یکه‌سالاری
یکه‌سالاری[۱][۲] یا خودسالاری[۳] یا اُتوکراسی (به فرانسوی: Autocratie) (از یونانی) شکلی از حکومت اقتدارگرا که در آن، فرمانروا آشکارا بر راس سلسله مراتب اداری تفوق دارد، بدون قانون‌ها یا سنت‌هایی که قدرت و توان رهبری را محدود کنند، همراه با قدرت بی‌حد و حصر فرمانروا (اتوکرات، خودسالار) در عمل. مبنای یکه‌سالاری می‌تواند وفاداری یا ترس شهروندان از مکافات باشد. یکه‌سالار می‌تواند قدرت خود را بر پایه قراردادها یا ترادادهای اجتماعی به دست آورده باشد که در این صورت اتوکراسی از نوع مشروع است یا آن را به زور به چنگ آورده باشد که دیکتاتوری است. سلطنت‌های مطلقه از گونه‌های خودسالاری اند.
باید توجه داشت که اگرچه مفهوم‌های خودسالاری، تمامیت‌خواهی، خودکامگی، استبداد، حکومت مطلقه و جباریت، مترادف‌اند و در متون و گفتار بیشتر به یک معنا به کار می‌روند؛ اما در دانش سیاست هم‌معنا نبوده و تعریف‌های جداگانه دارند.
ریشه شناسی واژه
ویرایشاین واژه نیز همانند بسیاری از دیگر واژگان هنری ،سیاسی ، تاریخی ،اجتماعی و ... مانند تراژدی،دیپلماسی،دموکراسی و ...از زبان یونانی باستان میاید.
این واژه از دو بخش ساخته شده است: اتو بمعنی خود و کراسی بمعنی حکومت
| دمکراسی آزاد دمکراسی انتخابی یکه سالاری انتخابی یکه سالاری مطلق |
جهان اسلام
ویرایشاکثر کشورهای جهان اسلام آمار پایینی در مردم‌سالاری و آمار بالایی در استبداد، تمامیت‌خواهی، یکّه‌سالاری و خودکامگی دارند.[۵][۶][۷][۸][۹][۱۰]
جستارهای وابسته
ویرایشپانویس
ویرایش- ↑ واژهٔ مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دفتر نخست تا چهارم، 1376 تا 85
- ↑ داریوش آشوری، فرهنگ سیاسی، ص ۶۷، انتشارات مروارید، ۱۳۵۸.
- ↑ Auto:خود Crasy:سالاری
- ↑ "V-Dem (2024) – processed by Our World in Data. "Political regime" [dataset]. V-Dem, "V-Dem Country-Year (Full + Others) v14" [original data]". Our World in Data. Retrieved Oct 9, 2024.
- ↑ Cochran, Judith (2018-11-05). "Democracy in the Middle East: The Educational Battle". Public Management and Administration (به انگلیسی). doi:10.5772/intechopen.77581.
- ↑ Deconstructed (۲۰۱۹-۰۲-۱۴). «Deconstructed Podcast: The Truth About Islam and Democracy (With Anwar Ibrahim)». The Intercept (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۳۰.
- ↑ «In the Arab world, Islam means democracy and the West dictatorship». www.decolonialtranslation.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۳۰.
- ↑ "There is nothing inevitable about dictatorships in Muslim states | Opinion". Newsweek (به انگلیسی). 2019-01-08. Retrieved 2020-09-30.
- ↑ "Military dictatorships in the Middle East: The real enemies of the Arab Spring - Qantara.de". Qantara.de - Dialogue with the Islamic World (به انگلیسی). Retrieved 2020-09-30.
- ↑ "Dictators and civilizational thinking in Iran: From the Great Civilization to Islamic Civilization". Middle East Institute (به انگلیسی). Retrieved 2020-09-30.
پیوند به بیرون
ویرایش
- Felix Bethke: "Research on Autocratic Regimes: Divide et Impera'", Katapult-Magazine (2015-03-15)