بیران‌شهر
چغلوندی یکی از شهرهای استان لرستان است. این شهر مرکز بخش بیرانوند از توابع شهرستان خرم‌آباد است.
| چغولندی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | لرستان |
| شهرستان | خرم‌آباد |
| بخش | بیرانوند |
| نام(های) دیگر | چَغلوَندی[نیازمند منبع] |
| سال شهرشدن | ۱۳۹۷ |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۲۰۰۰ نفر |
| روزهای یخبندان سالانه | 84 |
| شناسهٔ ملی خودرو | 31 الگو:IR |
| کد آماری | ۲۴۷۵ |
  چغولندی | |
مردم
ویرایشطوایف
ویرایشمردم این شهر عمدتاً از مردم لر طایفه بیرانوند هستند و طوایف لر دیگری مانند سکوند، قائدرحمت، دالوند، یاراحمدی، آروان در این شهر ساکن هستند.[۱][۲][۳]
گویش
ویرایشمردم این بخش به زبان بالاگریوه ای و لکی لهجه بیرانوندی سخن می‌گویند.[۴]
جغرافیا و آب‌وهوا
ویرایشموقعیت
ویرایشاین بخش در دره‌های تنگ از رشته کوه‌های زاگرس قرار دارد و جاده‌ای آن را از جنوب به خرم‌آباد و از شمال به بروجرد وصل می‌کند. بیران‌شهر آب و هوایی کوهستانی با زمستان‌های سرد و برفی و تابستان‌های معتدل دارد. شغل مردمانش بیشتر کشاورزی و دامپروری است. جمعیت بیران‌شهر بنا بر سرشماری سال ۱۳۹۰ خورشیدی ۱٬۴۰۹ نفر بوده‌است. رودخانه هُرو (قائدرحمت) که آن را به دو بخش تقسیم کرده‌است. این شهر در دامنه کوهی کوچک به نام کمرزرد قرار دارد و در سال‌های اخیر به سمت جنوب و دامنه کوه «کلاته پلنگ» کشیده شده‌است.
مناطق تاریخی و سیاحتی
ویرایش
مناطق تفریحی و گردشگری دیگری چون آبسرده، گردکانه، گل زرد و سراب‌های الیاس، بیدهل، بی‌مصرف، پیرماهی، نرم … همچنین آثار فرهنگی و تاریخی دیگری چون قلعه رحیم، منصور، کاسیان، قنبر، علی بخش و تپه‌های باستانی و تاریخی متعددی از جمله سوسن، شیرخان، کرنوکر و گجی می‌باشند.[۵]
رودخانه
ویرایشرودخانه هُرو (قائدرحمت) آن را به دو بخش تقسیم کرده‌است.
تغییر نام
ویرایشنام بیران‌شهر در گذشته چَقَلوندی بود. چَقَل در زبان لری به معنای شغال است[۶] در دی ماه ۱۳۹۰ با تصویب هیئت وزیران، نام شهر چقلوندی به بیران‌شهر و نام بخش چقلوندی به بخش بیرانوند تغییر کرد.[۷] دلیل این تغییر نام، درخواست‌های مکرر بومیان منطقه که اکثراً از طایفه بیرانوند هستند بوده‌است. طبق تحقیقات و پیگیری‌های یک خبرنگار، در آن مصوبه هیئت دولت یک غلط املایی باعث شد بسیاری از مردم نام جدید بخش چقلوندی را «بیراوند» بدانند. در صورتی که نام صحیح جدید این بخش «بیرانوند» است و ترکیب «بیراوند» از نظر زبان شناسان صحیح نمی‌باشد و هیئت وزیران نام بیرانوند را به تصویب رسانده‌است.[۸]
پانویس
ویرایش- ↑ «معرفی بیران شهر در استان لرستان». معرفی جاهای دیدنی ایران و جهان. ۲۰۱۹-۰۶-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۱۵.
- ↑ «خرم‌آباد». مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۱۵.
- ↑ «بخش چغلوندی جهان اسلام».
- ↑ «معرفی بخش چغلوند دانشنامه جهان اسلام».
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ لغت‌نامه دهخدا
- ↑ «شش تغییر در نقشه تقسیمات کشوری استان‌های لرستان و سیستان و بلوچستان». وب‌سایت دولت. دی ماه ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۳۰ بهمن ۱۳۹۰. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «"بیراوند" ترکیبی نادرست است/ فرمانداری پی‌گیری و اصلاح نماید». وب‌سایت خبرگزاری یافته. آذر ماه ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژانویه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۶ دی ۱۳۹۲. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک)