قاره‌ای را ارائه کرد. در سال ۱۹۷۵، لکیپ بار دیگر پیشنهاد خود در سال ۱۹۷۳ را ارائه کرد، اما باز هم فایده‌ای نداشت.
باشگاه بایرن مونیخ آلمان غربی نیز در سال ۱۹۷۴ از بازی کردن خودداری کرد زیرا ایندپندینته دوباره واجد شرایط شرکت در این مسابقه شد.[۸۵][۸۶][۸۷][۸۸] نایب قهرمان اروپا، اتلتیکو مادرید از اسپانیا، در مجموع ۲–۱ رقابت را برد.[۸۵][۸۶] بار دیگر، ایندپندینته واجد شرایط برای شرکت در ۱۹۷۵ بود؛ این بار، هر دو فینالیست جام باشگاه‌های اروپا از شرکت در مسابقات امتناع کردند و مسابقات برگزار نشد.[۸۹] در همان سال، لکیپ یک بار دیگر تلاش کرد تا یک جام جهانی باشگاه‌ها را ایجاد کند که در آن شرکت‌کنندگان عبارت بودند از: چهار نیمه‌نهایی جام باشگاه‌های اروپا، هر دو فینالیست جام لیبرتادورس، و همچنین قهرمان آفریقا و آسیا. . با این حال، یوفا یک بار دیگر این پیشنهاد را رد کرد.[۹۰]
در سال ۱۹۷۶، زمانی که تیم برزیلی کروزیرو قهرمان جام لیبرتادورس شد، قهرمان اروپا بایرن مونیخ با میل خود در این رقابت شرکت کرد و باواریایی‌ها در مجموع ۲–۰ پیروز شدند. دتمار کرامر، مدیر بایرن در مصاحبه با جورنال دو برزیل، این موضوع را رد کرد که خودداری بایرن از بحث در مورد جام‌های بین قاره‌ای ۱۹۷۴ و ۱۹۷۵ ناشی از اتفاقات اخیر در تیم‌های آرژانتینی بود. او ادعا کرد که این یک برنامه‌ریزی غیرممکن بود، بلکه باعث شد آلمانی‌ها شرکت نکنند. وی همچنین اعلام کرد که این مسابقات به دلیل بی‌علاقگی هواداران این تیم به جام از نظر اقتصادی سودمند نبود. برای پوشش هزینه‌های بازی رفت در ورزشگاه المپیک مونیخ، برگزارکنندگان باید حداقل ۲۵٬۰۰۰ تماشاگر داشته باشند. با این حال، به دلیل برف سنگین و هوای سرد، تنها ۱۸٬۰۰۰ نفر حاضر شدند. به دلیل این کسری، کرامر اظهار داشت که اگر بایرن دوباره قهرمان جام باشگاه‌های اروپا شود، از شرکت در آن خودداری می‌کند، زیرا هیچ تضمینی در مورد درآمد نداشت.[۹۱]
تیم آرژانتینی بوکا جونیورز به مسابقات ۱۹۷۷ و ۱۹۷۸ که قهرمان اروپا، باشگاه انگلیسی لیورپول، در هر دو مورد از شرکت در مسابقات خودداری کرد، راه یافت. در سال ۱۹۷۷، بوکا جونیورز نایب قهرمان جام باشگاه‌های اروپا، باشگاه آلمانی بروسیا مونشن گلادباخ را در مجموع ۵–۲ شکست داد.[۹۲][۹۳][۹۴][۹۵] بوکا جونیورز از رویارویی با باشگاه بلژیکی کلوب بروژ در سال ۱۹۷۸ امتناع کرد و رقابت‌های آن سال را بلامنازع کرد.[۸۹] الیمپیا پاراگوئه در سال ۱۹۷۹ در مقابل نایب قهرمان جام باشگاه‌های اروپا، تیم سوئدی مالمو، پس از پیروزی در هر دو بازی پیروز شد.[۹۶][۹۷][۹۸][۹۹] با این حال، اعتبار رقابت به شدت کاهش یافته بود. پس از پیروزی ۰–۱ تیم آمریکای جنوبی در بازی اول در مالمو، که کمتر از ۵٬۰۰۰ هوادار سوئدی در آن حضور داشتند، روزنامه اسپانیایی ال موندو دپورتیوو جام را «سگ بدون صاحب» نامید.[۷۴]
حقیقت این است که جام بین قاره‌ای یک رقابت تصادفی و بدون پایه است. مالک مشخصی ندارد، این به یک اجماع عجیب بستگی دارد و باشگاه‌های علاقه‌مند وسوسه نمی‌شوند که برای این پول کم ریسک کنند.
روزنامه اسپانیایی ال موندو دپورتیوو
طبق گزارش روزنامه برزیلی او استادیو ده سائوپائولو، قرارداد تأسیس کوپا اینترامریکانا در سال ۱۹۶۸ توسط کونمبول و کونکاکاف انجام شد و مشخص شد که باشگاه قهرمان جام بین‌قاره‌ای حق نمایندگی قاره آمریکا در جام بین‌قاره‌ای را دارد.[۱۰۰] به گزارش روزنامه‌های مکزیکی، پس از قهرمانی در مسابقات جام اینترامریکانا ۱۹۷۷ و ۱۹۸۰، باشگاه‌های مکزیکی آمریکا و اونیورسیداد ناسیونال و فدراسیون فوتبال مکزیک خواستار شرکت در جام بین قاره‌ای شدند، چه با نمایندگی قاره آمریکا در برابر قهرمان اروپا یا با ایجاد یک تورنمنت یوفا-کونمبول-کونکاکاف.[۱۰۱][۱۰۲][۱۰۳]
تولد دوباره در ژاپن
ویرایش
با مشاهده وخامت جام بین قاره‌ای، شرکت ژاپنی موتور تویوتا رقابت را زیر بال خود گرفت. تعهدات قراردادی برای برگزاری جام بین قاره‌ای در ژاپن یک بار در سال ایجاد کرد که در آن هر باشگاه شرکت کننده موظف بود در آن شرکت کند یا با عواقب قانونی روبرو شود. این فرمت مدرن هوای تازه‌ای را در این رقابت دمید که شاهد اهدای جام جدیدی همراه با جام بین قاره‌ای، جام تویوتا بود.
