کتاب الحیل (۸۵۰ میلادی ) نام کتابی در اتوماسیون و سیستمهای کنترل است که توسط سه ایرانی به نام برادران بنوموسی در بیت‌الحکمه بغداد نوشته شده و شامل یکصد اختراع است.

کتاب الحیل
چراغ نفتی که فتیله خود را تنظیم میکند
نویسنده(ها)بنوموسی

این کتاب شامل اختراعاتی اثرگذار در آینده صنعت بشری میباشد : سوپاپ مخروطی ، شیر شناور ، سنسور فشار تفریقی ، حلقه فیدبک ، فلو کنترل ، کنترل حد جریان (ایمنی) ، میل لنگ

محتوای کتاب

ویرایش

برخی از وسایل توصیف شده در کتاب از آثار هرون اسکندرانی و فیلون بیزانسی و همچنین مهندسی باستانی ایرانی ، چینی و هندی الهام گرفته اند.[۱] و بسیاری دیگر اختراعات خود برادران بنو موسی بودند.

آنها که در دارالحکمه مسیول ترجمه آثار یونانی بودند این آثار را به عنوان نقطه شروع گرفتند ولی بسیار به آن افزودند .

کار زیاد آنها با کنترل های اتوماتیک آنها را از پیشینیان یونانی متمایز می کند.

استفاده از سوپاپ های خودکار ، دستگاه های زمان گیری ، سیستم های تاخیری ، کنترلرهای پنوماتیک و هیدرولیک در این زمینه شاخص هستند. [۲]

کتاب برای اولین بار استفاده از حلقه فیدبک را در برخی از پروژه ها شرح میدهد.

کنترل های خودکار

ویرایش

[۳] کنترلهای دو مرحله ای برای مایعات ، شکل اولیه کنترلهای ساختار متغیر ناپیوسته ، آنها همچنین یک کنترل کننده بازخورد اولیه را تشریح کردند.[۴]

اتوماسیون آنها شکل پیچیده ای داشت به عنوان مثال ، یک لوله ممکن بود ابتدا شراب ، سپس آب و در نهایت مخلوطی از این دو را بریزد.

آنها در بهره برداری از تغییرات کوچک در فشارهای آئرواستاتیک و هیدرواستاتیک و استفاده از سوپاپهای مخروطی به عنوان اجزای "خطی" در سیستم های کنترل استاد بودند.

کنترل محدودیت جریان

ویرایش

در چندین مورد از این مخازن ، می توان مقادیر کمی مایع را به طور مکرر خارج کرد ، اما اگر مقدار زیادی را خارج کنید سیستم آنرا متوقف میکند. این خودش یک سیستم ایمنی مدرن است . [۵]

میل لنگ

ویرایش

دو مورد از اختراعات کتاب شامل میل لنگهایی هستند که دارای عملکردی تقریباً شبیه به میل لنگ های امروزی است.

این سه و نیم قرن قبل از اختراع میل لنگ توسط بدیع الزمان جزری و بیش از پنج قرن قبل از پیدایش اولین میل لنگها در اروپا است. [۶]

سوپاپها

ویرایش

سوپاپ مخروطی

سوپاپ سوکتی

شیر شناور

شیر آب

مکانیسم های دیگر

ویرایش

سیفون هم مرکز

قیف با انتهای خمیده برای ریختن مایعات مختلف

محفظه شناور

سنسور تفاوت فشار

که اختراعات بکر بوده و هیچ کدام در آثار یونانی قبلی دیده نمی شود. [۷]

اثرگذاری

ویرایش

از جمله کسانی که از کتاب الحیل اثر گرفتند از بدیع الزمان جزری ، که کتابی با عنوان مشابه در سال ۱۲۰۶م نوشت میتوان نام برد.

استفاده از کنترل های اتوماتیک در ماشینهای اروپایی یا استفاده از سوپاپهای مخروطی در کارهای لئوناردو داوینچی برخی از ایده های کتاب هستندکه از طریق اسپانیای اسلامی به اروپا رسیدند .

فهرست اختراعات کتاب الحیل

ویرایش

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. Banu Musa (authors), Donald Routledge Hill (translator) (1979), The book of ingenious devices (Kitāb al-ḥiyal), Springer, p. 21, ISBN 90-277-0833-9.
  2. Banu Musa (authors), Donald Routledge Hill (translator) (1979), The book of ingenious devices (Kitāb al-ḥiyal), Springer, p. 21, ISBN 90-277-0833-9.
  3. Ahmad Y Hassan, Transfer Of Islamic Technology To The West, Part II: Transmission Of Islamic Engineering Archived 2008-02-18 at the Wayback Machine.
  4. J. Adamy & A. Flemming (November 2004), "Soft variable-structure controls: a survey", Automatica, Elsevier, 40 (11): 1821–1844, doi:10.1016/j.automatica.2004.05.017.
  5. Donald Routledge Hill, "Mechanical Engineering in the Medieval Near East", Scientific American, May 1991, p. 64-69. (cf. Donald Routledge Hill, Mechanical Engineering).
  6. Banu Musa (authors), Donald Routledge Hill (translator) (1979), The book of ingenious devices (Kitāb al-ḥiyal), Springer, pp. 23–4, ISBN 90-277-0833-9.
  7. Ancient Discoveries, Episode 12: Machines of the East, History Channel, retrieved 2008-09-06.