بوئینگ بی-۵۲ استراتوفورترس
بوئینگ بی-۵۲ استراتوفورترس (به انگلیسی: Boeing B-52 Stratofortress) یک هواپیمای ساب‌سونیک و بمب‌افکن راهبردی برد بلند آمریکایی است. بی-۵۲ توسط بوئینگ طراحی و ساخته شده‌است که همچنان پشتیبانی و ارتقاهای لازم را ارائه می‌دهد. این بمب‌افکن از دههٔ ۱۹۵۰ تاکنون توسط نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا و برای نزدیک به ۵۰ سال توسط ناسا به کار گرفته شده‌است. این بمب‌افکن می‌تواند تا ۷۰٬۰۰۰ پوند (۳۲٬۰۰۰ کیلوگرم) سلاح حمل کند[۲] و دارای بُرد جنگی معمولی حدود ۸٬۸۰۰ مایل (۱۴٬۲۰۰ کیلومتر) بدون سوخت‌گیری هوایی است.[۳]
| بوئینگ بی-۵۲ استراتوفورترس | |
|---|---|
.jpg) یک فروند بی-۵۲اچ از پایگاه نیروی هوایی بارکسدال در حال پرواز بر فراز تگزاس | |
| اطلاعات کلی | |
| نوع | راهبردی بمب‌افکن سنگین |
| کشور سازنده | ایالات متحدهٔ آمریکا |
| کارخانهٔ سازنده | بوئینگ |
| مدیریتو استفاده | نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا ناسا (تاریخی) |
| تعداد ساخته‌شده | ۷۴۴[۱] |
| تاریخ | |
| تولیدشده | ۱۹۵۲–۱۹۶۲ |
| تاریخ معرفی | فوریه ۱۹۵۵ |
| نخستین پرواز | ۱۵ آوریل ۱۹۵۲ |
| در حال خدمت | ۱۹۵۲ تاکنون |
طراحی بی-۵۲ در ژوئن ۱۹۴۶ انجام شد و از هواپیمایی با بال راست و شش موتور توربوپراپ به نمونهٔ اولیه وای‌بی-۵۲ با هشت موتور توربوجت و بال خمیده تبدیل شد. پرواز اولیهٔ بی-۵۲ در آوریل ۱۹۵۲ انجام شد. این هواپیما از ۱۹۵۵ در خدمت نیروی هوایی ایالات متحده و از ۱۹۵۹ تا ۲۰۰۷ در خدمت ناسا بوده‌است.[۴] بی-۵۲ به منظور حمل جنگ‌افزار هسته‌ای برای مأموریت‌های بازدارندگی در دورهٔ جنگ سرد ساخته شد و جایگزین کانویر بی-۳۶ شد.
عملکرد برتر در سرعت‌های ساب‌سونیک بالا و هزینه‌های نسبتاً پایین عملیاتی باعث شده‌اند که این بمب‌افکن‌ها علیرغم توسعهٔ بمب‌افکن‌های راهبردی پیشرفته‌تر، همچنان در خدمت باقی بمانند، مانند کانویر بی-۵۸ هاسلر با سرعت بیش از ۲ ماخ، نورث امریکن ایکس‌بی-۷۰ والکیری با سرعت ۳ ماخ، راکول بی-۱ لنسر با بال متحرک و نورثروپ گرومن بی-۲ اسپیریت رادارگریز. بی-۵۲ که تجربهٔ شرکت در چندین جنگ را دارد، فقط مهمات متعارف را در نبرد رها کرده‌است.