تویوتا، یوفا و هر شرکت کننده در جام باشگاه‌های اروپا برای محافظت از خود در برابر احتمال خروج از اروپا، قراردادهای سالانه امضا کردند که برندگان نهایی جام اروپا را ملزم به شرکت در جام بین قاره‌ای می‌کردند - به عنوان شرطی که یوفا برای شرکت باشگاه‌ها در این جام قید شده‌است. جام اروپا یا خطر مواجهه با شکایت بین‌المللی از سوی یوفا و تویوتا.[۱۰۴]
اولین جام تویوتا در سال ۱۹۸۰ برگزار شد که ناسیونال اروگوئه بر ناتینگهام فارست پیروز شد. دهه ۱۹۸۰ شاهد سلطه تیم‌های آمریکای جنوبی بود که فلامینگو و گرمیو برزیل، ناسیونال و پنیارول اروگوئه، ایندپندینته و ریور پلاته آرژانتین هر کدام یک بار پس از پیروزی ناسیونال در سال ۱۹۸۰ غنایم را به دست آوردند. فقط یوونتوس، پورتو و آث میلان توانستند جام بین قاره‌ای اروپا را در این دهه به ارمغان بیاورند. در آن دهه، اتحادیه فوتبال انگلیس تلاش کرد تا جام باشگاه‌های جهان را با حمایت مالی شرکت وست نالی سازماندهی کند ولی این پیشنهاد توسط یوفا سرنگون شد.[۱۰۵]
دهه ۱۹۹۰ اما تحت سلطه تیم‌های اروپایی بود، زیرا آث میلان، ستاره سرخ بلگراد، آژاکس، یوونتوس، رئال مادرید، منچستر یونایتد و بروسیا دورتموند تازه‌وارد در مقابل ستاره‌های آمریکای جنوبی به پیروزی رسیدند. تنها سه عنوان به آمریکای جنوبی رسید، سائوپائولو (دو بار) و ولز سارسفیلد برنده شدند، هر یک از آنها یک بار آث میلان را شکست دادند و اولین پیروزی سائوپائولو برابر بارسلونا بود.
در دهه ۲۰۰۰، بوکا جونیورز دو بار برای آمریکای جنوبی قهرمان رقابت‌ها شد، در حالی که پیروزی‌های اروپایی‌ها از بایرن مونیخ، رئال مادرید و پورتو به دست آمد. جام بین قاره‌ای ۲۰۰۴ آخرین دوره رقابت‌ها بود، زیرا این رقابت با جام باشگاه‌های جهان فیفا ادغام شد.
مشارکت بین‌المللی
ویرایش
_11.jpg)
تمام تیم‌های برنده جام بین قاره‌ای بالفعل به عنوان «قهرمانان باشگاهی جهان» در نظر گرفته می‌شدند.[۱۰۶][۱۰۷][۱۰۸][۱۰۹] بر اساس برخی متون سایت فیفا، با توجه به برتری در سطح ورزشی باشگاه‌های اروپا و آمریکای جنوبی نسبت به سایر نقاط جهان که پیش از این در مسابقات تیم‌های ملی منعکس شده بود، باشگاه‌های برنده جام بین قاره‌ای قهرمان جهان شدند و می‌توانند ادعا کنند که قهرمانان نمادین جهان هستند،[۱۱۰][۱۱۱] در یک قهرمانی باشگاهی «نمادین»،[۱۱۲] در حالی که جام باشگاه‌های جهان بعد دیگری خواهد داشت،[۱۱۳] همان‌طور که مسابقه «واقعی» باشگاه‌های جهان ایجاد شد.[۱۱۴][۱۱۵][۱۱۶] زیرا با گذشت زمان و توسعه فوتبال در خارج از اروپا و آمریکای جنوبی، ادامه دادن عنوان نمادین قهرمان جهان به برندگان جام بین قاره‌ای «غیرواقعی» شده بود.[۱۱۷] ایده گسترش آن برای اولین بار در سال ۱۹۶۷ توسط استنلی روس به عنوان کونکاکاف ذکر شد و ای‌اف‌سی مسابقات باشگاهی قاره‌ای خود را تأسیس کرد و درخواست شرکت کرد،[۶۶][۶۸][۶۹][۷۰][۷۱][۷۲][۷۳] گسترشی که تنها در سال ۲۰۰۰ تا مسابقات جام باشگاه‌های جهان ۲۰۰۰ رخ داد. با این وجود، برخی از قهرمانان اروپا پس از رویدادهای سال ۱۹۶۹ شروع به کاهش حضور در مسابقات کردند.[۷۴] اگرچه جام بین قاره‌ای به عنوان یک قهرمانی باشگاهی جهان «نمادین» یا عملاً به‌عنوان یک قهرمانی باشگاهی شناخته می‌شود،[۲۷] اما جام بین‌قاره‌ای همیشه یک عنوان رسمی در سطح بین‌کنفدراسیون‌ها بوده‌است، هم یوفا و هم کونمبول همیشه تمام نسخه‌های مسابقه را به عنوان بخشی از افتخارات خود در نظر می‌گرفتند.[۷][۸]
