تاریخ ثبت شده یا تاریخ مکتوب یا تاریخ نوشته شده ، یک روایت تاریخی است که براساس یک پیشینه مکتوب یا سایر مدارک مستند، گردآوری شده است. تاریخ مکتوب با دیگر روایات مربوط به گذشته، مانند سنت های اساطیری ، تاریخ شفاهی و یا تاریخ باستان شناسی تفاوت دارد. در بررسی عمومی تاریخ جهان، تاریخ مکتوب با گزارش های موجود از تاریخ دنیای باستانی در حدود هزاره چهارم پیش از میلاد آغاز می شود و با تاریخ نوشتن همخوانی دارد. به دلیل استفاده محدود از مدارک نوشتاری، تاریخ مکتوب برای برخی از مناطق جغرافیایی یا فرهنگ ها محدود به یک دوره نسبتاً کوتاه معاصر است. در گذشته همه اطلاعات تاریخی ثبت و ضبط نمی شده و گاه مواردی مانند تاثیرات بلایای طبیعی یا اسامی افراد ثبت نمی‌شدند. به همین دلیل، پیشینه مکتوب در حوزه های مختلف یکدست نیست.

Linear A بر روی لوح های موجود در Akrotiri، سانتورینی .
گلیف های Palenque .

تفسیر تاریخ ثبت شده اغلب متکی به روش تاریخی یا مجموعه ای از تکنیک ها و دستورالعمل هایی است که مورخان از منابع اولیه و شواهد دیگر برای تحقیق و سپس برای نوشتن گزارش های گذشته استفاده می کنند. سوال در خصوص طبیعت و حتی امکان به کارگیری روشی مؤثر برای تفسیر تاریخ ثبت شده در فلسفه تاریخ به عنوان یک سوال معرفت شناسی مطرح شده است. مطالعه روش های مختلف تاریخی با عنوان تاریخ شناسی شناخته می شود که بر بررسی نحوه تفسیر های مختلف از تاریخ ثبت شده می پردازد.

تاریخ انقضا

ویرایش

پیش از تاریخ (پیشاتاریخ) به طور سنتی به دوران قبل از تاریخ ثبت شده گفته می شود که با اختراع سیستم نوشتن (خط) خاتمه یافت . [۱] پیشاتاریخ به بخشی از گذشته یک منطقه اشاره دارد که هیچ سوابق کتبی در خصوص آن وجود ندارد یا هر جا که نوشتن بخشی از فرهنگ آن نبوده است.

آغاز تاریخ به دوره گذار بین پیش از تاریخ و تاریخ، پس از ظهور سواد در جامعه، اما قبل از نوشته های مورخان اولیه اشاره می کند. این اصطلاح همچنین ممکن است به دورانی که طی آن یک فرهنگ یا تمدن هنوز به نوشتار نرسیده است، اشاره کند، در حالی که همزمان در فرهنگهای دیگر، وجود آن را در نوشته های خود ذکر کرده باشند.

سیستم های نوشتاری آغازین پیش از سیستم های پیچیده به وجود آمدند. نمونه های اولیه آن، نمادهای جیاهو (حدود ۶۶۰۰ قبل از میلاد)، نشانه های Vinča (حدود ۵۳۰۰ قبل از میلاد)، اسناد دره ایندوس (حدود ۳۵۰۰ قبل از میلاد) و اسکریپت Nsibidi (قبل از ۵۰۰ میلادی) هستند. اختلاف نظر در مورد زمان دقیقی است که پیشاتاریخ به تاریخ تبدیل شد و زمانی که نوشتارهای اولیه به نوشتار راستین تبدیل شد. [۲] با این حال، اختراع اولین سیستم نوشتن تقریباً معاصر با آغاز عصر برنز در نوسنگی اواخر قرن هزاره چهارم قبل از میلاد است . در مجموع، زبان سومری باستانی خط میخی و هیروگلیف مصری به عنوان نخستین سیستمهای نوشتاری شناخته می شوند.

نشانه های تاریخی

ویرایش
 
استخوان اوراکل از سلسله شانگ ، چین باستان.

