تأسیسات هسته‌ای فردو
تأسیسات هسته‌ای شهید علی‌محمدی یا تأسیسات هسته‌ای فُردو، یکی از تاسیسات هسته‌ای ایران است که به‌منظور غنی‌سازی اورانیوم در عمق ۹۰ متری صخره‌های سنگی،[۱] در کیلومتر ۲۵ آزادراه قم-تهران ساخته شده‌است.
| تأسیسات هسته‌ای فردو | |
|---|---|
 | |
 | |
| کشور | ایران |
| مکان | بخش مرکزی شهرستان قم |
| مختصات | ۳۴°۵۳′۴٫۲۷″ شمالی ۵۰°۵۹′۵۳٫۲۴″ شرقی / ۳۴٫۸۸۴۵۱۹۴°شمالی ۵۰٫۹۹۸۱۲۲۲°شرقی
<mapframe>: مقدار ویژگی zoom نامعتبر است   <maplink>: مقدار ویژگی zoom نامعتبر است |
| وضعیت | عملیاتی |
| مالک(ـان) | جمهوری اسلامی ایران |
| گرداننده(ها) | سازمان انرژی اتمی |
| پیوندهای بیرونی | |
| ویکی‌انبار | |
دولت جمهوری اسلامی ایران پس از افشاگری مقامات اطلاعاتی آمریکا و فرانسه، در سپتامبر ۲۰۰۹ میلادی، به وجود تأسیسات زیرزمینی فردو اذعان کرد. جمهوری اسلامی اعلام کرده‌است که برای «ایمنی مردم»[۲] و همچنین بیم از «حمله هوایی احتمالی»،[۳] دستگاه‌های سانتریفوژ را به این تأسیسات زیرزمینی در عمق کوه‌ها انتقال داده‌است.
نام‌گذاری
ویرایشدر تاریخ ۲۶ بهمن ۱۳۹۰ هم‌زمان با بهره‌برداری از دستاوردهای هسته‌ای با حضور محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت ایران، نام ۵ مرکز و بخش هسته‌ای ایران به نام پنج نفر ترور شده تغییر داده شد. نام این تأسیسات هم به تأسیسات هسته‌ای شهید علی‌محمدی تغییر کرد.
نام این پایگاه هسته‌ای برگرفته از روستایی کوچک در شهرستان قم و در ۱۰۰ کیلومتری خود پایگاه است. برای شمار فراوان شهیدها، جانبازها و رزمندگان این روستا دست‌اندرکاران جمهوری اسلامی بر آن شدند که نام این روستا را بر روی پایگاه یادشده بگذارند تا بزرگداشتی باشد برای یاد و نام آنها. [۴]
غنی‌سازی اورانیوم
ویرایشآژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تاریخ ۱۹ دی ۱۳۹۰ (۹ ژانویه ۲۰۱۱ میلادی)، در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «ایران تولید اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد را در تأسیسات غنی‌سازی فردو آغاز کرده‌است».[۵] این اقدام ایران با انتقاد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل متحد روبرو شد. کشورهای غربی حکومت ایران را متهم می‌کنند که زیر پوشش فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای، در جهت ساخت بمب اتمی گام برمی‌دارد، زیرا اورانیوم ۲۰ درصدی کاربرد دوگانه دارد، یعنی هم می‌تواند برای تولید برق یا پژوهش‌های پزشکی استفاده شود و هم برای ساخت بمب اتمی.[۶]
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تاریخ ۵ خرداد ۱۳۹۱ (۲۵ مه ۲۰۱۲ میلادی)، در گزارشی اعلام کرد که بازرسان آژانس در مرکز هسته‌ای فردو، نشانه‌هایی از غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۲۷ درصد پیدا کرده‌اند.[۷][۸]
سانتریفیوژهای فعال
ویرایشآژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تاریخ ۳۰ اوت ۲۰۱۲ میلادی، در گزارشی اعلام کرد که تعداد سانتریفیوژهای فعال در تأسیسات هسته‌ای فردو از ۱٬۰۶۴ به ۲٬۱۴۰ رسیده‌است.[۹]
خرابکاری‌ها
ویرایشدر تاریخ ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۲ میلادی، فریدون عباسی دوانی، رئیس وقت سازمان انرژی اتمی ایران از وقوع انفجار عمدی در خطوط برق مجتمع غنی‌سازی فردو در تاریخ ۱۷ اوت ۲۰۱۲ میلادی، خبر داد و افزود که «قطع برق یکی از راه‌های آسیب‌رساندن به ماشین‌های سانتریفیوژ» است.[۱۰][۱۱]
در تاریخ ۳۰ اکتبر ۲۰۱۳ میلادی، محمود علوی، وزیر اطلاعات ایران گفت: «در واقع این افراد دزد بودند و نه خرابکار هسته‌ای و از اهالی روستای همان اطراف نیروگاه بودند و سابقهٔ این کارها را هم داشتند».[۱۲]
تغییر کاربری
ویرایشطبق بیانیهٔ مطبوعاتی هسته‌ای لوزان که توسط وزیر امور خارجهٔ ایران و کشورهای ۱+۵ و اتحادیهٔ اروپا منتشر شد، این مرکز، می‌بایست از یک مرکز غنی‌سازی، به یک مرکز جهت فعالیت‌های علمی و پژوهشی، محدود شود و تأسیسات هسته‌ای نطنز به عنوان تنها مرکز غنی‌سازی در ایران، به کار خود ادامه دهد.[۱۳]
از سرگیری غنی‌سازی اورانیوم
ویرایشدر گام چهارم کاهش تعهدات برجامی، جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۱۶ آبان ۱۳۹۸ سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران از آغاز دوبارهٔ فعالیت تأسیسات هسته‌ای شهید علی‌محمدی (فردو) جهت غنی‌سازی اورانیوم خبر داد.[۱۴]«علی‌اکبر صالحی»، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد که ایران از روز چهارشنبه در فردو و با حضور بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دست به غنی‌سازی تا سقف ۵ درصد خواهد زد.[۱۵]حسن روحانی پس از ورود مواد اتمی به تأسیسات فردو، در توییتی به زبان انگلیسی گفت «با سیاست آمریکا و متحدانش فردو به زودی به صورت کامل فعالیت خود را از سر خواهد گرفت».[۱۶]
همچنین در اقدامی تلافی‌جویانه، جمهوری اسلامی در دی ماه سال ۱۳۹۹ اقدام به از سرگیری غنی سازی ۲۰ درصدی در این تأسیسات کرد که واکنش‌های منفی و ابراز نگرانی مقامات اروپایی، آمریکایی و اسرائیلی را در پی داشت.