رسمیت از فیفا
ویرایشدر طول تاریخ فوتبال، تلاش‌های مختلفی برای سازماندهی تورنمنت‌هایی انجام شده‌است که «بهترین تیم باشگاهی جهان» را شناسایی می‌کند؛ مانند مسابقات قهرمانی فوتبال جهان، جام سیر توماس لیپتون، کوپا ریو، جام باشگاه‌های جهان کوچک و لیگ بین‌المللی فوتبال. اما به دلیل عدم علاقه فیفا یا ناتوانی در سازماندهی مسابقات باشگاهی هیچ‌وقت به رسمیت شناخته نشدند.[۱۱۸] جام بین قاره‌ای توسط فیفا به عنوان سلف جام باشگاه‌های جهان فیفا که برای اولین بار در سال ۲۰۰۰ برگزار شد، در نظر گرفته می‌شود.[۱۱۹]
در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۷، شورای فیفا در حالی که اتحاد آماری بین جام بین قاره‌ای و جام باشگاه‌های جهان را ترویج نکرد، با توجه به تاریخچه این دو تورنمنت[۱۲۰] (که در سال ۲۰۰۵ با هم ادغام شدند)[۱۲۱] عنوان جهانی را رسمی (دوژور) کرد. به رسمیت شناختن همه برندگان به عنوان قهرمانان باشگاه‌های جهان،[۱۲۲][۱۲۳][۱۲۴][۱۲۵][۱۲۶][۱۲۷][۱۲۸][۱۲۹][۱۳۰] با همان عنوان برندگان جام جهانی باشگاه‌های فیفا، یا «قهرمانان باشگاه‌های جهان فیفا».[۱۳۱][۱۲۵][۱۳۲][۱۲۸][۱۳۳][۱۳۴][۱۳۰][۱۳۵][۱۲۹]
فیفا جام بین قاره‌ای را به‌عنوان سلف مستقیم جام جهانی باشگاه‌ها به رسمیت می‌شناسد و قهرمانان هر دو رقابت‌های یادشده تنها کسانی هستند که به‌طور رسمی توسط فیفا به‌عنوان قهرمان باشگاه‌های جهان به رسمیت شناخته شده‌اند، همان‌طور که در کیت آماری جام جهانی باشگاه‌های فیفا، سند مسابقات باشگاهی فیفا دیده می‌شود.
در مورد درخواست به رسمیت شناختن جام باشگاه‌های جهان در سال ۱۹۵۱، به کوپا ریو مراجعه کنید.
جام
ویرایشدر بالای جام رقابت‌ها عبارت «جام اروپا-آمریکای جنوبی» (Coupe Européenne-Sudamericaine) نوشته شده‌است. در پایه جام، لوگوی گرد یوفا و نقشه آمریکای جنوبی به صورت دایره‌ای وجود دارد.
در طی اسپانسرینگ توسط تویوتا، یک جایزه اضافی با عنوان «جام تویوتا» معمولاً به معاون تیم برنده اهدا می‌شد.
فرمت مسابقات
ویرایشاز سال ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۹ جام بین قاره‌ای به صورت دو بازی برگزار شد. بین سال‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۶۸، جام فقط بر اساس امتیاز تعیین می‌شد، همان قالبی که توسط کونمبول برای تعیین برنده فینال جام لیبرتادورس تا سال ۱۹۸۷ استفاده شد. به دلیل این فرمت، زمانی که هر دو تیم در امتیاز برابر بودند، بازی سوم مورد نیاز بود. معمولاً این مسابقه به میزبانی قاره‌ای بود که آخرین بازی این سری در آن برگزار شد. از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۹، این تورنمنت روش استاندارد اروپایی را برای امتیازات مجموع با گل‌های خارج از خانه به کار گرفت.
از سال ۱۹۸۰، فینال به یک مسابقه تبدیل شد. تا سال ۲۰۰۱، مسابقات در ورزشگاه ملی توکیو برگزار می‌شد. فینال‌ها از سال ۲۰۰۲ در ورزشگاه بین‌المللی یوکوهاما، همچنین محل برگزاری فینال جام جهانی فوتبال ۲۰۰۲، برگزار شد.
نتایج
ویرایشدر لیست زیر، رنگ سبز نشانه بازی پلی‌آف، رنگ زرد نشانه مجموع نتایج دو بازی و رنگ آبی نشانه ضربات پنالتی است.