اولین گاهشماری ها به نخستین تمدن های دوران آغازین دودمان مقدس مصر ، بین النهرین و سومری ها [۳] می رسند که از حدود 3500 پیش از میلاد به طور مستقل از یکدیگر ظاهر شدند. [۴] اولین تاریخ ثبت شده که با کیفیت و قابلیت اطمینان بسیار متفاوت نسبت به سایر گاهشماریهاست، با فرعون ها و حکومت آنها ارتباط دارد و توسط مصریان باستان توسعه یافته است. [۵] با توجه به آثار به دست آمده از محوطههای باستانی، بسیاری از سوابق تاریخی مضبوط، در دوران اخیر مجدداً کشف شده اند. [۶]

آسیای شرقی

ویرایش

در چین، اولین سابقه از تاریخ مکتوب در نسخه ای استخوانی مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد به دست آمده است. [۷] شوچینگ (کتاب اسناد) یکی از پنج متن کلاسیک چینی و یکی از اولین روایت های تاریخ چین است.

سیما چیان (حدود ۱۰۰ میلادی ) نخستین کسی بود که در چین زمینه کار برای نوشتن حرفه ای تاریخی را فراهم آورد. کار نوشتاری او « شیجی» (سوابق تاریخی بزرگ) ، یک دستاورد ماندگار مادام العمر در ادبیات بود که دامنه آن تا قرن شانزدهم گسترش می یافت و شامل بسیاری از رساله های مربوط به موضوعات خاص و شرح حال شخصی افراد برجسته است، و همچنین در مورد زندگی و اعمال عامیان، هر دو معاصر و از دوره های گذشته را بررسی می کند. کار او بر آثار بعدی تاریخی در چین، از جمله آثار خانواده معتبر Ban از دوران سلسله هان اثرگذار بود.

اروپا

ویرایش

هرودوت (۴۸۴ - ۴۲۵ سال پیش از میلاد) [۸] به طور کلی به عنوان "پدر تاریخ" نامیده می شود و اثر معروف او تاریخ هرودوت حوادث دهه های ۴۵۰ تا ۴۲۰ پیش از میلاد را در بر می گیرد. با این حال، مورخ معاصر او تروسیدید (Thucydides) (حدود ۴۶۰ قبل از میلاد - حدود ۴۰۰ سال قبل از میلاد) به عنوان نخستین مورخی شناخته می شود که با روش شناسی تاریخی خوبی در اثر خود با نام تاریخ جنگهای پلوپونزی به تاریخ نویسی پرداخته است. بر خلاف هرودوت، تروسیدید تاریخ را محصول انتخابها و اعمال انسان دانسته است و نه در نتیجه علت و معلولی مداخله الهی. [۸]

سن آگوستین در اندیشه مسیحت غربی و فلسفه غرب در آغاز دوره قرون وسطایی، فردی تأثیرگذار بود. طی دوره های قرون وسطی و رنسانس ، تاریخ اغلب از منظر مقدس و مذهبی مورد مطالعه قرار می گرفت. حدود ۱۸۰۰ میلادی، فیلسوف و مورخ آلمانی، فریدریش هگل ، فلسفه و رویکرد سکولار را در مطالعه تاریخ ارائه داد. [۹]

 
کتیبه ای زبان سومری در سبک قدیمی باستانی، قرن 26 پیش از میلاد.

به گفته جان توش ، "از دوره قرون وسطایی بالا (۱۳۰۰ تا ۱۰۰۰)، واژگان نوشته شده با فراوانی بیش از هر منبع دیگری برای تاریخ غرب، زنده ماند". [۱۰] مورخان غرب، در قرن های هفدهم و هجدهم، بویژه در فرانسه و آلمان، روش های قابل مقایسه با تحقیقات تاریخ نگاری مدرن را توسعه دادند، وقتی که شروع به تحقیق درباره این منابع اولیه برای نوشتن آثار تاریخی خود کردند. بسیاری از این تاریخها ارتباطات ایدئولوژیک و سیاسی قوی با روایت های تاریخی خود داشتند. در قرن بیستم، مورخان دانشگاهی تمرکز خود را از روایت های حماسی ناسیونالیستی، که اغلب تمایل داشتند تا کشور یا مردان بزرگ را تحسین کنند، به تحلیل های عینی و پیچیده از نیروهای اجتماعی و فکری سوق دادند. روند عمده متدولوژی تاریخی در قرن بیستم متمایل بود که تاریخ را بیشتر به عنوان یک علم اجتماعی و نه به مثابه هنر مورد توجه قرار دهد. مورخان فرانسوی در ارتباط با مکتب آنال ، تاریخ کمّی را با استفاده از داده های خام برای ردیابی زندگی افراد معمولی معرفی کردند و در ایجاد تاریخ فرهنگی نقش برجسته ای داشتند.

