کیوجی‌آی‌اس (انگلیسی: QGIS) با نام پیشین کوانتوم جی‌آی‌اس (Quantum GIS) نرم‌افزار آزاد چندسکویی و متن‌باز سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) است که قادر به تولید، نمایش، ویرایش و تحلیل داده‌های مکانی است.

کیوجی‌آی‌اس
توسعه‌دهنده(ها)تیم توسعه کیوجی‌آی‌اس
انتشار اولیهژوئیه ۲۰۰۲ (۲۰۰۲-۰۷)
مخزن
نوشته‌شده باسی++، پایتون، کیوت
پلت‌فرممایکروسافت ویندوز، لینوکس، اواس ده، اندروید(beta)
در دسترس بهچندزبانه
نوعسامانه اطلاعات جغرافیایی
مجوزپروانه عمومی همگانی گنو
وبگاه

کیوجی‌آی‌اس مانند دیگر نرم‌افزارهای جی‌آی‌اس به کاربران اجازه می‌دهد تا با استفاده از تکنیک‌های گوناگون ترسیم نقشه، لایه‌های مختلف نقشه را تولید و ترسیم کنند. در این نرم‌افزار نقشه‌ها در قالب‌های مختلف از جمله گرافیک برداری و گرافیک شطرنجی و برای کاربردهای گوناگون به‌کار گرفته می‌شوند.

عملکرد

ویرایش

QGIS به عنوان نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) عمل می‌کند و به کاربران امکان می‌دهد علاوه بر تهیه و تولید نقشه، اطلاعات مکانی را تجزیه و تحلیل و ویرایش کنند.[۱] QGIS هر دو نوع لایه اطلاعاتی رستر و بردار پشتیبانی می‌کند. داده‌های برداری به صورت نقطه، خط یا چند ضلعی قابل استفاده و ساماندهی هستند. این نرم‌افزار از فرمت‌های متعدد داده‌های رستری نیز پشتیبانی می‌کند.

QGIS از فرمت‌های استاندارد شیپ‌فایل، Coverages , Personal Geodatabases , dxf , MapInfo , PostGIS و… پشتیبانی می‌کند.[۲] در بخش خدمات وب، امکان ارائه سرویس نقشه وب و سرویس وب بر مبنا عارضه (Feature Base) را نیز دارد.[۳]

QGIS با سایر بسته‌های GIS منبع باز، از جمله PostGIS , GRASS GIS و MapServer قابلیت ادغام دارد.[۳] افزونه‌های نوشته شده به زبان‌های پایتون یا C ++ این امکان را به QGIS می‌دهد که قابلیت هاش را گسترش دهد. افزونه‌ها می‌توانند با بسیاری از ابزارها و بسترهای موجود ارائه سرویس نقشه در تعامل باشند مانند Google Geocoding API، انجام عملکردهای ژئوپروسس مشابه ابزارهای استاندارد موجود در ArcGIS، و رابط با پایگاه‌های پستگرس‌کیوال / PostGIS , SpatiaLite و مای‌اس‌کیوال و…

توسعه

ویرایش

گری شرمن از اوایل سال ۲۰۰۲ توسعه Quantum GIS را آغاز کرد و در سال ۲۰۰۷ به یک پروژه انکوباتور بنیاد منبع آزاد جغرافیایی تبدیل شد.[۴] نسخه ۱٫۰ در ژانویه ۲۰۰۹ منتشر شد.[۵][۶] </ref> تا تاریخ ۲۰۱۷، QGIS برای چندین سیستم عامل مختلف از جمله Mac OS X، Linux، Unix و Microsoft Windows در دسترس است.[۷] نسخه موبایل QGIS تا تاریخ ۲۰۱۴ برای اندروید در حال توسعه بود.[۸]

QGIS همچنین می‌تواند به عنوان یک رابط کاربری گرافیکی با GRASS مورد استفاده قرار گیرد. QGIS نسبت به سایر نرم‌افزارهای GIS ای به منابع سخت‌افزاری کمتری نیاز دارد و به‌طور کلی به رم و قدرت پردازش کمتری احتیاج دارد. از این رو می‌توان از آن در سخت‌افزار قدیمی استفاده کرد یا همزمان با سایر برنامه‌ها بر روی سخت‌افزارهای ساده‌تر مورد استفاده قرارگیرد.[نیازمند منبع]

 
تصویری از QGIS-Android در سال ۲۰۱۴.