نکات مهم:
- بعد از اتفاقاتی که در جام بین قاره‌ای ۱۹۶۹ افتاد، قهرمان‌های جام باشگاه‌های اروپا از بازی کردن در این تورنمنت خودداری کردند.[۱۳۶]
- قهرمان جام باشگاه‌های اروپا ۷۱–۱۹۷۰ آژاکس هلند، جای خود را به پاناتینایکوس یونان داد.[۱۳۷]
- قهرمان جام باشگاه‌های اروپا ۷۳–۱۹۷۲ آژاکس هلند جای خود را به دلایل مالی به یوونتوس ایتالیا داد.[۱۳۸][۱۳۹]
- قهرمان جام باشگاه‌های اروپا ۷۴–۱۹۷۳ بایرن مونیخ آلمان، جای خود را به اتلتیکو مادرید اسپانیا داد.[۱۴۰]
- قهرمان جام باشگاه‌های اروپا ۷۷–۱۹۷۶ لیورپول انگلیس، جای خود را به بروسیا مونشن گلادباخ آلمان داد.[۱۴۱]
- قهرمان جام باشگاه‌های اروپا ۷۹–۱۹۷۸ ناتینگهام فارست انگلیس، جای خود را به مالمو سوئد داد.[۱۴۲]
- قهرمان لیگ قهرمانان اروپا ۹۳–۱۹۹۲ مارسی فرانسه، جای خود را به دلیل رسوایی رشوه در فوتبال فرانسه به آث میلان ایتالیا داد.[۱۴۳]
قهرمانان
ویرایشعملکرد باشگاه‌های مختلف در جداول زیر نشان داده شده‌است:[۱۴۴][۱۴۵]
بر پایه تیم
ویرایش| باشگاه | قهرمانی | نایب قهرمانی | سال قهرمانی | سال نایب قهرمانی |
|---|---|---|---|---|
| آث میلان
|
۳ | ۴ | ۱۹۶۹، ۱۹۸۹، ۱۹۹۰ | ۱۹۶۳، ۱۹۹۳، ۱۹۹۴، ۲۰۰۳ |
| پنیارول
|
۲ | ۱۹۶۱، ۱۹۶۶، ۱۹۸۲ | ۱۹۶۰، ۱۹۸۷ | |
| رئال مادرید
|
۱۹۶۰، ۱۹۹۸، ۲۰۰۲ | ۱۹۶۶، ۲۰۰۰ | ||
| بوکا جونیورز
|
۱ | ۱۹۷۷، ۲۰۰۰، ۲۰۰۳ | ۲۰۰۱ | |
| ناسیونال
|
— | ۱۹۷۱، ۱۹۸۰، ۱۹۸۸ | — | |
| ایندپندینته
|
۲ | ۴ | ۱۹۷۳، ۱۹۸۴ | ۱۹۶۴، ۱۹۶۵، ۱۹۷۲، ۱۹۷۴ |
| یوونتوس
|
۱ | ۱۹۸۵، ۱۹۹۶ | ۱۹۷۳ | |
 سانتوس
|
— | ۱۹۶۲، ۱۹۶۳ | — | |
| اینتر میلان
|
۱۹۶۴، ۱۹۶۵ | |||
| سائوپائولو
|
۱۹۹۲، ۱۹۹۳ | |||
 آژاکس
|
۱۹۷۲، ۱۹۹۵ | |||
 بایرن مونیخ
|
۱۹۷۶، ۲۰۰۱ | |||
| پورتو
|
۱۹۸۷، ۲۰۰۴ | |||
| استودیانتس
|
۱ | ۲ | ۱۹۶۸ | ۱۹۶۹، ۱۹۷۰ |
 الیمپیا
|
۱۹۷۹ | ۱۹۹۰، ۲۰۰۲ | ||
| گرمیو
|
۱ | ۱۹۸۳ | ۱۹۹۵ | |
| ریور پلاته
|
۱۹۸۶ | ۱۹۹۶ | ||
 منچستر یونایتد
|
۱۹۹۹ | ۱۹۶۸ | ||
| راسینگ
|
— | ۱۹۶۷ | — | |
| فاینورد
|
۱۹۷۰ | |||
| اتلتیکو مادرید
|
۱۹۷۴ | |||
| فلامینگو
|
۱۹۸۱ | |||
 ستاره سرخ بلگراد
|
۱۹۹۱ | |||
| ولز سارسفیلد
|
۱۹۹۴ | |||
| بروسیا دورتموند
|
۱۹۹۷ | |||
| بنفیکا
|
— | ۲ | — | ۱۹۶۱، ۱۹۶۲ |
| لیورپول
|
۱۹۸۱، ۱۹۸۴ | |||
| کروزیرو
|
۱۹۷۶، ۱۹۷۷ | |||
 سلتیک
|
۱ | ۱۹۶۷ | ||
 پاناتینایکوس
|
۱۹۷۱ | |||
| بروسیا مونشن گلادباخ
|
۱۹۷۷ | |||
 مالمو
|
۱۹۷۹ | |||
| ناتینگهام فارست
|
۱۹۸۰ | |||
| استون ویلا
|
۱۹۸۲ | |||
| هامبورگ
|
۱۹۸۳ | |||
| آرژانتینوس جونیورز
|
۱۹۸۵ | |||
 استوا بخارست
|
۱۹۸۶ | |||
| آیندهوون
|
۱۹۸۸ | |||
 اتلتیکو ناسیونال
|
۱۹۸۹ | |||
 کولو-کولو
|
۱۹۹۱ | |||
| بارسلونا
|
۱۹۹۲ | |||
| واسکو دوگاما
|
۱۹۹۸ | |||
| پالمیراس
|
۱۹۹۹ | |||
| اونس کالداس
|
۲۰۰۴ |
بر پایه کشور
ویرایش| کشور | قهرمانی | نایب قهرمانی | تیم‌های قهرمان | سال |
|---|---|---|---|---|
| آرژانتین |
۹ | ۹ | بوکا جونیورز، ایندپندینته، استودیانتس، ریور پلاته، راسینگ، ولز سارسفیلد | (۱۹۶۷، ۱۹۶۸، ۱۹۷۳، ۱۹۷۷، ۱۹۸۴، ۱۹۸۶، ۱۹۹۴، ۲۰۰۰، ۲۰۰۳) |
| ایتالیا |
۷ | ۵ | آث میلان، یوونتوس، اینتر میلان | (۱۹۶۴، ۱۹۶۵، ۱۹۶۹، ۱۹۸۵، ۱۹۸۹، ۱۹۹۰، ۱۹۹۶) |
| برزیل |
۶ | ۵ | سانتوس، سائوپائولو، گرمیو، فلامینگو | (۱۹۶۲، ۱۹۶۳، ۱۹۸۱، ۱۹۸۳، ۱۹۹۲، ۱۹۹۳) |
| اروگوئه |
۶ | ۲ | پنیارول، ناسیونال | (۱۹۶۱، ۱۹۶۶، ۱۹۷۱، ۱۹۸۰، ۱۹۸۲، ۱۹۸۸) |
| اسپانیا |
۴ | ۳ | رئال مادرید، اتلتیکو مادرید | (۱۹۶۰، ۱۹۷۴، ۱۹۹۸، ۲۰۰۲) |
| آلمان |
۳ | ۲ | بایرن مونیخ، بروسیا دورتموند | (۱۹۷۶، ۱۹۹۷، ۲۰۰۱) |
| هلند |
۳ | ۱ | آژاکس، فاینورد | (۱۹۷۰، ۱۹۷۲، ۱۹۹۵) |
| پرتغال |
۲ | ۲ | پورتو | (۱۹۸۷، ۲۰۰۴) |