آسیای جنوبی

ویرایش

در سریلانکا، قدیمی ترین متن تاریخی «ماهاوامسا» است . راهبان بودایی تاریخ سریلانکا را از قرن سوم قبل از میلاد مکتوب کردند. این سالنامه های تاریخی در سده پنجم ترکیب شده و به یک سند واحد منتشر می شدند. [۱۱]  

یک کتاب ترکیبی با نام کولااماما "کرونیکل کوچک"، که توسط راهبان سینهالی تهیه شد، رویدادهای تاریخی از قرن چهارم تا تصاحب سریلانکا توسط انگلیس در سال ۱۸۱۵ را پوشش می دهد.

ماهاوامسا اثری ترکیبی است که پیشینه تاریخی پیوسته ای از دو هزار سال تاریخ را در بر می گیرد و یکی از طولانی ترین آثار تاریخی بی وقفه جهان محسوب می شود. [۱۲] این اثر یکی از معدود مدارکی است که حاوی مطالب مربوط به مردم ناگا و یوکا ، ساکنان بومی لانکا قبل از ورود افسانه ای شاهزاده ویجایا از سینگا پوا کالینگا است.

خاورمیانه

ویرایش

ابن خلدون، مورخ عرب و جامعه شناس تاریخی در پیشگفتار کتاب مقدمه (۱۳۷۷ میلادی) هفت اشتباه را که او معتقد بود مورخان مرتکب شده، هشدار داد. در این انتقاد، او به گذشته به عنوان یک موضوع عجیب و نیازمند تفسیر نگاه می کرد. ابن خلدون اغلب از " خرافه سرگران و پذیرش غیرنقادانه داده های تاریخی" انتقاد می کند. در نتیجه، او روش علمی ویژه ای برای مطالعه تاریخ معرفی کرد و از آن با عنوان «علم جدید» نام برد. [۱۳] روش تاریخی او همچنین زمینه را برای مشاهده نقش دولت ، ارتباط ، تبلیغات و خطای مشاهده در تاریخ باز کرد [۱۴] و بنابراین او به عنوان "پدر تاریخ نگاری" [۱۵] [۱۶] یا " پدر فلسفه تاریخ " شناخته می شود. [۱۷]

روش های ثبت تاریخ

ویرایش

در حالی که تاریخ مکتوب با اختراع نوشتن آغاز می شود، با گذشت زمان، روش های جدیدی برای ضبط تاریخ همراه با پیشرفت تکنولوژی همراه بوده است. حالا می توان تاریخ را از طریق عکاسی ، ضبط صدا و ضبط ویدئو ثبت کرد. اخیراً آرشیوهای اینترنتی کپی صفحات وب را ذخیره کرده اند و تاریخچه اینترنت را مستند کرده اند. روش های دیگر جمع آوری اطلاعات تاریخی همچنین تغییر در فناوری را همراهی می کنند؛ برای مثال، از حداقل ابتدای قرن بیستم، تلاش برای حفظ تاریخ شفاهی با ثبت کردن این نوع تاریخ، شروع شده است. تا دهه ۱۹۹۰ این کار با استفاده از روش های ضبط آنالوگ مانند کاست ها و نوارهای مغناطیسی انجام می شد. با رواج فناوری های جدید، در حال حاضر امکان ضبط دیجیتال فراهم شده است. [۱۸] با این وجود، ضبط و تفسیر تاریخی اغلب به شدت بر روی سوابق نوشته شده (مکتوب) تاکید دارد، زیرا بیشتر آثار تاریخی به صورت مکتوب هستند و نیز به دلیل این که مورخین برای ارتباط و تحقیق از منابع مکتوب استفاده می شوند. [۱۹]

روش تاریخی

ویرایش

روش تاریخی شامل تکنیک ها و دستورالعمل هایی است که مورخان از منابع اولیه و شواهد دیگر برای تحقیق و سپس برای تاریخ نگاری استفاده می کنند منابع اطلاعاتی اولیه، شواهد دست اول حاکی از تاریخ هستند (معمولاً به صورت مکتوب اما گاهی نیز در قالب رسانه های دیگر) که در زمان یک رویداد توسط یک شخص حاضر در آن رویداد تهیه می شوند. مورخان، این منابع را به عنوان نزدیکترین منبع اطلاعات یا ایده مورد مطالعه در نظر می گیرند. [۲۰] [۲۱]