واکنش‌های جهانی
ویرایشاتحادیه اروپا
ویرایشبه گزارش دویچه وله اتحادیهٔ اروپا خواستار تجدید نظر ایران در «گام چهارم کاهش تعهدات برجامی» این کشور شد. از برداشتن گام چهارم ایران در «کاهش تعهدات برجامی» ابراز نگرانی کرد. فرانسه نیز در واکنشی جداگانه به گام چهارم ایران در کاهش تعهدات هسته‌ای، نسبت به فروپاشی برجام هشدار داد و خواستار تجدید نظر جمهوری اسلامی در تصمیم اخیرش شد.[۱۷]
ایالات متحدهٔ آمریکا
ویرایشمورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت امور خارجهٔ آمریکا اعلام کرد که ایران هیچ دلیل روشنی برای از سرگیری غنی‌سازی اورانیوم ندارد و آمریکا به سیاست تحریم‌های اقتصادی خود ادامه خواهد داد. او گفته‌است مادامی که ایران رفتار خود را تغییر ندهد، سیاست تحریم‌های حداکثری علیه ایران از سوی دولت آمریکا دنبال خواهد شد.[۱۸]
روسیه
ویرایشروسیه از برداشتن گام چهارم ایران در «کاهش تعهدات برجامی» ابراز نگرانی کرد. دمیتری پسکوف، سخنگوی نهاد ریاست‌جمهوری روسیه در مسکو، امروز سه‌شنبه برداشتن چنین گامی را نشانه‌ای مثبت ندانست و گفت: «به همین دلیل نیز ما با نگرانی تحولات کنونی ایران را دنبال می‌کنیم.»[۱۹]
گسترش تأسیسات
ویرایشخبرگزاری آسوشیتدپرس با انتشار تصویر ماهواره‌ای گزارش کرده‌است که ایران از اواخر سپتامبر ۲۰۲۰، ساخت تأسیسات جدیدی را در پایگاه هسته‌ای فردو آغاز کرده‌است. تصویر ماهواره‌ای منتشر شده، یک ساختمان در حال ساخت با ده‌ها ستون را در محوطهٔ شمال‌غربی پایگاه فردو نشان می‌دهد.[۲۰]
جستارهای وابسته
ویرایشپیوند به بیرون
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ تصویب بودجه بهینه‌سازی ابربمب سنگرشکن توسط کنگره آمریکا، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ احمدی‌نژاد: تأسیسات اتمی برای ایمنی مردم زیر زمین ساخته می‌شود، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ تأیید آغاز غنی‌سازی اورانیوم در تأسیسات زیرزمینی ایران، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ «فردو روستایی که بخاطر شهدایش». خبرگزاری مهر.
- ↑ ایران: واکنش‌ها به غنی‌سازی در فردو اغراق‌آمیز است، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ کلینتون آغاز غنی‌سازی اورانیوم در تأسیسات فردو را محکوم کرد، دویچه وله فارسی
- ↑ «کشف نشانه‌هایی از تولید اورانیوم با غلظت ۲۷ درصد» در ایران، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ سلطانیه درباره پیدا شدن اورانیوم ۲۷ درصد: این امر بحث فنی عادی است، دویچه وله فارسی
- ↑ آژانس اتمی: پارچین به قدری پاکسازی شده که مانع تحقیقات می‌شود، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ ایران از انفجار یک ماه پیش کابل‌های برق در مسیر قم و کارخانه غنی‌سازی اورانیوم خبر داد، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ ایران از «خرابکاری» در خطوط برق تأسیسات فردو در ماه اوت خبر داد بایگانی‌شده در ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine، رادیو فردا
- ↑ اختلاف مقامات ایران درباره بازداشت‌شدگان تأسیسات هسته‌ای، رادیو بین‌المللی فرانسه
- ↑ Iran And World Powers Agree On Framework For Nuclear Deal Huffington Post
- ↑ «غنی‌سازی و تولید مجدد اورانیوم در فردو آغاز شد». خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «واکنش آمریکا به گام چهارم کاهش تعهدات برجامی». خبرگزاری فارس.
- ↑ «مواد اتمی در حضور بازرسان آژانس وارد تأسیسات هسته‌ای فردو شد». وب سایت بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ «غنی‌سازی اورانیوم در تأسیسات اتمی فردو رسماً آغاز شد». دویچه وله.
- ↑ «واکنش آمریکا به گام چهارم ایران در کاهش تعهدات اتمی: گام بلند در مسیر اشتباه». رادیو فردا.
- ↑ "Iran distances itself further from nuclear deal, alarming Russia, France". رویترز (به eng).
{{cite web}}: نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (link) - ↑ «ایران ساخت تأسیسات هسته‌ای جدیدی را در فردو شروع کرده‌است». رادیو فردا. ۲۸ آذر ۱۳۹۹.
