تأمین و تصفیه آب در اسرائیل
تأمین و تصفیه در اسرائیل با توسعه تاریخی اسرائیل درهم تنیده‌است. از آنجا که باران فقط در زمستان و عمدتاً در بخش شمالی کشور می‌بارد، آبیاری و مهندسی آب برای بقا و رشد اقتصادی کشور حیاتی تلقی می‌شود. پروژه‌های در مقیاس بزرگ برای شیرین سازی آب دریا، هدایت آب از رودخانه‌ها و مخازن در شمال، استفاده بهینه از آبهای زیرزمینی، و بازیابی سرریز سیلاب و فاضلاب مورد اقدام واقع شده‌است. از جمله آنها حامل آب ملی است که آب را از بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین کشور، دریای طبریه، از طریق کانال‌ها، لوله‌ها و تونل‌ها به بخش شمالی صحرای نگب می‌رساند.[۴] تقاضای آب اسرائیل امروز از منابع آبی موجود بیشتر است؛ بنابراین، در یک سال متوسط، اسرائیل تقریباً برای نیمی از منابع آب خود به منابع آب غیرمتعارف، از جمله آب بازیافتی و نمک‌زدایی متکی است. خشکسالی طولانی مدت در سالهای ۱۹۹۸–۲۰۰۲ دولت را واداشت تا نمک زدایی آب دریا را در مقیاس بزرگ ترویج کند. در سال ۲۰۲۲، ۸۵ درصد از آب آشامیدنی کشور از راه نمک زدایی آب شور و آب لب شور تولید شده‌است.[۵][۶]
| اسرائیل: آب و فاضلاب | ||
|---|---|---|
| ||
| داده‌ها | ||
| دسترسی به یک منبع آب بهبود یافته | ۱۰۰% (۲۰۱۵)[۱] | |
| دسترسی به سرویس بهداشتی بهبود یافته | 100% (2015)[۱] | |
| تداوم عرضه (%) | خیلی بالا | |
| میانگین مصرف آب شهری (لیتر/سرانه/روز) | 137[۲] | |
| میانگین قبض آب و فاضلاب شهری برای ۲۰ متر مربع | 249.60 NIS (دسامبر ۲۰۱۰) | |
| سهم اندازه‌گیری خانگی | خیلی بالا | |
| آب بدون درآمد | n/a | |
| سهم فاضلاب جمع‌آوری شده تصفیه شده | بیش از 90%[۳] | |
| سرمایه‌گذاری سالانه در تأمین آب و فاضلاب | n/a | |
| منابع تأمین مالی | صدور اوراق قرضه و یارانه (مکوروت)، کمک‌های بلاعوض دولتی، وام‌های بلاعوض و تأمین مالی خود از محل درآمدها (شهرداری‌ها)، سهام و وام‌های تجاری (کارخانه‌های آب شیرین کن) | |
| موسسات | ||
| تمرکززدایی به شهرداری‌ها | بله (برای توزیع آب و فاضلاب) | |
| شرکت ملی آب و فاضلاب | مکوروت (تأمین کننده آب فله) | |
| تنظیم کننده آب و فاضلاب | سازمان آب و فاضلاب دولتی | |
| مسئولیت تنظیم خط مشی | وزیر نیرو و منابع آب | |
| قانون بخش | قانون آب ۱۹۵۹ که اخیراً در سال ۲۰۰۶ اصلاح شد | |
| تعداد ارائه دهندگان خدمات | 1 تأمین کننده آب فله {{سخ}} 76 شهر {{سخ}} 144 شورای محلی {{سخ}} 53 شورای منطقه ای | |
منابع آب طبیعی
ویرایشمنابع آب طبیعی اصلی اسرائیل عبارتند از:
دریای مدیترانه
ویرایشامروزه بیشترین بخش آب آشامیدنی از طریق نمک زدایی از آب دریا که از دریای مدیترانه به دست می‌آید، تولید می‌شود.
آب از حوضه رود اردن
ویرایشرودخانه اردن علیا به سمت جنوب به دریاچه آب شیرین معروف به دریای طبریه می‌ریزد که بزرگ‌ترین ظرفیت ذخیره آب شیرین را در امتداد رود اردن فراهم می‌آورد. دریای طبریه به رود اردن سفلی می‌ریزد که از طریق دره اردن به سمت جنوب می‌پیچد و به انتهای آن در دریای مرده می‌رسد. یکی از شاخه‌های رودخانه اردن در جنوب دریاچه، رودخانه یرموک است.