مورخان همچنین از منابع دیگر برای درک تاریخ نیز استفاده می کنند. منابع ثانویه گزارش های تاریخی هستند که با استفاده از شواهد مندرج در منابع اولیه نوشته می شوند. منابع ثانویه عمدتاً حاوی حساب ها، آثار یا تحقیقاتی هستند که با تجزیه و تحلیل، جذب، ارزیابی، تفسیر و / یا ترکیب منابع اولیه به دست می آیند. منابع دست سوم با تلفیق منابع اولیه و ثانویه ایجاد می شوند و اغلب بر اساس تحقیقات خاص بر روی منابع ردیف اول و دوم ساخته می شوند. [۲۰] [۲۲] [۲۳]

همچنین نگاه کنید

ویرایش

منابع

ویرایش

<references group="">

  1. شوتول، جیمز تامسون. مقدمه ای بر تاریخچه تاریخ اسناد تمدن، منابع و مطالعات. نیویورک: انتشارات دانشگاه کلمبیا، 1922.
  2. اسماعیل، دانیل لرد در تاریخ عمیق و مغز. یک کتاب پایه Ahmanson در علوم انسانی. برکلی: دانشگاه کالیفرنیا، 2008.
  3. "The Cuneiform Writing System in Ancient Mesopotamia: Emergence and Evolution". EDSITEment. Retrieved 16 December 2013.
  4. Kott, Ruth E. "The origins of writing". The University of Chicago Magazine. Retrieved 16 December 2013.
  5. Adès, Harry (2007). A Traveller's History of Egypt. Interlink Publishing. p. 28. ISBN 978-1566566544.
  6. Greer, Thomas H. (2004). A Brief History of the Western World. Cengage Learning. p. 16. ISBN 978-0534642365.
  7. "综述", 中国考古学报第5册(Acta Archaeologica Sinica) (به چینی). 《考古学报》编辑部. 1951.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ Lamberg-Karlovsky, C. C. & Jeremy A. Sabloff (1979). Ancient Civilizations: The Near East and Mesoamerica. Benjamin-Cummings Publishing. p. 5. ISBN 0-88133-834-6.
  9. Graham, Gordon (1997). "Chapter 1". The Shape of the Past. Oxford University.
  10. توش، پیگیری تاریخ ، 90.
  11. Oldenberg 1879.
  12. Tripāṭhī, Śrīdhara, ed. (2008). Encyclopaedia of Pali Literature: The Pali canon. Vol. 1. Anmol. p. 117. ISBN 9788126135608.
  13. Ibn Khaldun, Franz Rosenthal, N. J. Dawood (1967), The Muqaddimah: An Introduction to History, p. x, Princeton University Press, شابک ‎۰−۶۹۱−۰۱۷۵۴−۹.
  14. H. مولانا (2001). "اطلاعات در جهان عرب"، Cooperation South Journal 1 .
  15. Salahuddin Ahmed (1999). A Dictionary of Muslim Names. C. Hurst & Co. Publishers. شابک ‎۱−۸۵۰۶۵−۳۵۶−۹.
  16. Enan, Muhammed Abdullah (2007). Ibn Khaldun: His Life and Works. The Other Press. p. v. ISBN 983-9541-53-6.
  17. دکتر سوف اختر (1997). "مفهوم علمی اسلامی"، الطوحید: مجله فصلنامه دین و فرهنگ اسلامی 12 (3).
  18. Colin Webb; Kevin Bradley (1997). "Preserving Oral History Recordings". National Library of Australia. Archived from the original on 20 June 2008. Retrieved 16 December 2013.
  19. توش، پیگیری تاریخ 58-59
  20. ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ User Education Services. "Primary, Secondary and Tertiary Sources". University of Maryland Libraries. Archived from the original on 3 July 2013. Retrieved 10 July 2013. {{cite web}}: |last= has generic name (help)
  21. "Library Guides: Primary, secondary and tertiary sources" بایگانی‌شده در ۱۲ فوریه ۲۰۰۵ توسط Wayback Machine
  22. "Glossary, Using Information Resources". Archived from the original on 28 August 2008. ("Tertiary Source" is defined as "reference material that synthesizes work already reported in primary or secondary sources")
  23. "Library Guides: Primary, secondary and tertiary sources". Archived from the original on 12 February 2005.