امپراتوری سوئد
امپراتوری سوئد، به سوئدی :(Svenska imperiet) به انگلیسی:(Swedish empire) به پادشاهی سوئد بین سال‌های ۱۶۱۱ میلادی (بعد از فتح استونی توسط سوئد) تا ۱۷۲۱ میلادی گفته می‌شود. در دورهٔ یادشده، سوئد یکی از قدرت‌های بزرگ اروپا محسوب می‌شد. به سوئدی این دوره stormakstiden گفته می‌شود که معنای آن دوران قدرتمندی است. ازدیاد قدرت سیاسی و نقش سوئد به عنوان یکی از ضامنان پیمان وستفالیا، منجر به گسترش قلمرو و تحقق کامل کنترل دریای بالتیک شد.
امپراتوری سوئد | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۶۱۱–۱۷۲۱ | |||||||
 | |||||||
| پایتخت | استکهلم | ||||||
| زبان(های) رایج | سوئدی، فنلاندی، نروژی، استونیایی، سامی، آلمانی، لیوونیایی، لاتویایی، دانمارکی، لاتین | ||||||
| دین(ها) | لوتران (ارتدوکس شرقی به عنوان مذهب اقلیت به رسمیت شناخته شده بود) | ||||||
| حکومت | مشروطه سلطنتی «دوژور» پادشاهی مطلقه «دوفاکتو» از سال ۱۶۸۰ | ||||||
| پادشاهان | |||||||
• ۱۶۱۱–۱۶۳۲ | گوستاو آدولف دوم | ||||||
• ۱۶۳۲–۱۶۵۴ | کریستیسنا | ||||||
• ۱۶۵۴–۱۶۶۰ | کارل دهم گوستاو | ||||||
• ۱۶۶۰–۱۶۹۷ | کارل یازدهم | ||||||
• ۱۶۹۷–۱۷۱۸ | کارل دوازدهم | ||||||
| صدراعظم | |||||||
• ۱۶۱۲–۱۶۵۴ | اکسل اکسنتیرنا | ||||||
• ۱۶۵۴–۱۶۵۶ | اریک اکسنتیرنا | ||||||
• ۱۶۶۰–۱۶۸۰ | مگنوس گابریل دلاگاردی | ||||||
| تاریخ | |||||||
• بنیان‌گذاری | ۱۶۱۱ | ||||||
• فروپاشی | ۱۷۲۱ | ||||||
| |||||||
.svg)
پس از مرگ گوستاو آدولف دوم در سال ۱۶۳۲ میلادی، امپراتوری سوئد به مدتی طولانی توسط اشراف بلندپایه و عمدتاً توسط خاندان اکسنتیرنا که نقش راهنمای پادشاهان نابالغ را عهده‌دار بودند، اداره می‌شد.
منافع اشراف با سیاست یکپارچه‌سازی در تضاد بود یعنی حفظ مساوات در شان و منزلت در سوئد مورد علاقهٔ پادشاهان و رعایا بود. در سرزمین‌های حاصل در دورهٔ باالفعل حکومت اشراف، رعیت‌داری برچیده نشده بود. کاهش کبیر در سال ۱۶۸۰ نقطهٔ پایان اهتمام اشراف در حفظ مسند قدرت بود و آن‌ها را مجبور به بازگردانی زمین‌های به دست آمده از دوران حکومتشان به تاج و تخت کرد.
رعیت‌داری در قلمروهای حاصل از امپراتوری مقدس روم و در استونی سوئدی همچنان به قوت خود باقی‌ماند (علت را می‌توان در سدسازی عهدنامه‌های بدست آورندهٔ آن زمین‌ها جستجو کرد). پس از پیروزی‌های متعدد در جنگ سی ساله، در دومین جنگ شمالی امپراتوری سوئد به اوج خود رسید یعنی وقتی که خصومت دیرینهٔ دانمارک با عهدنامهٔ راسکیلد در سال ۱۶۵۸ میلادی به پایان رسید شد. با این حال در ادامهٔ جنگ و در جنگ بعدی (جنگ اسکونه) سوئد تنها با حمایت نزدیک‌ترین متحدش یعنی فرانسه قادر به حفظ خود شد.
در دوران پادشاهی کارل یازدهم، امپراتوری سوئد به ثبات رسید و دوره‌ای از صلح را تجربه کرد؛ ولی در دوران کارل دوازدهم، روسیه تزاری، ساکسونی و دانمارک-نروژ یک جنگ هماهنگ را علیه امپراتوری سوئد تدارک دیدند.
کارل دوازدهم پس از پیروزی‌های اولیه، با انعقاد پیمان‌های صلح تراوندال (۱۷۰۰) و آلترانستدت (۱۷۰۶) از امپراتوری سوئد محافظت کرد. اما شکست امپراتوری سوئد در جنگ پلتاوا و به دنبال آن مرگ کارل دوازدهم در سال ۱۷۱۸ در جریان حمله به قلعه فردریکستن سبب شد که سوئدی‌ها در سال ۱۷۲۱ میلادی، تن به امضای پیمان نیستاد بدهند. امضای پیمان نیستاد، نقطه پایانی بر امپراتوری سوئد بود.
منابع
ویرایش- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «امپراتوری سوئد». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۷.
- https://web.archive.org/web/20161013071555/http://tarikh1.com/swedish-empire/