کعبه‌های دیگر یا کعبات (عربی: الکعبات) اصطلاحی عام برای توصیف عبادتگاه‌هایی است که عمدتاً در شبه‌جزیره عربستان واقع شده‌اند که شکل مکعبی دارند و شبیه بنای کعبه در مکه هستند. آنها بیشتر به خدایان مختلفی از مجموعه خدایان عربستان پیش از اسلام اختصاص داشتند، اگرچه این اصطلاح برای توصیف برخی از کلیساهای مسیحی یا دیگر ابنیه مذهبی که به سبک مشابه در شبه جزیره عربستان یا اطراف آن ساخته شده‌اند نیز به کار می‌رود.

معماری

ویرایش

یک کعبهٔ معمولی به شکل مکعب است و مکانی برای پرستش باورمندان یک خدا یا الهه خاص است.[۱][۲] نام کعبه را عرب‌های باستان به علت شباهت آن به کعبه در مکه و رسوم زیارت آن برای توصیف این مکان‌ها استفاده می‌کردند.[۱][۲] این ابنیه در سراسر شبه‌جزیره عربستان قرار داشتند، اگرچه برخی از آنها حتی در ایران و بین‌النهرین نیز دیده می‌شوند. [الف]

فهرست کعبه‌های

ویرایش

در اینجا فهرستی از برخی از این کعبه‌ها که در نوشته‌های دانشمندان و مورخان مسلمان ذکر شده است، آورده شده است.

شبه جزیره عربستان

ویرایش
 
خرابه‌های کعبه نجران نزدیک خرابه‌های اخدود
 
خرابه‌های کعبه یمن در شهر صنعا

بین‌النهرین

ویرایش
  • کعبه سنداد که اعراب مهاجر از آن به عنوان محلی برای برگزاری جشن‌ها به جای عبادت استفاده می‌کردند.[۴]

ایران

ویرایش
 
کعبه زرتشت واقع در نقش رستم
  • کعبه زرتشت عبادتگاه زرتشتیان. بعید است که این مکان یک پرستشگاه بوده باشد. اگرچه بنا بر گزارش‌ها مجسمه‌هایی از خدایان وجود داشت که بر اساس کتیبه‌ها و متون دوره هخامنشی بردیا آنها را ویران کرد.[۷]

سرنوشت کعبه‌ها

ویرایش

بیشتر کعبه‌هایی که در شبه جزیره عربستان برای خدایان بت‌پرست وقف شده بودند، پس از سال ۶۳۰ میلادی به دستور پیامبر اسلام یا صحابه او ویران شدند.[۵] از جمله کعبه‌های ویران شده می‌توان به کعبه لات اشاره کرد که ثقیف آن را می‌پرستید.[۵]

تبدیل به عبادتگاه‌های دیگر

ویرایش

مودودی گزارش می‌دهد که کعبه نجران در شهر باستانی اخدود پس از ورود اکسومیان به نجران به عنوان مأوایی برای برادران مسیحی خود که توسط ذونواس مورد آزار و اذیت قرار گرفته بودند، تبدیل به کلیسا شد. کعبه نجران، اگرچه ویرانه است، هنوز هم باقی مانده است و بخشی از یک محوطه باستان‌شناسی است.

یاقوت الحماوی ذکر می‌کند که کعبه ذوالخلاصه به مسجد تبدیل شد. محل کعبه لات نیز اکنون جایی است که مسجد عبدالله بن العباس قرار دارد.[۸]

منابع

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ al-Hout, Mahmoud Salim (1955). Fi Tariq al-Mithulujia 'aynd al-'Arabi: Bahth Mashab wa' Immaq fi al-Mu'itaqadat wa' al-'Asatir al-'Arabiyat Qabla al-Islam. Beirut, Lebanon: Dar an-Nahar Publishing.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ al-Hamdani (1940), Kitab al-Iklil; al-Juz' al-Thamin. New Jersey: Princeton University Press.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :2 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ N.A. Faris (1952). "The Book Of Idols: Being A Translation From The Arabic Of The Kitāb al-Asnām By Hishām Ibn Al-Kalbi". Princeton Oriental Studies. New Jersey: Princeton University Press. 14: 23.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ Mubarakpuri, Saifur Rahman (2008). The Sealed Nectar: Biography of the Noble Prophet. Dar-us-Salam Publications. شابک ‎۹۷۸−۹۹۶۰۸۹۹۵۵۸
  6. Ullendorff, Edward (1960). The Ethiopians: An Introduction to Country and People (PDF) (2nd ed.). London: Oxford University Press. Retrieved 20 September 2021.
  7. "ĀYADANA – Encyclopaedia Iranica". 18 August 2011.
  8. Abdel Salam, Yasser Ismail (April 2024). "Abd Allah ibn al-Abbas Mosque and the stages of the reconstruction in the period (808–1917 AD)". A New Vision. 25 (3): 149–211 – via Egyptian Knowledge Bank.


خطای یادکرد: خطای یادکرد: برچسب <ref> برای گروهی به نام «persian-alpha» وجود دارد، اما برچسب <references group="persian-alpha"/> متناظر پیدا نشد. ().