اردشیرخوره
کورهٔ اَردِشیرخُورّه (یا کوره اردشیر) یکی از پنج کوره (بخش) فارس قدیم بوده که منسوب به اردشیر بابکان است.[۱][۲]
| اردشیرخوره | |
|---|---|
 | |
 | |
| نام | اردشیرخوره |
| کشور | ایران |
| اطلاعات اثر | |
| دیرینگی | دورهٔ ساسانی |
| دورهٔ ساخت اثر | دورهٔ ساسانی |
| بانی اثر | اردشیر یکم |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۱۷ |
| تاریخ ثبت ملی | ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ |
محدوده
ویرایشدر دورهٔ ساسانی و اوایل اسلام این کوره از شیراز تا خلیج فارس و جزایر خارگ و قشم، از شرق تا دارابگرد و از غرب تا بیشاپور و کازرون را در بر می‌گرفت.
مناطق گور (فیروزآباد)، خفر، سیمکان، میمند، سیراف و جزایر کیش و هندورابی در محدودهٔ آن بود و پس از استخر بزرگ‌ترین کورهٔ فارس به‌شمار می‌آمد.
نام‌گذاری
ویرایشاین بخش نامش را از شهر مرکزی و کرسی‌نشین خود شهر اردشیرخوره (گور) گرفته بود؛ شهری که اردشیر بابکان پیش از نبرد هرمزدگان بنیاد گذاشت و مرکز حکومت فارس را از استخر به آن انتقال داد.[۳] پس از چیرگی عرب‌ها، شیراز به جای شهر گور مرکز ایالت فارس شد و عضدالدوله دیلمی اسم گور را تغییر داده، فیروزآباد نامید.[۴]
در زبان فارسی قدیم کلمه《خره》به‌معنی《روشنی》است، و بنابراین اردشیرخوره به یادبود و به افتخار اردشیر ساسانی نام‌گذاری شده بود.[۵]
ویژگی‌ها
ویرایشبه برکت وجود بندر سیراف و همچنین اقلیم مناسب، منطقهٔ فیروزآباد توانست در دوران اسلامی هم رونق و آبادانی خود را حفظ کند. سیراف مهم‌ترین بندرگاه خلیج فارس و قطب اقتصادی منطقه بود و بیشتر تجارت دریایی ایران با مصر، هندوستان و چین از طریق این بندر انجام می‌شد.[۶]
مورخان از آب وهوای خوب و حاصلخیزی این ناحیه یاد کرده‌اند. در تاریخ بلعمی آمده «این جور (گور) شهری است که در پارس خرّم‌تر از آن شهر نیست، با اسپرغم‌ها و میوه‌ها و درختان و آب‌های روان…»[۷] محمد مقدسی نیز دربارهٔ فیروزآباد می‌نویسد: «شهری بسیار نیکوست و انسان از هر دروازهٔ شهر که بیرون رود تا یک فرسخ در باغ و عمارت راه می‌پیماید»[۸] معروف بود که در این منطقه درختان گرمسیری و سردسیری در یک باغ عمل می‌آید و گل سرخ و گلاب آن را در سرزمین‌های دیگر می‌شناختند.
نگارخانه
ویرایش
جستارهای وابسته
ویرایشپانویس
ویرایش- ↑ مهرالزمان نوبان (۱۳۷۶)، نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان، تهران: انتشارات ما، ص. ۳۹۴، شابک ۹۶۴-۶۴۹۷-۰۰-۴
- ↑ «بهنام». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۱۲.
- ↑ جغرافیای تاریخی فارس، ص ۸۷ به نقل از اصطخری
- ↑ دانشنامهٔ مزدیسنا، ص ۸۹
- ↑ لسترینج، گای (۱۳۹۳). جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی. تهران: علمی و فرهنگی. ص. ۲۶۸. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۴۵-۱۰۵-۸.
- ↑ تاریخ اجتماعی ج ۵ ص ۹۰ و ۹۱
- ↑ تاریخنامه طبری ج ۱ ص ۶۰۲
- ↑ تاریخ اجتماعی ج ۵ ص ۳۸۴
منابع
ویرایش- اوشیدری، جهانگیر (۱۳۷۱)، دانشنامهٔ مزدیسنا، واژه‌نامهٔ توضیحی آیین زرتشت، تهران: نشر مرکز، شابک ۹۶۴-۳۰۵-۳۰۷-۵
- شواتس، پاول (۱۳۷۲)، جغرافیای تاریخی فارس، ترجمهٔ جهانداری، کیکاوس، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
- راوندی، مرتضی (۱۳۸۲)، تاریخ اجتماعی ایران، تهران: انتشارات نگاه