| انگلستان |
۱ | ۵ | منچستر یونایتد | (۱۹۹۹) |
| پاراگوئه |
۱ | ۲ | الیمپیا | (۱۹۷۹) |
.svg){kind=small} یوگسلاوی |
۱ | — | ستاره سرخ بلگراد | (۱۹۹۱) |
| کلمبیا
|
— | ۲ | — | — |
| اسکاتلند
|
— | ۱ | — | — |
| یونان
|
— | ۱ | — | — |
| سوئد
|
— | ۱ | — | — |
| رومانی
|
— | ۱ | — | — |
| شیلی
|
— | ۱ | — | — |
بر پایه قاره
ویرایش| قاره | کنفدراسیون | قهرمانی | نایب قهرمانی | تیم‌های قهرمان | کشورهای قهرمان |
|---|---|---|---|---|---|
| آمریکای جنوبی | کونمبول | ۲۲ | ۲۱ | ۱۳ | ۴ |
| اروپا | یوفا | ۲۱ | ۲۲ | ۱۲ | ۷ |
نکته: بعد از اتفاقاتی که در جام بین قاره‌ای ۱۹۶۹ افتاد، قهرمان‌های جام باشگاه‌های اروپا از بازی کردن در این تورنمنت خودداری کردند و جایشان را به نایب قهرمانان جام باشگاه‌ها دادند. تیم‌های نایب قهرمان در ۵ دوره به‌جای تیم‌های قهرمان بازی کردند. ۲ دوره از مسابقات هم به دلیل انصراف هردو تیم قهرمان و نایب قهرمان لغو شد.[۱۳۶]
بهترین گلزنان تمام ادوار
ویرایش
پله با زدن ۷ گل در سه بازی، بهترین گلزن تاریخ این رقابت‌ها است. او در سال ۱۹۶۲ مقابل بنفیکا پرتغال ۵ گل به ثمر رساند از جمله یک هتریک در بازی برگشت در لیسبون که تنها هتریک در تاریخ این رقابت‌ها بود.[۱۴۶] او در سال ۱۹۶۳ نیز دو بار مقابل آث میلان گلزنی کرد.[۱۴۷][۱۴۸][۱۴۹]
فقط ۶ بازیکن بیشتر از ۳ گل در این تورنمنت ثبت کرده‌اند.[۱۵۰]
| بازیکن | باشگاه | گل | بازی | سال |
|---|---|---|---|---|
| پله
|
سانتوس
|
۷ | ۳ | ۱۹۶۲، ۱۹۶۳ |
 آلبرتو اسپنسر
|
پنیارول
|
۶ | ۶ | ۱۹۶۰، ۱۹۶۱، ۱۹۶۶ |
| لوئیس آرتیمه
|
ناسیونال
|
۳ | ۲ | ۱۹۷۱ |
| خوزه ساسیا
|
پنیارول
|
۳ | ۱۹۶۱ | |
| سانتاسا
|
بنفیکا
|
۴ | ۱۹۶۱، ۱۹۶۲ | |
| ساندرو مازولا
|
اینتر میلان
|
۱۹۶۴، ۱۹۶۵ |
هتریک‌ها
ویرایشپله تنها بازیکن تاریخ این رقابت است که موفق شده‌است هتریک کند.
| بازیکن | کشور | باشگاه | حریف | گل | زمان گل | نتیجه | تورنمنت | دور | تاریخ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| پله | برزیل
|
سانتوس
|
بنفیکا
|
۳ |  ۱۵'، ۲۵'، ۶۴'
|
۵–۲ | جام بین قاره‌ای ۱۹۶۲ | دور برگشت | ۱۱ اکتبر ۱۹۶۲ |
بهترین بازیکن
ویرایش
.jpg)
بهترین بازیکن مسابقه از سال ۱۹۸۰ انتخاب شد. در این لیست نام برندگان آمده‌است.[۱۵۱]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ https://www.uefa.com/printoutfiles/competitions/ucl/2010/e/e_01_md.pdf
- ↑ https://www.conmebol.com/books/Repasando%20la%20Historia/Repasando%20la%20Historia.html
- ↑ «uefa.com - European-South American Cup». web.archive.org. ۲۰۱۵-۱۲-۲۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۴.
- ↑ https://books.google.com/books?id=sEh7A0arS8kC&pg=PA109&dq=intercontinental+cup+-+liverpool+refused+to+play&hl=en&sa=X&ei=CEZOT4fKO6Kt0QWSirieBQ&ved=0CD4Q6AEwAQ#v=onepage&q=intercontinental%20cup%20-%20liverpool%20refused%20to%20play&f=false
- ↑ https://web.archive.org/web/20140922125213/http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mencompcwc/01/15/71/66/fcwc2012_kit.pdf
- ↑ UEFA.com (2011-01-01). "Rede do futebol mundial | Por dentro da UEFA". UEFA.com (به پرتغالی). Retrieved 2022-11-24.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «Las competiciones oficiales de la CONMEBOL - CONMEBOL». www.conmebol.com (به اسپانیایی). ۲۰۱۵-۰۸-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۴.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ UEFA.com. "Real Madrid CF | National Associations". UEFA.com (به انگلیسی). Retrieved 2022-11-24.
