eIF2

فاکتور ۲ آغازکنندهٔ ترجمه یوکاریوتی (انگلیسی: Eukaryotic Initiation Factor 2) که با نام اختصاری «eIF2» شناخته می‌شود، یک فاکتور آغازکننده یوکاریوتی است که حضورش برای آغاز فرایند ترجمه لازم است. این مولکول میانجی اتصال آران‌ای حامل_i^Met به ریبوزوم‌هاست که فرایندی وابسته به گوانوزین تری‌فسفات است.

«فاکتور ۲ آغازکنندهٔ ترجمه یوکاریوتی» (eIF2) ۳ زیرواحد دارد: «آلفا»، «بتا» و «گاما».

فعالیت این مولکول توسط مکانیزمی که شامل تبادل نوکلئوتید گوانین و فسفوریلاسیون است، تنظیم می‌شود. فسفوریلاسیون در زیرواحد آلفا انجام می‌شود، که مولکولِ هدفِ تعدادی از پروتئین کینازهای اختصاصی سرین/ترئونین است که سرین شماره ۵۱ را فسفریله می‌کنند. این کینازهای اختصاصی در نتیجهٔ برخی استرس مانند محرومیت از اسید آمینه (GCN2)، استرس شبکهٔ آندوپلاسمی (PERK)، وجود آران‌ای دورشته‌ای (PKR) کمبود هِـم (HRI) یا اینترفرون فعال می‌شوند.^[۱]

اهمیت بالینی

از آنجایی که وجودِ eIF2 برای آغاز ترجمه و در نتیجه ساخت پروتئین‌ها ضروری است، نقص در eIF2 اغلب مرگ‌بار است. این پروتئین در میان گونه‌های دورافتاده تکاملی بسیار حفاظت شده‌است - که نشان دهنده تأثیر افزایش جهش‌ها بر زنده ماندن سلول است؛ بنابراین، هیچ بیماری مرتبط با جهش در eIF2 را نمی‌توان مشاهده کرد. با این حال، بسیاری از بیماری‌های ناشی از کاهش میزان تولید eIF2 از طریق کینازهای بالادست آن وجود دارد. به عنوان مثال، افزایش غلظت PKR فعال و eIF2 غیرفعال (فسفریله) در بیماران مبتلا به بیماری‌های نورودژنراتیو مانند آلزایمر، پارکینسون و هانتینگتون مشاهده شده‌است. جهش در همهٔ ۵ زیرگروه «eIF2 بتا» سبب بروز «بیماری محوشدن مادهٔ سفید مغز» (VWM) می‌گردد که نوعی لکودیستروفی است که طی آن ماده سفید مغز دژنره و ناپدید می‌گردد.^[۲]^[۳]

هنوز به‌طور کامل معلوم نشده‌است که چرا فقط سلول‌های مغز تحت تأثیر این نقص‌های پروتئینی خاص قرار می‌گیرند. احتمال دارد کاهش و ناپایداری پروتئین‌های تنظیمی چنینی، در ایجاد بیماری‌های ذکر شده نقش داشته باشند.^[۴]^[۵]

منابع

↑ Samuel CE (1979). "Mechanism of interferon action: Phosphorylation of protein synthesis initiation factor eIF-2 in interferon-treated human cells by a ribosome-associated kinase processing site specificity similar to hemin-regulated rabbit reticulocyte kinase". Proc Natl Acad Sci USA. 76 (2): 600–4. Bibcode:1979PNAS...76..600S. doi:10.1073/pnas.76.2.600. PMC 382996. PMID 284384.
↑ Knaap, Marjo S. van der; Pronk, Jan C.; Scheper, Gert C. (2006-05-01). "Vanishing white matter disease". The Lancet Neurology (به انگلیسی). 5 (5): 413–423. doi:10.1016/S1474-4422(06)70440-9. ISSN 1474-4422. PMID 16632312. S2CID 44301370.
↑ Leegwater, Peter A. J.; Vermeulen, Gerre; Könst, Andrea A. M.; Naidu, Sakkubai; Mulders, Joyce; Visser, Allerdien; Kersbergen, Paula; Mobach, Dragosh; Fonds, Dafna; van Berkel, Carola G. M.; Lemmers, Richard J. L. F. (December 2001). "Subunits of the translation initiation factor eIF2B are mutant in leukoencephalopathy with vanishing white matter". Nature Genetics (به انگلیسی). 29 (4): 383–388. doi:10.1038/ng764. ISSN 1546-1718. PMID 11704758. S2CID 20313523.
↑ Hinnebusch AG (2005). "Translational regulation of GCN4 and the general amino acid control of yeast". Annu. Rev. Microbiol. 59: 407–50. doi:10.1146/annurev.micro.59.031805.133833. PMID 16153175.
↑ Chang RC, Yu MS, Lai CS (2006). "Significance of molecular signaling for protein translation control in neurodegenerative diseases". Neurosignals. 15 (5): 249–58. doi:10.1159/000102599. PMID 17496426.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «EIF2». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۶ اکتبر ۲۰۲۲.

این یک مقالهٔ خرد زیست‌شناسی مولکولی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

[1] Samuel CE (1979). "Mechanism of interferon action: Phosphorylation of protein synthesis initiation factor eIF-2 in interferon-treated human cells by a ribosome-associated kinase processing site specificity similar to hemin-regulated rabbit reticulocyte kinase". Proc Natl Acad Sci USA. 76 (2): 600–4. Bibcode:1979PNAS...76..600S. doi:10.1073/pnas.76.2.600. PMC 382996. PMID 284384.

[2] Knaap, Marjo S. van der; Pronk, Jan C.; Scheper, Gert C. (2006-05-01). "Vanishing white matter disease". The Lancet Neurology (به انگلیسی). 5 (5): 413–423. doi:10.1016/S1474-4422(06)70440-9. ISSN 1474-4422. PMID 16632312. S2CID 44301370.

[3] Leegwater, Peter A. J.; Vermeulen, Gerre; Könst, Andrea A. M.; Naidu, Sakkubai; Mulders, Joyce; Visser, Allerdien; Kersbergen, Paula; Mobach, Dragosh; Fonds, Dafna; van Berkel, Carola G. M.; Lemmers, Richard J. L. F. (December 2001). "Subunits of the translation initiation factor eIF2B are mutant in leukoencephalopathy with vanishing white matter". Nature Genetics (به انگلیسی). 29 (4): 383–388. doi:10.1038/ng764. ISSN 1546-1718. PMID 11704758. S2CID 20313523.

[pmid16153175-4] Hinnebusch AG (2005). "Translational regulation of GCN4 and the general amino acid control of yeast". Annu. Rev. Microbiol. 59: 407–50. doi:10.1146/annurev.micro.59.031805.133833. PMID 16153175.

[pmid17496426-5] Chang RC, Yu MS, Lai CS (2006). "Significance of molecular signaling for protein translation control in neurodegenerative diseases". Neurosignals. 15 (5): 249–58. doi:10.1159/000102599. PMID 17496426.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]