نام رسمی بی-۵۲، استراتوفورترس به ندرت استفاده می‌شود؛ این هواپیما به‌صورت غیررسمی با عنوان BUFF (Big Ugly Fat Fucker/Fella) شناخته می‌شود.[۵][۶][۷][Note ۱] ۷۶ فروند از این هواپیماها تا تاریخ ۲۰۲۴[بروزرسانی] در انبار موجود بودند؛[۹] ۵۸ فروند توسط نیروهای فعال، ۱۸ فروند توسط نیروهای ذخیره و حدود ۱۲ فروند در ذخیره‌سازی بلندمدت در دیوید-مونتهن نگهداری می‌شود.[۲][۳][۱۰][۱۱]
تاریخچه
ویرایشمطالعات طراحی اولیه برای بمب‌افکن سنگین بی-۵۲ در سال ۱۹۴۶ آغاز شد و در سال ۱۹۵۴ پیش‌نمونه آن برای نخستین بار پرواز کرد. این هواپیما از سال ۱۹۵۵ تاکنون به‌طور پیوسته در خدمت فعال ارتش ایالات متحده آمریکا است. تولید این هواپیما تا سال ۱۹۶۲ ادامه داشت و به۳۵۱فروند (شامل دو پیش‌نمونه) رسید.[۱۲][۱۳]
در طرح اصلی گروهی ۶ نفری هدایت هواپیما را عهده دار بودند و تنها سلاحی که داشت یک مسلسل در بخش دم هواپیما بود. در طرح ۱۹۹۱ میلادی (۱۳۷۰ شمسی) مسلسل حذف شد و گروه نیز به ۵ نفر کاهش پیدا کرد.[۱۴]
آخرین بمب‌افکن بی-۵۲ با توانایی حمل بمب هسته‌ای در سال ۱۹۶۲ ساخته شد.[۱۲]
بین سال‌های ۲–۱۹۶۱ تعداد ۶۵ فروند از مدل بی-۵۲اچ این هواپیما با توانایی حمل و شلیک ۱۵ موشک کروز ساخته شد.[۱۲]
در جنگ‌ها
ویرایش
- از این هواپیما بین سال‌های ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۵ در جنگ ویتنام استفاده شد.[۱۳]
- در سال ۱۹۶۲ در بحران موشکی کوبا این هواپیما مورد استفاده قرار گرفت. (تاکنون از این هواپیماها کلاهک اتمی پرتاب نشده‌است)[۱۲]
- در جریان جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ حدود چهل درصد کل بمب‌های نیروهای ائتلاف توسط بمب‌افکن‌های بی-۵۲ شلیک شد.[۱۲][۱۳]
- در سال ۱۹۹۶ دو عدد بی-۵۲ با استفاده از ۱۳ موشک کروز هواپایه ای‌جی‌ام-۸۶ به نیروگاه برق و مراکز مخابراتی بغداد حمله کردند.[۱۲]
- در جنگ افغانستان از این هواپیما استفاده شده‌است.[۱۳]
توانمندی
ویرایشبی-۵۲ توانایی پرواز با سرعت‌های نزدیک به سرعت صوت تا ارتفاع ۱۲ هزار متری را دارد. این هواپیما قادر به حمل بمب اتمی یا نا متعارف هدایت‌شونده و قابلیت ناوبری جهانی است. از بی-۵۲ در جنگ‌های نا متعارف برای مأموریت‌های تهاجمی استراتژیک، پشتیبانی نزدیک هوایی، و عملیات دریایی استفاده می‌شود. بی-۵۲ در مأموریت‌های پایش اقیانوس هم کارآمد است و می‌تواند به نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا در عملیات‌های ضد کشتی و مین‌گذاری کمک کند. این هواپیما می‌تواند در طول دو ساعت ۱۶۲ هزار کیلومتر مربع از سطح اقیانوس را دیده‌بانی کند.[۱۲]
برد عملیاتی بی-۵۲ با سوخت کامل به بیش از۱۲ هزار کیلومتر می‌رسد در حالی‌که با سوخت‌گیری هوایی می‌تواند تا جایی که توانایی جسمی خدمه پروازی آن اجازه دهد به پرواز خود ادامه دهد. این بمب‌افکن می‌تواند که به مدت۱۴ ساعت، بیش از۱۲هزار کیلومتر را بدون سوخت‌گیری مجدد پرواز کند. حمله به نیروگاه برق و مراکز مخابراتی بغداد در سال ۱۹۹۶ با برد۲۲ هزار و ۳۰۰ کیلومتر در طول ۲۴ ساعت طولانی‌ترین مسافتی بود که تاکنون با این هواپیما در یک مأموریت جنگی پیموده شده‌است.[۱۲]
حداکثر سرعت بی-۵۲ حدود ۱۰۰۵ کیلومتر در ساعت (۰٫۸۶ ماخ) است.[۱۲]
مشخصات
ویرایشطول بال‌های این هواپیما ۵۶٫۴ متر، طول بدنه آن ۴۸٫۵ متر، ارتفاع آن ۱۲٫۴ متر و وزن آن ۵۳ تن است.[۱۳] حداکثر وزن برخاست آن ۲۱۹٫۶ تن است و می‌تواند حداکثر ۳۱٫۵ تن انواع مهمات شامل انواع بمب، موشک، مین و موشک‌های کروز را حمل کند.[۱۲]