آبهای زیرزمینی
ویرایشآبخوانهای اصلی یا حوضه‌های آب زیرزمینی، آبخوان‌های کوهستانی و آبخوان‌های ساحلی، با سفره‌های کوچکتر منطقه ای در گالیله و نقب واقع هستند.
- آبخوان کوهستانی از سه حوضه تشکیل شده‌است:
- آبخوان غربی، که در اسرائیل به آبخوان یارکون-تانینیم شناخته می‌شود،[۷] بزرگ‌ترین آبخوان است، با بازده سالانه مطمئن ۳۶۲ میلیون متر مکعب (میلی‌متر مکعب)، بر اساس میانگین تخمین سالانه، (که ۴۰ میلیون مترمکعب آن شور است). ۸۰ درصد از منطقه تغذیه این حوضه در کرانه باختری و ۸۰ درصد از فضای ذخیره‌سازی در داخل مرزهای اسرائیل قرار دارد. اسرائیل از سفره‌های زیرزمینی این حوضه با استفاده از ۳۰۰ چاه عمیق آب زیرزمینی در غرب خط سبز و همچنین چاه‌های عمیق در محدوده کرانه باختری استفاده می‌کند. فلسطینی‌ها از طریق چاه‌ها و چشمه‌ها از آن استفاده می‌کنند.
- آبخوان شمال شرقی، که در اسرائیل «آبخوان گیلبوآ-بت شیان» یا «آبخوان Schechem-Gilboa» نامیده می‌شود،[۷] دارای بازده سالیانه مطمئن ۱۴۵ میکرومتر متر است (که ۷۰ میلی‌متر آن شور است). تقریباً ۱۰۰٪ آب آن از باران در منطقه کرانه باختری تأمین می‌شود، اما سپس در زیر زمین در جهت شمالی به سوی بیسان (بت شیان) و دره جزریل جریان می‌یابد.
- آبخوان شرقی، که آبهای آن به رودخانه اردن سفلی می‌ریزد و به‌طور کامل در کرانه باختری قرار دارد، دارای بازده سالانه مطمئن ۱۷۲ میلیون مترمکعب است (که ۷۰ تا ۸۰ میلی‌متر آن شور است). این آبخوان عمدتاً توسط چشمه‌ها تخلیه می‌شود.
- آبخوان ساحلی در زیر دشت ساحلی اسرائیل قرار دارد، و غزه در پایین دست در انتهای حوضه قرار دارد.
تاریخ
ویرایشتاریخ توسعه تأمین آب و فاضلاب در اسرائیل مدرن را می‌توان به مرحله‌های مجزا تقسیم کرد که با توسعه یکجانبه منابع آب متعارف شروع می‌شود. در پی آن دوره ای متمرکز بر استفاده از آب بازیافتی، امضای توافقنامه ای برای اشتراک منابع آبی با اردن و تشکیلات خودگردان فلسطین و توسعه شیرین سازی آب دریا می‌آید.
امضای قراردادهای اشتراک آب (دهه ۱۹۹۰)
ویرایشتوافق موقت ۱۹۹۵ در چارچوب فرایند صلح اسلو مقادیر معینی از آب را به فلسطینیان داد، ولی جلوی حفر هر گونه چاه جدید در آبخوان کوه را گرفت. آب سطحی رود اردن همچنان محل مناقشه با سوریه، لبنان و فلسطینیان است. اسرائیل تنها توانسته با اردن به توافقی برای شریک شدن منابع آبی اش برسد.
منابع آبی
ویرایشمنابع آب در اسرائیل شامل منابع آب متعارف (آبهای سطحی، زیرزمینی) و منابع آب غیر متعارف از جمله استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه شده (آب بازیابی شده)، نمک زدایی از آب دریا و نمک زدایی از آبهای شور است.
