حبیب‌الله خان
امیر حبیب‌الله خان (ملقب به سراج الملة و الدین)، پسر امیر عبدالرحمن‌خان امیر افغانستان، پنجمین خان بارکزی که در سال ۱۲۸۸ ه.ق متولد و در ۱۳۱۹ ه.ق به جای پدر بر کرسی امارت نشسته بود. وی در جمادی‌الاول سال ۱۳۳۷ ه.ق مطابق ۲۰ فوریه ۱۹۱۹ میلادی به ضرب شش‌لول کشته شد و پسرش نصرالله‌خان موقتاً امارت افغانستان را متصرف گردید. لیکن کمی بعد امان‌لله‌خان پسر سوم حبیب‌الله‌خان برادر خود را مغلوب کرد و خود شاه افغانستان شد.
| حبیب‌الله خان | |
|---|---|
| ملقب به سراج الملة و الدین، پنجمین امیر افغانستان | |
 حبیب‌الله‌خان | |
| سلطنت | از ۱ اکتبر ۱۹۰۱ تا ۲۰ فوریه ۱۹۱۹ |
| پیشین | امیر عبدالرحمن‌خان |
| جانشین | امان‌الله‌شاه |
| زاده | ۱۲۸۸ ه.ق (۱۸۷۲) تاشکند، ازبکستان |
| درگذشته | جمادی‌الاول ۱۳۳۷ ه. ق (۲۰ فوریه ۱۹۱۹) کله‌گوش، لغمان، افغانستان |
| آرامگاه | |
| همسر | |
| فرزند(ان) | امان‌الله شاه عنایت‌الله شاه |
| دودمان | بارکزی |
| پدر | عبدالرحمن خان |
| مادر | عسل بیگم |
حبیب‌الله در دوره پادشاهی‌اش با شورش‌هایی در مناطق پکتیا (۱۹۱۲–۱۳) و قندهار (۱۹۱۲) روبه‌رو شد.
در ۱۹۱۸ توطئهٔ سوء قصد علیه امیر حبیب‌الله خان در شهر کابل صورت گرفت. مستوفی الممالک محمدحسن‌خان در پایان عهد امیر حبیب‌الله خان گزارش سرّی به شاه تقدیم و نقشهٔ سوء قصد علیه امیر حبیب‌الله خان را بیان کرده بود. به‌طوری‌که شهزاده امان‌الله خان و علیا حضرت مادر وی در آن دخیل بودند. امیر این گزارش را بی‌اهمیت تلقی کرد و سرانجام در شب ۱۹ فوریه ۱۹۱۹ بر اثر یک کودتای خانوادگی در هنگام شکار در کله‌گوش لغمان به قتل رسید.[۱] هرچند امان‌الله خان فرزند وی شخصی به اسم کلنل علیرضا خان را به جرم قتل حبیب‌الله خان محکوم و بدن وی را قطعه قطعه کرد اما بسیاری شجاع الدوله خان فراشباشی و سردار نادر خان را از متهمان قتل وی می‌دانند. این دو شخص پس از ترور حبیب‌الله خان به ترتیب سمت ریاست امنیت کابل و وزارت دفاع رسیدند.[۲]
منابع
ویرایش- ↑ روان فرهادی، عبدالغفور: کتابی دربارهٔ عهد امانی افغانستان (۱۹۱۹–۱۹۲۹). در نشریه: «ایران‌شناسی» بهار ۱۳۸۰ - شماره ۴۹. ص۱۶۸.
- ↑ ««امان‌الله خان» از قتل پدر تا حصول استقلال - FarsNews Agency». af.farsnews.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۳.
- افغانستان در پنج قرن اخیر نوشته میر محمد صدیق فرهنگ
- افغانستان در مسیر تاریخ نوشته میر غلام محمد غبار
- وفیات معاصرین به قلم محمد قزوینی، مجلهٔ یادگار سال ٬۳ شمارهٔ ۴ و در آخر دشکر ویژه از احسان عاصمی
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «حبیب‌الله‌خان». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۰۷.