- ↑ https://web.archive.org/web/20121011001522/http://www.fifa.com/mm/document/affederation/administration/01/68/21/16//activityreport2005en.pdf
- ↑ «Tribuna da Imprensa (RJ) - 1949 a 1959 - DocReader Web». memoria.bn.br. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ «Edición del $dateTool.format('EEEE d MMMM yyyy', $document.date), Página $document.page - Hemeroteca - MundoDeportivo.com». hemeroteca.mundodeportivo.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-19581009-58.html
- ↑ https://news.google.com/newspapers?nid=0qX8s2k1IRwC&dat=19581009&printsec=frontpage&hl=pt-BR
- ↑ «O Estado de S. Paulo - Acervo Estadão». Acervo. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ اوت ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۵ نوامبر ۲۰۲۲.
- ↑ "Torneio Rio – São Paulo". Wikipedia (به انگلیسی). 2022-08-13.
- ↑ http://www.casaca.com.br/home/2012/06/14/ha-55-anos-o-vasco-conquistava-o-i-torneio-de-paris/
- ↑ Janeiro، Por GLOBOESPORTE COM Rio de. «Dario lembra vitória do Vasco sobre Real, em 1957: 'Não há clube igual'». globoesporte.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ «Folha de S.Paulo: Notícias, Imagens, Vídeos e Entrevistas». Folha de S.Paulo (به پرتغالی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ http://memoria.bn.br/DocReader/docreader.aspx?bib=112518_02&pasta=ano%20195&pesq=mundial%20de%20clubes
- ↑ http://memoria.bn.br/DocReader/DocReader.aspx?bib=154083_01&PagFis=122&Pesq=Real%20Madri
- ↑ http://memoria.bn.br/DocReader/docreader.aspx?bib=386030&pasta=ano+195&pesq=Santos+e+Real+Madrid
- ↑ https://pt.uefa.com/MultimediaFiles/Download/EuroExperience/uefaorg/Publications/01/59/87/45/1598745_DOWNLOAD.pdf
- ↑ http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1961/06/03/pagina-2/1384381/pdf.html
- ↑ http://www.uefa.com/teamsandplayers/teams/club=50051/profile/index.html
- ↑ http://historiayfutbol.obolog.com/copa-libertadores-america-25746
- ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ https://web.archive.org/web/20110430044241/http://www.fifa.com/tournaments/archive/tournament%3D107/edition%3D4735/news/newsid%3D95645.html
- ↑ "BBC - Tim Vickery: World Club Cup deserves respect". www.bbc.co.uk (به انگلیسی). Retrieved 2022-11-25.
- ↑ https://www.bbc.com/portuguese/noticias/2002/020329_copa30[پیوند مرده]
- ↑ https://web.archive.org/web/20071201032323/http://www.fifa.com/classicfootball/clubs/matchreport/newsid=512284.html
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1960». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ «Arquivo.pt». arquivo.pt. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ اکتبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1960/09/05/pagina-3/1384556/pdf.html
- ↑ http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1979/06/08/pagina-2/1055660/pdf.html?search=copa
- ↑ https://web.archive.org/web/20071018091247/http://fifa.com/classicfootball/clubs/matchreport/newsid=514912.html
- ↑ https://www.rsssf.org/tablesi/intconclub61.html
- ↑ ۳۷٫۰ ۳۷٫۱ https://web.archive.org/web/20181018050235/http://www.xn--pearol-xwa.org/uc_100_1.html
- ↑ کونا، اودیر (۲۰۰۳). تیم‌های رؤیایی.
- ↑ ۳۹٫۰ ۳۹٫۱ https://web.archive.org/web/20080302082530/http://www.fifa.com/classicfootball/clubs/matchreport/newsid=512321.html
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1962». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ «archive.ph». archive.ph. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1963». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ https://pt.uefa.com/MultimediaFiles/Download/EuroExperience/uefaorg/Publications/01/59/87/45/1598745_DOWNLOAD.pdf
- ↑ https://web.archive.org/web/20090212151955/http://www.fifa.com/classicfootball/clubs/matchreport/newsid%3D512096.html
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1964». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1965». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۵ نوامبر ۲۰۲۲.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۵ نوامبر ۲۰۲۲.
- ↑ https://web.archive.org/web/20071018091252/http://fifa.com/classicfootball/clubs/matchreport/newsid=514924.html
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1966». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ «História da Taça Libertadores da América». www.campeoesdofutebol.com.br. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۶.
- ↑ https://web.archive.org/web/20131208213557/http://en.archive.uefa.com/competitions/eusa/history/index.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20080306222952/http://www.fifa.com/classicfootball/clubs/matchreport/newsid=512264.html
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1967». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۶.
- ↑ "Palmarés: Copa Intercontinental 1967". Racing Club - Sitio Oficial (به اسپانیایی). Retrieved 2022-11-26.
- ↑ https://www.waterstones.com/book/the-battle-of-montevideo/brian-belton/9780752445823
- ↑ https://web.archive.org/web/20121106142458/http://www.fifa.com/classicfootball/clubs/matchreport/newsid%3D512037.html
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1968». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۶.
- ↑ https://web.archive.org/web/20120423114721/http://www.edelpoficial.com.ar/portal/club/titulos.mfw
- ↑ ۶۰٫۰ ۶۰٫۱ ۶۰٫۲ ۶۰٫۳ ۶۰٫۴ ۶۰٫۵ ۶۰٫۶ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۲۲.
- ↑ https://web.archive.org/web/20100124074911/http://www.fifa.com/classicfootball/clubs/matchreport/newsid%3D512172.html
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1969». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۶.
- ↑ ۶۳٫۰ ۶۳٫۱ "Coppa Intercontinentale 1969: tutti i dettagli". AC Milan (به ایتالیایی). Retrieved 2022-11-26.