منابع آب متعارف
ویرایش
از نظر تاریخی، اسرائیل در یک سال به‌طور متوسط حدود ۱۷۸۰ میلیون متر مکعب آب شیرین و آب شور معمولی در اختیار داشت. بیش از نیمی از این منابع شامل جریان‌های ورودی از بلندی‌های جولان (۲۷۵ میلیون)، لبنان (۳۱۰ میلیون) و کرانه باختری (۳۴۵ میلیون) بود. ۹۲ درصد از منابع آب متعارف از نظر اقتصادی قابل بهره‌برداری در نظر گرفته شد و مابقی سیلاب‌های اضافی است. مقدار قابل استفاده حدود ۱٫۱ میلیارد مترمکعب آب زیرزمینی و چشمه و ۰٫۶ میلیارد مترمکعب از آبهای سطحی است. حدود ۸۰ درصد منابع آب در شمال کشور و تنها ۲۰ درصد در جنوب کشور واقع شده‌است.[۸] با این حال، میانگین بارندگی احتمالاً در نتیجه تغییرات آب و هوایی کاهش یافته‌است، به طوری که منابع آب معمولی در حال حاضر کمتر از ۱۳۳۶ میلیون متر مکعب در یک سال متوسط (میانگین حسابی) در دوره ۱۹۷۵–۲۰۱۱ برآورد می‌شود. میانگین حتی کمتر از ۱۲۰۲ میلیون متر مکعب در سال بود.[۹]
دریای طبریه و آبخوان ساحلی تأسیسات اصلی ذخیره آب اسرائیل اند، و ظرفیت ترکیبی ذخیره شان ۲ میلیارد متر مکعب است. آبخوان سلحلی برای تغذیه مصنوعی آب سطحی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تغذیه مصنوعی آبهای زیرزمینی
ویرایش
تغذیه مصنوعی آب زیرزمینی به‌طور گسترده در اسرائیل از آب سیل، آب آشامیدنی از شرکت ملی آب و فاضلاب تصفیه شده انجام می‌شود. تغذیه مصنوعی باعث افزایش سطح آب زیرزمینی در آبخوان ساحلی و مقابله با نفوذ بیشتر آب دریا شده‌است. تغذیه آب زیرزمینی از آب سیلاب با جمع‌آوری رواناب حاصل از باران‌های زمستانی در حوضه زهکشی و هدایت آن به حوضچه‌های تغذیه انجام می‌شود. سپس آب زیرزمینی در طول تابستان از طریق چاه‌های اطراف حوضچه‌های تغذیه به بالا پمپ می‌شود. هزینه فرایند شارژ مجدد محدود به تعمیر و نگهداری است و هزینه پمپاژ تنها ۰٫۰۲–۰٫۰۳ دلار در هر متر مکعب است. حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد بیشتر از مقدار متوسط آب تغذیه از آبخوان پمپ می‌شود تا یک فرورفتگی هیدرولوژیکی موقت ایجاد کند که فضایی برای شارژ مصنوعی در زمستان بعد ایجاد می‌کند.
آب بازیافتی
ویرایشاز سال ۲۰۱۰، اسرائیل از نظر نسبتی از آب که بازیافت می‌کند، در جهان پیشتاز است.[۱۰] اسرائیل ۸۰ درصد فاضلاب خود (۴۰۰ میلیارد لیتر در سال) را تصفیه می‌کند و ۱۰۰ درصد فاضلاب منطقه شهری تل آویو به عنوان آب آبیاری برای کشاورزی و کارهای عمومی تصفیه و استفاده مجدد می‌شود. در سال ۲۰۱۲، کارخانه تصفیه فاضلاب منطقه دان به عنوان یک مدل جهانی توسط سازمان ملل معرفی شد. این کارخانه که در محل به نام شفدان شناخته می‌شود، به دلیل روش منحصر به فرد خود در استفاده از ویژگی‌های تصفیه طبیعی ماسه برای بهبود کیفیت فاضلاب مورد تحسین قرار گرفت.[۱۱][۱۲] در سال ۲۰۱۰، حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعب در سال از فاضلاب تصفیه شده، عمدتاً در کشاورزی استفاده مجدد شد.[۱۳] این حدود ۴۰ درصد از مصرف آب در کشاورزی را تشکیل می‌دهد.
اسرائیل دارای یک سیستم تصفیه آب مدرن است که شامل ۱۲۰ تصفیه خانه فاضلاب در اسرائیل است. سه کارخانه بزرگ عبارتند از: کارخانه منطقه دان (۱۲۰ میلیون متر مکعب در سال) با استفاده از لجن فعال و حذف مواد مغذی، با استفاده مجدد در نگب غربی. کارخانه حیفا (۳۷ میلیون متر مکعب در سال)، با استفاده مجدد در دره جزریل. و کارخانه سورک اورشلیم (۲۳ میلیون متر مکعب در سال)، واقع در حوضه رودخانه سورک.
نمک زدایی آب دریا
ویرایشدر اوایل سال ۲۰۰۲، تحت تأثیر خشکسالی، دولت ساخت کارخانه‌های بزرگ نمک زدایی آب دریا در امتداد سواحل مدیترانه را تصویب کرد. این تأسیسات تا سال ۲۰۱۵ ۵۰۰ میلیون متر مکعب در سال تأمین خواهند کرد[۱۴] هدف دولت این است که تا سال ۲۰۲۰ به ظرفیت ۷۵۰ میلیون متر مکعب در سال برسد. مقرر بود تمامی پروژه‌ها توسط بخش خصوصی و از طریق مناقصه بین‌المللی اجرا شود. در پایان سال ۲۰۱۳ چهار نیروگاه با ظرفیت کل تقریباً ۵۰۰ میلیون متر مکعب در سال در سال به بهره‌برداری رسید. همه تأسیسات از اسمز معکوس، با استفاده از توانی که خود تولید می‌کنند استفاده می‌کنند.
