کنسولگری‌ها در تبریز

کنسولگری‌های تبریز به نمایندگی‌های سیاسی و دیپلماتیکِ خارجی در شهر تبریز اشاره دارد. تبریز در ایران پهلوی دارای ۱۱ کنسولگری بود که بیشتر این کنسولگری‌ها با انقلاب ۵۷ و تشکیل نظام جمهوری اسلامی ایران تعطیل شدند. در حال حاضر و در دوران حکومت جمهوری اسلامی ۲ کشور ترکیه و جمهوری آذربایجان در این شهر دارای کنسولگری هستند.[۱]

پیشینه

ویرایش
 
پرچم آمریکا در حال اهتزاز در کنسولگری ایالات متحدهٔ آمریکا در ضلع جنوبی ارگ تبریز به سال ۱۹۱۱ میلادی؛ تصویر گرفته شده توسط مورگان شوستر.

تبریز در گذشته دارای ۱۱ کنسولگری بود که از جمله آن‌ها می‌توان به کنسولگری ایالات متحده آمریکا، روسیه، فرانسه، آلمان، اتریش، بریتانیا، عثمانی، جمهوری جنوا ، جمهوری ونیز و عراق اشاره کرد.[۲][۳][۴] این در حالی بود که در همان زمان در پایتخت ایران، تهران، تنها هفت سفارت خارجی فعالیت داشتند. بیشتر کنسولگری‌ها در محلات قدیمی تبریز همچون ایچری ارمنستان، «بارون آواک»، «میدان ترلان» در خیابان شریعتی کنونی و میارمیار واقع شده بودند. عمده فعالیت این کنسولگری‌ها برای امور اقتصادی و بازرگانی بود. در آن دوران، مواد اولیهٔ ارزان قیمت آذربایجان مثل پنبه، پشم، ابریشم و صنایع نساجی و بافت فرش، کشورهای اروپایی را به برقراری روابط اقتصادی با تبریز و آذربایجان تشویق می‌کرد.[۵]

کنسولگری انگلیس قدیمی‌ترین نمایندگی سیاسی خارجی در تبریز بود که در سال ۱۸۳۷ میلادی تأسیس شده و در محدوده بلوک امروزی پاساژ (کوچه پستخانه قدیم)، در کوچه زرگرباشی قرار داشت. کنسولگری روسیه نیز که کمی پس از آن تاریخ فعالیت خود را آغاز کرد، در شمال بلوک پاساژ، در کوچه کنسولگری واقع شده بود. کنسولگری فرانسه نیز در سال ۱۸۶۶ میلادی[۶] در همین کوچه گشایش یافت. این کوچه به سبب وجود این دو کنسولگری به نام «کوچه کنسولگری» معروف شد.[۷]کنسولگری آمریکا نیز در سال ۱۹۰۶ میلادی تأسیس شد.[۸]

بیشتر کنسولگری‌های تبریز به غیر از کنسولگری‌های آمریکا، شوروی، فرانسه و ترکیه، در زمان دولت محمد مصدق تعطیل شدند.[۹] در حال حاضر تنها کنسولگری‌های ترکیه و جمهوری آذربایجان در این شهر فعالند.[۱۰]

فهرست کنسولگری‌ها

ویرایش
نام کشور وضعیت کنسولگری
  جمهوری آذربایجان فعال[۱۱]
  ترکیه فعال[۱۲]
  ارمنستان غیرفعال[۱۳]
  آلمان غیرفعال[۲]
  ایالات متحدهٔ آمریکا غیرفعال[۲]
  بریتانیا غیرفعال[۲]
  روسیه غیرفعال[۲]
  فرانسه غیرفعال[۲]
  عراق غیرفعال[۴]
  اتریش غیرفعال[۲]
  جمهوری ونیز غیرفعال[۳]
  جمهوری جنوا غیرفعال[۳]
  امپراتوری عثمانی غیرفعال[نیازمند منبع]

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. «فرصت احیای کنسولگری‌ها در تبریز». ایرنا.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ ۲٫۶ «رویدادهای مهم تاریخی از سقوط امپراتوری عثمانی تا به امروز/دنبالهٔ خاطرات سرکنسول امپراتوری آلمان در تبریز». وبگاه مگ‌ایران، به نقل از روزنامهٔ ایران، شمارهٔ ۳۵۷۵، صفحهٔ ۱۵. دریافت‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۱۳.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ شهر من تبریز، صفحهٔ ۳۱۳
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ «آشنایی با خانه اردوبادی - آذربایجان‌شرقی». وبگاه همشهری. دریافت‌شده در ۱۹ ژانویهٔ ۲۰۱۴.
  5. «تبریز، پایتخت صنعت ایران». نصرنیوز. ۲ تیر ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۶.
  6. «FRANCE iii. RELATIONS WITH PERSIA 1789-1918». Encyclopædia Iranica. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۶.
  7. «معرفی تبریز». دانشنامه جهان اسلام. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۶.
  8. «IRAN» (PDF). Association for Diplomatic Studies and Training. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۶.
  9. بهروز خاماچی (۱۳۸۶شهر من تبریز، ندای شمس، ص. ۴۶۸
  10. «رحمانی نماینده مردم تبریز در مجلس: وزارت خارجه از تهران محوری خارج شود». پایگاه اطلاع‌رسانی رضا رحمانی. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۹ ژانویهٔ ۲۰۱۴.
  11. «کنسولگری آذربایجان در تبریز». وبگاه بانک دیتا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۱۳.
  12. «کنسولگری ترکیه در تبریز». وبگاه بانک دیتا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۱۳.
  13. «ارمنستان در تبریز سرکنسولگری دائر مى‌کند + فیلم». فرهیختگان.