- ↑ ۶۴٫۰ ۶۴٫۱ ۶۴٫۲ ۶۴٫۳ Calcio، Storie di (۲۰۱۵-۱۲-۰۷). «Estudiantes – Milan: la Coppa insanguinata». Storie di Calcio (به ایتالیایی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۶.
- ↑ ۶۵٫۰ ۶۵٫۱ ۶۵٫۲ ۶۵٫۳ "Futbolprimera". Futbolprimera (به اسپانیایی). Retrieved 2022-11-26.
- ↑ ۶۶٫۰ ۶۶٫۱ https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-19671103-97.html
- ↑ https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-19671108-87.html
- ↑ ۶۸٫۰ ۶۸٫۱ http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1967/11/01/pagina-4/931628/pdf.html?search=intercontinental%20fifa
- ↑ ۶۹٫۰ ۶۹٫۱ http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1967/03/16/pagina-8/931136/pdf.html?search=Intercontinental
- ↑ ۷۰٫۰ ۷۰٫۱ http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1966/07/27/pagina-6/936416/pdf.html?search=intercontinental
- ↑ ۷۱٫۰ ۷۱٫۱ http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1969/07/25/pagina-10/966431/pdf.html?search=
- ↑ ۷۲٫۰ ۷۲٫۱ http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1970/01/08/pagina-13/949785/pdf.html?search=Copa
- ↑ ۷۳٫۰ ۷۳٫۱ http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1970/01/08/pagina-13/949785/pdf.html?search=Copa
- ↑ ۷۴٫۰ ۷۴٫۱ ۷۴٫۲ ۷۴٫۳ ۷۴٫۴ http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1979/11/22/pagina-15/1003523/pdf.html?search=copa
- ↑ https://web.archive.org/web/20081209100426/http://www.fifa.com/classicfootball/clubs/matchreport/newsid%3D512045.html
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1970». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۶.
- ↑ https://web.archive.org/web/20160112044325/http://en.archive.uefa.com/competitions/eusa/history/season=1970/intro.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20100911154733/http://www.feyenoord.nl/pages/newsdetail/s1/10010000037178-999-10010000000003.aspx
- ↑ ۷۹٫۰ ۷۹٫۱ «Intercontinental Club Cup 1971». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۶.
- ↑ "Όταν ο Παναθηναϊκός έγινε... παγκόσμιος (pics & video)!". agones.gr (به یونانی). Retrieved 2022-11-26.
- ↑ ۸۱٫۰ ۸۱٫۱ ۸۱٫۲ ۸۱٫۳ ۸۱٫۴ «Intercontinental Club Cup 1972». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۶.
- ↑ https://www.uefa.com/newsfiles/240459.pdf
- ↑ http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1973/11/29/pagina-13/1002908/pdf.html?search=concacaf
- ↑ ۸۴٫۰ ۸۴٫۱ http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1968/01/06/pagina-4/989608/pdf.html?search=
- ↑ ۸۵٫۰ ۸۵٫۱ https://web.archive.org/web/20091204133633/http://www.fifa.com/classicfootball/clubs/matchreport/newsid%3D510737.html
- ↑ ۸۶٫۰ ۸۶٫۱ «Intercontinental Club Cup 1974». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۶.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۲.
- ↑ https://web.archive.org/web/20160112044523/http://en.archive.uefa.com/competitions/eusa/history/season=1974/intro.html
- ↑ ۸۹٫۰ ۸۹٫۱ «Intercontinental Club Cup». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۶.
- ↑ http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1973/11/29/pagina-13/1002908/pdf.html?search=concacaf
- ↑ https://news.google.com/newspapers?nid=0qX8s2k1IRwC&dat=19761222&printsec=frontpage&hl=pt-BR
- ↑ https://web.archive.org/web/20090530233900/http://www.fifa.com/classicfootball/clubs/matchreport/newsid%3D510893.html
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1977». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۶.
- ↑ https://web.archive.org/web/20100608184737/http://www.bocajuniors.com.ar/el-club/titulos#1977_intercontinental
- ↑ https://web.archive.org/web/20160112044642/http://en.archive.uefa.com/competitions/eusa/history/season=1977/intro.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20121023221452/http://www.fifa.com/classicfootball/clubs/matchreport/newsid%3D514900.html
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1979». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۶.
- ↑ https://web.archive.org/web/20160112044718/http://en.archive.uefa.com/competitions/eusa/history/season=1979/intro.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20121023221452/http://www.fifa.com/classicfootball/clubs/matchreport/newsid%3D514900.html
- ↑ https://acervo.estadao.com.br/pagina/
- ↑ http://hemeroteca.informador.com.mx/
- ↑ http://h.elsiglodetorreon.com.mx/Default/welcome.asp?skin=ElSiglo&QS=Skin%3DElSiglo%26enter%3Dtrue%26AppName%3D2
- ↑ http://h.elsiglodetorreon.com.mx/Default/welcome.asp?skin=ElSiglo&QS=Skin%3DElSiglo%26enter%3Dtrue%26AppName%3D2
- ↑ http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1992/12/29/pagina-8/1259619/pdf.html?search=Intercontinental
- ↑ http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/1983/04/20/pagina-20/1441398/pdf.html?search=mundial
- ↑ https://web.archive.org/web/20121011001522/http://www.fifa.com/mm/document/affederation/administration/01/68/21/16//activityreport2005en.pdf
- ↑ https://web.archive.org/web/20110430044241/http://www.fifa.com/tournaments/archive/tournament%3D107/edition%3D4735/news/newsid%3D95645.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20110430044223/http://www.fifa.com/tournaments/archive/tournament%3D107/edition%3D4735/news/newsid%3D99481.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20110430044235/http://www.fifa.com/tournaments/archive/tournament%3D107/edition%3D4735/news/newsid%3D101662.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20151208150054/http://www.fifa.com/clubworldcup/news/y=2005/m=12/news=are-the-champions-101662.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20151222163148/http://www.fifa.com/clubworldcup/news/y=2005/m=12/news=ten-things-you-never-knew-101851.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20160127072722/http://www.fifa.com/clubworldcup/news/y=2004/m=12/news=goodbye-toyota-cup-hello-fifa-club-world-championship-95645.html
- ↑ "Goodbye Toyota Cup, hello FIFA Club World Championship". FIFA. 10 December 2004. Archived from the original on 27 January 2016. Retrieved 8 March 2015.