قیمت هر فروند از مدل B-52 این هواپیما در سال ۱۹۵۶ ۱۴/۴ میلیون دلار آمریکا و در ۲۰۱۶، ۷۹/۹ میلیون دلار و مدل B-52H در سال ۱۹۶۲ ۲۸٫۹ میلیون دلار و در ۲۰۱۶ حدود ۵۷٫۸ میلیون دلار آمریکا بوده‌است.[۱۵]
پنج خدمه هواپیما شامل فرمانده، خلبان، ناوبر، مسئول رادار و افسر جنگ الکترونیک می‌شود.[۱۲][۱۳]
وضعیت کنونی
ویرایش.jpg)
هم‌اکنون تنها مدل بی-۵۲اچ این هواپیما در خدمت نظامی است. تنها ۶۴ فروند از این هواپیما در خدمت فعال نیروی هوایی آمریکا قرار دارند و ۸ فروند در حالت ذخیره نگهداری می‌شوند.[۱۲][۱۳]
برنامه‌های آینده
ویرایشاین هواپیمای سالخورده هنوز هم در خدمت نیروی هوایی ایالات متحده قرار دارد و چندین برنامهٔ روزآمدسازی را پشت سر گذاشته‌است. بمب‌افکن بی-۵۲ از هشت دستگاه موتور توربوفن پرات اند ویتنی تی اف۳۳-پی-۳ (هر یک با رانش ۱۳٬۰۰۰ پاوند) نیرو می‌گیرد. ارتقای این هواپیما احتمالاً در آینده نیز ادامه خواهد داشت و به‌کارگیری موتورهای پرات اند ویتنی اف۱۱۷ یا سی اف‌ام مدل سی‌اف‌ام۵۶ از جمله موارد ارتقای مورد نظر برای آن می‌باشد.[۱۲]
ارتش آمریکا برنامه دارد که تا سال ۲۰۳۴ از این هواپیما استفاده کند.[۱۳]
یادداشت‌ها
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ Knaack 1988, p. 291.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ "Fact Sheets: 5th Bomb Wing". 30 October 2019. Archived from the original on 31 May 2021.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ "B-52 Stratofortress". نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا. Retrieved 2 March 2023.
- ↑ "B-52 Heavy-lift Airborne Launch Aircraft". NASA. 2023-09-14. Retrieved 2024-02-25.
- ↑ Sanders, Gordon F (20 January 2018). "The Incredible 50-year-old Plane on the Front Lines of the North Korea Standoff". POLITICO Magazine.
- ↑ "BUF". Wordorigins.org. Archived from the original on 27 July 2010.
- ↑ B 52 Instant Thunder (Television production). Wings. Discovery Channel. 17 April 2019.
- ↑ Flinn 1997, p. 138.
- ↑ Losey, Stephen (2024-02-12). "The new B-52: How the Air Force is prepping to fly century-old bombers". Defense News. Retrieved 2024-09-24.
- ↑ "Facts Sheets: 2nd Bomb Wing". March 2021. Archived from the original on 2 November 2022.
- ↑ "307th Bomb Wing-About Us". 25 September 2021. Archived from the original on 25 September 2021.
- ↑ ۱۲٫۰۰ ۱۲٫۰۱ ۱۲٫۰۲ ۱۲٫۰۳ ۱۲٫۰۴ ۱۲٫۰۵ ۱۲٫۰۶ ۱۲٫۰۷ ۱۲٫۰۸ ۱۲٫۰۹ ۱۲٫۱۰ ۱۲٫۱۱ ۱۲٫۱۲ B-52 STRATOFORTRESS The official Website of the US Air Force
- ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ ۱۳٫۳ ۱۳٫۴ ۱۳٫۵ ۱۳٫۶ ۱۳٫۷ «بیش از یک‌ونیم دهه پرواز بی-۵۲ بر فراز افغانستان». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۷ بهمن ۱۳۹۶.
- ↑ "B-52 | Development, Specifications, & Combat History | Britannica". www.britannica.com (به انگلیسی). 2024-11-02. Retrieved 2024-11-03.
- ↑ "What Was the U.S. GDP Then?-United States Gross Domestic Product deflator figures follow the Measuring Worth series". Measuringworth.com (به انگلیسی). 5 January 2018.