نمک زدایی آب شور
ویرایشعلاوه بر این تأسیسات بزرگ، حدود ۳۰ تأسیسات آب شیرین کن کوچک عمدتاً لبشور وجود دارد که حدود ۳۰ میلیون متر مکعب در سال را نمک زدایی می‌کنند. اکثر این تأسیسات در آراوا و نقب واقع شده‌اند. بزرگ‌ترین آنها (حدود ۱۱ میلیون متر مکعب در سال) در ایلات واقع شده‌است و آب شور و آب دریای سرخ را برای استفاده ساکنان این شهر شیرین می‌کند. اولین تأسیسات نمک زدایی در اسرائیل در سال ۱۹۶۵ ایجاد شد[۱۴]
برداشت آب باران
ویرایشمرکز جنوب غرب برای مطالعه سیستم‌های بیمارستانی و مراقبت‌های بهداشتی با همکاری روتاری بین‌المللی از یک برنامه مدل برداشت آب باران در سراسر این کشور حمایت می‌کند. اولین سیستم آبگیر باران در یک مدرسه ابتدایی در لود اسرائیل نصب شد. این پروژه در مرحله سوم خود به در پی گسترش به حیفا است. مرکز جنوب غربی همچنین با پروژه اقدام منابع آب واشینگتن دی سی، که در حال حاضر پروژه‌های برداشت آب باران در کرانه باختری دارد، شریک شده‌است. سیستم‌های جمع‌آوری آب باران در مدارس محلی برای آموزش دانش‌آموزان در مورد اصول حفظ آب و پل زدن بین مردم با پیشینه‌های مذهبی و قومی مختلف نصب می‌شوند و در عین حال به مشکل کمبود آب که خاورمیانه با آن مواجه است، می‌پردازد.[۱۵][۱۶]
منابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ WHO/یونیسف (۲۰۱۵) Progress on sanitation and drinking water - 2015 update and MDG assessment بایگانی‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine, Joint Monitoring Programme for Water Supply and Sanitation
- ↑ "צריכת מים שפירים בתאגידי מים, רשויות מקומיות, ישובים קהילתיים, קיבוצים ומושבים (2013)". Retrieved 15 June 2016.
- ↑ "Water Context 12/12". Retrieved 15 June 2016.
- ↑ Sachar, Howard M. , "A history of Israel: from the rise of Zionism to our time", Alfred A. Knopf, New York, 3rd ed. , (2007), pp. 518-520 شابک ۹۷۸−۰−۳۷۵−۷۱۱۳۲−۹
- ↑ "Wastewater resource recovery can fix water insecurity and cut carbon emissions". European Investment Bank (به انگلیسی). Retrieved 2022-08-29.
- ↑ "In Israel, it's all about water". Retrieved 2022-08-29.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Rivers of Discord—International Water Disputes in the Middle East, pp 11-12. Greg Shapland, C. Hurst & Co. Publishers, 1997
- ↑ Israel Country Profile (2008). "FAO Aquastat Israel Country Profiel". FAO Aquastat. Retrieved 3 December 2013.
- ↑ Oded Fixler – Deputy Director General (Engineering) Israel Water Authority (September 2011). "Challenges and Solutions for the Water Sector in Israel and the Region" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2014-08-28. Retrieved 3 December 2013.
- ↑ "Arid Israel recycles waste water on grand scale". Archived from the original on 21 May 2014. Retrieved 12 March 2016.
- ↑ Rinat, Zafrir (June 25, 2012). "UN cites Israeli wastewater treatment plant as global model". Haaretz. Retrieved April 17, 2013.
- ↑ Melanie lidman (6 August 2010). "Wastewater wonders". Jerusalem Post. Retrieved 8 August 2010.
- ↑ "Arid Israel recycles waste water on grand scale - Agricultural Commodities - Reuters". Archived from the original on 21 May 2014. Retrieved 15 June 2016.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ "Water Context 12/12". Retrieved 15 June 2016.
- ↑ "Rainwater Collection System Saves Water, Money for Schools". Haaretz. 2009-09-09.
- ↑ "Jewish National Fund: JNF Wire: Capturing the Future One Drop at a Time". usa.jnf.org (به لهستانی). Retrieved 2020-11-21.