As of 2005, the Toyota Cup, traditionally a one-off match between the champions of Europe and South America, will take on a whole new dimension when it becomes the FIFA Club World Championship, disputed by the champion clubs from all six continents.
- ↑ https://web.archive.org/web/20140407142155/http://www.fifa.com/tournaments/archive/clubworldcup/japan2005/news/index%2Cpage%3D13.htmx
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۵ نوامبر ۲۰۲۲.
- ↑ https://web.archive.org/web/20160204172446/http://www.fifa.com/clubworldcup/news/y=2005/m=7/news=continental-champions-prepare-for-tokyo-draw-99485.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20160127072722/http://www.fifa.com/clubworldcup/news/y=2004/m=12/news=goodbye-toyota-cup-hello-fifa-club-world-championship-95645.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20190507123910/https://kassiesa.net/uefafiles/2004-uefa-50-years-european-cup.pdf
- ↑ https://web.archive.org/web/20121011001522/http://www.fifa.com/mm/document/affederation/administration/01/68/21/16//activityreport2005en.pdf
- ↑ https://web.archive.org/web/20171215063613/http://resources.fifa.com/mm/document/fifafacts/mencompcwc/02/67/91/87/statskit_fcwc2017_event_neutral.pdf
- ↑ https://web.archive.org/web/20121011001522/http://www.fifa.com/mm/document/affederation/administration/01/68/21/16//activityreport2005en.pdf
- ↑ https://digitalhub.fifa.com/m/19a43d5f3a4c750b/original/vga5sv1yxeayptzrdudx-pdf.pdf
- ↑ https://digitalhub.fifa.com/m/2d5d33a48d2c98ce/original/mkbo3nwk4btahl9gwtwl-pdf.pdf
- ↑ https://digitalhub.fifa.com/m/19a43d5f3a4c750b/original/vga5sv1yxeayptzrdudx-pdf.pdf
- ↑ ۱۲۵٫۰ ۱۲۵٫۱ http://origin1904-p.cxm.fifa.comfifa-council-approves-key-organisational-elements-of-the-fifa-world-cu-2917722/
- ↑ «FIFA acepta propuesta de CONMEBOL de reconocer títulos de copa intercontinental como mundiales de clubes - CONMEBOL». www.conmebol.com (به اسپانیایی). ۲۰۱۷-۱۰-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ https://digitalhub.fifa.com/m/2d5d33a48d2c98ce/original/mkbo3nwk4btahl9gwtwl-pdf.pdf
- ↑ ۱۲۸٫۰ ۱۲۸٫۱ https://www.thescore.com/epl/news/1408193
- ↑ ۱۲۹٫۰ ۱۲۹٫۱ "FIFA declares Man United '99 world champs". ESPN.com (به انگلیسی). 2017-10-27. Retrieved 2022-11-25.
- ↑ ۱۳۰٫۰ ۱۳۰٫۱ «La FIFA reconoció a los ganadores de la Intercontinental como campeones mundiales | Goal.com». www.goal.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ https://digitalhub.fifa.com/m/105e5661ec9f3acb/original/gqfp3nkwm0zh8ra3xgyi-pdf.pdf
- ↑ https://digitalhub.fifa.com/m/2d5d33a48d2c98ce/original/mkbo3nwk4btahl9gwtwl-pdf.pdf
- ↑ "Real Madrid-Gremio: 1-0: Sixth Club World Cup!". Real Madrid C.F. - Web Oficial (به انگلیسی). Retrieved 2022-11-25.
- ↑ https://www.foxsports.it/2017/10/28/fifa-decisione-storica-albo-oro-mondiale-per-club-va-riscritto/
- ↑ «Pelé Just Won A Club World Championship». The18. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
- ↑ ۱۳۶٫۰ ۱۳۶٫۱ Lawrence، Jeff (۲۰۱۵-۰۲-۱۱). «The decline, fall and rebirth of the Intercontinental Cup». These Football Times (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۷.
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1971». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۷.
- ↑ https://web.archive.org/web/20080306222942/http://www.fifa.com/classicfootball/clubs/matchreport/newsid%3D512084.html
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1973». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۷.
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1974». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۷.
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1977». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۷.
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1979». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۷.
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1993». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۷.
- ↑ «Intercontinental Club Cup». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۴.
- ↑ «Intercontinental Club Cup Cup 1960-1998 - Hall of Honour». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۴.
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1962». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۴.
- ↑ «Intercontinental Club Cup 1963». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۴.
- ↑ «Extraordinary Pele crowns Santos in Lisbon - FIFA.com». web.archive.org. ۲۰۱۵-۰۹-۰۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۴.
- ↑ https://web.archive.org/web/20150906021359/http://www.fifa.com/news/y=2013/m=11/news=king-less-santos-retain-throne-style-2224094.html
- ↑ «Trivia on Intercontinental (Toyota) Cup». www.rsssf.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۴.
- ↑ «Toyota Cup - Most Valuable Player of the Match Award». web.archive.org. ۲۰۰۸-۱۲-۲۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۵.
پیوند به بیرون
ویرایش