توسعه و بروز رسانی نرم‌افزار QGIS توسط توسعه دهندگان داوطلب انجام می‌شود. تا تاریخ ۲۰۱۲، توسعه دهندگان QGIS را به ۴۸ زبان ترجمه کرده و برنامه در سطح بین‌المللی در محیط‌های دانشگاهی و حرفه ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. چندین شرکت خدمات پشتیبانی و قابلیت توسعه را ارائه می‌دهند.[۹]

عملکرد

ویرایش

منابع لایه‌های نقشه در QGIS

ویرایش

QGIS می‌تواند لایه‌های اطلاعاتی مختلف با فرمت و محتوا مختلف را نمایش دهد. از لحاظ ورود نقشه ها از منابع مختلف، نرم افزار QGIS بسیار قوی و غنی می باشد. بسیاری از فرمت های نقشه ای که سایر نرم افزارهای GIS به سختی و با افزونه های می توانند نمایش دهند را QGIS به سادگی و با یک کشیدن و رها کردن ماوس نمایش می دهد. فرمت هایی مثل GeoJSON، KML، Excel، ESRI GDB، و... از جمله این فرمت های نقشه می باشند.

نرم افزار QGIS همچنین به راحتی با انواع پایگاه داده های مکانی ارتباط برقرار می کند و نقشه ها و داده های مکانی را از آنها بازیابی کرده و مورد نمایش قرار می دهد پایگاه های داده های مکانی مثل PostGIS، MS SQL Server، Oracel و... از جمله این پایگاه های داده می باشند.

تهیه نقشه

ویرایش
 
عکسی از نما نرم‌افزار تولید نقشه

در نرم‌افزار QGIS بخشی برای تولید نقشه و چیدمان داده‌ها و نقشه‌های مختلف وجود دارد که امکان اخذ خروجی مناسب برای چاپ نقشه را به کاربران می‌دهد.

QGIS فراتر از یک نرم افزار

ویرایش

شاید اگر QGIS را یک نرم افزار GIS ساده بدانیم، در حق آن ظلم شده باشد. از آنجا که QGIS نسخه سرویس دهند به نام QGIS Server نیز دارد، می تواند استفاده از GIS تحت شبکه و وب را فراهم نماید. QGIS دارای افزونه هایی است که می توانید به سادگی، نقشه های خود را تحت وب درآورده و یک وب جی آی اس ساده راه اندازی نمایید. همچنین توسط نرم افزار QField به سادگی می توانید نقشه ها را روی دستگاه تلفن همراه خود مورد استفاده قرار دهید و بدین سان از موبایل GIS هم بهرمند شوید.

به عنوان یک نرم‌افزار رایگان نرم افزار تحت GNU GPLv2، QGIS می‌تواند آزادانه اصلاح شود تا کارهای مختلف یا تخصصی تری انجام دهد. دو مثال برنامه‌های مرورگر QGIS و QGIS Server است که برای دسترسی و رندر داده از همان کد استفاده می‌کنند اما رابط‌های مختلف جلویی مختلف را ارائه می‌دهند. [نیازمند منبع]

آموزش

ویرایش

برای فراگیری و استفاده از نرم‌افزار QGIS منابع و روش‌های مختلف وجود دارد، از جمله کانال‌های اختصاصی YouTube ,[۱۰][۱۱] آموزش آنلاین،[۱۲] و کتاب‌های درسی[۱۳]

آموزش های رایگان QGIS در سایت های فارسی زبان نیز موجود می باشند. از جمله در سایت GISPlus می توانید آموزش رایگان QGIS، را دریافت نمایید.

منابع

ویرایش
  1. "QGIS Official Website". QGIS. Retrieved 16 October 2013.
  2. Gray, James (2008-03-26). "Getting Started With Quantum GIS". Linux Journal.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ Cavallini, Paolo (August 2007). "Free GIS desktop and analyses: QuantumGIS, the easy way". The Global Geospatial Magazine.
  4. OSGeo (February 2008). "OSGeo Annual Report 2007".
  5. Tim Sutton (January 23, 2009). "Announcing the release of QGIS 1.0 'Kore'". Retrieved 2009-01-26.
  6. QGIS که با زبان C ++ نوشته شده، با استفاده از کتابخانه Qt گسترده می‌یابد. علاوه بر Qt، این نرم‌افزار به بسترهای نرم‌افزار دیگر مانند GEOS و SQLite نیاز دارد. همچنین استفاده از GDAL , GRASS GIS , PostGIS و PostgreSQL نیز توصیه می‌شوند، امکان دسترسی به فرمت‌های اطلاعاتی اضافه ای را به کاربر می‌دهد و همچنین باعث توسعه ابزاری بیشتری می‌شوند <ref>"Project details for Quantum GIS - Quantum GIS 0.9.0". Freshmeat. Retrieved 2008-12-31.
  7. "Download QGIS". QGIS.org. Retrieved March 31, 2017.
  8. "QGIS for Android". Archived from the original on 21 October 2011. Retrieved 25 September 2014.
  9. "Commercial support". www.qgis.org. Retrieved 2017-05-01.
  10. https://www.youtube.com/playlist?list=PLEG4qT_nMsCVEb0D0V8KFYJFC2UvXiipD
  11. https://www.youtube.com/watch?v=lg9ceXoCUFE
  12. https://www.qgistutorials.com/en/
  13. https://www.packtpub.com/big-data-and-business-intelligence/mastering-qgis-second-edition